4. Κυτταρική θεωρία
2
● Όλοι οι οργανισµοί αποτελούνται από
κύτταρα και από κυτταρικά παράγωγα.
● Όλα τα κύτταρα δοµούνται από τις ίδιες χηµικές
ενώσεις και εκδηλώνουν παρόµοιες µεταβολικές
διεργασίες.
5. Κυτταρική θεωρία
2
● Όλοι οι οργανισµοί αποτελούνται από
κύτταρα και από κυτταρικά παράγωγα.
● Όλα τα κύτταρα δοµούνται από τις ίδιες χηµικές
ενώσεις και εκδηλώνουν παρόµοιες µεταβολικές
διεργασίες.
● Η λειτουργία των οργανισµών είναι το αποτέλεσµα
της συλλογικής δράσης και αλληλεπίδρασης των
κυττάρων που τους αποτελούν.
6. Κυτταρική θεωρία
2
● Όλοι οι οργανισµοί αποτελούνται από
κύτταρα και από κυτταρικά παράγωγα.
● Όλα τα κύτταρα δοµούνται από τις ίδιες χηµικές
ενώσεις και εκδηλώνουν παρόµοιες µεταβολικές
διεργασίες.
● Η λειτουργία των οργανισµών είναι το αποτέλεσµα
της συλλογικής δράσης και αλληλεπίδρασης των
κυττάρων που τους αποτελούν.
● Κάθε κύτταρο προέρχεται από τη διαίρεση
προϋπάρχοντος κυττάρου.
8. Κύτταρα
3
● 100 περίπου διαφορετικά είδη κυττάρων στον
άνθρωπο – καθένα µε τη δική του χαρακτηριστική
µορφή και λειτουργία (σελ. 46)
9. Κύτταρα
3
● 100 περίπου διαφορετικά είδη κυττάρων στον
άνθρωπο – καθένα µε τη δική του χαρακτηριστική
µορφή και λειτουργία (σελ. 46)
● Τυπικό κύτταρο: κύτταρο που συγκεντρώνει όλα τα
τυπικά γνωρίσµατα (σελ. 58 -59: τυπικό ζωικό και
φυτικό κύτταρο)
10. Κύτταρα
3
● 100 περίπου διαφορετικά είδη κυττάρων στον
άνθρωπο – καθένα µε τη δική του χαρακτηριστική
µορφή και λειτουργία (σελ. 46)
● Τυπικό κύτταρο: κύτταρο που συγκεντρώνει όλα τα
τυπικά γνωρίσµατα (σελ. 58 -59: τυπικό ζωικό και
φυτικό κύτταρο)
● Τρισδιάστατες δοµές που σφύζουν από
δραστηριότητα – Πάντα σε κίνηση («Τα πάντα
ρει» & «Αρµονίη αφανής φανερής κρείττων» –
Ηράκλειτος)
12. ΚΥΤΤΑΡΟ
4
● Κυτταρόπλασµα: «ηµίρρευστη» µάζα του
κυττάρου, όπου βρίσκεται ένα πλήθος διαφορετικών
δοµών, τα οργανίδια ! όλα υπακούουν στις
«εντολές» που εκπορεύονται από τον…
13. ΚΥΤΤΑΡΟ
4
● Κυτταρόπλασµα: «ηµίρρευστη» µάζα του
κυττάρου, όπου βρίσκεται ένα πλήθος διαφορετικών
δοµών, τα οργανίδια ! όλα υπακούουν στις
«εντολές» που εκπορεύονται από τον…
● …Πυρήνα:
14. ΚΥΤΤΑΡΟ
4
● Κυτταρόπλασµα: «ηµίρρευστη» µάζα του
κυττάρου, όπου βρίσκεται ένα πλήθος διαφορετικών
δοµών, τα οργανίδια ! όλα υπακούουν στις
«εντολές» που εκπορεύονται από τον…
● …Πυρήνα:
1. Το πιο ευδιάκριτο οργανίδιο των ευκαρ. κυτ.
15. ΚΥΤΤΑΡΟ
4
● Κυτταρόπλασµα: «ηµίρρευστη» µάζα του
κυττάρου, όπου βρίσκεται ένα πλήθος διαφορετικών
δοµών, τα οργανίδια ! όλα υπακούουν στις
«εντολές» που εκπορεύονται από τον…
● …Πυρήνα:
1. Το πιο ευδιάκριτο οργανίδιο των ευκαρ. κυτ.
