THẦN KINH

1. TIẾP CẬN BỆNH NHÂNTIẾP CẬN BỆNH NHÂN
BỊ RỐI LOẠN CẢM GIÁCBỊ RỐI LOẠN CẢM GIÁC
TS LÊ VĂN TUẤNTS LÊ VĂN TUẤN
ThS NGÔ MINH TRIẾTThS NGÔ MINH TRIẾT

2. Hệ cảm giác bản thểHệ cảm giác bản thể
Cảm giác có thể được chia thành 4 loại:Cảm giác có thể được chia thành 4 loại:
 NôngNông
 SâuSâu
 TạngTạng
 Đặc biệtĐặc biệt

3. Cảm giác nông:Cảm giác nông:
 SờSờ
 ĐauĐau
 NhiệtNhiệt

4. Cảm giác sâu:Cảm giác sâu:
 SờSờ
 Định vị cơ và khớpĐịnh vị cơ và khớp
 Đau cơ sâuĐau cơ sâu
 Cảm giác rungCảm giác rung

5. Cảm giác tạng:Cảm giác tạng:
 ĐóiĐói
 Buồn nônBuồn nôn
 Đau tạngĐau tạng

6. Cảm giác đặc biệt:Cảm giác đặc biệt:
 NgửiNgửi
 NhìnNhìn
 NếmNếm
 NgheNghe
 Thăng bằngThăng bằng

7. Sự liên kếtSự liên kết
 Neuron thứ nhất: ởNeuron thứ nhất: ở
hạch rễ sau hayhạch rễ sau hay
hạch hướng tâmhạch hướng tâm
tạngtạng
 Neuron thứ hai:Neuron thứ hai:
thân tế bào nằm ởthân tế bào nằm ở
trong trục thần kinhtrong trục thần kinh
 Neuron thứ ba: thânNeuron thứ ba: thân
tế bào nằm ở đồi thịtế bào nằm ở đồi thị
và phóng chiếu đếnvà phóng chiếu đến
vỏ não cảm giácvỏ não cảm giác
Hình 3.13: Sô ñoà ñöôøng caûm giaùc

8. Các đườngCác đường
cảm giáccảm giác
Hệ liềm (cột sau)Hệ liềm (cột sau)
mang cảm giác:mang cảm giác:
 SờSờ
 KhớpKhớp
 Nhận biết hai điểmNhận biết hai điểm
 Rung âm thoaRung âm thoa

9. Cảm giác nôngCảm giác nông
Hệ bụng bênHệ bụng bên
chuyển xungchuyển xung
liên quan:liên quan:
 Cảm giác đauCảm giác đau
 Nhiệt độ daNhiệt độ da

10. Cảm giác nôngCảm giác nông
Hệ bụng bênHệ bụng bên
chuyển xungchuyển xung
liên quan:liên quan:
 Cảm giác đauCảm giác đau
 Nhiệt độ daNhiệt độ da

11. Rễ sau tủy sốngRễ sau tủy sống

12. Các vùng vỏ nãoCác vùng vỏ não
 Các vùng vỏ não cảm giác nguyên phát:Các vùng vỏ não cảm giác nguyên phát:
vùng vỏ não 3, 1 và 2vùng vỏ não 3, 1 và 2
 Các vùng vỏ não thêm: vùng phóng chiếuCác vùng vỏ não thêm: vùng phóng chiếu
thứ phátthứ phát

16. Phân bố cảmPhân bố cảm
giác theo rễ TKgiác theo rễ TK
(Dermatome)(Dermatome)

19. Các hội chứng tổn thươngCác hội chứng tổn thương
cảm giáccảm giác
 Tổn thương TK ngoại biên đơn độcTổn thương TK ngoại biên đơn độc
 Tổn thương nhiều dây TKTổn thương nhiều dây TK
 Tổn thương rễ TKTổn thương rễ TK
 Tổn thương hạch cảm giácTổn thương hạch cảm giác
 Tổn thương tủy sốngTổn thương tủy sống
 Tổn thương thân nãoTổn thương thân não
 Tổn thương đồi thịTổn thương đồi thị
 Tổn thương thùy đínhTổn thương thùy đính
 Do tâm lýDo tâm lý

