As guerras médicas. Causas, armamento, consecuencias...

1. As Guerras
Médicas
490 – 479 a.C.

2. Introdución
• As Guerras Médicas enfrontaron no séculoV a. C. aos gregos
contra o crecente imperio persa.
• O nome de médicas se debe a que os gregos tamén chamaban
‘medos’ aos persas por ser Media unha das rexións do seu
imperio.
• O imperio persa xurdira cando Ciro o Grande (558 – 530
a.C.) conquistou Media e fundou a dinastía dos Aqueménidas:
Cambises, Darío e Xerxes.
• A organización territorial do imperio persa estaba baseada na
existencia de satrapías (provincias).
• Coñecemos con detalle a guerra e as súas causas grazas á obra
do historiógrafo grego Heródoto.

3. O imperio persa antes da guerra
• 559 a. C. – Ciro o Grande se
converte en rei de Persia e
funda a dinastía dos
aqueménidas.
• 530 a. C. – Morte de Ciro.
Cambises herda o trono.
• 525 a. C. – Cambises invade
Exipto e o converte nunha
satrapía de Persia.
• 522 a. C. – Morte de Cambises.
Darío o Grande se converte en
rei de Persia despois de asasinar
a Bardiya, o lexítimo herdeiro.

4. Organización do imperio persa
• O imperio persa estaba dividido en satrapías (provincias)
administradas por un aristócrata (sátrapa). A palabra sátrapa significa
“protector do territorio”. Se dicía que os persas só esperaban tres
cousas dos seus fillos: montar a cabalo, tirar con arco e dicir a verdade.
• Ciro mantiña a política de respectar as tradicións dos pobos
conquistados. Adoptou medidas de integración favorecendo os
matrimonios entre os persas e os aristócratas locais.
• Os reis persas explotaban o seu territorio de dous xeitos: gravaban aos
seu súbditos con impostos e utilizaban os recursos humanos en
expedicións militares para conquistar novos territorios ou dominar
revoltas. O imperio persa desenrolou unha complexa burocracia para
administrar as satrapías e os impostos. Para favorecer o movemento do
comercio, os tributos e o exército crearon un sistema de estradas que
unía os centros máis importantes.

5. O exército persa
• A infantería do exército estaba
formada por persas de nacemento
que se protexían con grandes
escudos de coro e mimbre e
loitaban con armas diversas: lanzas,
hachas, espadas, arcos e frechas. A
armadura era mínima, apenas unha
coraza acolchada de lino e un
xelmo, aínda que podían levar
gorros ou capuchas.
• Organizábanse en rexementos de
1.000 homes que podían agruparse
en divisións de 10.000. A máis
importante era a dos Inmortais,
cuio número era sempre de 10.000
guerreiros. Un corpo de elite do rei
integrado en exclusiva por
membros da aristocracia.

6. Panoplia do soldado persa
Casco Arco
Armadura
laminada
a) Sparabara
“portador do escudo”
b) Arquero
c) Inmortal
d) Soldado
Makhaira con makhaira

7. Formación do exército persa. Primeira fila: soldado de infantería cun gran escudo e unha
lanza, a continuación os arqueiros. Os últimos son os comandantes e supervisores. Esta
formación era boa para a defensa, pero pobre para o ataque.
Inmortal
persa
Soldado de cabalaría

8. A flota persa
• Ata a conquista de Chipre e Exipto os persas non se viron na necesidade de
construír e manter unha mariña de guerra. Sen embargo, o dominio de todas
as ribeiras do Mediterráneo oriental e o seu conflito permanente cos gregos
lles forzou a elo.
• Cambises ordenou construír unha flota propia, que permitiu aos persas
conquistar o país do Nilo e, posteriormente, atacar Europa.
• As fontes mencionan flotas constituídas por 600 e 300 barcos.
• Cada unha das naves tiña 30 mariñeiros e tropa do seu lugar de orixe, pero
tamén ían en cada unha delas, persas, medos e sacas.
• O mando último dos barcos recaía nun oficial persa. Como ocorría no caso do
exército de terra, os efectivos navais tiñan os seus propios xefes, subordinados
aos almirantes persas da flota.
• Dos pobos citados por Heródoto, quenes
aportaban as naves máis rápidas eran os fenicios.
• As satrapías ou cidades marítimas estaban
encargadas de proporcionar os barcos e de
mantelos, aínda que co tempo se fixo necesario
construír astilleiros reais, entre os que se coñecen
os de Menfis. Trirremes