2. Κατά κανόνα 1 σε κάθε κυτ., όµως Paramecium (2)
ή µυϊκά (πολλούς) ή ώριµα ερυθρά αιµοσφαίρια (0)
16. ΚΥΤΤΑΡΟ
4
● Κυτταρόπλασµα: «ηµίρρευστη» µάζα του
κυττάρου, όπου βρίσκεται ένα πλήθος διαφορετικών
δοµών, τα οργανίδια ! όλα υπακούουν στις
«εντολές» που εκπορεύονται από τον…
● …Πυρήνα:
1. Το πιο ευδιάκριτο οργανίδιο των ευκαρ. κυτ.
2. Κατά κανόνα 1 σε κάθε κυτ., όµως Paramecium (2)
ή µυϊκά (πολλούς) ή ώριµα ερυθρά αιµοσφαίρια (0)
3. Σχήµα συνήθως σφαιρικό ή ωοειδές
17. ΚΥΤΤΑΡΟ
4
● Κυτταρόπλασµα: «ηµίρρευστη» µάζα του
κυττάρου, όπου βρίσκεται ένα πλήθος διαφορετικών
δοµών, τα οργανίδια ! όλα υπακούουν στις
«εντολές» που εκπορεύονται από τον…
● …Πυρήνα:
1. Το πιο ευδιάκριτο οργανίδιο των ευκαρ. κυτ.
2. Κατά κανόνα 1 σε κάθε κυτ., όµως Paramecium (2)
ή µυϊκά (πολλούς) ή ώριµα ερυθρά αιµοσφαίρια (0)
3. Σχήµα συνήθως σφαιρικό ή ωοειδές
4. Διάµετρος περίπου 5 µm (αλλά ποικίλλει)
22. Πυρηνική µεµβράνη - Πυρηνόπλασµα
6
● Πυρηνική µεµβράνη (ή πυρηνικός φάκελος):
1. Δύ0 (2) στοιχειώδεις µεµβράνες (εσωτ. – εξωτ.)
2. Κατά διαστήµατα υπάρχουν πόροι (από συνένωση
εσωτ. και εξωτ.), οι πυρηνικοί πόροι: έλεγχος
µακροµορίων που ανταλλάσσονται µεταξύ πυρήνα
– κυτταροπλάσµατος (video: Ribosomes)
23. Πυρηνική µεµβράνη - Πυρηνόπλασµα
6
● Πυρηνική µεµβράνη (ή πυρηνικός φάκελος):
1. Δύ0 (2) στοιχειώδεις µεµβράνες (εσωτ. – εξωτ.)
2. Κατά διαστήµατα υπάρχουν πόροι (από συνένωση
εσωτ. και εξωτ.), οι πυρηνικοί πόροι: έλεγχος
µακροµορίων που ανταλλάσσονται µεταξύ πυρήνα
– κυτταροπλάσµατος (video: Ribosomes)
● Πυρηνόπλασµα: ηµίρρευστη ουσία µε όλο σχεδόν
το DNA του κυττάρου (το υπόλοιπο?), έναν ή
περισσότερους πυρηνίσκους και πρωτεΐνες (π.χ.
ένζυµα)
27. Πυρηνίσκος
7
● Εύκολα διακριτή: πυκνή
υφή και σφαιρικό σχήµα
● Αποτελείται από RNA και
DNA
● Δεν περιβάλλεται από
στοιχειώδη µεµβράνη
28. Πυρηνίσκος
7
● Εύκολα διακριτή: πυκνή
υφή και σφαιρικό σχήµα
● Αποτελείται από RNA και
DNA
● Δεν περιβάλλεται από
στοιχειώδη µεµβράνη
● Εδώ συντίθεται το rRNA
29. Πυρηνίσκος
7
● Εύκολα διακριτή: πυκνή
υφή και σφαιρικό σχήµα
● Αποτελείται από RNA και
DNA
● Δεν περιβάλλεται από
στοιχειώδη µεµβράνη
● Εδώ συντίθεται το rRNA
● Αντικατάσταση του
πρόσφατα από τον όρο:
ετεροχρωµατίνη
30. Πυρηνίσκος
7
● Εύκολα διακριτή: πυκνή
υφή και σφαιρικό σχήµα
● Αποτελείται από RNA και
DNA
● Δεν περιβάλλεται από
στοιχειώδη µεµβράνη
● Εδώ συντίθεται το rRNA
● Αντικατάσταση του
πρόσφατα από τον όρο:
ετεροχρωµατίνη
32. Ρόλοι πυρήνα (σελ. 61)
8
1. Φύλαξη γενετικού υλικού (µε βάση αυτό:
καθορισµός ιδιοτήτων κυττάρου και έλεγχος
κυτταρικών δραστηριοτήτων)
33. Ρόλοι πυρήνα (σελ. 61)
8
1. Φύλαξη γενετικού υλικού (µε βάση αυτό:
καθορισµός ιδιοτήτων κυττάρου και έλεγχος
κυτταρικών δραστηριοτήτων)
2. Αυτοδιπλασιασµός γενετικού υλικού !
