ด้วงอาหารโปรตีนสูง

1. L a b S c h o o l P r o j e c t
59
มหัศจรรย์ป่าสาคู
59
ด้วงสาคู
ป่าสาคูธรรมชาติเมื่อต้นสาคูที่แก่เต็มที่แล้วตายพบว่าจะมีแมลงปีกแข็งชนิดหนึ่ง
ชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Rhynchcphorus schach ชาวใต้เรียกว่าแมลงหวัง มาเจาะและกิน
แกนในของลำ�ต้น เมื่อตัวเต็มวัยจะวางไข่ เมื่อไข่กลายเป็นตัวอ่อน ชาวบ้านจะใช้มีดหรือ
ขวานผ่าลำ�ต้น เพื่อเก็บตัวอ่อน ไปรับประทานหรือขาย ซึ่งได้ราคาดีมาก เป็นอาหารที่หา
รับประทานได้ทั่วไปในจังหวัดทางภาคใต้ ตัวอ่อนด้วงสาคูนี้จัดเป็นอาหารที่มีโปรตีนสูง
14.3 % ไขมัน 63.7 %น้ำ�และอื่นๆ 22 % ( Sim,1986) แต่อย่างไรก็ตาม ตัวอ่อนด้วงสาคู
นี้ บางคนอาจแพ้ ทำ�ให้เกิดลมพิษตามผิวหนังหรือหายใจขัดๆ ได้
แสดงภาพ ด้วงสาคูและพ่อพันธุ์-แม่พันธุ์ของแมลงปีกแข็งชนิด
(Rhynchcphorus schach) หรือแมลงหวังทางภาคใต้
(ภาพจากอินเทอร์เน็ต)
นอกจากนี้ตัวอ่อนด้วงสาคู ยังสามารถเพาะเลี้ยงขึ้นได้ โดยการนำ�ลำ�ต้นสาคู
มาตัดเป็นท่อนๆ แล้วเอาใบสาคูมาคลุมไว้ ด้วงก็จะมากินและวางไข่ ประมาณ 75 วัน
หลังจากวางไข่ สามารถเก็บตัวอ่อนด้วงสาคู ขายได้ราคากิโลกรัมละ 180-250 บาท และ
ยังไม่พบว่าด้วงสาคูนี้ทำ�ลายสาคูใหญ่ที่ยังชีวิต

2. 60
มหัศจรรย์ป่าสาคู
60
แสดงภาพสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ และพระบรมโอรสาธิราชสมเด็จ
พระราชกุมาร เสด็จเยี่ยมฟาร์มเพาะเลี้ยงด้วงสาคู
ที่มา : http://queengoto.blogspot.com/
แสดงภาพหัวหน้าโครงการถวายรายงานเกี่ยวกับการเพาะเลี้ยงด้วงสาคู

3. L a b S c h o o l P r o j e c t
61
มหัศจรรย์ป่าสาคู
61
ขั้นตอน การเพาะเลี้ยงตัวอ่อนด้วงสาคู ของเกษตรกรภาคใต้ เริ่มแรก
นำ�ใยมะพร้าวสดวางคลุมท่อนสาคู จากนั้น ใส่พ่อพันธุ์และแม่พันธุ์ด้วงสาคู ลงไป ลำ�ต้น
ของสาคู ที่อุดมไปด้วยอาหารของด้วง ส่วนปลายหรือโคน ที่ใช้ประโยชน์อย่างอื่นไม่ได้
เมื่อยางและส่วนในลำ�ต้นหายไปหมดแล้ว จะมีตัวด้วงไชซอนเข้าไปวางไข่ และเจริญ
เป็นตัวดักแด้ซึ่งมีปลอกหุ้ม ขนาดปลอกยาวประมาณ 5 - 6 เซนติเมตร ตัวดักแด้ที่เกิด
จากสาคู เรียกว่า “ด้วงสาคู” แต่ละตัวมีความยาว 4 - 5 เซ็นติเมตรประมาณเท่าหัวแม่มือ
มีสีน้ำ�ตาลอ่อน ใช้ระยะเวลาเลี้ยงประมาณ 60 - 75 วัน สามารถเก็บนำ�ไปต้มเกลือเป็น
อาหาร รับประทาน จะมีรสชาติอร่อย นิ่มและมีรสมันมากชาวบ้านบางคนนำ�ด้วงสาคูที่ต้ม
เกลือแล้วรับประทานกับข้าวเหนียวรสชาติดีกว่ารับประทานข้าวเหนียวกับเนื้อ แถมขาย
ได้ราคาดี กิโลกรัมละ 180 - 250 บาท ตัวอ่อนของแมลงที่อยู่ในต้นสาคูจะเก็บได้ประมาณ
10 - 13 กิโลกรัม สร้างรายได้ประมาณ 1,500 – 2,000 บาท ต่อต้น
แสดงภาพท่อนสาคูแหล่งอาหารและการเจริญเติบโตของด้วง
(ภาพจากอินเทอร์เน็ต)

