1. โครงการบริการวิชาการ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
แนวทางการควบคุมคุณภาพการผลิต
1

2. โครงการบริการวิชาการ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
บทบาทของผู้ประกอบการกับการบริหารการผลิตยุคใหม่
เพื่อลูกค้า
Q-C-D
Q – Quality
(คุณภาพ)
C – Cost
(ต้นทุน)
D – Delivery
(การส่งมอบ)
เพื่อพนักงาน
S-M
เพื่อสังคม
E-E
S – Safety
E – Environment
(ความปลอดภัย)
(สิ่งแวดล้อม)
M – Morale
E – Ethic
(ขวัญ กาลังใจ)
(จริยธรรม)
2

3. โครงการบริการวิชาการ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่



ถ้าคุณไม่เป็นผู้เปลี่ยน
ถ้าคุณไม่ต้องการไปข้างหน้า
ถ้าคุณยังไม่เปลี่ยนใจ
คุณก็จะถูกเปลี่ยน
คุณก็จะถูกทิ้งให้อยู่ข้างหลัง
คุณก็จะอยู่อดีตตลอดไป
3

4. โครงการบริการวิชาการ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
4
ประเทศไทยอยู่ตรงไหน ?
4
ลูกค้ารายใหญ่ของไทย:
 ลูก ค้ารายใหญ่ที่ สุ ดของไทยคือ ประเทศ
จี น รองลงมาจึ ง เป็ น ญี่ ปุ่ น และสหรั ฐ ฯ
ตามลาดับ
 มูลค่าการส่งออกของไทยไปประเทศกลุ่ม
อาเซี ย นนั้ น มากกว่ า มู ล ค่ า การส่ ง ออกไป
สหรัฐและญี่ปุนรวมกัน ประมาณ 10%
ไทยขายอะไร:
 สั ด ส่ ว นมู ล ค่ า สิ น ค้ า ส่ ง ออกของไทย
ประกอบด้วยสิน ค้าเกษตรกรรม (กสิก รรม
,ปศุสัตว์ ,ประมง) 11%, สิน ค้าอุตสาหกรรม
การเกษตร 6.8%, สิ น ค้ า แร่ แ ละเชื้ อ เพลิ ง
5.1% และสินค้าอุตสาหกรรม 76.9%
สินค้าส่งออกที่สาคัญ:
 สิ น ค้ า ส่ ง ออกที่ มี มู ล ค่ า สู ง สุ ด ได้ แ ก่
ค อ ม พิ ว เ ต อ ร์ ร ถ ย น ต์ อั ญ ม ณี แ ล ะ
เครื่ อ งประดั บ นอกจากนี้ ยางพารา เม็ ด
พลาสติก หรือเคมีภัณฑ์

5. โครงการบริการวิชาการ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
ระดับ 3
ระดับ 4
ระดับ 5
สินค้าบกพร่อง
เล็ดลอดออกนอก
โรงงาน
สินค้าบกพร่อง
ถูกกัก อยู่ใน
โรงงาน
ลดสินค้า
บกพร่อง
กักสินค้า
บกพร่องให้อยู่
ในกระบวนการ
ผลิต
ไม่ผลิต สินค้า
บกพร่อง
ความผิดพลาด
มากเท่าใด ข้อ
ร้องเรียนมาก
เท่านั้น
ความผิดพลาด
ปล่อยได้แต่อย่า
ให้ถูกร้องเรียน
ความผิดพลาด
ยอมได้ แต่ครั้ง
ต่อไปต้องไม่ทา
ระดับ 1
สภาพ
คาขวัญ
ระดับ 2
ความผิดพลาด
เกิดได้แต่อย่า
ปล่อยออกมา
ความผิดพลาด
เกิดได้แต่อย่า
ให้เกิดของเสีย
5

6. โครงการบริการวิชาการ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
 ความตรงต่อข้อกาหนด
 ความทนทาน
 หน้าที่เสริม
 ความเชื่อถือได้
 ชื่อเสียง
 ความสามารถในการบริการ
 สมรรถนะ
 สุนทรียภาพ
(Conformance)
(Durability)
(Features)
(Reliability)
(Reputation)
(Serviceability)
(Performance)
(Aesthetics)
6

7. โครงการบริการวิชาการ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
7

8. โครงการบริการวิชาการ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
1)
2)
3)
ต้องมีมุมมองปัญหา บนแนวคิดคุณภาพ
ดาเนินการแก้ไขปัญหาตามแนวทางของเดมมิ่ง
ใช้เครื่องมือคุณภาพ (7 QC Tools)
8

