GÂY MÊ HỒI SỨC

1. GAÂY TEÂ TUGAÂY TEÂ TUÛÛY SOY SOÁÁNGNG

2. I. ÑAIÏ CÖÔNG
 Coøn goïi laø gaây teâ döôùi maøng cöùng, gaây teâ döôùi
maøng nheän.
 Ñöa thuoác teâ vaøo khoang döôùi nheän, hoøa dung
dòch naõo tuûy taùc duïng vaøo reã thaàn kinh gaây maát
caûm giaùc + lieät vaän ñoäng.

3. II. LÒCH SÖÛ (1)
 1764: Cotuguo tìm ra dòch naõo tuûy.
 1825: Mageudie moâ taû tuaàn hoaøn cuûa dòch naõo tuûy.
 1885: Leonard Corning chích Cocain vaøo giöõa 2 ñóa
soáng choù -> gaây teâ tuûy soáng.
 1898: August Bier gaây teâ tuûy soáng treân ngöôøi ñaàu
tieân.
 1900: Tate, Caylier duøng phöông phaùp voâ caûm naøy
trong saûn khoa.

4. II. LÒCH SÖÛ (2)
 1927: Georges Pitkin duøng EÙpheùdrin.
 1937: Soreri gaây teâ ngoaøi maøng cöùng + döôùi maøng
cöùng.
 1945: Touhy duøng oáng luoàn qua kim ñaët vaøo khoang
döôùi nheän.
 1979: Wang chích chaát Morphin vaøo tuûy soáng.

5. III. GIAÛI PHAÃU HOÏC (1)
1. COÄT SOÁNG

6. III. GIAÛI PHAÃU HOÏC (2)
1. COÄT SOÁNG

7. III. GIAÛI PHAÃU HOÏC (3)
1. COÄT SOÁNG

8. III. GIAÛI PHAÃU HOÏC (4)
1. COÄT SOÁNG

9. III. GIAÛI PHAÃU HOÏC
2. TUÛY SOÁNG (1)
 Maøng bao boïc:
 Maøng cöùng: loã chaåm -> ñoát S2.
 Khoang ngoaøi maøng cöùng: chöùa môõ + ñaùm roái
TM + reã TK.
 Maøng nheän: moûng coù mao maïch dính saùt maøng
cöùng.
 Khoang döôùi maøng cöùng: coù reã TK + dòch naõo
tuûy, khoâng coù maøng bao.

10. III. GIAÛI PHAÃU HOÏC
2. TUÛY SOÁNG (2)
 Dòch naõo tuûy:
 Tieát ra töø ñaùm roái maøng maïch trong naõo thaát vaø
huyeát töông thoaùt ra töø maïch maùu trong khoang
döôùi nheän.
 Khoaûng 80-200ml ñöôïc ñoåi môùi 4-5lít/ngaøy.
 Dòch töø ñaùm roái -> loã gian naõo thaát -> naõo III ->
naõo thaát IV -> beå döôùi nheän tieåu haønh naõo ->
khoang döôùi nheän quanh tuûy soáng -> haït maøng
nheän -> xoang TM soï.

11. IV. CÔ CHEÁ TAÙC DUÏNG CUÛA THUOÁC TEÂ
TRONG DÒCH NAÕO TUÛY (1)
 Thuoác teâ vaøo döôùi maøng cöùng ngaám vaøo reã TK tuûy
soáng vaø caùc nhaùnh vôùi giao caûm ôû phía treân vaø
döôùi choïc kim -> khoang döôùi maøng cöùng -> caùc
ñöôøng daãn truyeàn TK.

12. IV. CÔ CHEÁ TAÙC DUÏNG CUÛA THUOÁC TEÂ
TRONG DÒCH NAÕO TUÛY (2)
 Yeáu toá aûnh höôûng tính lan roäng cuûa söï voâ caûm:
 Vò trí chích
 Tö theá beänh nhaân
 Theå tích thuoác töông xöùng ñoä voâ caûm
 Thôøi gian taùc duïng: phuï thuoäc baûn chaát thuoác teâ
 So saùnh tæ troïng -> coù 3 loaïi: taêng troïng, ñaúng
troïng, giaûm troïng

13. IV. CÔ CHEÁ TAÙC DUÏNG CUÛA THUOÁC TEÂ
TRONG DÒCH NAÕO TUÛY (3)
 Daáu hieäu cuûa gaây teâ döôùi maøng cöùng sau 2–3 phuùt
 Caûm giaùc teâ raàn 2 chaân -> goái -> buïng
 Caûm giaùc naëng chaân, khoâng nhaác chaân ñöôïc +
meàm cô
 Lieät heä thoáng giao caûm: quai ruoät thu nhoû, maïch
chaäm, HA giaûm do daõn maïch ngoaïi vi, maïch
maùu da nôõ lôùn

14. V. KYÕ THUAÄT GAÂY TEÂ TUÛY SOÁNG (1)
 Chuaån bò beänh nhaân
 ÔÛ phoøng moå + daáu sinh toàn + khaùm beänh lyù noäi
khoa + traùnh caùc choáng chæ ñònh + xem caùc xeùt
nghieäm veà roái loaïn ñoâng maùu. (tieåu caàu, TP,
TCK, TS, TC, v.v...
 Truyeàn dòch Lactat Ringer 20ml/kg vôùi kim luoàn
18.
 Tö theá ngoài deã hôn naèm nghieâng.
 Saùt truøng da roäng vuøng seõ choïc kim 3 laàn baèng
Betadine.