9. Extensión do imperio persa

10. Os gregos
• Os gregos que se
enfrontaron ao poder do
Imperio persa no século
V a. C. se organizaban en
cidades-estado (polis) de
configuración parecida
pero de extensión
territorial e poboación
moi diversas. O centro
urbano das polis reunía
os edificios públicos máis
importantes e as aforas
eran unha extensa zona
rural con granxas onde
traballaban os cidadáns
(varóns), as súas familias
e os escravos.
Incontables capas de
mitos e lendas escurecen
a orixe histórica das
polis, que se facía
remontar aos deuses ou
heroes da mitoloxía.

11. Esparta antes das Guerras Médicas
• Os espartanos descendían dun grupo de tribos
grecofalantes que se asentaron a finais do século XI a.
C. na rexión de Laconia, ao sureste do Peloponeso
(de aí que foran chamados laconios ou
lacedemonios). Cen anos máis tarde os cinco pobos
establecidos na gran chaira do río Eurotas se uniron
para formar unha soa cidade, Esparta.
• Estableceron un goberno formado por dúas familias
reais: os Agiadas e os Euripóntidas, que aportaban
sendos reis. Lles asesoraba un consello de anciáns
chamado gerousia, composto por 28 homes maiores
de 60 anos.
• A finais do século VIII a. C. os espartanos tomaron
Mesenia, unha rexión vasta e fértil do suroeste do
Peloponeso, convertendo en escravos (ilotas) á
poboación mesenia. Os ilotas constituían unha forza
de traballo servil que aseguraba as necesidades
básicas.
• Dada a exuberancia de recursos humanos e agrícolas
que lles daba o dominio de Laconia e Mesenia os
cidadáns espartanos se constituíron como un grupo
sociopolítico de elite, os Iguais (homoioi), que se
consagraron ao entrenamento militar e, co tempo,
comporían o exército máis efectivo do mundo grego.

13. Atenas antes das Guerras Médicas
• Atenas foi sempre unha das polis con maior poboación e
extensión, o centro relixioso e político de toda a península da
Ática, cuxa tradición sostiña que fora unificada polo heroe
mítico Teseo.
• A mediados do século VII a. C. os atenienses eran
gobernados polos arcontes, nove oficiais escollidos cada ano
entre os varóns dunhas poucas familias aristocráticas. A
oligarquía controlaba a terra, cobrando elevadas rendas, e os
homes libres podían converterse en escravos por culpa das
débedas. Aínda que se enriqueceran, os cidadáns que non
pertencían ás familias nobres non podían participar no
goberno. Solón
• A maioría da poboación da ática estaba cansa do réxime
aristocrático, co cal Atenas pasou por unha época de revoltas
sociais.
• No ano 594 a. C. Solón foi designado para revisar a estrutura
sociopolítica de Atenas. Eliminou a escravitude por débedas
e ampliou o cargo de arconte máis alá da aristocracia. Tamén
favoreceu a participación do pobo establecendo un consello
popular de 400 membros. Pero, ao parecer, as súa reformas
non foron todo o profundas que os seus concidadáns
esperaban e os conflitos polo dereito a gobernar o Estado
ateniense continuaron. Clístenes

