Salon 1 14 kasim 11.00 12.00 meral madenoğlu kivanç-türkçe

1. YOĞUN BAKIM HEMŞİRELERİNİN
EĞİTİMİ VE SERTİFİKASYONU
Yrd.Doç.Dr.Meral MADENOĞLU KIVANÇ
İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi
10.Dünya Yoğun Bakım Hemşireliği Kongresi &
6.Ulusal Yoğun Bakım Hemşireliği Kongresi
12-15 Kasım 2014 Antalya

2.  Yoğun bakım üniteleri (YBÜ), gelişmiş teknolojinin
kullanıldığı üniteler olduğu için çalışanların bilgi ve
becerilerini sürekli yenilemesi gerektiği alanlardır

3. Ekibin içinde YBH’nin özel bir rolü olduğu belirtilmektedir
Madrid Deklerasyonu Raporu (1993)

4. Yoğun Bakım Hemşiresi Eğitiminin
Temel Amacı
Bilimsel ve kanıta dayalı kaliteli bir
hemşirelik bakımı sağlamak
Karmaşık sorunlar karşısında eleştirel
düşünme becerilerini geliştirmek

5. Günümüzde değişen olaylar:
Globalleşme
Hemşirelerin yaşam boyu öğrenmesi
İnsan hakları, hasta hakları
Güvenli hizmet sunumu
Sağlık kuruluşlarının akreditasyonu (ISO, JCI)
Hemşirelik yasası (2007)

6. Özel Dal Hemşiresi (ÖDH)
“Temel hemşirelik eğitiminden sonra belirli bir uzmanlık
gerektiren bir alanda çalışmak üzere formal teorik ve pratik
eğitim almış hemşiredir”
AB Hemşirelik Daimi Komitesi Raporu (2000)

7. Dünya ve Avrupa
Kritik Bakım Hemşireleri Federasyonu
 Her hastanın uzman bir yoğun bakım hemşiresinden
(YBH) bakım alma hakkı olduğunu
 Bakımının mutlaka YBH’liği eğitimi almış uzman
hemşireler tarafından sağlanması gerektiğini
 Yoğun bakımda eğitimin mezuniyet sonrası
programlarla sürdürülmesini öneriyor

8. ÖDH Eğitimi
EfCCNa Eğitim Komisyonun yukarıda sözü geçen raporların
ışığında ortak önerileri;
Mezuniyet sonrası kuramsal ve klinik uygulamayı içeren
program olmalı
Programa kabul edilme ve başarı için minimum kriterler
belirlenmeli
Katılımcılara program sonunda bir belge (sertifika) verilmeli
ve belli aralıklarla yenilenmeli
Eğitim için konusunda deneyimli lisans/doktora derecesine
sahip kadrolu hemşireler olmalı

9.  Eğitimler kontrol edilmeli
 Konu ile ilgili dernekler programların organizasyonu ve
uygulamasında mutlaka yer almalı
 Program süresi en az 1 yıl süreli olmalı, program içeriğinin
720 saat ve en az yarısı uygulamalı eğitimi kapsamalı
European Network of Nurses Organizations (ENNO)-2000

10. Yoğun Bakımda Çalışabilmek İçin
Temel Nitelikler
 Lisans mezunu olma
 Bir yıl benzer bölümde (acil ünite vb) çalışma
 Mezuniyet sonrası yoğun bakım
hemşireliği sertifikasına sahip olmalı

11. Dünyada Sertifika Eğitimi
ABD, Kanada, Avustralya ve Avrupa
Yaşam boyu öğrenmeye destek
Yasal alt yapı mevcut
Program standartlarını "Hemşirelik Kurulu" oluşturuyor,
izliyor ve onaylıyor
Sınav ücretli ( yüz yüze / on-line)

12. Sertifikanın Yararları
Bilgi ve becerilerinin güncel olmasını
Mesleki profesyonelliği ve özgüveni
Klinik liderlik ya da danışmanlığın gelişmesini
İş memnuniyeti ve iş olanaklarının artmasını
Hasta bakım kalitesinin yükselmesini
Disiplinler arası iletişimini ve etkileşimi sağlar

13. Sertifika Programın;
Süresi
Eğitime kabul şartları
İçeriği; teorik, uygulama, saat
Başarı kriterleri
Geçerlilik süresi
Yenileme programları (Resertifikasyonu) olmalı

14. Türkiye’de YBH Eğitimi
 Non-formal eğitimler şeklinde başlayan çalışmalar
zamanla formal eğitimlere döndü
 Non-formal eğitimler; mezuniyet sonrası yoğun bakımda
çalışmaya başlayan hemşireler, tecrübeli hemşireler
tarafından eğitildi
 Formal eğitimler; başlangıçta özel kurumlar tarafından
yapılan kısa süreli kurslar şeklinde yürütüldü
 Günümüzde ise eğitimler, Sağlık Bakanlığı (SB)
tarafından standartları belirlenmiş sertifika programına
dönüştü

