1. H θέση της γυναίκας στη λογοτεχνία
κατά το 19ο αιώνα
Οι γυναίκες κατά τον19ο
αιώνα δεν είχαν
όλες την δυνατότητα να μορφωθούν.
Όσες τα κατάφερναν προέρχονταν
συνήθως από αριστοκρατικές
οικογένειες, οικογένειες λογίων του
διαφωτισμού και αργότερα μετά τα
χρόνια της επανάστασης γυναίκες που θα γίνονταν δασκάλες ή
κόρες επιφανών οικογενειών.
Σε μια ανδροκρατούμενη κοινωνία με τις γυναίκες να βρίσκονταισε
κατώτερηθέση και χωρίςνα μπορούν να αποφασίσουνγια την ζωή
τους ο προορισμός τους ήταν καθαρά το να φτιάξουν οικογένεια
παραμένοντας κλεισμένες μέσα στο σπίτι χωρίς όνειρα, φιλοδοξίες,
όραμα. Οι υποδειγματικές κόρες, σύζυγοι, μητέρες. Για να
μπορέσουν να μορφωθούν έπρεπε να έχουν τη συναίνεση της
οικογένειας τους.
Χωρίς αμφιβολία οι γυναίκες του 19ου
αιώνα έζησαν σε μια εποχή
πολύ δύσκολη για να μπορέσουν να αναπτύξουν τη
προσωπικότητα τους πόσο μάλλον να τολμήσουν να ασχοληθούν
με την λογοτεχνία. Ήταν πολύ δύσκολο να ακολουθήσουν το
δρόμο της συγγραφής και της λογοτεχνίας μετά από τόση άρνηση
και κριτική που δέχονταν από τον περίγυρο τους τόσο τον
οικογενειακό όσο και τον κοινωνικό. Στερεότυπα και συντηρητικές
ιδεολογίες ήταν εμπόδια τα οποία έπρεπε να έχουν το ψυχικό
σθένος να ξεπεράσουν για να μπορέσουν να ακολουθήσουν τα
όνειρά τους και να πραγματοποιήσουντο προσωπικό τους όραμα,
Παρόλα αυτά υπήρξαν γυναίκες που είχαν το θάρρος να το
τολμήσουν. Γυναίκες που ενέπνευσαν και συνεχίζουν να μας
εμπνέουν μέχρι σήμερα. Θα μπορούσε κανείς να πει πως
αποτέλεσαν τον πρόδρομο του σημερινού φεμινιστικού κινήματος
καθώς σε μια τόσο πρώιμη εποχή, εποχή που αυτό φάνταζε
2. αδιανόητο πήραν θέση και άρχισαν να διεκδικούν τα δικαιώματα
τους.
Τα θέματα που επηρέασαν τις ελάχιστες αυτές γυναίκες που
ασχολήθηκαν με τον χώρο των γραμμάτων εκείνη την εποχή ήταν
οι ιδέες του διαφωτισμού και του ρομαντισμού. Έτσι, συνέγραψαν
ερωτική και πατριωτική ποίηση, ποίηση για την μητρότητα, κείμενα
παιδικής λογοτεχνίας, μερικά πεζογραφήματα αλλά και κείμενα
αυτοβιογραφίας που εκθειάζουν την ζωή τους αλλά και γενικότερα
τη ζωή των γυναικών τότε.
Τέλος, θα μπορούσαμε να αναφέρουμε ορισμένα παραδείγματα
γυναικώνπουασχολήθηκανμετα γράμματα – λογοτεχνία εκείνητην
εποχή:
⮚ Ελισάβετ Μουτζάν Μαρτνέγκου (1801-1832)
Η Ελισάβετ Μουτζάν, εκτός από
την αυτοβιογραφία που είναι το πιο γνωστό
και αξιόλογο κείμενό της, έγραψε πάνω από
15 θεατρικά έργα, στην ελληνική και
την ιταλική, μετέφρασε αρχαία κείμενα και
συνέθεσε κάποια ποιήματα.
Η Αυτοβιογραφία της εκδόθηκε από τον γιο
της Ελισάβετιο το 1881, με κάποιες
περικοπές, σε έναν τόμο μαζί με δικά του
ποιήματα. Η αξία του έργου έγκειται κυρίως στην απλή
γλώσσα που χρησιμοποιείται. Από τα άλλα έργα της έχουν
σωθεί ελάχιστα, μία κωμωδία με τίτλο Φιλάργυρος, κάποια
ιταλικά κείμενα, 20 επιστολές, ο πρόλογος μιας πραγματείας
«Περί Οικονομίας», τα ποιήματα Ωδή εις το πάθος του Ιησού
Χριστού και Εις την Θεοτόκον και αποσπάσματα
μεταφράσεωναπό τον Προμηθέα Δεσμώτη, την Οδύσσεια και
τις Ικέτιδες.