15. V. KYÕ THUAÄT GAÂY TEÂ TUÛY SOÁNG (2)
 Traûi saên loã doïc löng.
 Lau laïi veát Betadine choã choïc.
 Duøng kim 29G -> thaáy dòch naõo tuûy + khoâng coù
maùu.
 Bôm thuoác Marcain 0,5% heavy 10 mg tuøy beänh
nhaân + Fentanyl 25 μg.
 Ruùt kim, daùn Askina

16. V. KYÕ THUAÄT GAÂY TEÂ TUÛY SOÁNG (3)
 Cho beänh nhaân naèm theo doõi daáu sinh toàn lieân
tuïc trong 10 phuùt ñaàu.
 Bôm 30mg EÙpheùdrin vaøo chai Lactat Ringer.
 Thöû möùc teâ: tuøy cuoäc moå (T6: moå laáy thai)
 Theo doõi caùc bieán chöùng trong moå: noân, laïnh,
haï huyeát aùp...

17. VI. CHOÁNG CHÆ ÑÒNH
 Bn töø choái hoaëc chöa coù kyõ thuaät vieân kinh nghieäm
 Roái loaïn ñoâng maùu hoaëc ñang duøng thuoác choáng
ñoâng.
 Nhieãm truøng vuøng da löng.
 Taêng aùp löïc noäi soï.
 Suy tim maát buø.
 Caùc moå caáp cöùu vaø tình traïng soác maát maùu.
 Ñaõ moå caét baûn soáng.
 Cao HA naëng, thieåu naêng vaønh, nhoài maùu cô tim.

18. VIII. NHÖÕNG CHÆ ÑÒNH ÑAËC BIEÄT
 Gaây teâ tuûy soáng duøng trong chaån ñoaùn taéc ruoät,
vieâm taéc maïch maùu
 Gaây teâ ñieàu trò ñau
 Gaây teâ tuûy soáng ñeû khoâng ñau: khi CTC 6cm duøng
Marcain heavy 0,5% 2,5mg + Fentanyl 25μg + 3ml
NaCl 0,9%

19. B.BRAUN – Chuyeân Gia trong laõnh vöïc gaây teâ vuøng
Duïng cuï gaây teâ tuûy soáng
IX. CAÙC LOAÏI KIM

21. KIM GAÂY TEÂ TUÛY SOÁNG
• Kim ñaàu Quinke 3 maët vaùt 
deã daøng ñaâm xuyeân vaø ít caét caùc
sôïi doïc maøng cöùng.
• Kim laøm baèng theùp ñaëc bieät raát
nhaün  Deã luoàn vaø khoâng laøm toån
thöông maøng tuûy.
• Chieàu daøy toái öu cuûa thaønh kim
• Ñaûm baûo söùc maïnh vaø ñoä
beàn cao.
• Löu löôïng dòch toái ña ñoái
vôùi moïi kích côõ ,
• Kim daãn ñöôøng G20 ñeã hoã trôï
khi duøng kim nhoû  Traùnh cong
kim khi ñaâm xuyeân.
SPINOCANSPINOCAN

22. KIM GAÂY TEÂ TUÛY SOÁNG
 Chuoâi kim coù raõnh  Caàm chaéc, deã
thao taùc.
 Chuoâi kim trong suoát  Phaùt hieän
nhanh dòch naõo tuûy chaûy ra  Giaûm
toái ña söï maát dòch naõo tuûy.
 Ñaàu cuûa noøng kim vôùi qui öôùc maøu
theo ISO vaø DIN
  Nhaän bieát côõ kim nhanh vaø deã daøng
khi duøng.
  Noøng kim vöøa khít trong loøng kim
töông öùng
 Ñuû caùc côõ kim töø 18G - 29G  tieän lôïi
vaø an toaøn do deã löïa choïn côõ phuø hôïp
trong moïi hoaøn caûnh.
 Kim caøng nhoû thì tæ leä ñau ñaàu caøng
giaûm, thaäm chí gaàn nhö baèng 0.
SPINOCANSPINOCAN

23. PENCANPENCAN
Ñau ñaàu sau choïc laø moät bieán chöùng hay
gaëp sau gaây teâ tuûy soáng. Nguyeân nhaân laø
do maát dòch naõo tuûy qua loã choïc. Nguy
cô naøy coù theå giaûm baèng caùch caûi tieán
hình daùng vaø kích thöôùc cuûa ñaàu kim.
 Ñaàu kim hình noùn troøn
 khoâng caét roäng maøng cöùng maø
chæ laøm giaõn roäng loã choïc ñeå ñi vaøo.
 Ñaàu kim caûi tieán (ñaàu buùt chì)
 Phaân bieät roõ raøng caùc moâ khaùc nhau vaø coù caûm giaùc huït khi ñaâm
qua maøng cöùng.
 Khoâng bò bieán daïng khi chaïm xöông.
 Giaûm löïc choïc neân ít gaây thöông toån maøng cöùng.
Kim côõ G25 vaø G27 coù thaønh moûng vôùi ñoä oån ñònh cao theo tieâu chuaån ISO:
 Dòch naõo tuûy chaûy ra nhanh vôùi löu löôïng lôùn.
 Loå choïc nhoû  Giaûm toái ña ñau ñaàu sau choïc

