Εργασία από τη μαθήτρια του 3ου Γυμνασίου Περιστερίου, Άρτεμις Γεωργακοπούλου

2. • Τα περίφημα πορτρέτα Φαγιούμ, αντίγραφα των οποίων κοσμούν πολλές
σύγχρονες κατοικίες, είναι προσωπογραφίες που φιλοτεχνήθηκαν τον 1ο έως τον
3ο μ Χ. αιώνα και αποτελούν μάλιστα την αρχαιότερη μορφή προσωπογραφίας.
Αυτά τα νεκρικά πορτραίτα, προορισμένα για ταφική χρήση, πήραν το όνομά
τους από την πόλη Φαγιούμ, στην οποία ανακαλύφθηκαν αρχικά.

3. • Οι αρχαιολογικές ανασκαφές που διεξήχθησαν από αγγλικές και γαλλικές
αποστολές στις αρχές του 19ου αιώνα έφεραν στην επιφάνεια περισσότερες
προσωπογραφίες. Το 1887, ανακαλύφθηκαν μουμιοποιημένα σώματα με
προσωπογραφίες στη θέση της κεφαλής. Ένας αυστριακός έμπορος τέχνης τα
αγόρασε και πρωτοπαρουσίασε τα περίεργα αυτά νεκρικά πορτρέτα στην αγορά,
η οποία τον αντιμετώπισε με δυσπιστία, ενώ την ίδια περίοδο οι ανασκαφές του
βρετανού αρχαιολόγου Petrie και άλλων εν συνεχεία αρχαιολόγων επιβεβαίωσαν
την ύπαρξή τους. Οι προσωπογραφίες αυτές κατασκευάστηκαν για να
συνοδεύσουν τον νεκρό στον άλλο κόσμο.

4. • Οι μούμιες είχαν ενσωματωμένα στο
ύψος του
προσώπου, πορτρέτα ζωγραφισμένα
σε ξύλο ή σε λινό σάβανο. Οι νεκροί
παραδίδονταν αρχικά στους
ταριχευτές οπότε και ξεκινούσε η
μακρόχρονη ταρίχευση, που μπορούσε
να διαρκέσει και εβδομήντα ημέρες.
Στη συνέχεια ενσωμάτωναν τα
πορτρέτα στις μούμιες. Πολλά από
αυτά φιλοτεχνούνταν όσο ο άνθρωπος
ήταν εν ζωή και είχαν διακοσμητική
χρήση στις κατοικίες. Τα πορτρέτα
απεικονίζουν πρόσωπα που ανήκαν
στην άρχουσα τάξη, Ρωμαίων
και Ελλήνων γαιοκτημόνων αλλά και
όσων είχαν την οικονομική δυνατότητα
να έχουν μια πλούσια ταφή.
• Τα πορτρέτα αυτά
είναι απόγονοι της ελληνιστικής ζωγρα
φικής, της αλεξανδρινής σχολής που
δημιουργήθηκε στην Αίγυπτο τον
4ο αιώνα π.Χ. Πολλά από αυτά
φιλοτεχνήθηκαν από Έλληνες
καλλιτέχνες, όταν μέρος του ελληνικού
πληθυσμού εγκαταστάθηκε σε πόλεις
όπως την Αλεξάνδρεια και την Αίγυπτο
όταν αυτές διοικούνταν από Έλληνες
βασιλείς μετά τις κατακτήσεις
του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

5. • Οι προσωπογραφίες Φαγιούμ είναι ζωγραφισμένες κυρίως με
την τεχνική της εγκαυστικής ή της τέμπερας. Οι τεχνικές αυτές προέρχονται από
την αρχαιοελληνική ζωγραφική που συνεχίστηκε στις
πρωτοχριστιανικές εγκαυστικές εικόνες της μονής της Αγίας Αικατερίνης στο Σινά. Οι
προσωπογραφίες Φαγιούμ έδωσαν πολλά στη βυζαντινή ζωγραφική και αποτελούν
το συνδετικό κρίκο μεταξύ της αρχαίας ελληνικής τέχνης και της βυζαντινής.
Τα πορτρέτα Φαγιούμ δεν αναπαράγουν πραγματικά χαρακτηριστικά αλλά
παρουσιάζουν μια υπερβολή σ’ αυτά, όπως μεγάλα εκφραστικά μάτια με τα έντονα
περιγράμματα, επιμήκη μύτη, μικρό στόμα και τα σφιχτά σφραγισμένα χείλη.
Επίσης η μετωπικότητα των μορφών και η στάση των τριών τετάρτων είναι
χαρακτηριστικό στη βυζαντινή τέχνη.

6. ΠΗΓΕΣ
 https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%BF%CF%81%CF%84%CF%81%
CE%B1%CE%AF%CF%84%CE%B1_%CE%A6%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%
BF%CF%8D%CE%BC
 http://www.nomika-epilekta.gr/strepsodikopanoyrgia/dokimia/ta-
portreta-fagioym
 http://tosympantistexnis.blogspot.com/2013/08/blog-post_1049.html
ΑΡΤΕΜΙΣ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ Γ1΄