yhcs2

1. C¸c bÖnh vÒ
tai mòi häng

2. Môc tiªu häc tËp
1. Tr×nh bµy ®­îc cÊu t¹o vµ sinh lý c¬
b¶n cña tai.
2. Tr×nh bµy ®­îc nguyªn nh©n, triÖu
chøng, c¸ch phßng vµ ®iÒu trÞ bÖnh
viªm tai gi÷a cÊp tÝnh, viªm mòi cÊp
tÝnh, viªm amidan, viªm VA.

3.  Tổng quan
Cơ quan giác quan: thính giác
2 chức năng:
 Thu nhận cảm giác âm thanh: ống tai ngoài, tai giữa, ốc
tai
 Ngoài ra : Thăng bằng – tư thế: tiền đình, hệ vòng bán
khuyên
Cấu trúc giải phẫu đại thể: 3 phần
 Tai ngoài
 Tai giữa
 Tai trong
CẤU TRÚC GIẢI PHẪU VÙNG TAI

5. 1.2.1. Tai ngoµi gåmvµnhtaivµ èngtai:
+ Vµnh tai: vµnh tai lµ mét l¸ sôn ®µn
håi, h×nh loa, bªn ngoµi cã da bao phñ.

6. + ống tai ngoµi:
èng tai ngoµi lµ
mét èng h¬i dèc xuèng
d­íi vµ ra tr­íc, nöa
ngoµi èng tai lµ sôn,
nöa trong lµ x­¬ng.
Cuèi èng tai cã mµng
nhÜ ng¨n c¸ch tai ngoµi
vµ tai gi÷a. Thµnh èng
tai cã da bao phñ,
trong líp da nµy cã
nhiÒu l«ng vµ tuyÕn
b·, tuyÕn må h«i ®Æc
biÖt tiÕt ra mét hçn
dÞch gäi lµ r¸y tai.

7. 1.2.2. Tai gi÷a.
Tai gi÷a lµ mét hèc x­¬ng, thÓ tÝch
chõng 1cm3, n»m trong mµng nhÜ, tai gi÷a
th«ng víi vßm häng bëi vßi ¬stat(vòi nhĩ – vòi
Eustache)

8. CẤU TRÚC GIẢI PHẪU VÙNG TAI
 Tai giữa
Hòm nhĩ
Màng nhĩ
3 xương con
 Xương búa
 Xương đe
 Xương bàn đạp
2 cửa sổ
 Cửa sổ tròn
 Cửa sổ bầu dục
Vòi tai (vòi nhĩ) thông với
họng: cân bằng áp suất

9.  Tai giữa – màng nhĩ
CẤU TRÚC GIẢI PHẪU VÙNG TAI

10. 1.2.3. Taitrong.
Tai trong n»m
phÝa trong tai gi÷a,
tai trong cã cÊu t¹o vµ
h×nh d¸ng phøc t¹p
cßn gäi lµ mª ®¹o.

11.  Tai trong: mê đạo gồm có 3 hệ thống:
3 hệ thống
 Tiền đình: khuếch đại âm thanh
 ốc tai: chuyển tính hiệu âm thanh -> tính hiệu thần kinh
 vòng bán khuyên: định vị không gian, tư thế
CẤU TRÚC GIẢI PHẪU VÙNG TAI

15. 1.3. Chøc n¨ng cña tai (sinhlýnghe).
Vµnh tai cã chøc n¨ng høng ©m thanh
truyÒn vµo lç tai ngoµi. Sãng ©m lµm rung
®éng mµng tai, c¸c rung ®éng ®­îc truyÒn
tiÕp qua c¸c x­¬ng, c¸c dÞch. Mçi ©m thanh
cã ©m ®é kh¸c nhau, t­¬ng øng víi mét tÇn
sè rung ®éng nhÊt ®Þnh. Tai ng­êi cã kh¶
n¨ng thu nhËn nh÷ng ©m thanh cã tÇn sè tõ
20 - 20000 Hz, nh¹y nhÊt trong ph¹m vi 1000
- 2000Hz.