24. PENCANPENCAN
Loã beân vôùi kích thöôùc vaø vò trí lyù töôûng
 Luoàn kim chính xaùc
 Giaûm thieåu chieàu daøi kim naèm trong maøng cöùng  Haïn cheá toái ña
toån thöông thaàn kinh.
Phaân boá toát hôn thuoác teâ vaøo khoang döôùi nheän  Khaéc phuïc ñöôïc
gaây teâ khoâng ñaày ñuû.
Trong moät thöû nghieäm laâm saøng PENCAN treân 590 ngöôøi ôû 17 beänh vieän
cuûa 4 nöôùc chaâu Aâu laø Thuïy Ñieån, Ñan Maïch, Haø Lan, Na Uy (naêm
1994) cho thaáy tæ leä ñau ñaåu sau choïc raát thaáp 2/590 (0.47%).

25. B.BRAUN – Chuyeân Gia trong laõnh vöïc gaây teâ vuøng
Duïng cuï gaây teâ ngoaøi maøng cöùng

26. BOÄ GAÂY TEÂ NGOAØI MAØNG CÖÙNG
 Perifix coù 3 kieåu ñoùng goùi khaùc nhau vôùi caùc teân goïi :
Mini set, Filter set vaø Complet set.
 Thaønh phaàn cô baûn bao goàm 1 kim Tuohy Perican vaø 1
catheter ngoaøi maøng cöùng.
PERIFIXPERIFIX®®

27. PERICANPERICAN - Kim tuohy daãn ñöôøng.
 Ñaàu troøn  traùnh ñaâm thuûng maøng cöùng.
 Ñoä saéc töông ñoái  deã ñaâm xuyeân vaø
giaûm toái ña ñaâm thuûng maøng cöùng.
 Bôø trong maët vaùt ñöôïc maøi nhaün 
Catheter khoâng bò caét.
 Coù khaéc vaïch moãi cm  Xaùc ñònh vaø ñieàu
khieån vò trí kim deã daøng.
 Khoaù noái coù 2 ñaàu:
 1 ñaàu gaén chaët vôùi catheter baèng
vaën xoaén vaø khoâng eùp loøng catheter.
 Ñaàu Luer lock giuùp noái chaët vôùi
maøng loïc hoaëc bôm tieâm.
 Maøng loïc EF 0.2 micron  Ngaên vi khuaån vaø buïi baëm, toác ñoä loïc nhanh
70 ml/phuùt vaø chiuï ñöôïc aùp löïc loïc lôùn 7 - 10 bar.
 Deã noái vaø töông hôïp toát vôùi cô theå neân coù theå duøng toát trong thôøi gian
daøi.

28. CATHETERCATHETER PERIFIXPERIFIX
Caûn quang  an toaøn do phaùt hieän
ñöôïc maõnh gaõy baèng X - Quang.
Coù khaéc vaïch moãi cm vaø 5 cm
 Ñònh vò chính xaùc
Catheter laøm baèng Polyamid
• Deûo, Ñaøn hoài, nhöng ñuû cöùng.
•Luoàn deã vaø an toaøn , khoâng caàn duøng
que thoâng noøng.
• Töông hôïp toát vôùi cô theå neân coù theå
löu laïi trong thôøi gian daøi.
Ñaàu catheter troøn, coù 3 loã beân
• Giaûm sang chaná maøng cöùng vaø toå chöùc
• Thuoác lan toûa nhanh vaø roäng khaép
Bôm tieâm LOR ñeå xaùc ñònh khoang
ngoaøi maøng cöùng
• Raát nhaïy, coù ñoä ma saùt thaáp giuùp
phaùt hieän NMC deã daøng vaø chaéc chaén.
• Khoâng coù khaéc vaïch  khoâng nhaàm
vôùi bôm tieâm bình thöôøng

29. Gaây teâ phoái hôïp
TuTuûûyy sosoáángng -- ngoangoaøøii mamaøøngng ccöùöùngng
Nhöôïc ñieåm cuûa gaây teâ tuûy soáng:
• Khoâng döï ñoùan ñöôïc giôùi haïn treân.
• Thôøi gian taùc duïng ngaén
• Khoâng döï ñoaùn ñöôïc möùc ñoä phong beá
• Coù nguy cô ñau ñaàu sau choïc.
Nhöôïc ñieåm cuûa gaây teâ ngoaøi maøng cöùng:
• Khôûi teâ chaäm
• Khoâng luoân ñaûm baûo gaây teâ ñuû vaø giaûn cô toái
• Lieàu thuoác cao neân coù theå gaây ngoä ñoäc