20. Tổn thương tủy sốngTổn thương tủy sống

21. Sang thương cắt ngang tủy sốngSang thương cắt ngang tủy sống
 Sang thương một bên ảnh hưởng hai hệSang thương một bên ảnh hưởng hai hệ
cảm giác khác nhaucảm giác khác nhau
 Tổn thương hệ cột sau, biểu hiện cảmTổn thương hệ cột sau, biểu hiện cảm
giác cùng bên tổn thươnggiác cùng bên tổn thương
 Cảm giác đau nhiệt biểu hiện đối bên doCảm giác đau nhiệt biểu hiện đối bên do
bắt chéobắt chéo

22. Sang thương trung tâm tủy sốngSang thương trung tâm tủy sống
 Sang thương chỉ ở sợi đau nhiệt ngay nơiSang thương chỉ ở sợi đau nhiệt ngay nơi
bắt chéo gây mất cảm giác tại khoanh tổnbắt chéo gây mất cảm giác tại khoanh tổn
thươngthương
 Syringomyelia ảnh hưởng ngay mép trắngSyringomyelia ảnh hưởng ngay mép trắng
trướctrước

24. Sang thương cột sau-đường liềmSang thương cột sau-đường liềm
trongtrong
 Sang thương cột sau tủy sống gây mấtSang thương cột sau tủy sống gây mất
cảm giác cùng bêncảm giác cùng bên
 Sang thương liềm trong gây mất cảm giácSang thương liềm trong gây mất cảm giác
đối bênđối bên
 Sang thương ở não giữa và bao trongSang thương ở não giữa và bao trong
thường ảnh hưởng đường trước bên vàthường ảnh hưởng đường trước bên và
tam thoatam thoa
 Sang thương vỏ não ảnh hưởng theoSang thương vỏ não ảnh hưởng theo
vùng định khu vỏ nãovùng định khu vỏ não

26. Tổn thương hệ trước bênTổn thương hệ trước bên
 Cảm giác đau, nhiệt và sờ thô sơCảm giác đau, nhiệt và sờ thô sơ
 Tổn thương trên chổ bắt chéo sẽ gây mấtTổn thương trên chổ bắt chéo sẽ gây mất
cảm giác đối bêncảm giác đối bên

28. Cảm giác TK tam thoaCảm giác TK tam thoa
 Cảm giác từ mặt, đặc biệt môi, niêm mạcCảm giác từ mặt, đặc biệt môi, niêm mạc
miệng, kết mạc, răngmiệng, kết mạc, răng
 Thân tế bào ở hạch tam thoaThân tế bào ở hạch tam thoa
 Các sợi mang cảm giác sờ sẽ khớp vớiCác sợi mang cảm giác sờ sẽ khớp với
nhân chính của TK tam thoa ở mức giữanhân chính của TK tam thoa ở mức giữa
cầu não ngay đường vào của TK. Các sợicầu não ngay đường vào của TK. Các sợi
rồi chéo qua đường giữa, khớp với liềmrồi chéo qua đường giữa, khớp với liềm
trong, tận ở nhân bụng sau trong của đồitrong, tận ở nhân bụng sau trong của đồi
thịthị

29. Đau TK tam thoaĐau TK tam thoa
 Đau TK tam thoa còn gọi là tic douloureuxĐau TK tam thoa còn gọi là tic douloureux
 Sang thương hành não bên làm gián đoạnSang thương hành não bên làm gián đoạn
đường đau nhiệt hướng xuống gây mấtđường đau nhiệt hướng xuống gây mất
cảm giác mặt cùng bên trừ cảm giác sờcảm giác mặt cùng bên trừ cảm giác sờ
 Sang thương liềm trong trên mức giữaSang thương liềm trong trên mức giữa
cầu não sẽ giảm hết các cảm giác mặt đốicầu não sẽ giảm hết các cảm giác mặt đối
bênbên
 Sang thương bao trong và vỏ não làm mấtSang thương bao trong và vỏ não làm mất
tất cả loại cảm giác ở mặt đối bêntất cả loại cảm giác ở mặt đối bên