16. Mời các em xem video về cơ
chế nghe

18.  Âm thanh được hứng bởi vành tai, đi vào trong ống tai hình
phễu và đập vào màng nhĩ, làm màng nhĩ rung lên. Âm thanh
được màng nhĩ chuyển đổi thành các rung động truyền tới
chuỗi xương con nằm ở tai giữa. Chuỗi xương con này chuyển
động và tác động lên ốc tai. Chất dịch trong ốc tai chuyển
động, kích thích các tế bào lông cũng chuyển động và tạo ra
các xung điện, truyền tới dây thần kinh thính giác và đưa lên
não.

19. CẤU TRÚC GIẢI PHẪU VÙNG MŨI
 Tổng quan
Cơ quan cảm giác:
khứu giác
Thần kinh khứu giác:
số I

21. CẤU TRÚC GIẢI PHẪU VÙNG MŨI
 Tổng quan
3 thành phần chính
 Mũi ngoài: mũi sụn
 Mũi trong (ổ mũi)
 Có 3 ngách mũi: trên
– giữa – dưới
 Các lỗ thông của
xoang đổ vào ngách
mũi
 Niêm mạc: vùng hô
hấp – khứu giác, giàu
mạch máu
 Có giường mạch máu
mũi: sưởi ấm không
khí

23. X. Xoăn mũi trên
X. Xoăn mũi giữa
X. Xoăn mũi dưới
Xoăn mũi trên
Xoăn mũi giữa
Xoăn mũi dưới
NGÁCH MŨINGÁCH MŨI
TRÊN
GIỮA
DƯỚI
MUÕI TRONGMUÕI TRONGMUÕI TRONGMUÕI TRONG
4- THÀNH NGOÀI:

24.  Các xoang cạnh mũi:
 Xoang trán
 Xoang sàng
 Xoang hàm trên
 Xoang bướm
CẤU TRÚC GIẢI PHẪU VÙNG MŨI

25. CẤU TRÚC GIẢI PHẪU VÙNG HỌNG

26. CẤU TRÚC GIẢI PHẪU VÙNG HỌNG

29. 2. Viªmtai gi÷a cÊp tÝnh
2.1. §¹i c­¬ng
- Viªm tai gi÷a cÊp tÝnh lµ hiÖn t­îng
viªm mñ cÊp ë tai gi÷a. BÖnh th­êng gÆp ë
trÎ em.
- Nguyªn nh©n th­êng do viªm mòi, viªm
häng, viªm VA lan sang tai gi÷a hoÆc do
nhiÔm khuÈn ®­êng h« hÊp nh­: cóm, sëi,
b¹ch hÇu.

31. 2.2. TriÖu chøng
2.2.1. Giai ®o¹n®Çu.
- TrÎ sèt cao(HCNT), ng¹t mòi, sæ mòi.
- §au tai d÷ déi, liªn tôc hoÆc nhãi tõng
c¬n kÌm theo nghe kÐm, ï tai, chãng mÆt.
- Cã thÓ kÌm theo tiªu ch¶y.
- Khám thấy màng nhĩ xung huyết, nề
đỏ,phồng lên hình mặt kính đồng hồ.
2.2.2. Giai ®o¹nvì mñ: mñ ch¶y ra tai
ngoµi do thñng mµng nhÜ, bÖnh nh©n ®ì
®au, hÕt sèt nh­ng cßn ï tai.

32. 2.3. TiÕn triÓn
- NÕu ®­îc ®iÒu trÞ tèt bÖnh sÏ khái
h¼n sau vµi tuÇn.
- NÕu kh«ng ®­îc ®iÒu trÞ sÏ cã biÕn
chøng sau:
+ Viªm tai gi÷a m·n tÝnh: ch¶y mñ tai
kÐo dµi hoÆc tõng ®ît, mïi thèi kh¼n, mµng
tai kh«ng liÒn ®­îc.
+ Viªm tai x­¬ng chòm dÉn ®Õn apxe
n·o.
+ Tiªu ch¶y kÐo dµi
+ NghÔnh ng·ng hoÆc ®iÕc tai.