30. Gaây teâ phoái hôïp
TuTuûûyy sosoáángng -- ngoangoaøøii mamaøøngng ccöùöùngng
Ñeå khaéc phuïc nhöôïc ñieåm cuûa töøng kyõ thuaät rieâng reõ treân, ngöôøi ta ñöa
ra Kyõ thuaät phoái hôïp “ Kim Trong Kim “ nhö sau:
• Ñöa kim Tuohy vaøo khoang ngoaøi maøng cöùng.
• Luoàn kim gaây teâ tuûy soáng qua kim ngoaøi maøng cöùng vaø tieán haønh gaây teâ
tuûy soáng.
• Ruùt kim gaây teâ tuûy soáng ra
• Luoàn catheter qua kim Tuohy ñeå vaøo khoang ngoaøi maøng cöùng.

31. KimKim gaâygaây teâteâ phophoááii hôhôïïpp
tutuûûyy sosoáángng -- ngoangoaøøii mamaøøngng ccöùöùngng
Thoâng thöôøng boä kim ñoâi bao goàm 1 kim tuohy vaø 1 kim tuûy
soáng coù nhöõng baát lôïi sau:
• Kim tuûy soáng phaûi uoán cong ñeå ñi qua ñaàu kim Tuohy,
neân coù söï coïïïsaùt kim loaïi giöõa 2 kim  coù nguy cô taïo ra
maït kim loaïi, coù theå ñi vaøo khoang maøng cöùng hoaëc
khoang döôùi nheän.
• Kim tuûy soáng vaø catheter ngoaøi maøng cöùng ñi ra cuøng
moät nôi ôû ñaàu kim Tuohy  coù nguy cô catheter ñi qua loã
maøng cöùng vaøo khoang döôùi nheän
• Khoâng coù söï noái chaéc giöõa kim tuõy soáng vaø kim Tuohy 
kim tuûy soáng deã bò sai choã hoaëc thaäm chí tuoät ra ngoaøi.

32. kimkim gaâygaây teâteâ phophoááii hôhôïïpp
tutuûûyy sosoáángng -- ngoangoaøøii mamaøøngng ccöùöùngng
Vôùi ESPOCAN
• Kim Tuohy G18 coù loã beân ñeå kim tuûy
soáng ñi qua maø khoâng bò uoán cong
• Khoâng toån thöông ñaàu kim tuûy soáng
• Khoâng taïo ra nhöõng maûnh kim loaïi
do traày xöôùt
• Kim Tuohy daøi 88 cm
• Ñuû cho ngöôøi beùo phì
• OÂÁng nhöïa naâng ñôõ
• Daãn ñöôøng cho kim tuûy soáng ñi qua
loã beân kim Tuohy
EspocanEspocan
• Kim tuûy soáng loài ra 13 mm ñuû daøi ñeå choïc maøng cöùng maø khoâng coù
nguy cô thuûng 2 laàn.
• Noái raát an toaøn giöõa kim Tuohy vaø kim tuûy soáng.

36. GAÂY TEÂ MOÅ LAÁY THAI
Lôïi ích:
 Ít aûnh höôûng thai do thuoác meâ.
 Giaûm nguy cô hít chaát oùi vaøo phoåi.
 Taïo tình maãu töû sôùm qua phaûn xaï da keà da.
 Giaûm ñau sau moå toát, vaän ñoäng sôùm, aên
uoáng sôùm. Töø ñoù meï coù söùc khoûe toát.

37. CHOÁNG CHÆ ÑÒNH
 Roái loaïn ñoâng maùu, beänh veà maùu.
 Nhieãm truøng da löng vuøng gaây teâ, nhieãm
truøng toaøn thaân.
 Saûn phuï töø choái.
 Caáp cöùu saûn khoa: tim thai suy, sa daây roán,
nhau TÑ, nhau bong non.
 Taêng aùp löïc noäi soï.
 Suy tim maát buø, ñaûo shunt P – T .
 Meï cao HA hoaëc giaûm HA naëng.

38. KYÕ THUAÄT
 Kieåm tra beänh lyù noäi khoa, caùc xeùt nghieäm
caàn thieát.
 Daáu hieäu sinh toàn: M, HA, SpO2, ECG.
 Truyeàn dòch Lactated Ringer’s 20 ml/ kg
( kim luoàn 18)
 Cho beänh nhaân ôû tö theá ngoài, coå gaäp.
 Saùt truøng da baèng Beùtadin 10% 3 laàn.
 Duøng kim 29 B.Brawn, khoaûng L4-L5.

39. KYÕ THUAÄT (tt)
 Chích Marcain 0.5% 10 + Fentanyl 25 μg.
 Daùn Askina vuøng löng.
 Theo doõi M, HA.
 Ephedrin 30 mg pha chai LR
 Söû duïng oxytocin sau khi laáy beù ra.(10UI truyen TM va
15UI duy tri trong chai LR 500ml)
 Thuoác an thaàn: Hypnovel 2 mg hoaëc Propofol 4mg.
 Theo doûi sau moå: cöû ñoäng chaân, M, HA.