⮚ Σαπφώ Λεοντιάς(1832-1900)
Η Λεοντιάς κατά τα χρόνια της διδασκαλικής της θητείας
συνέγραψε πλήθος δοκιμίων τα οποία είχαν καθαρά
ηθικοπλαστικό χαρακτήρα. Γνωστότερα όλων ήταν το
"Κορασιακήν Χρηστομάθειαν", "Οικιακήν Οικονομίαν",
"Εκθέσειςίδεών" καιμια μελέτη υπό τοντίτλο "Ανήρ και γυνή",
όπου εξετάζονταν τα των σχέσεων των δύο φύλων. Άρθρα,
3. ποιήματα,παιδαγωγικές διατριβές καιμελέτες
της δημοσιεύτηκαν σε πολλά περιοδικά και
εφημερίδες.
⮚ Ευανθία Καΐρη(1799–1866)
Η Καΐρη συγγράφει
τρεις μήνες μετά την
έξοδο του Μεσολογγίου το 1826 το
θεατρικό έργο Νικήρατος,
στην Ερμούπολη.
Είναι συντάκτρια της ανοικτής
επιστολής-έκκλησης προς τις
γυναίκες της Ευρώπης να
βοηθήσουν την Ελλάδα Επιστολή Ελληνίδων τινών προς τας
Φιλελληνίδας, δημοσιευμένης το 1825 ανώνυμα. Σε αυτήν
κατηγορεί τις Μεγάλες Δυνάμεις επειδή βοηθούν τους
Τούρκους σε επίπεδο στρατιωτικής τεχνογνωσίας. Αυτή
μεταφράστηκεστα 1826 από τον George Lee,τον γραμματέα
των Ελλήνων απεσταλμένων στο Λονδίνο Ανδρέα Λουριώτη
και Ιωάννη Ορλάνδο στα 1824-1827, μετά από παρότρυνση
της Ελληνικής Επιτροπής.
Επίσης μας έχει σωθεί και μία ωδή αφιερωμένη προς τον
ΜητροπολίτηΕφέσου Διονύσιο,ως προστάτητης Σχολής των
Κυδωνιών. Χωρίς ιδιαίτερες ποιητικές αξιώσεις έργο, έχει
κυρίως επηρεαστεί από την αφιέρωση του Αγάθωνα από τον
Κωνσταντίνο Κούμα στον ίδιο μητροπολίτη, καθώς οι πιο
πολλοί από τους είκοσι στίχους της ωδής είναι αυτούσιες
φράσεις από την αφιέρωση αυτή του Κούμα.
⮚ Αντωνούσα Καμποροπούλα (1790-1875)
Εντυπωσιάζει η αγωνία και η πολυμέρεια της γραφής της, η
οποία- πέραν των διαφόρων πολεμικών γεγονότων της
Κρήτης, επί της Ελληνικής Επαναστάσεως, [«Ποιήματα
Τραγικά», εμπεριέχοντα πολέμους της Κρήτης επί της
Ελληνικής Επαναστάσεως, συντεθέντα και εκδοθέντα υπό
Αντωνούσα Ι. Καμπουροπούλα , εν Ερμουπόλει…1840]-
επεκτείνεται και αναδεικνύει και άλλα πολεμικά γεγονότα,
άλλων περιοχών τού ελληνικού τόξου, όπως την περίφημη
Έξοδο τού Μεσολογγίου («Η Έξοδος τού
Μεσολογγίου», τραγωδία εις πέντε πράξεις υπό της κυρίας
Αντωνούσης Καμπουράκη, Κρήσσης, εν Αθήναις ….1875),
αλλά και τα συμβάντα της Ναυπλιακής και Οκτωβριανής
Επαναστάσεως [«Η Μνήμη», ποίημα της Αντωνούσης Ι.
4. Καμπουροπούλου εκ Χανίων τής Κρήτης, εν
Αθήναις….1863].
Όμως, το σημαντικότερο έργο της Αντωνούσας
Καμπουροπούλας είναι, όπως έχουμε ήδη επισημάνει, το
ηρωικό δράμα «Η Λάμπρω, τραγωδία εις πράξεις πέντε» (εν
Μεσολογγίω 1861). Το έργο της αυτό, πέραν τού έντονου
αυτοβιογραφικού επιπέδου τού λόγου, αποτελεί και μία
σοβαρή έμμετρη ιστοριογραφία των πολεμικών γεγονότων
της εποχής
Εργασία στην λογοτεχνία
Ομάδα: Γ
Τμήμα: Γ2
Από τις μαθήτριες:
Καραντέλου Σαββίνα
Μελισσοπούλου Ηλιάνα
Παπαδοπούλου Ουρανία
Ζαππίδου Περσεφόνη