14. Os continuadores da obra de Solón:
Pisístrato e Clístenes.

15. As reformas de Clístenes
• Nos anos 508-507 a. C. Clístenes prometeu un plan de
reformas radicais no sistema político.
• Reorganizou aos atenienses en 140 novas
circunscricións administrativas chamadas demos, onde
se rexistraron todos os varóns maiores de 18 anos. Os
novos demos se agrupaban en 10 novas tribos
formadas con criterios xeográficos e racionais, e non
por parentesco como as tradicionais que controlaban
os nobres.
• As tribos participaban na política de varios xeitos: por
un lado, un home de cada tribo formaba parte dun
consello de xenerais con poderes políticos e militares;
por outro, cada unha aportaba 50 membros aos 500
dun novo consello que debatía as propostas de novas
leis e políticas. Ademais todas as propostas se
sometían a voto na Asemblea, onde todos os cidadáns
varóns tiñan dereito a asistir.
• Clístenes instituíu un procedemento especial pensado
para evitar máis conflitos internos. Unha vez ao ano os
cidadáns votaban o desterro dun político importante
por 10 anos. Se facía inscribindo o nome da persoa
nunha peza de cerámica rota chamada ostrakon, polo
que o proceso foi coñecido como ostracismo.
• Todas as medidas compoñían o principio de igualdade
política chamado isonomía.
Ostrakas

16. O exército grego
• Entre os gregos, os cidadáns de certa categoría económica, integrantes da polis, eran o
nervio do exército, os guerreiros de elite. Os habitantes de máis escasos recursos, os
servos e ata os escravos combatían tamén, pero o facían como infantería lixeira.
• Datamos o modelo hoplita de facer a guerra a mediados do século VII a. C. Nesta
época o rol do guerreiro de infantería pesada ou hoplita era primordial na guerra, e isto
en gran parte se debía a súa gran fortaleza defensiva.
• Os hoplitas se organizaban en falanxes, que eran corpos de infantería pesadamente
armados, que se dispoñen en formación pechada e ordenando as súas filas moi preto
unhas doutras. A falanxe clásica estaba formada por guerreiros armados con lanza de
dous metros e espada, protexidos por un gran casco, placas de bronce que cubrían a
tibia e os xeonllos (grebas) e un pesado escudo redondo de madeira forrada de
bronce chamado hoplon. As corazas estaban formadas por capas de lino pegadas ata
acadar certo grosor sobre as que se cosían plaquitas metálicas como reforzo nos
puntos vitais.

17. Panoplia do hoplita grego
• O armamento do hoplita consistía nun equipo
completo dun soldado de infantería pesada, ou
hóplon. Podía variar algo dun soldado a outro
pero, na época clásica a lo menos, había uns
elementos comúns para todos eles. Éste equipo
básico se compoñía dos seguintes elementos:
lanza larga (dori), escudo redondo (aspis ou
hoplon), espada corta (xifos), coraza de bronce
(tórax) ou casaca de coiro reforzado, casco de
tipo corintio (krános) e grebas (knemides)de
bronce para as pernas. O peso de todo o equipo
era considerable, podía oscilar de 22 a 35 kilos,
polo que xeralmente cada hoplita, a lo menos os
máis ricos, posuían un ou varios escravos que se
ocupaban do coidado e transporte en mulas do
material e do alimento perante as marchas. Entre
estes escravos, un deles sempre mandaba sobre os
demais, era o chamado “paxe de armas” do
hoplita, e xeralmente tamén coñecían o uso das
armas. Algúns destes paxes de armas acabaron
participando nas batallas, xunto cos seus amos,
integrados na falanxe.

18. O aspis ou hoplon
• O aspis hoplita estaba formado por unha gran
cunca, case plana, construída con láminas de
madeira curvas, extraídas do sauce ou do chopo,
e encoladas entre sí. A súa parte externa se
reforzaba cunha fina prancha de metal (ferro ou
bronce),mentres que a interior se facía cunha
capa de coiro de lino. A parte externa do escudo
soia decorarse cun motivo pintado; na época
arcaica foron moi abundantes as efixies de
animais e de temas mitolóxicos e relixiosos
• Tiña un diámetro de 90-110 cms, e pesaba
entre 6 e 8 kg, de modo que os hoplitas o
descansaban no ombreiro perante as pausas do
combate e, nas marchas, o colgaban do lombo
cunha correa chamada talamón (telamoon). O seu
modo de agarre era característico e único, o que
permitía o sistema de formación hoplitica en
falanxe. Este agarre, consistía nunha peza
metálica central na parte interior do escudo
(porpax), por onde se pasaba o antebrazo
esquerdo, e máis preto do borde, había un asa de
coiro (antilabè) que se agarraba coa man. Deste
modo, o escudo quedaba pegado ao brazo, e
permitía unha maior mobilidade desa
extremidade. Era un sistema que proporcionaba
máis comodidade e resistencia, aínda que tamén O hoplón era unha arma tanto
certa rixidez debido ao peso do escudo.
Posteriormente comezou a chamárselle hoplón. defensiva coma ofensiva.