42. GAÂY TEÂ VUØNG
 Khoái maùu tuï
 Bieán chöùng nhieãm
truøng
 Tuït huyeát aùp
 Dò öùng- ngoä ñoäc thuoác
teâ
 Ngoä ñoäc chaát pha theâm
vaø chaát baûo quaûn
BIẾN CHỨNG
 Nhöùc ñaàu
 Run
 Dò öùng thuoác teâ
 Ngöùa do dò öùng thuoác
phieän
 Caùc bieán chöùng thaàn
kinh

43.  Gaây teâ vuøng toaøn theå
 Gaây teâ vuøng thaát baïi
 Ñau löng
 Buoàn noân, noân
 Khaùc: toån thöông cô, bieán chöùng phoåi, bôm
thuoác teâ khoâng ñuùng vò trí
BIẾN CHỨNG
GAÂY TEÂ VUØNG

44. • Khối máu tụ (thường gặp nhất là ngoài
màng cứng), là BC nguy hiểm
• Tần suất: 1/150000 trong GTNMC và
1/220000 trong TTS
• Gây chèn ép rễ thần kinh -> thiếu máu nuôi
TK và liệt hai chân.
1. KHỐI MÁU TỤ

45. • Nguyên nhân:
– Tổn thương mạch máu do kim hay catheter TTS
hay TNMC
– Bất thường mạch máu
– Chảy máu tự nhiên do sử dụng kháng đông.
1. KHỐI MÁU TỤ

46. • Yếu tố nguy cơ:
– Thuốc kháng đông
– Tuổi
– Tiền sử chảy máu dạ dày
– Sử dụng aspirin + thời gian sử dụng thuốc
1. KHỐI MÁU TỤ

47. • Theo dõi thần kinh và đánh giá bệnh nhân có
nguy cơ cao bị khối máu tụ
– Tránh gây tê vùng trên BN có nguy cơ cao
– Theo dõi thần kinh dựa vào mức độ sử dụng thuốc
kháng đông (theo dõi mỗi 2 giờ khi dùng thuốc tan
cục máu đông)
– Quan sát thời gian bắt đầu và tiến triển của đau
lưng
– Nếu xuất hiện khối máu tụ -> ngưng bơm thuốc,
rút catheter, thảo luận với BS ngoại thần kinh,
chụp MRI
1. KHỐI MÁU TỤ

48. Yeáu toá nguy cô:
- Ñaët catheter taïi choã laâu
- Suy giaûm mieãn dòch
- Beänh maõn tính (tieåu ñöôøng, söû duïng corticoid)
- Nhieãm truøng khu truù hay toaøn thaân
- Du khuaån huyeát(Bacteremia)
2. NHIEÃM TRUØNG THAÀN KINH
TRUNG ÖÔNG

49.  Döï phoøng:
1.1- Voâ truøng, röûa tay mang gaêng
2. 2-Duïng cuï teâ 1 laàn
3. 3-Saùt truøng da löng
4. 4-Khaùng sinh döï phoøng
5.5-Khoâng gaây teâ ôû nhöõng beänh nhaân soát coù nguy
cô nhieãm truøng cao
2. NHIEÃM TRUØNG THAÀN KINH
TRUNG ÖÔNG

50. A. TUÏT HUYEÁT AÙP
 Khi HATT giaûm < 20-30% (döôùi 100mmHg)
 Tæ leä 28% caùc saûn phuï
 Nguyeân nhaân: do öùc cheá heä thaàn kinh giao caûm
 taêng tröông löïc tónh maïch, giaûm khaùng löïc mm
heä thoáng
B.GIAÛM NHÒP TIM:
 Nhòp tim <50 laàn/phuùt
 Hay giaûm 30% so vôùi giaù trò bình thöôøng cuûa BN
 Hay ñoät ngoät giaûm thaáp so vôùi ban ñaàu
3. TUÏT HUYEÁT AÙP VAØ CHAÄM
NHÒP TIM

51.  Yeáu toá nguy cô cuûa tuït HA vaø giaûm nhòp tim:
Tuït HA:
 Möùc öùc cheá caûm giaùc cao
 Beùo phì
 BN lôùn tuoåi
 Keát hôïp gaây teâ vuøng vaø gaây meâ toaøn dieän
Giaûm nhòp tim:
 Möùc öùc cheá caûm giaùc cao
 Söû duïng öùc cheá beta
 Beänh nhaân treû
 Tieàn caên nhòp tim chaäm
Ngöng tim
 TTS thöôøng bò hôn TNMC hay teâ xöông cuøng
 Beänh nhaân lôùn tuoåi
3. TUÏT HUYEÁT AÙP VAØ CHAÄM
NHÒP TIM