31. Roái loaïn caûm giaùc trong toånRoái loaïn caûm giaùc trong toån
thöông ñoài thòthöông ñoài thò
 Toån thöông ñoài thò coù theå gaây roái loïan hoaëcToån thöông ñoài thò coù theå gaây roái loïan hoaëc
maát taát caû caùc loaïi caûm giaùc nöûa thaân ñoáimaát taát caû caùc loaïi caûm giaùc nöûa thaân ñoái
beân.beân.
 Ngoaøi ra coøn coù theå coù ñau töï phaùt hoaëc caùcNgoaøi ra coøn coù theå coù ñau töï phaùt hoaëc caùc
caûm giaùc khoù chòu khaùc ôû beân ñoái dieän. Caùccaûm giaùc khoù chòu khaùc ôû beân ñoái dieän. Caùc
caûm giaùc ñoù coù theå laø raùt boûng, ñau xeù, daocaûm giaùc ñoù coù theå laø raùt boûng, ñau xeù, dao
ñaâm, ñau nhoùi vaø giaät, nhöng thöôøng raát khoùñaâm, ñau nhoùi vaø giaät, nhöng thöôøng raát khoù
dieãn taû. Baát kyø kích thích naøo ngoaøi da, duø chædieãn taû. Baát kyø kích thích naøo ngoaøi da, duø chæ
laø sôø nheï, cuõng coù theå gaây ra caûm giaùc raátlaø sôø nheï, cuõng coù theå gaây ra caûm giaùc raát
khoù chòu hoaëc gaây ñau. Ñaây laø hoäi chöùngkhoù chòu hoaëc gaây ñau. Ñaây laø hoäi chöùng
Dejerine-Roussy, do toån thöông ñoài thò. Ñoâi khi hoäiDejerine-Roussy, do toån thöông ñoài thò. Ñoâi khi hoäi
chöùng naøy coøn gaëp ôû beänh nhaân bò toån thöôngchöùng naøy coøn gaëp ôû beänh nhaân bò toån thöông
chaát traéng thuøy ñính hoaëc toån thöông tuûy.chaát traéng thuøy ñính hoaëc toån thöông tuûy.

32. Roái loaïn caûm giaùc trong toånRoái loaïn caûm giaùc trong toån
thöông voû naõo caûm giaùcthöông voû naõo caûm giaùc
 Caùc sang thöông khu truù ôû voû naõo caûm giaùcCaùc sang thöông khu truù ôû voû naõo caûm giaùc
laøm maát chöùc naêng caûm giaùc phaân bieät ôûlaøm maát chöùc naêng caûm giaùc phaân bieät ôû
nöûa thaân ñoái beân toån thöông.nöûa thaân ñoái beân toån thöông.
 Beänh nhaân maát khaû naêng ñònh vò kích thích caûmBeänh nhaân maát khaû naêng ñònh vò kích thích caûm
giaùc ôû phaàn cô theå bò beänh hoaëc khoâng nhaängiaùc ôû phaàn cô theå bò beänh hoaëc khoâng nhaän
bieát ñöôïc vò trí cuûa caùc phaàn cô theå.bieát ñöôïc vò trí cuûa caùc phaàn cô theå.
 Beänh nhaân cuõng khoâng theå nhaän bieát ñöôïcBeänh nhaân cuõng khoâng theå nhaän bieát ñöôïc
moät vaät qua sôø naén cuõng nhö khoâng öôùc löôïngmoät vaät qua sôø naén cuõng nhö khoâng öôùc löôïng
ñöôïc kích thöôùc, troïng löôïng, caáu truùc beà maëtñöôïc kích thöôùc, troïng löôïng, caáu truùc beà maët
cuûa chuùng.cuûa chuùng.
 Roái loaïn caûm giaùc kieåu voû naõo thöôøng roõ ôûRoái loaïn caûm giaùc kieåu voû naõo thöôøng roõ ôû
baøn tay hôn laø ôû thaân vaø caùc phaàn gaàn cuûabaøn tay hôn laø ôû thaân vaø caùc phaàn gaàn cuûa
chi.chi.

33. minhtrietmd@gmail.comminhtrietmd@gmail.com