33.  Điều trị:
 - Dùng kháng sinh: penicillin hoặc erythromycin
1 triệu UI/ ngày, thời gian từ 7-10 ngày.
 - Khi có mủ: chích rạch màng nhĩ tại vị trí góc
trước dưới để tháo mủ, rồi rửa lại bằng nước oxy
già 12 thể tích, rửa xong lau khô, cho bột acid
boric.
 - khi đã vỡ mủ: làm thuốc tai, dẫn lưu mủ.

34. 3. Viªmmòi cÊp tÝnh
3.1. Nguyªn nh©n
Viªm mòi cÊp tÝnh th­êng do c¶m cóm,
do thay ®æi thêi tiÕt, do c¬ ®Þa mÉn c¶m
cña tõng ng­êi, mµ nguyªn nh©n chÝnh ch­a
x¸c ®Þnh ®­îc, ng­êi ta nghÜ nhiÒu ®Õn
virus.

37. 3.2. TriÖu chøng
- BÖnh b¾t ®Çu th­êng ®ét ngét, h¾t h¬i, nhøc
®Çu, ngứa mũi
- Ng¹t mòi, khó thở, há miệng để thở
- Sæ mòi cã dÞch trong hoÆc mµu vµng chanh,
®Æc.
- BÖnh nh©n ®au mái c¬, mÖt mái, ®«i khi cã sèt
nhÑ.
Thực thể:
- Soi mũi thấy niêm mạc mũi xung huyết.
- Sàn mũi và khe mũi dưới có dịch nhầy hoặc mủ.

38. 3.3. §iÒu trÞ
V× nguyªn nh©n ch­a râ, nªn ®iÒu trÞ chñ yÕu
lµ ch÷a c¸c triÖu chøng
- Chống ngạt mũi bằng cách hút mũi hoặc rửa mũi
- Nhá mòi b»ng dung dÞch ephedrin 3%, acgyrol
1-3%.
- X«ng h¬i n­íc cã tinh dÇu th¬m: tinh dÇu b¹c
hµ, dÇu cao...
- Dïng c¸c thuèc gi¶m ®au ®Çu, gi¶m ho vµ
thuèc an thÇn nhÑ.
- Khí dung mũi họng: Kháng sinh kết hợp corticoid

39. 3.4. Phßng bÖnh
- CÇn c¸ch ly nh÷ng ng­êi nghi bÞ l©y
nh­: cóm, b¹ch hÇu.
- Tr¸nh l¹nh ®ét ngét, gi÷ Êm cæ, ngùc
trong mïa l¹nh, ®eo khÈu trang khi lµm viÖc
n¬i bôi nhiÒu.

40. 4. Viªmamidan
4.1. §¹i c­¬ng
- Amidan lµ mét tæ chøc b¹ch huyÕt
n»m hai bªn vßm häng, b×nh th­êng cã t¸c
dông c¶n trïng.
- NÕu do søc ®Ò kh¸ng c¬ thÓ kÐm
hoÆc do ®éc tè vi khuÈn qu¸ lín lµm amidan
bÞ viªm cÊp vµ cã mñ.
- Nguyªn nh©n g©y viªm amidan do
nhiÒu lo¹i vi khuÈn, song hay gÆp nhÊt lµ lµ
liªn cÇu khuÈn.
- Ngoài ra còn có các yếu tố cơ địa thời tiết

41.  Triệu chứng:
Cơ năng:
 - Bệnh nhân sốt cao đột ngột, môi khô, lưỡi bẩn
 - Đau rát họng, nuốt đau
Thực thể:
 - Hạch dưới góc hàm sưng to và đau
 - Khám họng sẽ thấy 2 amidan sưng to, đỏ, có khi
có hốc mủ

42.  Biến chứng:
 - Viêm tấy xung quanh amidan, apxe họng
 - Gây viêm khớp, viêm màng trong tim, viêm cầu
thận đối với nguyên nhân do liên cầu beta tan
huyết nhóm A