15. Türkiye’de Yoğun Bakım Hemşireliği Eğitimi Gelişimine
Genel Bakış-1
YIL KURULUŞLAR VE EĞİTİMLER
1960 Haydarpaşa Numune Hastanesi YB Ünitesi
İÜ İstanbul Tıp Fakültesi KYBÜ
1970 İÜ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi YB Ünitesi
1975- 79 KYBH Kursu (Vehbi Koç Vakfı)
1980- 90 Kardiyovasküler Cerrahi YBH Kursları ve
Hemşirelere USA’ da Eğitim ve Deneyim Kazandırma
1985 Koşuyolu Kalp Cerrahi Hastanesi
Haseki Kardiyoloji Kalp Cerrahisi Hast.
Ege Üniversitesi Hast. Yoğun Bakım Ünitesi

16. Türkiye’de Yoğun Bakım Hemşireliği Eğitimi Gelişimine
Genel Bakış-2
YIL KURULUŞLAR VE EĞİTİMLER
1990 Dahili ve Cerrahi YB Kursları
1992 Türk Yoğun Bakım Hemşireleri Derneği’nin Kuruluşu
(TYBHD)
1998 Sağlık Bakanlığı ve Üniversite İşbirliği ile Sertifikasyon Programları
2000 YBH’de Üniversite Eğitimleri (Lisans / Lisans üstü)
Kalite ve Akreditasyon Çalışmaları

17. YBH SÜREKLİ EĞİTİM
1. Hizmet içi eğitim
2. Kongre ve sempozyumlar
3. Üniversitelerde lisansüstü eğitim programlar
4. Kuruluşların düzenlediği kurslar
5. On-line eğitim
Badır A, 2004

18. 1. Hizmet içi eğitim
YBH sürekli değişen, gelişen teknoloji ve tedavi
yöntemlerine uyum sağlayabilmek, bilgi ve becerilerini
geliştirmek için hemşireler kurumlarında kurs,
seminer, konferans, sempozyum vb. hizmet içi eğitim
almaktadır

19. 2. Ulusal /Uluslararası kongre ve sempozyumlar
1992-2000 yılları arasında kurs, konferans ve
sempozyum şeklinde eğitimler devam etti
TYBHD 2002 yılında ilk kongresini yaptı ve iki yılda
bir yapmaya devam etmekte
TYBHD 2014 yılında ilk kez uluslararası kongre
yapmakta
 Bu programlara katılım kredilendirilerek sertifikanın
güncellenmesine katkıda bulunulması sağlanabilir

20. 3. Üniversitelerde lisans ve lisansüstü eğitimler
Günümüzde ÖDH alanında en önemli yeri alan YBH
eğitiminin lisans düzeyindeki temel hemşirelik
eğitimine henüz tam olarak entegre edilmediği
Türkiye’de 5 devlet üniversitesi, 3 özel üniversitenin
lisans programlarında YBH eğitimi verildiği, 2 devlet
üniversitesi ve 3 özel üniversitede de yüksek lisans
eğitimi verildiği anlaşılmaktadır.

21. YBH eğitimi veren üniversitelerimiz
Lisans Eğitim
İstanbul Üniv. FN Hemşirelik Fakültesi (KYBH- 2 st teori)
Bülent Ecevit Üniv. SBF Hemş.Böl (YBH- 2 st teori, 8 st uygulama)
Turgut Özal Üniv. HYO (YBH- 2 st teori)
Celal Bayar Üniv. MSYO Hemş. Böl ( YBH- 2 st teori 2 st uygulama)
Uludağ Üniv. SYO Hemş. Böl (Seçmeli YBH- 2 st teori)
Acıbadem Üniv. SBF Hemş. Böl (YBH- 2 st teori)
İstanbul Arel Üniv. SBYO Hemş. Böl (Seçmeli YBH- 2 st teori)
İstanbul Sabahattin Zaim Üniv. HYO (Seçmeli YBH- 2 st teori)

22. Lisansüstü Eğitim
Cumhuriyet Üniv. Hemş. Fak (İç hast. Doktora prog. İleri YBH)
Bülent Ecevit Üniv. SBF Hemş.Böl (YBH- 2 st teori)
Koç Üniv. HYO ( Doktora prog. 2 st teori 4 st uyg)
Bahçeşehir Üniv. SBF Hemş. Böl (İç hast. Doktora prog.)
Acıbadem Üniv. SBF Hemş. Böl (3 st teori 4 st uyg)

23. Yapılan Araştırma Sonuçlarına Göre
YBH ders veren hemşirelik okullarının büyük
çoğunluğunun bu dersi haftalık 2-3 saat teorik olarak
verdiği belirlenmiş
Bazı hemşirelik yüksekokullarında seçimlik ders olarak
verildiği görülmüş
Başka bir çalışmada öğrencilerin çoğunluğu (%76), YBH
dersi müfredatta yer alması gerektiği belirtilmiştir
Madenoğlu Kıvanç M, Bozkurt G, Ören B (2008)

24.  Lisans düzeyinde temel
YBH dersinin müfredatta yer
alması, öğrencilerin
mezuniyet sonrası çalışma
alanlarının seçiminde bilinçli
tercih yapmasını
sağlayacaktır.

