1. HỌC VIỆN QUÂN Y
BỘ MÔN NỘI THẦN KINH
BÀI GIẢNG
RỐI LOẠN CẢM GIÁC
TS. BS. NGUYỄN ĐỨC THUẬN
HÀ NỘI - 03/2019
2. RỐI LOẠN CẢM GIÁC
MỤC TIÊU
1. Trình bày được các kiểu rối loạn cảm giác trên lâm sàng.
2. Phân biệt được các hội chứng rối loạn cảm giác thường gặp.
3. Thái độ học tập tích cực, chủ động và gắn liền với thực tế.
3. RỐI LOẠN CẢM GIÁC
1. Định nghĩa:
Cảm giác là sự cảm thụ những kích thích mà
con người tự có thể nhận thấy được.
2. Phân loại:
2.1 Cảm giác nông: đau, nhiệt độ, xúc giác
2.2 Cảm giác sâu: rung, tư thế (cơ khớp), áp lực
và trọng lượng
2.3 Cảm giác phức tạp: vẽ da (không gian hai
chiều), nhận thức vật
4. RỐI LOẠN CẢM GIÁC
3. Phân bố cảm giác và các đường dẫn truyền
3.1 Phân bố cảm giác
- Trung khu cảm giác: toàn bộ thùy đỉnh, tập trung hồi
sau trung tâm
- Phân bố cảm giác bề mặt cơ thể theo kiểu rễ (dải: tứ chi
và khoanh đoạn: thân) và kiểu dây thần kinh.
3.2 Các đường dẫn truyền cảm giác
- Cảm giác đau, nhiệt độ, một phần xúc giác
- Cảm giác sâu có ý thức, một phần xúc giác: bó Goll và
Burdach
- Cảm giác sâu không ý thức: đường gai – tiểu não
5. RỐI LOẠN CẢM GIÁC
4. Các loại rối loạn cảm giác
4.1 Mất cảm giác: một loại hay toàn bộ
4.2 Giảm cảm giác
4.3 Tăng cẳm giác
4.4 Rối loạn cảm giác kiểu phân ly: trong cùng một bộ phận cơ thể
có một vài loại cảm giác bị rối loạn nhưng các loại cảm giác khác
còn nguyên vẹn (Tabes dorsalis, Syringomyelia).
4.5 Loạn cảm giác đau: tăng ngưỡng tri giác, không nhận biết được
kích thích nhẹ, các cảm giác phân tích tinh vi (định khu…) cũng
rối loạn. Hay gặp tổn thương TKNV, đau dây V, đồi thị.
5.6 Dị cảm đau: đau xuất hiện khi không có kích thích hoặc xuất
hiện sau KT bình thường (lan tỏa, căng tức, rát, nhức nhối)
6. RỐI LOẠN CẢM GIÁC
5. Các hội chứng rối loạn cảm giác và nguyên
nhân thường gặp
5.1 Tổn thương sừng sau tủy sống: phân ly trên
một vùng da có hình dải hoặc khoanh đoạn.
5.2 Tổn thương rễ cảm giác dây TK tủy sống
5.3 Tổn thương mép xám trước tủy sống
5.4 Tổn thương cột sau tủy sống
5.5 Tổn thương cột bên tủy sống
7. RỐI LOẠN CẢM GIÁC
5.6 Tổn thương cắt ngang nửa tủy (Hc Brawn-Séquard)
5.7 Tổn thương toàn bộ cắt ngang tủy sống
5.8 Tổn thương đồi thị
Hc ba nửa:
- Mất các loại cảm giác 1 bên cơ thể,
- Hemiataxia
- Bán manh hai bên ở phía đối diện ổ tổn thương
5.9 Tổn thương vỏ não: rối loạn toàn bộ cảm giác 1 bên
cơ thể và RL các cảm giác phức tạp khác
* RL cảm giác chủ quan: dị cảm, đau