52. Tuït HA trung bình ôû BN khoûe maïnh
 Ñieàu trò tuït HA vaø chaäm nhòp tim sau gaây teâ vuøng
 Khoâng yeâu caàu ñieàu trò neáu khoâng tieán trieån naëng theâm
Tuït HA trung bình ñeán naëng hay tieán trieån nhanh
 Ephedrine hay atropine
 Epinephrine neáu khoâng ñaùp öùng ngay
Tuït HA hay ngöng tim
 Epinephrine (ngay khi tröôùc khi ñaët NKQ vaø thoâng khí)
 Xem xeùt söû duïng thuoác vaän maïch vaø/hay atropine
 Xem xeùt thump pacing
 Caáp cöùu ngöng tim neáu caàn thieát
3. TUÏT HUYEÁT AÙP VAØ CHAÄM
NHÒP TIM

53.  Hieám xaûy ra
 Xaûy ra do tieâm nhaàm thuoác teâ vaøo ñoäng
maïch, tónh maïch, moâ thaàn kinh ngoaïi bieân
hay taêng haáp thu hay quaù lieàu.
 Heä thaàn kinh trung öông vaø heä tim maïch laø cô
quan ñích cuûa thuoác teâ khi vaøo maùu.
 Heä TKW nhaïy caûm hôn so vôùi heä TM -> daáu
hieäu ngoä ñoäc TKW xaûy ra tröôùc daáu hieäu ngoä
ñoäc TM
4. NGOÄ ÑOÄC THUOÁC TEÂ

54. CNS Suy giaûmKích thích
Roái loaïn nhòp
CV Suy heä TM
Suy cô tim
4. NGOÄ ÑOÄC THUOÁC TEÂ
Ngoä ñoäc
thuoác teâ
Cao HA
Nhòp tim nhanh

55. • Ñieàu trò:
Tuøy thuoäc ñoä naëng
Phaûn öùng nheï coù theå ñeå töï ñieàu chænh
Co giaät:
Kieåm soaùt ñöôøng thôû
Cung caáp ñuû oxy
Ñieàu trò co giaät:
 thiopental IV(1 ñeán 2 mg/kg)
 midazolam (0,05 ñeán 0,1 mg/kg)
 propofol (0,5 ñeán 1,5mg/kg)
 succinylcholin (0,5 ñeán 1mg/kg)
4. NGOÄ ÑOÄC THUOÁC TEÂ

56. ÖÙc cheá cô tim:
Dòch truyeàn vaø thuoác vaän maïch
Phenylephrine 0,5 ñeán 5 μg/kg/phuùt
Norepinephrine 0,02 ñeán 0,2 μg/kg/phuùt
Vasopressin 40μg IV
Epinephrine 1 ñeán 15 μg/kg IV neáu suy cô tim
4. NGOÄ ÑOÄC THUOÁC TEÂ

57. Ngöng tim
Caáp cöùu ngöng tim
Amiodarone vaø vasopressin coù theå toát hôn
lidocaine vaø epinephrine
4. NGOÄ ÑOÄC THUOÁC TEÂ

58.  Tæ leä 1,5%
 Thôøi gian baét ñaàu xuaát hieän: thöôøng 12 ñeán 48 giôø
vaø hieám khi quaù 5 ngaøy sau gaây teâ.
 Thöôøng nhöùc ñaàu vuøng tröôùc traùn (25%) vaø 2 beân
thaùi döông (27%) taêng khi ngoài daäy hoaëc ñöùng,
giaûm khi naèm,
 Nguyeân nhaân do thuûng maøng cöùng, tuøy theo kích
thöôùc kim laøm teâ
 Aûnh höôûng ñeán moái lieân heä meï-con, keùo daøi thôøi
gian naèm vieän, taêng chi phí, nhieãm truøng beänh
vieän
BIEÁN CHÖÙNG
5. NHÖÙC ÑAÀU SAU GAÂY TEÂ

59. 5. NHÖÙC ÑAÀU SAU GAÂY TEÂ
Naëng:
Nhöùc ñaàu sau gaùy naëng phaûi naèm treân giöôøng suoát ngaøy
Keøm theo caùc trieäu chöùng keát hôïp
Keøm theo caùc trieäu chöùng khaùc cuûa nhöùc ñaàu sau gaây teâ
Trung bình:
Nhöùc ñaàu sau gaùy giôùi haïn hoaït ñoäng thöôøng ngaøy coù yù nghóa
Naèm treân giöôøng nhieàu hôn
Caùc trieäu chöùng keát hôïp : coù theå coù
Nheï:
Nhöùc ñaàu sau gaùy giôùi haïn hoaït ñoäng thöôøng ngaøy nheï
BN khoâng naèm treân giöôøng nhieàu
Khoâng trieäu chöùng keát hôïp
Baûng: phaân ñoä naëng cuûa nhöùc ñaàu sau gaây teâ

60. 5. NHÖÙC ÑAÀU SAU GAÂY TEÂ
Ñau vai, ñaëc quaùnh muõi.
Maét: sôï aùnh saùng, nhìn ñoâi, khoù thích
nghi
Tai: laõng tai, sung huyeát, uø tai
Heä tieâu hoùa: buoàn noân, noân oùi, hoa
maét
Baûng: caùc trieäu chöùng keát hôïp