19. A dory
• Era a típica lanza dos hoplitas clásicos, cunha lonxitude de
entre 1,80 e 2,50 metros, superior ás xavelinas pero
bastante inferior ás futuras sarissas macedonias. Tiña a asta
de madeira cilíndrica. A punta adoitaba ser de ferro e de
forma lanceolada, dun dez centímetros. Ademais, no outro
extremo da lanza, ao pé, adoitaba posuír unha contera
metálica duns quince centímetros, ou mesmo unha segunda
punta. Esta lanza era a principal arma de acometida do
hoplita e un elemento fundamental da falanxe. En batalla
non se empregaba como arma arroxadiza, senón que os
hoplitas de vangarda suxeitábana horizontalmente co brazo
dereito, e sostíñana baixo a axila, manténdoa apertada ao
corpo, ou ben a alzaban sobre o seu ombreiro, sosténdoa co
brazo levantado, á vez que avanzaban contra o inimigo. Con
todo os hoplitas das filas posteriores sostíñana de maneira
diagonal ou vertical, en espera de substituír a algún
compañeiro caído da primeira liña. Podemos imaxinar o
aspecto de ourizo que presentaría unha formación de
combate con centos de lanzas en disposición de arremetida.

20. O Xiphos e o Kopis
• Eran as espadas máis utilizadas polos
hoplitas. A máis común, o xiphos, era
curto, duns 60 ou 65 cms de lonxitude, e
estaba realizado en ferro, aínda que o
pomo podía ser de bronce. Se levaba
colgado do ombreiro e non da cintura, e ía
envaiñado nunha funda ou vaina de
madeira, recuberta de coiro e reforzada de
bronce na súa boca e no extremo.
Xeralmente só se usaba en combates Xiphos
corpo a corpo, por iso é polo que eran
curtas, xa que os hoplitas cargaban
empuñando a lanza. De feito, os hoplitas
recorrían a espadas e puñais
unicamente cando rompía a falanxe.
Ademais do xiphos, tamén era empregada,
sobre todo polos gregos das colonias
occidentais, a espada denominada kopis
ou machaira, de aparencia curta e co
extremo curvo.
Kopis ou machaira

21. Casco e coraza
• O casco (kranos) era de bronce e existían diversos modelos, o
máis difundido foi o corintio, que estaba dotado dun protector
nasal e de dous grandes carrilleras que protexían as fazulas. Os
cascos cubrían pois todas as partes da cabeza, excepto as
rañuras dos ollos e a da boca e queixo. Con eles, reducíase
notablemente a audición do soldado e, sobre todo, a
visibilidade, xa que evitaba a visión cara aos lados e cara arriba
se non se viraba o pescozo. O hoplita que avanzaba na falanxe
con este tipo de helmos, só tería a vista posta na fronte.
• Esta coraza, toda de bronce, converteuse na máis habitual entre os
hoplitas, feitas para eles a medida. A costa de ser pesada (entre 15 e 20 Kg.)
e incómoda (sobre todo no verán, ao propiciar unha gran acumulación de
calor), proporcionaba unha boa protección, pero só accesible para as
clases máis podentes debido ao seu alto custo. Constaba dun peto e un
espaldar, unidos entre si por dúas proxeccións tabulares que se introducían
por rañuras no lado dereito e dúas anelas no lado esquerdo. Nos ombreiros
do peto había dúas puntas que se introducían por buracos no espaldar. Na
zona da cadeira, o bordo da coraza viraba cara a fóra, dándolle un aspecto
acampanado. A pesar de todo, a coraza non cubría o pescozo nin o baixo
abdome. No interior da coraza ía colocado un peto de liño, coiro ou feltro
para evitar rozaduras co metal, aínda que isto aumentaría as dificultades de
transpiración.