9. โครงการบริการวิชาการ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
ความเข้าใจที่ผิดพลาด
ความเข้าใจที่ถูกต้อง
ของคุณภาพดีตองมีราคาแพง
้
ทางานอย่างมีคุณภาพ ต้นทุนต่าที่สุด
คุณภาพเป็นหน้าที่ของฝ่าย QC
คุณภาพเป็นหน้าที่ของทุกฝ่าย
ถ้าผลิตของเสียมากขึ้น
ต้องเพิ่มการตรวจสอบให้มากขึ้น
คุณภาพดี หมายถึง เกรดสูงกว่า
ถ้าผลิตของเสียมากขึ้น
ควรต้องใส่ใจการผลิตให้มากขึ้น
คุณภาพไม่เกี่ยวกับเกรดของสินค้า
คนงานคือ 80% ของปัญหาคุณภาพ
กว่า 80% ของปัญหาคุณภาพมาจากผู้บริหาร
เครื่องจักรทันสมัย คุณภาพก็มาเอง
คนที่คุณภาพดี ย่อมผลิตของดี
คุณภาพเป็นเรื่องของโชคชะตา
คุณภาพเป็นเรื่องของการจัดการทีดี
่
9

10. โครงการบริการวิชาการ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
ลูกค้าภายในแผนก
ลูกค้าภายในองค์กร
ลูกค้า
ลูกค้าภายนอกแผนก
ลูกค้าภายนอกองค์กร
10

11. โครงการบริการวิชาการ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
บริหาร ด้วยข้อมูลจริง (Management by fact)
 แก้ไขปัญหาที่สาเหตุ เน้นการป้องกัน (Preventive action)
 ใช้กรรมวิธีทางสถิติ (Statistical methods)
 ดาเนินการบริหารแบบ PDCA (Plan – Do – Check – Act)
 สร้างระบบเอกสารมาตรฐาน ที่มีการปรับปรุงอย่างสม่าเสมอ

11

12. โครงการบริการวิชาการ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
ใบตรวจสอบ
 กราฟ
 ฮิสโตแกรม
 แผนผังพาเรโต
 แผนผังก้างปลา
 แผนผังการกระจาย
 แผนภูมิควบคุม

(Check Sheet)
(Graph)
(Histogram)
(Pareto Diagram)
(Fish Bone Diagram)
(Scatter Diagram)
(Control Chart)
12

13. โครงการบริการวิชาการ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
คือ “แบบฟอร์ ม สาหรั บ การบั น ทึ ก ข้ อ มู ล ซึ่ ง ได้ รั บ การ
ออกแบบเป็นพิเศษ เพื่อการตีความหมายผลการบันทึก
ทันทีที่กรอกแบบฟอร์มดังกล่าวเสร็จสิ้น”
 แบ่งได้ 3 ประเภท

 ใบตรวจสอบแสดงการกระจายข้อมูลการผลิต
 ใบตรวจสอบแสดงรายการข้อบกพร่อง
 ใบตรวจสอบแสดงตาแหน่งข้อบกพร่อง
13

14. โครงการบริการวิชาการ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
14

15. โครงการบริการวิชาการ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
15

16. โครงการบริการวิชาการ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
16

17. โครงการบริการวิชาการ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
คือ “แผนภาพที่แสดงถึงตัวเลข ผลการวเคราะห์ทางสถิติ
ซึ่งสามารถทาให้ง่ายต่อการเข้าใจ”
 แบ่งได้ 3 ประเภท

 กราฟเส้น
 กราฟแท่ง
 กราฟวงกลม
17

18. โครงการบริการวิชาการ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

คือ “กราฟที่แสดงความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรสองตัว
โดยมากมักเป็นการศึกษาการเปลี่ยนแปลงของตัวแปร
ตามกาลเวลา โดยให้แกนนอน แทน เวลา”
18

19. โครงการบริการวิชาการ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

คือ “กราฟที่ป ระกอบด้วยรู ป สี่เหลี่ย มผืน ผ้ า ใช้ ใ นการ
เปรียบเทียบค่าของข้อมูลตั้งแต่ 2 ตัวแปรขึ้นไป”
19

20. โครงการบริการวิชาการ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

คือ “กราฟที่ใช้ในการเปรียบเทียบข้อมูลชนิดเดียวกัน ที่
สามารถแบ่งออกเป็นหลายกลุ่ม เพื่อเปรียบเทียบอัตรา
ร้อยละของข้อมูล”
20

21. โครงการบริการวิชาการ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

คือ “เครื่องมือในการแสดงความถี่ของสิ่งที่เกิดขึ้น โดย
แสดงเป็นกราฟแท่ง ที่มีความกว้างเท่ากันและติดกัน”
21

22. โครงการบริการวิชาการ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
เก็ บ รวบรวมข้ อ มู ล ที่ ต้ อ งการวิ เ คราะห์ ใ นปริ ม าณที่
เหมาะสม (โดยทั่วไปไม่ควรต่ากว่า 30 ตัวอย่าง)
 กาหนดจานวนอัตราภาคชั้นที่ต้องการ โดยปกติมักจะอยู่
ในระหว่าง 8–12 ชั้น
 สร้างตารางแจกแจงความถี่ โดยกาหนดค่าของแต่ละช่วง
และนับจานวนข้อมูลในแต่ละชั้น