61.  Ñieàu trò :
Naèm nghæ ngôi taïi giöôøng
Boài hoaøn ñuû löôïng nöôùc (1,5-2L/ngaøy)
Thuoác giaûm ñau uoáng (paracetamol, NSAIDS,
thuoác phieän)
Thuoác choáng noân vaø nhuaän tröôøng coù theå söû
duïng khi coù CÑ
Caffein: 500mg caffein sodium benzoate IV,
300mg uoáng (giuùp caûi thieän trong voøng 1 ñeán 4
giôø ôû 70% BN)
Bôm nöôùc muoái vaøo NMC ( epidural saline) hay
bôm maùu vaøo NMC(epidural blood patch)
5. NHÖÙC ÑAÀU SAU GAÂY TEÂ

62.  10% saûn phuï trong chuyeån daï vaø sau gaây meâ
 Thöôøng laønh tính, chæ ôû möùc ñoä nheï-TB
 Ñieàu trò: ñieàu trò trieäu chöùng
Meperidine 25-50 mg TMC
Clonidine 150mcg TMC
Alfentanil 250mcg, Doxapam…: ít ñöôïc söû duïng
6. RUN

63.  Dò öùng thuoác teâ thaät söï hieám gaëp.
 Trieäu chöùng:
 Phaûn öùng nhaïy caûm: ñoû da taïi choã, meà ñay, phuø,
vieâm…
 Phaûn öùng nhaïy caûm toaøn thaân hieám hôn, goàm: ñoû
da toaøn thaân, meà ñay, phuø, co thaét pheá quaûn, tuït
huyeát aùp, truïy tim maïch, soác phaûn veä…
 Chaån ñoaùn phaân bieät vôùi caùc phaûn öùng khoâng dò
öùng (phaûn xaï vagal, ngaát…)
7. DÒ ÖÙNG THUOÁC TEÂ

64.  Thuoác teâ ester gaây dò öùng  khoâng duøng trong
saûn khoa
 Thuoác teâ amide ít bò dò öùng. Neáu beänh nhaân coù
tieàn caên dò öùng vôùi thuoác teâ neân duøng thuoác teâ
khoâng chöùa chaát baûo quaûn.
 Ñieàu trò trieäu chöùng vaø naâng ñôõ
7. DÒ ÖÙNG THUOÁC TEÂ

65.  Tæ leä töø 30-100% tuøy theo töøng BN
 Coù theå bieåu hieän khu truù hoaëc toaøn
theå…nhieàu nhaát ôû morphin, giaûm daàn ôû
nhoùm daãn xuaát: fentanyl, sufentanil….
 Ñieàu trò:
– Antihistamin khoâng hieäu quaû
– Thuoác ñoái khaùng aù phieän: nalbuphine,
naloxone
8. NGÖÙA DO DÒ ÖÙNG THUOÁC AÙ
PHIEÄN

66. Taéc ngheõn maïch maùu nuoâi noùn
tuûy do ñaàu thai nhi cheøn eùp keùo
daøi
Hoäi chöùng chuøm ñuoâi
ngöïa
Hoäi chöùng thieáu maùu
tuûy tröôùc
Vuøng noùn tuûy
Tröôùc sanh, leân caân nhieàu ±
veïo coät soáng
Thay ñoåi caûm giaùc
vuøng ngoaøi ñuøi
TK bì ñuøi ngoaøi
Caêng ñuøi quaù möùc: ngoài xoåm
laâu hoaëc vò trí saûn khoa laâu
Maát caûm giaùc vuøng
tröôùc ñuøi
Yeáu cô töù ñaàu ñuøi
Giaûm PXGX goái
TK ñuøi
Taêng aùp löïc aán treân uï ngoài
hoaëc ngoài xoåm keùo daøi
Chaân rôùtTK chaøy
AÙp löïc ñaàu thai nhi hoaëc caønh
forceps
Chaân rôùt
Maát caûm giaùc L4,5-S1
Reã TK cuøng-cuït
NGUYEÂN NHAÂNLAÂM SAØNGTOÅN THÖÔNG
9. BIEÁN CHÖÙNG THAÀN KINH
Toån thöông thaàn kinh ngoaïi vi

67. Lieân quan ñau löng
Lieân quan ñau löng
Ñau löng
Toån thöông tröc tieáp do gaây
Chaán thöông
Lieân quan ñau löngTieâm truyeàn sai löôïng thuoácNgoä ñoäc thaàn
kinh
Khoâng lieân quan ñau löng
Baát thöôøng ÑM-TM hoaëc thieáu maùu
vuøng chaäu keùo daøi gaây toån thöông
tuûy soáng- chuøm ñuoâi ngöïa
Coù lieân quan ñeán vieâm loeùt tuûy
soáng khi kim tieâm teâ NMC lôùn vaø
nhanh.
Tuït HA
Cung caáp maùu ÑM baát
thöôøng+ chuyeån daï keùo daøi+
tuït HA
Cung caáp maùu bình thöôøng
Thieáu maùu
Khoâng lieân quan ñeán ñau löng
Trieäu chöùng: ñau löng, nhieãm truøng
taïi choã/ toaøn thaân; xaûy ra vaøi ngaøy
sau sanh
Ñau löng ngay luùc sanh vaø sau sanh
Ñau löng
Khoái maùu tuï NMC
Abcess NMC
Xeïp ñóa ñeäm
Khoái u
Cheøn eùp
Vaán ñeà lieân quanÑieàu kieänCô cheá
9. BIEÁN CHÖÙNG THAÀN KINH
Toån thöông tuûy soáng sau gaây teâ