Μεταβίβαση γενετικών πληροφοριών αναλλοίωτων
από γενιά σε γενιά
34. Ρόλοι πυρήνα (σελ. 61)
8
1. Φύλαξη γενετικού υλικού (µε βάση αυτό:
καθορισµός ιδιοτήτων κυττάρου και έλεγχος
κυτταρικών δραστηριοτήτων)
2. Αυτοδιπλασιασµός γενετικού υλικού !
Μεταβίβαση γενετικών πληροφοριών αναλλοίωτων
από γενιά σε γενιά
3. Σύνθεση διαφόρων ειδών RNA από το DNA
35. Ρόλοι πυρήνα (σελ. 61)
8
1. Φύλαξη γενετικού υλικού (µε βάση αυτό:
καθορισµός ιδιοτήτων κυττάρου και έλεγχος
κυτταρικών δραστηριοτήτων)
2. Αυτοδιπλασιασµός γενετικού υλικού !
Μεταβίβαση γενετικών πληροφοριών αναλλοίωτων
από γενιά σε γενιά
3. Σύνθεση διαφόρων ειδών RNA από το DNA
● Κύτταρα που έχουν χάσει τον πυρήνα τους φυσικά
(ώριµα ερυθρά αιµοσφαίρια) ή τεχνητά:
36. Ρόλοι πυρήνα (σελ. 61)
8
1. Φύλαξη γενετικού υλικού (µε βάση αυτό:
καθορισµός ιδιοτήτων κυττάρου και έλεγχος
κυτταρικών δραστηριοτήτων)
2. Αυτοδιπλασιασµός γενετικού υλικού !
Μεταβίβαση γενετικών πληροφοριών αναλλοίωτων
από γενιά σε γενιά
3. Σύνθεση διαφόρων ειδών RNA από το DNA
● Κύτταρα που έχουν χάσει τον πυρήνα τους φυσικά
(ώριµα ερυθρά αιµοσφαίρια) ή τεχνητά:
Α. µικρός αριθµός µεταβολικών διεργασιών
37. Ρόλοι πυρήνα (σελ. 61)
8
1. Φύλαξη γενετικού υλικού (µε βάση αυτό:
καθορισµός ιδιοτήτων κυττάρου και έλεγχος
κυτταρικών δραστηριοτήτων)
2. Αυτοδιπλασιασµός γενετικού υλικού !
Μεταβίβαση γενετικών πληροφοριών αναλλοίωτων
από γενιά σε γενιά
3. Σύνθεση διαφόρων ειδών RNA από το DNA
● Κύτταρα που έχουν χάσει τον πυρήνα τους φυσικά
(ώριµα ερυθρά αιµοσφαίρια) ή τεχνητά:
Α. µικρός αριθµός µεταβολικών διεργασιών
Β. περιορισµένη διάρκεια ζωής
38. 9
● Οι µεµβράνες
του κυττάρου
συγκροτούν
ένα ενιαίο
δοµικά και
λειτουργικά
σύνολο, το
ενδοµεµβρα-
νικό σύστηµα:
ενδοπλασµατι
κό δίκτυο,
σύµπλεγµα
Golgi,
υπεροξειδιοσώ
µατα,
λυσοσώµατα &
κενοτόπια.