22. As grebas e a Chlamys
• As grebas (knèmides) eran utilizadas para
protexer as espinillas. Facíanse con bronce
dunha soa peza, e podían cubrir ou só a
parte dianteira da perna, ou toda ela,
incluída a pantorrilla, desde o xeonllo até os
nocellos. Estas últimas, as que cubrían toda
a perna, utilizáronse fundamentalmente nos
séculos VII e VI a.C., sendo ademais, as
máis elaboradas, profusamente decoradas
con motivos xeométricos ou vexetais,
realizadas por técnicas de punzado interno
ou de soldadura dos adornos.
• Por último hai que destacar que as capas
ou clámides (Chlamys), aínda sen ser
armas, formaban parte da vestimenta oficial
do hoplita. Nun principio só debían de ter
funcións de abrigo, pero desde mediados do
século V a.C. convertéronse nun elemento
de recoñecemento, primando agora as de
liño sobre as de la. Convertéronse en algo
así como un uniforme militar. As capas dos
espartanos eran sempre de cor escarlata.

23. A flota grega: os trirremes

25. Enfrontamento
Hoplita grego loitando con guerreiro persa

26. Causas: o descontento xónico
• As colonias gregas de Xonia (Asia Menor) gozaban
dunha puxante economía grazas ao comercio ata a
chegada dos persas.
• No económico o imperio persa facía pagar tributos a
estas cidades e favorecía en contra o comercio das
cidades fenicias.
• No político os sátrapas persas exercían o seu despotismo
instalando no goberno das cidades gregas un tirano
para controlalas.
• Todo isto produciu un notable malestar entre as cidades
gregas de Xonia.

27. Causas: a revolta xónica
• Aproveitando a situación o tirano de Mileto
(Aristágoras) se sublevou e pediu axuda no continente.
• Atenas e Eretria enviaron tropas e saquearon Sardes,
capital da satrapía de Lidia.
• Consecuentemente o rei Darío aplastou como
reprimenda as cidades insurrectas (497 a.C.),
deportando a moita poboación a Mesopotamia.
• Di Heródoto que o rei persa ordenou a un dos seus
oficiais que todos os días lle dixera:
«¡Señor! lémbrate dos atenienses»

28. Cronoloxía da revolta xónica
• 519-18 a. C. – Darío estende o control persa
sobre os xonios.
• 499 a. C. – Os persas envían unha
expedición naval contra Naxos que fracasa
no seu intento de conquistala. Os xonios se
preparan para sublevarse e piden axuda aos
gregos occidentais.
• 494 a. C. – Os persas derrotan aos xonios
na batalla de Lade (illa fronte á costa de
Mileto).
• 492 a. C. – Os persas depoñen aos tiranos
das polis xonias e impoñen o seu control.
• 491 a. C. – Darío esixe o sometemento de
todos os Estados gregos, enviando
embaixadores cun agasallo simbólico de
terra e auga que debía ser devolto nos
mesmos termos en sinal de sumisión. Os
atenienses executaron aos mensaxeiros
lanzándoos a un foso para castigo de
criminais.

29. A primeira Guerra Médica
(490 a.C.)
• Como pretexto para seguir expandindo
o seu imperio, Darío ordena ao
xeneral Mardonio unha expedición
contra Atenas e Eretria no 490 a.C.
• Dende as Cícladas, os persas
devastaron Eretria e desembarcaron na
chaira de Maratón, ao norte de
Atenas, guiados por Hipias, fillo de
Pisístrato.
• Os atenienses se enfrontaron aos
persas, dirixidos por Milcíades, na
famosa Batalla de Maratón (490
a.C.) na que venceron coa técnica.

30. A batalla de Maratón: 1º fase
• Os persas desembarcaron na praia, fronte a unha zona pantanosa, e montaron o seu
campamento ao norte da colina Cinosura. Atenienses e Plateos se situaron nun terreo
elevado ao sur, preto da vía de Atenas. Cando Datis dirixiu aos persas cara eles e
tomou posicións de combate, os gregos baixaron a terreo chan e atacaron. Os persas
fixeron retroceder ao centro do fronte grego, pero as súas ás foron dezmadas e tiveron
que fuxir.