22

23. โครงการบริการวิชาการ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

คือ “แผนภาพที่แสดงว่ามูลเหตุใด เป็นมูลเหตุท่ีสาคั ญ
ที่สุดของปัญหา”
23

24. โครงการบริการวิชาการ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
เลือกหัวข้อเรื่องที่ต้องการจะศึกษา
 ออกแบบฟอร์ม ในการเก็บข้อมูล
 รวบรวมข้อมูล และคานวณผลรวม

24

25. โครงการบริการวิชาการ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

แกนตั้ง
 ด้านซ้ายแสดงจานวนของข้อมูล จาก 0 ถึงผลรวมทั้งหมด
 ด้านขวาแสดงอัตราร้อยละ จาก 0% - 100%

แกนนอน แสดงสาเหตุของปัญหา
25

26. โครงการบริการวิชาการ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
คือ “แผนภาพที่วเคราะห์สาเหตุ (cause & effect)”
ิ
 สาเหตุหลักและสาเหตุรอง มาจากการระดมสมอง

26

27. โครงการบริการวิชาการ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
วัตถุดิบ
 เครื่องจักร
 บุคลากร
 วิธีการทางาน
 สภาพแวดล้อม
 ระบบการตรวจวัด
 ระบบการบริหารจัดการ

(Raw Material)
(Machine)
(Manpower)
(Method)
(Environment)
(Measurement)
(Management)
27

28. โครงการบริการวิชาการ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
28

29. โครงการบริการวิชาการ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

คือ “แผนภาพที่ใช้แสดงความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปร 2
ตัวแปร ว่ามีลักษณะสัมพันธ์เป็นอย่างไร”
29

30. โครงการบริการวิชาการ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
คือ “แผนภาพที่ใช้ในการควบคุมกระบวนการผลิต โดย
เป็นการวาดกราฟของสิ่งที่ต้องการควบคุมเทียบกับเวลา”
 เกี่ยวข้องกับ

 ความผันแปร จากสาเหตุธรรมชาติ (Common cause)
 ความผันแปร จากสาเหตุพิเศษ (Special cause)
30

31. โครงการบริการวิชาการ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
31

32. โครงการบริการวิชาการ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
32

33. เครื่อง WAVE SOLDERING
กระบวนการชุบตะกัวเหลว
่
33

34. ผลจากการศึกษา
34
 กระบวนการนี้ จ าเป็ น ต้ อ งใช้
Solder Bar
ปริมาณ 24 กิโลกรัมต่อการชุบแผ่น PCB 1,000
แผ่น โดยที่ราคาของ Solder Bar อยู่ที่ ฿1,000
ต่อ kg ทาให้ต้นทุนการใช้ Solder Bar ในปีที่
ผ่านมาสูงถึง ฿32,228,727 จากต้นทุนในการ
ผลิต รวมทั้ง หมด ฿41,918,613 คิดเป็น 77%
ซึ่งสูงกว่าความเป็นจริงมาก
 เมื่อนา Solder Bar ป้อนเข้าเครื่อง Wave
Soldering จะถู ก ความร้ อ นหลอมเหลวที่
อุณ หภูมิ 245 – 255 OC จากนั้น จะใช้เครื่อง
กวน Solder เพื่อกระจายความร้อนให้ ทั่วทั้ง
Solder Bath และจะมีหัว Nozzle ทาหน้าที่ปั้ม
Solder ขึ้นมาสัมผัสกับแผ่น PCB ดังรูป
 เมื่ อ Solder
ที่ ห ลอมเหลวสั ม ผั ส กั บ
ออกซิเจนในอากาศ ทาให้เกิด การออกซิไดซ์
เปลี่ ย นรู ป เป็ น Dross (Tin-Silver Oxides)
กลายเป็ น ของแข็ ง ลอยอยู่ บ น Solder ที่
หลอมเหลว ส่งผลให้ความเข้มข้นของส่วนผสม
ของ Solder เปลี่ยนแปลงไปทาให้ไม่สามารถใช้
ชุบได้ จาเป็นเปลี่ยนหรือเติม Solder Bar เพิ่ม
เข้าไปสม่าเสมอ

35. ปรับปรุง
การปรับขนาดของ Solder Bath ให้เล็กลง เพื่อลดความ
สูญเสียเนื่องจากปฏิกิริยาออกซิเดชั่น
Solder Bath Before
After
Change
 ลึก
0.3 เมตร
0.2 เมตร
0.1 เมตร
 ความจุ
0.108 ม3
0.072 ม3
0.036 ม3
 ดังนั้นอัตราการเกิด Dross ก็จะลดลง 33.33% โดยประมาณ
 ต้นทุนในการปรับขนาดประมาณ ฿20,000 ต่อเครื่อง
 วิเคราะห์ความคุ้มค่าของโครงการ
 เงินลงทุนสาหรับ 2 เครื่องใน Line B7 เท่ากับ ฿40,000
 ลดอัตราการใช้ Solder Bar ลง 33.33%
 เท่ากับ 32,228,727 x 33.33% = ฿10,741,825 ต่อปี
 ระยะเวลาคืนทุน เท่ากับ 0.004 ปี

35

36. โครงการบริการวิชาการ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
36
The End
36
Together
Everybody
Achieve
More