41. Ενδοπλασµατικό δίκτυο (1)
10
● Πολυδαίδαλο (δηλαδή πολύπλοκο) σύνολο αγωγών
και κύστεων που διασχίζει το κυτταρόπλασµα
● Μεµβράνες του: >50% των µεµβρανών του κυττάρου
42. Ενδοπλασµατικό δίκτυο (1)
10
● Πολυδαίδαλο (δηλαδή πολύπλοκο) σύνολο αγωγών
και κύστεων που διασχίζει το κυτταρόπλασµα
● Μεµβράνες του: >50% των µεµβρανών του κυττάρου
● Σύνδεση µε πλασµατική µεµβράνη, πυρηνικό φάκελο
ή/και µεµβράνες υπολοίπων οργανιδίων
43. Ενδοπλασµατικό δίκτυο (1)
10
● Πολυδαίδαλο (δηλαδή πολύπλοκο) σύνολο αγωγών
και κύστεων που διασχίζει το κυτταρόπλασµα
● Μεµβράνες του: >50% των µεµβρανών του κυττάρου
● Σύνδεση µε πλασµατική µεµβράνη, πυρηνικό φάκελο
ή/και µεµβράνες υπολοίπων οργανιδίων
● Λόγω συνδέσεων: Λειτουργία ως κοινός αγωγός !
Μεταφορά ουσιών µεταξύ τµηµάτων/οργανιδίων
κυτταροπλάσµατος ή πυρήνα & εξωκυτ. περιβάλ.
44. Ενδοπλασµατικό δίκτυο (1)
10
● Πολυδαίδαλο (δηλαδή πολύπλοκο) σύνολο αγωγών
και κύστεων που διασχίζει το κυτταρόπλασµα
● Μεµβράνες του: >50% των µεµβρανών του κυττάρου
● Σύνδεση µε πλασµατική µεµβράνη, πυρηνικό φάκελο
ή/και µεµβράνες υπολοίπων οργανιδίων
● Λόγω συνδέσεων: Λειτουργία ως κοινός αγωγός !
Μεταφορά ουσιών µεταξύ τµηµάτων/οργανιδίων
κυτταροπλάσµατος ή πυρήνα & εξωκυτ. περιβάλ.
● Ένζυµα στις επιφάνειές του ! Διαφορετικές
περιοχές, άρα… διαφορετικές µεταβολικές
αντιδράσεις
48. Αδρό ενδοπλασµατικό δίκτυο (ΑΕΔ)
12
● Ριβοσώµατα στην επιφάνειά του
● Σχηµατισµοί από rRNA και πρωτεΐνες χωρίς
στοιχειώδη µεµβράνη, που πρωτεϊνοσυνθέτουν
49. Αδρό ενδοπλασµατικό δίκτυο (ΑΕΔ)
12
● Ριβοσώµατα στην επιφάνειά του
● Σχηµατισµοί από rRNA και πρωτεΐνες χωρίς
στοιχειώδη µεµβράνη, που πρωτεϊνοσυνθέτουν
● Συντιθέµενες πρωτεΐνες εισέρχονται στο εσωτερικό
του ΑΕΔ, όπου ίσως τροποποιηθούν (π.χ. προσθήκη
σακχάρων)
50. Αδρό ενδοπλασµατικό δίκτυο (ΑΕΔ)
12
● Ριβοσώµατα στην επιφάνειά του
● Σχηµατισµοί από rRNA και πρωτεΐνες χωρίς
στοιχειώδη µεµβράνη, που πρωτεϊνοσυνθέτουν
● Συντιθέµενες πρωτεΐνες εισέρχονται στο εσωτερικό
του ΑΕΔ, όπου ίσως τροποποιηθούν (π.χ. προσθήκη
σακχάρων)
● Ριβοσώµατα και ελεύθερα στο κυτταρόπλασµα,
µέσα σε µιτοχόνδρια και χλωροπλάστες
(ηµιαυτόνοµα οργανίδια που συνθέτουν πρωτεΐνες,
ανεξάρτητα από το κύτταρο και τον πυρήνα του)
56. Μιτοχόνδρια - Χλωροπλάστες
16
● Ενέργεια για διατήρηση
δοµής και
λειτουργικότητας
● Εισαγωγή ενέργειας από
περιβάλλον + Μετατροπή
της σε κατάλληλη µορφή
για παραγωγή έργου στα
κύτταρα ! Επιβίωση
57. Μιτοχόνδρια - Χλωροπλάστες
16
● Ενέργεια για διατήρηση
δοµής και
λειτουργικότητας
● Εισαγωγή ενέργειας από
περιβάλλον + Μετατροπή
της σε κατάλληλη µορφή
για παραγωγή έργου στα
κύτταρα ! Επιβίωση
● Εξειδικευµένα οργανίδια:
Μιτοχόνδρια -
Χλωροπλάστες
58. Μιτοχόνδρια - Χλωροπλάστες
16
● Ενέργεια για διατήρηση
δοµής και
λειτουργικότητας
● Εισαγωγή ενέργειας από
περιβάλλον + Μετατροπή
της σε κατάλληλη µορφή
για παραγωγή έργου στα
κύτταρα ! Επιβίωση
● Εξειδικευµένα οργανίδια:
Μιτοχόνδρια -
Χλωροπλάστες
Ηµιαυτόνοµα οργανίδια:
περιέχουν DNA, ένζυµα
και ριβοσώµατα !