4. 62
มหัศจรรย์ป่าสาคู
62
แสดงภาพการใช้ต้นสาคูเพาะเลี้ยงด้วงสาคูในรูปแบบต่างๆ
ที่มา : http://www.rakbankerd.com/agriculture/wb/show.php?Category=agriculture&
No=20237

5. L a b S c h o o l P r o j e c t
63
มหัศจรรย์ป่าสาคู
63
แสดงภาพ คุณเสน่ห์ ท่าดี เจ้าของแปลงเพาะเลี้ยง “ด้วงสาคู”
บ้านเลขที่ 11/3 หมู่ที่ 4 ต.โคกเจริญ อ.ทับปุด จ. พังงา
ที่มา : http://www.rakbankerd.com/agriculture/wb/show.php?Category=agriculture&
No=20237

6. 64
มหัศจรรย์ป่าสาคู
64
อาหารจานเด็ดจากด้วงสาคู
แสดงภาพ ด้วงสาคูคั่วเกลือ แสดงภาพด้วงสาคูทอดกรอบ
อาหารจานเด็ดจากด้วงสาคู แสดงภาพด้วงสาคูขณะมีชีวิต
แสดงภาพเกลือ ใบมะกรูด แสดงภาพด้วงสาคูคั่วเกลือ

7. L a b S c h o o l P r o j e c t
65
มหัศจรรย์ป่าสาคู
65
แสดงภาพขั้นตอนการ
การทำ�ด้วงสาคูคั่วเกลือ

8. 66
มหัศจรรย์ป่าสาคู
66
สรุปด้วงสาคู จะมีโปรตีนสูงมากขึ้นอยู่กับวัฒนธรรมการบริโภคของแต่ละพื้นที่ในจังหวัดตรัง
ชาวบ้านหาด้วงสาคูได้ 2 วิธี คือ
1. จากธรรมชาติ เมื่อต้นสาคูมีแป้งในลำ�ต้นจะมีแมลงปีกแข็งซึ่งชาวบ้านเรียกว่า
แมลงหวัง มาเจาะกัดกินเนื้อในลำ�ต้นสาคูและวางไข่เจริญเติบโตเป็นด้วงสาคู
2. การเลี้ยงด้วงสาคู โดยการตัดสาคูเป็นท่อนๆทิ้งไว้ไม่ให้จมน้ำ� หรือวางไว้บน
ที่แห้งแล้วรดน้ำ�ให้เปียกอยู่เสมอ (บางพื้นที่หยดน้ำ�ปลาเพื่อล่อแมลงหวังให้
มาวางไข่เร็วขึ้น) ประมาณ 40 - 60 วันจะมีแมลงหวังมาวางไข่แล้วเจริญเป็น
ตัวอ่อนเรียกว่า ด้วงสาคู ซึ่งแต่ละตัวจะมีความยาวประมาณ 3-4 เซนติเมตร
โตประมาณเท่าหัวแม่มือมีสีน้ำ�ตาลอ่อนโดยสาคูหนึ่งต้นจะมีตัวด้วงประมาณ
3 - 5 กิโลกรัม ราคาในท้องตลาดกิโลกรัมละ 250 บาท ปัจจุบันมีการเพาะเลี้ยง
ด้วงสาคูเป็นรายได้เสริมและวิธีรับประทานคือนำ�ไปคั่วเกลือหรือทอดกรอบ
แสดงภาพ ด้วงสาคูคั่วเกลือ บ้านนางจิต ชุมเชื้อ อ.นาโยง จ.ตรัง

9. L a b S c h o o l P r o j e c t
67
มหัศจรรย์ป่าสาคู
67
แสดงภาพ นักเรียนสำ�รวจและ ศึกษาวงจรชีวิตด้วงสาคูในท้องถิ่น ต.โคกสะบ้า อ.นาโยง
จ.ตรัง วิชาโครงงานวิทยาศาสตร์
แสดงภาพ วงชีวิตด้วงสาคู
ตัวเต็มวัย (Adult)
ดักแด้ (Pupa)
ไข่ (Egg
หนอน (Larva)