Утас, ээрмэлд зориулагдсан хөндлөн огтлолын өчүүхэн бага талбайтай, харьцангуй бат бөх, зөөлөн биетийг нэхмэлийн ширхэгт гэнэ.

1. Ширхэгт материалын
бүтэц,шинж чанар,ангилал

2. • Утас,ээрмэл бэлтгэхэд зориулагдсан хөнд-лөн огтлолын өчүүхэн
бага талбайтай, харьцангуй бат бөх,уян зөөлөн биетийг
нэхмэлийн ширхэгт гэнэ.

3. Геометр шинж чанар
• Ширхэгтийн уртыг хэвийн хэмжээнд тэнийл-гэсэн ширхэгтийн нэг
үзүүрээс нөгөө үзүү-рийг хүртэл хэмжиж уртыг мм-ээр илэр-
хийлнэ.
• Ширхэгт хэдий чинээ урт байна чанарын үзүүлт сайтай ээрэгдэх
технологи шинж чанар илүүтэй утас, ээрмэлийг бий болгоно.

4. Геометр шинж
• Нэхмэлийн ширхэгтийн урт 20-150мм хоо-ронд байна.
• Байгалийн ширхэгтүүд харилцан адилгүй урттай.Хөвөн 6-
52мм,ноос10-250мм,олс 250 мм,торго1200-1500м
• Химийн ширхэгтүүдийг ямар ч урттайгаар үйлдвэрлэж болдог.

5. Ширхэгтийн диаметр
• Ширхэгт хэдий чинээ нарийхан байна,төдий чинээ чанар сайтай
ээрэгдэх чадвар өндөр-тэй утас ээрмэлийг гарган авдаг.
• Ширхэгтийн хөндлөн огтлолын хэмжигдэ-хүүнийг микрон
юм.Ихэнх ширхэгтүүдийн хөндлөн огтлолын хэмжээ 10-60мкм
байдаг.

6. Ширхэгтийн бүдүүн нарийны хэмжээ
• Ширхэгтийн бүдүүн нарийныг
-талбайгаар(мм2)
-шугаман нягтаар(текс,мтекс)
- метрийн номероор(N) тодорхойлдог.
• Ширхэгтийн хүндийн(m)хэмжээг уртад(L) нь хувааж
тексийг(Т)тодорхойлно.
Т=m/L

7. Ширхэгтийн бүдүүн нарийны хэмжээ
• Ширхэгтийн хүндийн(m)хэмжээг уртад(L) нь хувааж
тексийг(Т)тодорхойлно.
Т=m/L
• Ширхэгтийн уртыг(L)жинд (m)харьцуулж но-мерыг(N) илэрхийлнэ.
N=L/m

8. Ширхэгтийн геометр шинж чанар (
диаметр:мкм,м.текс,N)
Ширхэгт.нэр мкм м.текс номер
Хөвөн 15-25 222 4500-8000
Олс.эгэл 12-20 286 3500-8000
Олс.нийм. 150-250 5000-7690 130-200
Ноос 15-90 5000-200 200-5000
Торго 10-15 200-286 5000-7500
Вискоз 15-60 666-166 1500-6000
Полиноз 10-20 250-111 4000-9000

9. Ширхэгтийн геометр шинж чанар
Ацетат 12- 25 277-133 3600-7500
Триацетат 20-30 400-286 2500-3500
Капрон 10-90 3333-111 300-9000
Лавсан 15-60 833-166 1200-6000
Нитрон 15-60 833-166 1200-6000
ПВХ 15-80 2000-166 500-6000
Хлорин 20-30 500-286 2000-3500
Винол 15-30 400-166 2500-6000

10. Ширхэгтийн хөндлөн огтлолын хэлбэр
• Нэхмэлийн ширхэгтийг хөндлөн огтлол та- лаас нь микроскопоор
харахад олон янзын хэлбэртэй болох нь ажиглагдана.
• Байгалийн гаралтай ширхэгтийн хөндлөн огтлолын хэлбэр
тогтвортой,химийн гарал- тай ширхэгтүүдийн ээрэгдэх чадварыг
өсгөх хөнгөн сэвсгэр болгох,үйлдвэрлэлийн ажил- лагааны
онцлогтой холбоотойгоор янз ян-зын хэлбэртэйгээр бэлтгэнэ.

