Konkrit ialah bahan yang dihasilkan melalui campuran simen Portland, batu baur halus dan batu baur kasar serta air. Batu baur merupakan bahan pepejal sementara simen apabila dicampur dengan air bertindak sebagai bahan pengikat. Campuran ini akan mengeras melalui tindakan kimia yang dinamakan proses penghidratan.

1. Lampiran DPP C2 (b)-1
Institut Kemahiran MARA
Sungai Petani, Kedah
INFORMATION SHEET
PROGRAMME: SLS
SESSION : SEMESTER : 1
CODE/COURSE:
KCS 1032
CONSTRUCTION TECHNOLOGY 1
SHEET NO : IS 2
LECTURER : NORAIDA WASHIFA BT. AHMAD WEEK : 3
TOPIC : 2.0 CONCRETE MATERIALS
SUB-TOPIC :
2.1 Introduction
2.2 Cement.
2.3 Aggregate.
2.4 Water.
LEARNING
OUTCOME :
Di akhir pembelajaran pelajar mesti boleh:
1. Menyatakan tentang keperluan konkrit dalam pembinaan.
2. Menerangkan jenis-jenis simen,batu baur dan air untuk
bancuhan konkrit.
CONTENT :
2.1 PENGENALAN.
Konkrit ialah bahan yang dihasilkan melalui campuran simen Portland, batu baur
halus dan batu baur kasar serta air. Batu baur merupakan bahan pepejal
sementara simen apabila dicampur dengan air bertindak sebagai bahan
pengikat. Campuran ini akan mengeras melalui tindakan kimia yang dinamakan
proses penghidratan.
Campuran konkrit biasanya disediakan dalam bentuk lembik atau berplastik dan
melalui proses penghidratan untuk berubah menjadi pepejal keras seperti batu
apabila mencapai tahap pengerasan yang maksimum. Konkrit boleh dibahagikan
kepada beberapa jenis mengikut kegunaannya.
1

2. Lampiran DPP C2 (b)-1
2.1.1 Ciri-Ciri Konkrit.
Selain daripada sifatnya yang keras dan padat, konkrit mempunyai ciri-ciri
lain yang menjadikan sebagai suatu bahan binaan yang digunakan
secara meluas. Di antara ciri-ciri yang dimaksudkan ialah:
a) Bancuhan konkrit boleh mengeras sama ada di udara atau di
dalam air.
b) Boleh dibentuk menjadi sebarang bentuk.
c) Suatu bahan yang tahan api.
d) Tiada jejas oleh cuaca, kulat, perkaratan atau serangan serangga.
e) Tahan lasak.
f) Kerja-kerja ke atasnya adalah mudah dan ringkas dan tidak
merumitkan.
g) Permukaannya boleh dikemaskan dengan menggunakan
kebanyakan bahan yang biasa digunakan dalam kerja-kerja
kemasan.
2.1.2 Langkah-Langkah Untuk Menghasilkan Konkrit Yang Bermutu.
Untuk menghasilkan konkrit yang bermutu, beberapa garis panduan perlu
diberi perhatian seperti:
a) Memilih bahan-bahan campuran yang baik.
b) Penggunaan nisbah campuran yang betul.
c) Pembancuhan yang sempurna.
d) Menempatkan konkrit dengan cermat.
e) Memadatkan konkrit dengan secukupnya.
f) Lakukan langkah-langkah pengawetan dengan sewajarnya.
2.2 SIMEN
2.2.1 Pengenalan
Simen merupakan bahan komponen yang utama dalam proses membuat
konkrit. Terdapat pelbagai jenis simen yang digunakan di tapak-tapak
pembinaan mengikut keperluan dan kesesuaiannya. Kebiasaannya
dibekalkan dalam beg-beg yang beratnya tidak melebihi 50kg bagi
kemudahan pengangkutan.
Simen diperbuat daripada tanah liat dan batu kapur dan diadunkan
mengikut kadar yang tertentu. Simen biasanya digunakan untuk kerja-
kerja konkrit, menerap bata, lepaan dan lain-lain.
Pengaruh simen terhadap kekuatan konkrit ditentukan oleh kehalusan
simen dan kerencaman kimia hasil daripada proses penghidratan.
Kekuatan konkrit meningkat apabila zarah simen semakin halus.
2