25. 4. Kurumların düzenlediği kurslar
1975-1979 yılları arasında Amiral Bristol Hastanesi’nin
Temel Koroner YBH kursu
1979-1996 yılları arasında İleri KYBH kursu
1980-1990 yılları arasında yurt dışında eğitim (VKV)

26. 1992 tarihinde Semahat Arsel Hemşirelik Eğitim ve
Araştırma Merkezi (Semahat Arsel Nursing Education
and Research Center = SANERC)" kuruldu ve YBH
her alanından İstanbul il içi ve dışı kurslar düzenledi
Günde Pişkin Özinci A (2008)

27. YBH sertifika programı ülkemizde 2002 yılından itibaren
SB “Yoğun Bakım Ünitelerinde Görev Yapan Sağlık
Personelinin Eğitimine ve Sertifikalandırmaya Dair Yönerge”
kapsamında yürütülmekte
Eğitim Merkezleri: III. düzey yoğun bakım üniteleri
Eğitimciler: Uzman hekimler ve uzman hemşireler
Teorik ve Pratik Eğitim: en az 2 ay olup devamlılık şartı

28. YBH Yönelik Düzenlenen
Sertifika Programları
 Yoğun Bakım Hemşireliği Sertifika Programı (SB-2002)
 Yenidoğan Yoğun Bakım Hemşireliği Sertifika Programı
(İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü (İSM) -2005, SB-2010)
 Koroner Yoğun Bakım Hemşireliği Sertifika Programı (İSM-
2007)
 Kardiyovasküler Cerrahi Yoğun Bakım Hemşireliği
Sertifika Programı (SB-2008)
Türkmen E. VI. Hemşirelik Eğitimi Kongresi (2008)

29.  SB 2007 yılında yayımlanan genelge ile ülkemizde
mevcut yoğun bakımların iyileştirilmesi için yeniden
yapılandırılması amaçlandı
 YBÜ’nin büyüklüğü, çalışanları ve teknolojik imkânları
hizmet verdikleri hastane ve bölgenin şartlarına göre
ayarlanması açısından çeşitli esaslar yayımlandı
Sağlık Bakanlığı 13.08.2007 tarih ve 17086 sayılı resmi gazete

30. SB 2014 yılında yayımladığı yönetmeliğe göre sertifika
eğitimin standartlarını açıkladı ve SB’nın tescili ile
standartlara uygun III. düzey YBÜ olan her kurumun bu
alanda sertifika eğitimi yapabileceği ve kurumun öngördüğü
aralıklarla eğitimi tekrarlayabileceği belirtildi
Sağlık Bakanlığı 04.02.2014 tarih ve 28903 sayılı resmi gazete

31. 5. On-line eğitim
Ulusal Tıp Enstitüsü
Kanıta dayalı uygulamaların yaygınlaştırılması için
sağlık ekibi üyelerinin sürekli eğitimde web tabanlı
kaynakların kullanımı gibi değişik stratejilerin
kullanılmasını önermektedir
Türkmen E (2011)

32. Ulusal süreli yayımların izlenmesi
 YBHD süreli yayın organı "Yoğun Bakım
Hemşireliği Dergisi" hakemli bir dergi olup yılda iki
sayı halinde 1997 yılından itibaren basılı olarak
2011 yılından itibarende on-line olarak
yayımlanmaktadır
Aynı zamanda YBH ilgi alanında;
Yoğun Bakım Dergisi
Dahili ve Cerrahi Bilimler Yoğun Bakım Dergisi
Türk Kardiyoloji Dergisi bulunmaktadır

33. Özetle
Türkiye’de YBH alanında eğitim programlarını
Kamu Hastaneleri Kurumu
Üniversiteler
Dernekler
Özel Kurumlar

34. YBH Eğitimi İçin Beklentiler
Sertifika programları için SB, mesleki dernekler, üniversiteler ve özel
kuruluşlar işbirliği sağlamalı
Uluslararası program içeriklerinin denkliğini sağlamak için Hemşirelik
Danışma Kurulu’nun kurulmalı
YBH eğitiminde lisans ve lisansüstü programlar yaygınlaşmalı
On-line olarak sertifikalı eğitimlere geçilmeli ve kredilendirilmeli
Eğitim donanımına göre yetkilendirme yapılmalı
Teşekkür Ederim.