68. • Raát hieám.
• Lieân quan ñeán catheter trong tuûy soáng, coù theå lieân
quan ñeán nhieãm truøng TKTU
• Bieåu hieän: vuøng dò caûm ôû chaân, roái loaïn caûm giaùc
sau sanh… khoù chaån ñoaùn
• Döï phoøng laø chính, ñaëc bieät khi TTS lieân tuïc vaø
truyeàn theå tích lôùn caùc thuoác taêng troïng vaøo tuûy
soáng; phoái hôïp vôùi Noäi TK ñeå chaån ñoaùn, theo doõi
vaø ñieàu trò keùo daøi+ hoã trôï taâm lyù
9. BIEÁN CHÖÙNG THAÀN KINH
Hoäi chöùng chuøm ñuoâi ngöïa

69.  Bieán chöùng naëng neà nhaát
 Bieåu hieän: BN maát tri giaùc, chaäm nhòp tim,
tuït HA, suy hoâ haáp…
Ñaët NKQ, thoâng khí qua maùy (phoøng ngaên
ngöøa hít saëc hoaëc ñaët NKQ khoù)
Thuoác vaän maïch duy trì HA
10.GAÂY TEÂ VUØNG TOAØN THEÅ

70.  Döï phoøng laø chính:
Thaän troïng vôùi caùc thuoác ñöa vaøo tuûy soáng,
KNMC
Lieàu thuoác test laø quan troïng
Thöôøng xuyeân kieåm tra, ñaùnh giaù möùc teâ BN,
möùc lan thuoác teâ
Thuoác ñöa tröïc tieáp vaøo tuûy soáng phaûi lieàu nhoû,
taêng troïng
10.GAÂY TEÂ VUØNG TOAØN THEÅ

71.  Khoâng thöôøng gaëp, chieám 4-13% GTMNC, 0,5-4%
TTS
 Thöôøng lieân quan:
Kyõ thuaät
Ñaëc ñieåm BN (beùo phì, khoaûng caùch töø da ñeán NMC)
Thôøi gian tính töø luùc ñaët catheter ñeán luùc raïch da
 Bieåu hieän:
Khoâng gaây öùc cheá toaøn boä
ÖÙc cheá toaøn boä nhöng chæ ôû moät nöûa beân cô theå
ÖÙc cheá moät phaàn caûm giaùc ôû caû hai beân cô theå
11.GAÂY TEÂ VUØNG THAÁT BAÏI

72.  Ñaùnh giaù: thöôøng xuyeân
vò trí, höôùng lan cuûa thuoác thoâng qua caûm giaùc ñau,
nhieät; vaän ñoäng cuûa BN  möùc teâ
ñaùp öùng cuûa BN ôû caùc kích thích phaãu thuaät
caùc yeáu to khaùc trong phaãu thuaät: chaûy maùu, lo aâu…
 TTS thaát baïi : meâ NKQ
 GTNMC thaát baïi theâm thuoác aù phieän TM
  bôm theâm 4-7ml sau lieàu 20’
 CSE thaát baïi: baøn caõi nhieàu
11.GAÂY TEÂ VUØNG THAÁT BAÏI

73.  15 % BN ñau löng tröôùc mang thai 51% trong
thai kyø
 Ñau löng keùo daøi sau sanh(> 3thaùng): 33%, taêng
leân 49% neáu BN ñöôïc gaây teâ vuøng
 BN phaûi ñöôïc thoâng tin roõ raøng tröôùc khi laøm
thuû thuaät
 Ñau löng khoâng phaûi choáng chæ ñònh tuyeät ñoái
gaây teâ; khoâng gaây teâ cho caùc tröôøng hôïp ñau
löng naëng/ thay ñoåi caáu truùc giaûi phaãu do toån
thöông coät soáng.
 Khaùm kieåâm tra laâm saøng toån thöông thaàn kinh
(MRI ñeå loaïi tröø hematome, abcess coät soáng)
12. ÑAU LÖNG

74.  Xuaát hieän tröôùc, trong moå vaø sau moå ôû
saûn phuï
 Caùc yeáu toá nguy cô lieân quan gaây teâ:
ÖÙc cheá cao hôn T5
Tieàn caên say taøu xe
Tuït HA
Dò öùng thuoác aù phieän
13. BUOÀN NOÂN, NOÂN

75.  Döï phoøng:
Phoøng ngöøa tuït HA
Thuoác: dexamethasone 4-8mg, metoclopramide
10mg TM, ondansetron 4mg TMC, dimehydinate
25-50mg
Propofol (1mg/kg/giôø)
13. BUOÀN NOÂN, NOÂN

76. 
Xin cám ơn
sự chú ý lắng nghe