3. Lampiran DPP C2 (b)-1
2.2.2 Jenis-jenis Simen
Terdapat beberapa jenis simen yang diketahui iaitu :
a) Simen biasa ( Ordinary Portland Cement)
b) Simen Alumina ( High Alumina Cement )
c) Simen Cepat Mengeras ( Rapid Hardening Cement )
d) Simen Cepat Membeku ( Rapid Setting Cement )
e) Simen Haba Rendah ( Low Heat Cement )
f) Simen Penahan Sulfat ( Sulphate Resisting Cement )
g) Simen Relau Bagas
a) Simen Biasa ( Ordinary Portland Cement )
• Simen portland biasa adalah simen yang paling
banyak digunakan
• Ia biasa digunakan untuk pembinaan umum seperti
melepa dan menerap bata.
• Digunakan ditempat yang tanah atau air yang tidak
mengandungi sulfat.
b) Simen Alumina ( High Alumina Cement )
• Simen ini juga dikenali sebagai simen berkilau
mengandungi 40 % alumina.
• Ia boleh menahan suhu panas, serangan sulfat dan
asid yang terkandung dalam tanah.
• Digunakan dalam kerja struktur besar seperti
tembok penahan, lurang, tangki septik tank dan lain – lain.
c) Simen Cepat Mengeras ( Rapid Hardening Cement )
• Lebih halus dari simen biasa.
• Digunakan pada tempat – tempat dimana kekuatan
yang cepat diperlukan.
• Cepat mengeras, kekuatannya sama dengan
kekuatan simen biasa yang berusia 7 hari dari masa 4 hari.
• Kelebihannya ialah acuan boleh ditanggalkan lebih
awal.
• Lebih mahal dan sangat berguna dalam membuat
kerja – kerja membaiki.
3

4. Lampiran DPP C2 (b)-1
d) Simen Cepat Membeku ( Rapid Setting Cement )
• Mula membeku 5 minit selepas ia di bancuh
dengan air dan boleh mengeras dalam tempoh 30 minit.
• Penggunaan simen ini dikhaskan bagi membuat
kerja – kerja dalam air yang mengalir.
e) Simen Haba Rendah ( Low Heat Cement )
• Digunakan ditempat berhawa sejuk dimana proses
konkrit mengeras memakan masa dan untuk mengurangkan
suhu tinggi dalam konkrit.
• Digunakan dalam pembinaan struktur besar seperti
tembok penahan, empangan dan lain – lain.
• Ia juga digunakan dalam campuran konkrit.
f) Simen Penahan Sulfat ( Sulphate Resisting Cement )
• Mengandungi lebih alumina ( 30% ) berbanding 10
% simen biasa.
• Mula membeku 2 jam selepas dibancuh dan
mengeras 2 jam selepas ia mula membeku.
• Warnanya lebih gelap dan dapat menahan
daripada serangan sulfat , garam magnesium.
• Sifatnya panas dan sesuai digunakan di tempat
yang terdedah pada bahan kimia dan air laut.
g) Simen Relau Bagas
• Simen ini adalah campuran batu hangus ( tanah liat
+ batu kapur ) dengan sangga( jelaga hitam ).
• Ia dapat menahan serangan bahan kimia.
• Ia sesuai untuk pembinaan yang memerlukan
penahanan dari sulfat dan pengerasan lambat seperti kerja –
kerja ditepi laut dan lain – lain.
• Ia lebih murah.
2.2.3 Cara Menyimpan Simen
Simen mudah menyerap kelembapan dari udara. Oleh itu simen perlu
disimpan dengan baik iaitu :-
4

5. Lampiran DPP C2 (b)-1
a) Simpan dalam gudang dengan dilapikkan papan setinggi 23cm
dari lantai dan 30cm dari tembok gudang, pintu dan tingkap
ditutup rapat supaya udara tidak beredar di dalamnya.
b) Beg – beg simen disusun secara bertindih dalam gudang. Beg
yang bawah sekali akan menjadi keras setelah dihimpit begitu
lama. Oleh itu beg simen yang paling bawah sekali hendaklah
terlebih dahulu digunakan.
2.3 BATU BAUR
2.3.1 Pengenalan
Batu baur merupakan bahan yang banyak mempengaruihi mutu konkrit.
Kandungannya meliputi di antara 60% hingga 75% daripada keseluruhan
jisim konkrit. Bahan yang biasa digunakan sebagai batu baur ialah pasir,
habuk kuari, batu grewel, pecahan batu,batu hangus dan sebagainya.
Batu-batu baur hendaklah daripada bahan yang keras, tahan lasak dan
bersih. Bentuk dan tekstur pada permukaan batu baur juga akan
mempengaruhi kualiti konkrit. Batu baur yang bentuknya kasar dan
bersegi akan menjadikan ikatan di antara batu baur dengan simen lebih
kuat berbanding batu baur yang berbentuk bulat dan licin.
Batu baur dibahagikan kepada dua (2) jenis iaitu :
a) Batu baur kasar.
b) Batu baur halus.
2.3.2 Batu baur kasar.
Batu-batu yang digunakan untuk batu baur kasar ialah batu-batu kelikir
sama ada yang terbentuk secara semula jadi atau dihasilkan daripada
pemecahan batu-batu kasar yang dijalankan di kuari.Selain itu, bahan-
bahan buatan seperti batu hangus dan tahi leburan besi juga boleh
digunakan. Kedua-dua bahan ini hanya sesuai untuk pembinaan konkrit
ringan.
Saiz batu baur kasar ialah lebih daripada 5mm yang mana batu-batu tidak
lolos melalui ayak 4.07mm. Penentuan saiz maksimum batu baur kasar
yang patut digunakan dalam sesuatu campuran konkrit bergantung
kepada kegunaan konkrit itu sendiri. Jadual 2.1 di bawah menunjukkan
saiz batu baur kasar yang sesuai digunakan untuk kerja konkrit.
5