11. Атираа
• Атираа бол хамгийн ашигтэй шинж чанар юм. Түүнийг 1см-д
байгаа атирааны(гогцоо- ны)тоогоор тодорхойлно.

12. Механик шинж
• Механик шинжийг ширхэгт гадны хүчний үйлчлэлийг тэсвэрлэх
чадвараар тодор-хойлно.
• Ширхэгтийн бат бөхийн шинжид ширхэг-тийн тасрах үеийн даац
голлох үүрэгтэй.
• Ширхэгтийг таслаж байгаа хүчний хэмжээг тасрах үеийн ачаалал
гэнэ.

13. Ширхэгтийн суналт
• Ширхэгтийн суналт нь гаднын хүчний үйлч-лэлээр сунах чадвар
бөгөөд хувиар то-дорхойлно.
• Нэхмэлийн ширхэгтийн тасрах хором хүр-тэлх уртыг суналт гэх
бөгөөд түүнийг үнэм-лэхүй суналт(мм), харьцангуй суналт(%)гэж
хуваана.

14. Ширхэгтийн суналт
• Суналтыг хэвийн хэмжээнд тэнийлгэсэн шир-хэгтийн нэг үзүүрээс
нөгөө үзүүр хүртэл хэм-жиж уртыг мм-ээр илэрхийлдэг.
• Анхны уртыг суналтын дараах уртад харьцуулж 100-гаар үржүүлж
суналтыг хувиар тодор-хойлно.
• Ширхэгтийн бүрэлдэхүүн нэхмэлийн бүтцээс хамаарч суналт
харилцан адилгүй байна.Су-налт олсонд бага,ноосонд их,эластик
утсанд бүр их байдаг.

15. • Баримжаа урттай(40-150мм),дуураймал, нийлэг эгэл
ширхэгтүүдийг штапель гэнэ.
• Загасны тор,утас,сойз үйлдвэрлэж бэлтгэхэд зориулагдсан
баримжаа уртгүй эгэл,нийл мэл ширхэгтийг дан ширхэгт гэнэ.

16. Ширхэгтийн тасралтын суналт(%)
Ширхэгтийн нэр хуурай нойтон
хөвөн 7-8 8-10
олс 2-2,5 2,5-3,5
ноос 25-45 30-50
торго 22-25 25-30
Вискоз(нийлмэл) 18-22 21-26
Вискоз(богино) 20-26 22-30
Полиноз(богино) 7-13 10-15

17. Ширхэгтийн нэр Тасралтын суналт%
хуурай нойтон
Ацетат(нийлмэл утас) 18-25 28-35
Ацетат(богино ширхэгт) 20-30 31-38
Триацетат(нийлмэл утас) 20-25 25-30
Триацетат(богино ширхэгт) 20-32 28-38
Капрон(нийлмэл утас) 20-25 25-30
Капрон(богино ширхэгт) 45-60 50-65
Лавсан(нийлмэл утас) 20-25 20-25
Лавсан(богино ширхэрт) 40-60 40-60

18. Спандекс(нийлмэл) 500-800 500-800
Нитрон(богино) 20-26 25-31
ПВХ(нийлмэл) 23-28 23-28
ПВХ (богино) 150-180 150-180
Хлорин(нийлмэл) 20-25 20-25
Хлорин(богино) 30-40 30-40
Винол(нийлмэл) 10-25 15-27
Винол(богино) 15-35 23-38

19. Ширхэгтийн механик шинж чанар
• Энэ нь ширхэгт гадны хүчний үйлчлэлийг хэрхэн тэсвэрлэх
чадвараар,хүч үйлчлэхэд хэлбэр хэмжээ яаж өөрчлөгдөхөөр
тайлбар-лагдана.
• Механик шинж чанарыг бат бөхийн ба де- формацын гэж хуваана.
• Бөх батын шинж чанарт ширхэгтийн тасдах ачаалал их үүрэгтэй.

