This work has as its theme the fairy tale and its characteristics. It also contains information related to it and describes it.

1. ΠΑΡΑΜΥΘΙ
Επιμέλεια:Γεωργία Ασκούνη

2. OΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ‘ΠΑΡΑΜΥΘΙ’
 Το παραμύθι είναι μια σύντομη ιστορία και εννοιολογικά αποτελεί μια
επινόηση, μια μυθιστοριογραφία ,μια φανταστική αφήγηση η οποία μερικές
φορές χρησιμοποιεί μεταφορικά κάποιο ζώο ως βασικό του χαρακτήρα ή
εισάγει στερεότυπους χαρακτήρες.
 Προσωποποιεί ποικίλα στοιχεία τα οποία δεν βασίζονται στην λογική του
χώρου και του χρόνου και εξαπλώνεται αδιάκριτα από τον οργανικό στον
ανόργανο κόσμο, από τον άνθρωπο και τα ζώα στα δέντρα ,τα λουλούδια ,τις
πέτρες ,τα ρεύματα και τους ανέμους . Το παραμύθι χρησιμοποιεί σύμβολα τα
οποία με λυρικό, ποιητικό καθώς και αλληγορικό τρόπο εκφράζονται και
προσδίδουν νόημα στις μεταφορές που διαθέτει.

3. ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΟΥ ΠΑΡΑΜΥΘΙΟΥ
 Κατά τη διάρκεια μελέτης του παραμυθιού προέκυψε ένα ερώτημα το οποίο
σχετιζόταν με την γένεσή του. Πάνω σε αυτό το ζήτημα διατυπώθηκαν ποικίλες
θεωρίες χωρίς όμως να διεξαχθεί ένα ολοκληρωμένο συμπέρασμα .Οι θεωρίες
αυτές είναι:
 η ινδοευρωπαϊκή θεωρία
 η μυθολογική θεωρία
 η ινδική θεωρία
 η πολυγενετική θεωρία
 η ιστορικογεωγραφική θεωρία
 η συμβολιστική θεωρία
 η ψυχολογική-ψυχαναλυτική θεωρία
 η μορφολογία του παραμυθιού

4. ΠΡΟΦΟΡΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
 Ως είδος το παραμύθι κατατάσσεται στην προφορική ή λαϊκή λογοτεχνία με καταβολές
σε όλο τον κόσμο. Στην Ευρώπη ,και συγκεκριμένα στην Γερμανία, η οποία είχε
επηρεαστεί από το κίνημα του ρομαντισμού, για πρώτη φορά διατυπώνονται λαϊκά
παραμύθια κατασκευασμένα για ενήλικες ,με στόχο την όξυνση της γερμανικής
συνείδησης και την μελέτη της γερμανικής γλώσσας. Οι αδελφοί Γκριμ συγκεντρώνουν
και καταγράφουν λαϊκά δημιουργήματα και γίνονται οι πρώτοι που πραγματοποίησαν
την επιτόπια έρευνα.

5. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ
 H πιο ανθισμένη περίοδος όσο αναφορά την καταγραφή και διάσωση του λαϊκού
παραμυθιού στην Ελλάδα θεωρείται η περίοδος των τελευταίων τριάντα χρόνων του
19ου αιώνα καθώς και των πρώτων δεκαετιών του 20ου αιώνα. Παρ ’όλα αυτά ,λίγα
χρόνια πριν είχε εμφανιστεί μια εκδοτική δραστηριότητα σε περιοδικά και βιβλία ,τα
οποία κοινοποιούν λαογραφική ύλη κατά διαστήματα ή κατ’ αποκλειστικότητα όπως για
παράδειγμα η Πανδώρα και ο Ιλισσός. Στην πραγματικότητα το παραμύθι δεν
προσέλκυσε αμέσως το ενδιαφέρον των επιστημόνων ,το οποίο είχε παρουσιαστεί
νωρίτερα για τις άλλες μορφές λαϊκού βίου. Αυτό συμβαίνει καθώς <<από τη φύση
του, εξαιτίας της οικουμενικότητάς του, δεν παραθέτεται για την παρουσίαση θεμάτων
ελληνικότητας και ιστορικής συνέχειας, όπως απαιτούσαν οι περιστάσεις>>.Την εποχή
αυτή πολύτιμη κρίνεται η παρότρυνση του Ν. Πολίτη στους μαθητές του στην
κατεύθυνση του ενδιαφέροντος για το λαϊκό παραμύθι.