6. Lampiran DPP C2 (b)-1
Saiz Batu Baur Kegunaanya
12mm - 20mm
Tiang konkrit tetulang yang menerima bebanan terlalu
berat dan gerbang yang bukaanya luas.
20mm
Untuk tangki air, konkrit dalaam air, binaan jambatan
dan saluran air.
25mm Untuk binaan lurang dan jalan
40mm
Untuk kegunaan semua konkrit tetulang yang umum
spt. Tangga, alang, tiang, tiang, papak konkrit, ambang
dan lain-lain
50mm
Untuk pembentung yang besar, tembok penahan dan
lain-lain
60mm
Untuk binaan tembok konkrit dan besar, binaan asas
dan lain-lain.
Jadual 2.1: Menunjukkan saiz batu baur kasar yang sesuai digunakan
untuk kerja konkrit.
2.3.3 Batu baur halus.
Batu baur halus juga disebut sebagai pasir, iaitu sama ada pasir semula
jadi atau pasir yang dihasilkan melalui proses penghancuran batu-bata
kasar di kuari. Pasir asli biasanya diperolehi dari dasar sungai, lombong-
lombong dan tepi-tepi pantai. Walaubagaimanapun, pasir yang terdapat di
tepi-tepi pantai tidak sesuai digunakan untuk kerja-kerja binaan kerana
kandungan garamnya yang tinggi boleh merosakkan kualiti simen.
Pasir yang baik digunakan untuk kerja-kerja binaan mestilah bersih
daripada sebarang kotoran seperti tanah, lumpur dan bahan-bahan
organik, terutama sekali pasir yang hendak digunakan untuk membuat
mortar untuk kerja-kerja menerap bata. Jika pasir yang kotor digunakan,
ia akan menyebabkan kotoran tersebut menghalang simen daripada
mengikat zarah-zarah pasir dan berkemungkinan mortar tersebut akan
pecah dan hancur. Oleh itu, pasir hendaklah dibasuh terlebih dahulu
sebelum dihantar ke tapak pembinaan untuk digunakan sebagai bahan
binaan.
6

7. Lampiran DPP C2 (b)-1
2.4 AIR
2.4.1 Pengenalan
Air yang digunakan untuk membancuh konkrit mestilah bersih dan bebas
daripada sebarang kotoran atau sebarang bahan organik, garam dan
minyak. Air laut tidak boleh digunakan kerana ia mengandungi garam
yang akan menyebabkan permukaan konkrit berperoi dan kekuatannya
kurang.
Air tidak mempunyai ukuran yang khusus kerana ia digunakan untuk
membasahkan bahan – bahan menjadi adunan.
2.4.2 Peranan Air
Air memainkan tiga peranan dalam bancuhan konkrit iaitu:
a) Air menyebarkan simen supaya tiap-tiap butir batu diliputi dengan
secara menyeluruh.
b) Air memudahkan kerja bancuhan konkrit.
c) Air merupakan agen tindak balas kimia dalam simen untuk mengikat
semua batu dalam bancuhan simen.
7

8. Lampiran DPP C2 (b)-1
EXERCISE :
1. Nyatakan proses yang mengubah konkrit menjadi pepejal keras seperti batu.
____________________________________________________________
____________________________________________________________
2. Dimanakah bancuhan konkrit boleh mengeras?
____________________________________________________________
____________________________________________________________
3. Apakah dua bahan mentah yang digunakan untuk pembuatan simen?
____________________________________________________________
____________________________________________________________
4. Senaraikan empat (4) jenis simen dan kegunaanya.
____________________________________________________________
____________________________________________________________
5. Berapakah peratus kandungan batu baur yang terdapat di dalam jisim konkrit?
____________________________________________________________
____________________________________________________________
6. Kenapakah air laut tidak sesuai digunakan untuk membancuh konkrit?
____________________________________________________________
____________________________________________________________
REFERENCE:
1. Jahiman Bin Badron, 2007 Teknologi Binaan Bangunan.
2. Tan Boon Tong, 2000 Teknologi Binaan Bangunan.
3. Yusop Bin Paal, Werdah Binti Abdul Halim, Sarifah Binti Daud, 2003 Pengajian
Kejuruteraan Awam Tingkatan 4
8

9. Lampiran DPP C2 (b)-1
9

10. Lampiran DPP C2 (b)-1
9