20. Ширхэгтийн механик шинж чанар
• Ширхэгтийг тасалж буй хүчдлийн хэмжээг тасдах ачаалал гэнэ(Н)
• Тасдах ачаалалыг ширхэгтийн шугаман няг-тад(текс) харьцуулсныг
тасдах харьцангуй а-чаалал гэнэ.

21. Ширхэгтийн механик шинж чанар
Ширхэгтийн Тасдах Харьцангуй тасдах
нэр ачаалал ачаалал ачаалал
(H/ мм2) (хН/текс) (%)
Хөвөн 35-56 24-36 115-120
Олс эгэл 80-100 54-72 110-120
Олс нийлмэл 50-60 35-40 70-80
Ноос 12-24 10-14 65-75
Торго 35-50 27-32 80-90
Вискоз нийл. 23-30 14-20 42-50
Вискоз богино 20-35 13-24 42-50

22. Полиноз 40-50 37-40 78-80
Ацетат(б.ш) 13-15 10-12 60-70
Ацетат(н.у) 14-21 11-14 60-70
Триацетат(н.у) 14-20 10-14 65-75
Триацетат(б.ш) 13-16 10-12 65-70
Капрон(н.у) 45-60 45-70 85-90
Капрон(б.ш) 37-53 35-46 85-90

23. Лавсан(нийлмэл) 45-55 40-55 100
Лавсан(богино) 40-50 32-40 98-100
Стандекс(нийлмэл) 10-14 7-12 95-100
Нитрон(богино) 27-35 32-39 95-100
ПВХ(нийлмэл) 30-40 22-31 100
ПВХ (богино) 11-16 8-12 100
Хлорин(нийлмэл) 20-22 18-25 100
Хлорин(богино) 18-20 12-14 100
Винол(нийлмэл) 40-90 30-40 80-90
Винол(богино) 30-45 25-40 80-85

24. Ширхэгтийн физик,физик-химийн шинж
чанар
• Энэ нь ус,уур,гэрэл,температур,цахилгаан о-рон зэрэг тодорхой
хүчин зүйлийн үйлч- лэлд ширхэгтийг оруулахад бий болдог ү-
зэгдэл юм.
• Чийгшил нь хүрээлэн буй орчноос ус,уурыг шингээх чадвар болно.

25. Ширхэгтийн физик,физик-химийн шинж
чанар
Ширхэгт Агаарын харьцангуй чийгшил
65% 95%
Хөвөн 8 18-20
Олс 12 19-21
Ноос 15-17 38-40
Торго 11 37-39
Вискоз 11-12 35-40
Ацетат 7 13-15

26. Ширхэгтийн физик,физик-химийн шинж
чанар
Триацетат 5 5-6
Капрон 5 7-8
Лавсан 0,5 0,6-0,7
Спандекс 0,8 0,9
Нитрон 1,5 6
Хлорин,ПВХ 0,5 0,7-0,8
Винол 5-7 10-14

27. Ширхэгтийн физик химийн шинж чанар
• Байгалийн гаралтай органик ширхэгтүүд гад нах орчин
өөрчлөгдөхөд чийг шингээх эсвэл алдах чадвар сайтай байдаг.
• Ширхэгтүүд чийг авснаар тэдгээрийн урт, хөндлөн огтлолын
талбай хэмжээ зэрэг өс-нө.

28. Ширхэгтийн физик,химийн шинж чанар
Ширхэгт урт хөнд.огт. S % эзэлхүүн(%)
Хөвөн 1-1,2 22-42 40-45
Олс 1-1,2 25-40 40-45
Ноос 1,2-1,8 18-38 36-41
Торго 1,5 20 30-40
Вискоз(ни.) 3-5 40-50 80-110
Вискоз(бо.) 5-8 50-65 95-120

29. Ширхэгтийн физик химийн шинж чанар
Полиноз - - 60-65
Ацетат 0,1 6-11 20-25
Триацетат - - 12-18
Капрон 1,2 2-5 10-14
Лавсан - - 3-5
Нитрон - - 4-6
Винол 1,1 8-10 25