6. ΤΑ ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ
ΠΑΡΑΜΥΘΙΟΥ
 Το παραμύθι αποτελεί μια φανταστική προφορική διήγηση, που συχνά απαρτίζεται από
πολλά και διαδοχικά επεισόδια ,τα λεγόμενα μοτίβα .Είναι διαφορετικό από τον μύθο,
καθώς εκείνος είναι μια αλληγορική διήγηση ,που έχει στόχο την ηθική διδασκαλία.
Επιπλέον διαφοροποιείται από την παράδοση καθώς αυτή σχετίζεται με ένα
συγκεκριμένο γεγονός ή πρόσωπο ,ή τόπο και ο λαός την θεωρεί αληθινή. Το παραμύθι
ήταν πηγή ψυχαγωγίας από τα αρχαία χρόνια ,η υπόθεσή του δεν περιοριζόταν από
τόπο και χρόνο και τα πρόσωπά του ήταν φανταστικά .Στα παραμύθια παρουσιάζεται
πληθώρα απίθανων και απίστευτων γεγονότων τα οποία για τον σημερινό άνθρωπο
είναι φανταστικά ,για τους προγόνους ήταν ο πραγματικός κόσμος όπως εκείνοι τον
αντιλαμβάνονταν ή τον εξηγούσαν.

8. Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΜΥΘΙΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ
ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ
Το ελληνικό παραμύθι περιέχει στοιχεία τα οποία προσδίδονται από την εντοπιότητα τη
γλώσσα ,την παράδοση και τις γεωγραφικές ιδιομορφίες κάθε περιοχής .Το πρώτο
χαρακτηριστικό τοπικότητας ,που διαθέτει το ελληνικό παραμύθι ,είναι η γλώσσα ,είτε είναι
η κοινή ελληνική είτε τοπικά ιδιώματα και διάλεκτοι .Το δεύτερο γνώρισμα τοπικότητας του
παραμυθιού είναι η ελληνική παράδοση η οποία του προσδίδει τις αναπαραστάσεις του
και τις αναφορές του στο φαντασιακό .Στην παράδοση διατυπώνεται και η ιστορική πορεία
του τόπου, τόσο με την μεταφορά δεδομένων από γενιά σε γενιά, όσο και με την
ανταλλαγή στοιχείων με τους λαούς που βρέθηκαν στο ελληνικό έδαφος. Επιπρόσθετα, έχει
αποδειχθεί από ποικίλους λαογράφους η ομοιότητα ανάμεσα σε συγκεκριμένα αρχαία
ελληνικά και νεοελληνικά παραμύθια .Το τρίτο γνώρισμα τοπικότητας είναι παρουσίαση
του φυσικού περιβάλλοντος καθώς και του κλίματος στο παραμύθι, αλλά και του ίδιου του
χαρακτήρα του ελληνικού λαού.

9. ΕΠΙΚΟΙ ΝΟΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ
1. Ένα παραμύθι ,δεν αρχίζει με το σημαντικότερο σημείο της δράσης και δεν
ολοκληρώνεται απότομα.
2. Συχνές είναι οι επαναλήψεις ,όχι αποκλειστικά για να δώσουν ένταση στην πλοκή ,αλλά
και για να δώσουν όγκο στην ιστορία.
3. Κατά το ίδιο χρονικό διάστημα ,στο ίδιο επεισόδιο βρίσκονται συνήθως μόνο δύο
πρόσωπα.
4. Οι ανόμοιοί χαρακτήρες είναι αντίπαλοι.
5. Ο χειρότερος ή ο πιο αδύναμος της ομάδας στο τέλος παρουσιάζεται ως ο πιο καλός.
6. Οι χαρακτηρισμοί είναι απλοϊκοί:γίνεται αναφορά αποκλειστικά στις ιδιότητες που
έχουν άμεση σχέση με την υπόθεση. Δεν υπάρχει κανένα στοιχείο για τη ζωή των
προσώπων εκτός πλοκής.

10. ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΠΑΡΑΜΥΘΙΟΥ
Στο παραμύθι ο χρόνος δεν ορίζεται.
Επιπλέον ο τόπος της δράσης είναι αόριστος.
Η δράση διαδραματίζεται σχεδόν αποκλειστικά
μέσα από την ανωνυμία των προσώπων.