Παραγωγή και πρωτεϊνών
και διπλασιασµός
ανεξάρτητα από κύτταρο
69. Ντουέτο χλωροπλαστών!
23
1. Διπλή στοιχειώδη
µεµβράνη
2. Εσωτερικά: ρευστή µάζα,
το στρώµα, όπου
υπάρχουν τα
θυλακοειδή, που
σχηµατίζουν σωρούς, τα
grana, όπου υπάρχουν
µόρια χλωροφύλλης
70. Ντουέτο χλωροπλαστών!
23
1. Διπλή στοιχειώδη
µεµβράνη
2. Εσωτερικά: ρευστή µάζα,
το στρώµα, όπου
υπάρχουν τα
θυλακοειδή, που
σχηµατίζουν σωρούς, τα
grana, όπου υπάρχουν
µόρια χλωροφύλλης
71. Ντουέτο χλωροπλαστών!
23
1. Διπλή στοιχειώδη
µεµβράνη
2. Εσωτερικά: ρευστή µάζα,
το στρώµα, όπου
υπάρχουν τα
θυλακοειδή, που
σχηµατίζουν σωρούς, τα
grana, όπου υπάρχουν
µόρια χλωροφύλλης
72. Ντουέτο χλωροπλαστών!
23
1. Διπλή στοιχειώδη
µεµβράνη
2. Εσωτερικά: ρευστή µάζα,
το στρώµα, όπου
υπάρχουν τα
θυλακοειδή, που
σχηµατίζουν σωρούς, τα
grana, όπου υπάρχουν
µόρια χλωροφύλλης
73. Ντουέτο χλωροπλαστών!
23
1. Διπλή στοιχειώδη
µεµβράνη
2. Εσωτερικά: ρευστή µάζα,
το στρώµα, όπου
υπάρχουν τα
θυλακοειδή, που
σχηµατίζουν σωρούς, τα
grana, όπου υπάρχουν
µόρια χλωροφύλλης
3. Μεµονωµένες
µεµβρανώδεις δοµές, τα
ελασµάτια, που
συνδέουν τα grana
µεταξύ τους
74. Ντουέτο χλωροπλαστών!
23
1. Διπλή στοιχειώδη
µεµβράνη
2. Εσωτερικά: ρευστή µάζα,
το στρώµα, όπου
υπάρχουν τα
θυλακοειδή, που
σχηµατίζουν σωρούς, τα
grana, όπου υπάρχουν
µόρια χλωροφύλλης
3. Μεµονωµένες
µεµβρανώδεις δοµές, τα
ελασµάτια, που
συνδέουν τα grana
µεταξύ τους
78. Πλαστίδια
25
●Χλωροπλάστες: ανήκουν σε ευρύτερη
κατηγορία οργανιδίων των φυτικών
κυττάρων, τα πλαστίδια
●Αµυλοπλάστες (άχρωµοι): σε κύτταρα
ριζών – αποθήκες αµύλου
79. Πλαστίδια
25
●Χλωροπλάστες: ανήκουν σε ευρύτερη
κατηγορία οργανιδίων των φυτικών
κυττάρων, τα πλαστίδια
●Αµυλοπλάστες (άχρωµοι): σε κύτταρα
ριζών – αποθήκες αµύλου
●Χρωµοπλάστες: σε άνθη, φύλλα και
καρπούς – περιέχουν χρωστικές