30. Хатаасны дараа ширхэгтийн урт, хөндлөн
огтлол зэрэг буурна(%)
Ширхэгтийн нэр хүйтэн ус халуун ус
Хөвөн 3% 5%
Вискоз 4% 8%
Ноос 1% 12-14%
Торго 1% 12%
Капрон 0 0

31. Дулаан тэсвэршил
• Энэ нь өндөр температурт өөрийнхөө үнд-сэн шинж чанарыг
хадгалах үзүүлэлт бөгөөд ширхэгтүүд өндөр температурыг янз
бүрээр тэсвэрлэнэ.
• Ширхэгтийг тодорхой нэг өндөр темпера-турт удаан хугацаагаар
байлгахад түүний шинж чанар өөрчлөгдөхгүй байхыг тэсвэр-лэх
температур гэнэ.

32. Дулаан тэсвэршил
Хөвөн 130-140С Триацетат 150-160С
Олс 160-170С Капрон 100-110С
Ноос 100-110С Лавсан 160-170С
Торго 100-110С Нитрон 160-170С
Вискоз 140-150С Хлорин 60-70С
Полиноз 140-150С ПВХ 65-100С
Ацетат 80-90С Винол 180-190С

33. Тэсвэрлэшгүй температур
Ширхэгт тодорхой нэг өндөр температурт хүрээд ширхэг-
тийн шинж чанарт өөрчлөлт явагдахыг тэсвэрлэшгүй тем-
ператур гэнэ.
Ширхэгт халаах C хугацаа тас,ач.бу. %
Хөвөн 150С 72 цаг 50%
Олс 170С 150цаг 10%
Торго 140С уд.хуга. 20-30%
Ноос 140С уд.хуга. 15-20%
Вискоз 120С бо.хуга. 2%
Ацетат 150С 72цаг 30-35%

34. Триацетат 170С удаан.хуга. 30%
Капрон 60С удаан хуга. 20%
Лавсан 150С удаан хуга. 50%
Спандекс 80-120С богино хуга. 10%
Нитрон 150С 48 цаг 0%
Хлорин 100С богино хуга. 70%

35. Халуун дулааны боловсруулалт
• Нэхмэлийн ширхэгтүүдийг бүтээгдэхүүн бол-гохын тулд халуун
дулааны боловсруулал-тад оруулна.
Ширхэгт буцалсан халуун халуун
нэр усанд ууранд агаарт
Капрон 95-105С 115-130С 190С
Лавсан 100С 115-120С 200-230С
Нитрон 105С 120-130С 180-200

36. Халуун дулааны боловсруулалт
Хлорин 50-65С 60-70С 60-85С
Винол - - 200-220С
Триацетат - 220-240С -
Ацетат - 105-130С 180-220С
• Чийг дулааны боловсруулалтын дундаж ху-гацаа температураас
хамаарч 1-90 минут.
• Буцалсан усанд 30-90 минут
• Халуун ууранд 10-60 минут
• Халуун агаарт 5-30 минут

37. Бага температур
• Нэхмэлийн ширхэгтүүд бага температурыг янз бүрээр тэсвэрлэнэ.
• Байгалийн,хиймэл ширхэгтүүд сайн тэсвэр-лэнэ.Харин нийлэг
ширхэгтүүд доогуур үзүү-лэлттэй байдаг.
• Хлорин -20С уян хатан чанараа алдаж -25С талст болдог.Капрон -
40С,винол -50С,лавсан -70С хатуурна.

38. Гэрлийг нэвтрүүлэх чадвар нь байгалийн ба зохиомол гэрлийн
үйлчлэлд ширхэгтийн шинж чанар үл өөрчлөгдөх хугацаагаар то-
дорхойлогдоно.

39. • Инфра улаан,үл үзэгдэх гэрлийн цацрагийг эсэргүүцэх боломжийг
гэрэл тэсвэршил гэнэ.
• Тодорхой нөхцлийн улмаас үрэлтэнд орж цахилгаан цэнэгийг
өөртөө хуримтлуулах чадварыг цахилгаанжих гэнэ.

40. • Бүтээгдэхүүний чанарыг их бага хэмжээгээр бууруулж болох гадны
үйлчлэлийг эсэргүүцэх нөхцөл боломжийг эдэлгээ тэсвэрлэх гэнэ