31. A batalla de Maratón: 2ª fase
• Ao darse conta de que os seus francos quedaran expostos, os persas do centro
se retiraron perseguidos polas dúas vitoriosas ás gregas. Parte das forzas
persas alcanzou os barcos, pero o resto quedou atrapado entre o pantano e a
praia e foi aniquilado.

32. Anécdotas da Batalla de Maratón
• Os atenienses derrotaron aos persas en Maratón cun exército de 1.500
hoplitas (900 atenienses e 600 plateos). Mataron 6.400 soldados
persas perdendo só a 192 hoplitas.
• Segundo a lenda Milcíades encargou ao mensaxeiro Filípides que fora
de Maratón a Atenas para anunciar a vitoria grega. Tras percorrer os
40 km que separan ambos puntos entrou en Atenas berrando
«¡vitoria!» e afogado polo esforzo morreu.
• Ao día seguinte do enfrontamento, chegaron 2.000 espartanos a
Maratón. Saíran seis días máis tarde da petición de auxilio por respectar
as festas sagradas adicadas a Apolo Carneio (Carneias). Cando se
mobilizaron marcharon a tal velocidade que chegaron ao lugar en só
tres xornadas, aínda que xa era demasiado tarde. Os laconios
examinaron as baixas persas e colmaron de eloxios aos atenienses.
Inmediatamente despois volveron a Esparta.

33. A Segunda Guerra Médica
(480 – 479 a. C.)
• Trala derrota persa Milcíades intentou reconquistar
as Cícladas, cousa que lle custou o cargo e a vida. A
partir de entón dirixirá a guerra en Atenas o
estratego Temístocles.
• No ano 481 a.C. Esparta e Atenas firmaron un
pacto de alianza militar ante a ameaza persa.
• Coa morte do rei Darío (486 a.C.) subiu ao poder o
seu fillo Xerxes (486 – 465 a.C.) desexoso de
conquistar Grecia.

34. Cronoloxía
• 481 a. C. – Despois de
someter as rebelións das
satrapías de Exipto e
Babilonia, Xerxes se prepara
para invadir Grecia cun
exército de entre 100.000 e
150.000 homes. Segundo
Heródoto o rei persa reuniu
uns 1.207 trirremes e 300
cargueiros. As dotacións
alcanzaban os 250.000 homes
entre remeiros e mariñeiros.
• 480 a. C. – Xerxes ordena
construír unha ponte de
1.200 metros para pasar o
Helesponto (hoxe estreito
dos Dardanelos). A obra
requiriu 674 trirremes.
• En agosto ou setembro dese
ano se producen as batallas
de Artemisio e as
Termópilas.

35. A batalla das Termópilas
• Termópilas quería dicir “portas quentes” en
referencia ás fontes termais que alí se atopaban.
• Na parte central o paso das Termópilas tiña uns
escasos 15 metros de ancho. Aquí foi onde o rei
espartano Leónidas organizou a defensa.
• A batalla durou tres días.
• No paso loitaron uns 5.800 hoplitas gregos, entre
os que había: 300 espartanos, 2.120 arcadios,
1.000 locros apuntios, 700 tespios, 400 tebanos,
200 homes de Fliunte, 80 micenos e 1.000
focenses que gardaban a senda anopea. Situación das Termópilas
• Se calcula que as forzas persas se compoñían duns
200.000 - 250.000 homes.
• Debido á traizón de Efialtes os persas rodearon
as forzas gregas pola senda anopea. Cando
estaba todo perdido Leónidas decidiu loitar ata a
morte para retrasar ao inimigo cos seus 300
espartanos, algúns beocios, uns 400 tebanos e 700
hoplitas de Tespis.
• Segundo Heródoto, Leónidas e os seus homes lle
custaron a Xerxes 20.000 homes. As Termópilas na actualidade

36. Mapa da Batalla das Termópilas

37. Leónidas nas Termópilas. Jacques Louis David (1814)

38. Das Termópilas a Salamina
• Despois de superar o paso das
Termópilas Xerxes se dirixe a
Atenas.
• Os atenienses evacúan a cidade
retirándose á illa de Salamina. Os
sacerdotes se negan a abandonar
os templos da acrópole e algúns
soldados se quedan a defendela.
• Xerxes saquea Atenas e prende
lume aos templos da acrópole
asasinando a todos os defensores.
• O 29 de setembro se produce a
batalla naval de Salamina onde
os gregos, comandados por
Temístocles, afundiron 200
barcos persas perdendo só 40.