45. 4.3. §iÒu trÞ
- Trong ®ît viªm cÊp: dïng kh¸ng sinh
penicillin, erythromicin hoÆc ampicillin 1
tuÇn.
- Thuèc h¹ nhiÖt gi¶m ®au, an thÇn
analgin, paracetamol, seduxen.
NÕu amidan viªm ®i viªm l¹i nhiÒu lÇn,
ngoµi ®ît viªm cÊp nªn c¾t amidan.
4.4. Phßng bÖnh
- VÖ sinh r¨ng miÖng s¹ch sÏ hµng ngµy,
ngËm n­íc muèi, hoÆc dung dÞch natri borat
5%.
- Gi÷ Êm cæ, ngùc.
- Ăn uống đủ chất dinh dưỡng

46. 5. ViªmV.A (Vegetations Adenoides)
5.1. §¹i c­¬ng
- VA lµ mét tæ chøc b¹ch huyÕt mäc lïi
sïi nh­ qu¶ d©u ë vßm mòi häng.
TrÎ míi sinh ®· cã V.A song tõ 6 tuæi trë
lªn V.A sÏ teo ®i.
Mét sè trÎ em do thÓ t¹ng b¹ch huyÕt
hay do viªm nhiÔm lµm V.A ph¸t triÓn to ra vµ
cã nhiÒu biÕn chøng.

47.  Nguyên nhân gây bệnh viêm V.A cấp:
 - Do vi rus: adenovirus, virus cúm, á cúm
 - Do vi khuẩn: phế cầu, liên cầu, đặc biệt là
liên cầu beta tan huyết nhóm A
 - Yếu tố nội tạng, cơ địa, dị ứng

49. 5.2. TriÖu chøng
5.2.1. ViªmV.AcÊptÝnh
a, Toàn thân:
- TrÎ th­êng sèt cao cã thÓ bÞ co giËt(38-39 độ)
kèm theo bỏ bú, biếng ăn, ỉa chảy.
b, Cơ năng
- Ng¹t mòi g©y khã thë, mòi ch¶y mñ, đôi khi khó
thở trẻ phải há miệng để thở.
- Ho

50. c, Thực thể
- Häng ®á, ®au r¸t cã mñ.
- Kh¸m soi häng thÊy V.A to vµ ®á.
- Khám tai màng nhĩ có thể tổn thương mất nón
sáng.
- Hạch góc hàm sưng to

51. 5.2.2. ViªmV.Am·ntÝnh
- TrÎ khã thë, th­êng xuyªn ph¶i h¸ måm
®Ó thë, ngñ ng¸y to måm h¸ réng.
- Th­êng xuyªn ch¶y mòi nhÇy vµ xanh.
- Ho vÒ ban ®ªm, ngñ kh«ng yªn giÊc,
nghe nghÔnh ng·ng do t¾c vßi ¬stat, ®au lan
lªn tai.
5.3. BiÕn chøng
- Viªm thanh qu¶n, khÝ qu¶n vµ phÕ
qu¶n.
- Viªm tai gi÷a cÊp vµ m·n tÝnh.
- Viªm ruét g©y Øa ch¶y.

52. 5.4. §iÒu trÞ
5.4.1. ViªmV.AcÊp
- Kh¸ng sinh: penicillin hoÆc
erythromicin, ampicillin dïng tõ 7 - 10 ngµy.
- S¸t trïng mòi häng dung dÞch ephedrin
1%, argyrol 1%.
- Hạ sốt, giảm đau, an thần nếu sốt cao
5.4.2. ViªmV.Am·n
Tèt nhÊt lµ n¹o V.A, th­êng n¹o cho trÎ >
1 tuæi, sau ®ã dïng mét ®ît kh¸ng sinh chèng
nhiÔm khuÈn.

53. CẤU TRÚC GIẢI PHẪU VÙNG HỌNG
 Họng bình thường

54. CẤU TRÚC GIẢI PHẪU VÙNG HỌNG
 Viêm họng do streptoccocus

55. CẤU TRÚC GIẢI PHẪU VÙNG HỌNG
 Ung thư vùng họng