39. A batalla de Salamina
• En vésperas da batalla o corpo principal da flota persa deixou o fondeadoiro na baía de Falero
(A) e vogou en silencio ata a posición da flota helena (B). Un escuadrón de 200 barcos exipcios
foi enviado a rodear a illa de Salamina ata os estreitos de Megara (C) para bloquear a retirada dos
gregos cara ao oeste. Os gregos saíron ao amencer e a batalla tivo lugar no estreito canal (D) ao
norte da diminuta illa de Psitalea, onde Xerxes destacara unha tropa de elite de 400 homes. Os
corintios deixaron a flota helena e navegaron ao norte en busca dos exipcios, pero ao chegar ao
punto (E) sen contactar co inimigo, regresaron e se uniron á flota principal. Xerxes observou
toda a batalla dende a súa posición no cabo fronte á cidade de Salamina.

40. Consecuencias de Salamina
• 480 a. C. – Despois da derrota de
Salamina Xerxes volve a Persia con
parte do exército deixando a
Mardonio (primo e xenro seu) ao
mando das operacións en Grecia.
• Os gregos pensaron que Xerxes
volvera a casa tras perder os nervios,
pero o feito é que tiña que reprimir as
sublevacións das satrapías de Babilonia
e Exipto. Ademais, dende a súa
perspectiva cumprira unha serie de
obxectivos: eliminara a un caudillo
heleno importante (Leónidas),
convertera en pasto das chamas a súa
Xerxes presenza a derrota da súa odiada Atenas e estendeu o seu
flota en Salamina imperio ao oeste ata Tesalia.
• 479 a. C. – Coa vitoria na batalla de
Platea os gregos rematan coa ameaza
persa no continente.

41. Batalla de Platea. 1ª fase
• O exército de Pausanias ocupou
unha serie de colinas entre o río
Asopo e a cidade de Platea. A
cabalería persa e os seus aliados
gregos cortaron a súa ruta de
suministros e anularon a fonte que
os abastecía, obrigando aos gregos a
retirarse a Platea ao amparo da
noite. Ao amencer, a ala esquerda
(atenienses e megarenses) e a
sección central (composta por
peloponesios) estaban preto da
cidade, pero a ala dereita (espartanos
e tegeos) ía moi retrasada. Cando
Mardonio tivo noticia da retirada
grega, ordenou ao fin que todo o
seu exército cruzara o Esopo e
atacara.

42. Batalla de Platea. 2º fase
• Os atenienses e megarenses
foron interceptados polos
beocios e os demais gregos
filopersas, que lles impediron
axudar á ala dereita. Un total
de 600 megarenses morreron
cruzando a chaira intentando
alcanzar as posicións
espartanas. Os espartanos e
os tegeos rechazaron aos
seus atacantes e mataron a
Mardonio. Ao final, os
atenienses superaron aos seus
atacantes e atacaron a súa vez
o campamento persa.

43. Despois de Platea
• 479 a. C. – Pouco despois da batalla de Platea os
gregos atacan aos persas no seu propio territorio en
Micala, onde conseguen outra gran vitoria que deu
inicio á segunda sublevación de Xonia contra a
dominación persa.
• 478-77 a. C. – Constitución da Liga de Delos
comandada por Atenas, que a utilizaría como
instrumento para emprender unha política
imperialista.
• 454 a. C. – Os atenienses trasladan o tesouro da Liga
de Delos á acrópole inaugurando unha época de gran
prosperidade económica e cultural nas décadas de 440
e 430 a. C. A acrópole é reconstruída. O líder político
do momento será Pericles.
• 449 a. C. – Paz de Calias entre Atenas e Persia na
que se garantía a autonomía dos xonios.
Pericles

44. Consecuencias
1) Derrota do
Imperio Persa.
2) Nacemento do
Panhelenismo.
3) Hexemonía de
Atenas.
4) As guerras do
Peloponeso. Hoplitas loitando