ดร.สมเกียรติ ตั้งกิจวานิชย์ ประธานสถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย (ทีดีอาร์ไอ) กล่าวปาฐกถาพิเศษ ในหัวข้อ"ประเทศไทยกับอนาคตทางการศึกษา"

1. สรุปคําบรรยาย “ประเทศไทยกับอนาคตใหม่ทางการศึกษา” ในงาน “Education for
the Future : ปรับห้องเรียน เปลี่ยนอนาคต” ผ่าทางตันวิกฤติการศึกษาไทย ชูทางออกอนาคต
การศึกษาศตวรรษที่ 21 โดย ดร.สมเกียรติ ตั้งกิจวานิชย์ประธานสถาบัน ทีดีอาร์ไอ
- เดิมประเทศไทยเคยมีปัญหาเรื่องการขาดทรัพยากรในการจัดการการศึกษา จึงมีคุณภาพไม่ดี แต่วันนี้
ไม่ใช่ปัญหาแล้ว รัฐให้งบประมาณการศึกษามากที่สุด เงินเดือนครูก็สูงขึ้นไม่น้อยกว่าราชการอื่น

2. - เด็กไทยเรียนมาก เด็กประถมอยู่ในห้องเรียน 1,000 ชั่วโมง/ปี (เด็กชาติอื่นไม่ถึง 800 ชั่วโมง/ปี)
ส่วนมัธยมศึกษาจะสูงถึง 1,200 ชั่วโมง/ปี (เด็กชาติอื่นประมาณ 900 ชั่วโมง/ปี) แม้แต่ประเทศฟินแลนด์
ถือว่าจัดการศึกษาได้ดีที่สุดในโลก เด็กอยู่ในห้องเรียนแค่ 856 ชั่วโมงต่อปี
- ผลการสอบระดับชาติ O-NET มีคะแนนตํ่า สอบผ่านเกินครึ่งน้อยมาก มีคนได้คะแนนเต็ม 100
จํานวนหนึ่ง แต่ก็มีคนได้ 0 คะแนนไม่น้อย หรือ การสอบนานาชาติ PISA เทียบกับ 30 ประเทศ
คะแนนอยู่ในระดับที่ไม่ดีเลย แต่ปีล่าสุดสูงขึ้นเล็กน้อย อาจเกิดจากตัวแปรเด็กโรงเรียนจุฬาภรณ์ฯ
(เน้นวิทย์- คณิต) ขอเข้าสอบด้วยหรือไม่

3. โดยสรุป การศึกษาของไทยใช้เงินเยอะ ใช้เวลาเยอะ คุณครูก็ตั้งใจ นักเรียนก็ตั้งใจ
แต่ทําไมการศึกษาของไทยจึงมีปัญหา นี่คือโจทย์ จะแก้อย่างไร “การปฏิรูปการเรียนรู้
ปรับห้องเรียนเปลี่ยนอนาคต โดยคืนครูสู่ห้องเรียน การคัดเลือกครูดี ” ตอบโจทย์ได้

4. 1.การคืนครูสู่ห้องเรียน
- จากการสํารวจ พบว่า เวลาที่ครูใช้ทํากิจกรรมต่างๆ ที่ทําให้ไม่สามารถอยู่ในห้องเรียนได้
มีถึง 84 วัน/ปี (เวลาที่ครูจะได้เจอนักเรียนหายไป 42% แปลว่า นักเรียนได้เจอครูประมาณ 60%
หรือ 600 ชั่วโมง “การเรียนรู้เกิดเมื่อครูพบนักเรียน” ดังนั้น เวลาที่ครูเสียไปจะต้องคืนสู่ห้องเรียน
- เวลาที่ครูไม่อยู่ในห้องเพราะ 3 เรื่องใหญ่ๆ คือ 1) การประเมินจากหน่วยงานภายนอก เช่น สมศ.
หน่วยงานอื่น การประเมินเลื่อนตําแหน่ง วิทยฐานะ และสอบแข่งขันต่างๆของนักเรียนฯ ใช้เวลาถึง
43 วัน/ปี 2) แข่งขันทักษะทางวิชาการ อีก 29 วัน/ปี และ 3)กิจกรรมจิปาถะ อีก 10 วัน/ปี

5. - เมื่อเอาปฏิทินมาคลี่ดู จะเห็นว่า 84 วันหายไปกับอะไร เช่น หายไป 9 วัน กับการประเมินของ
สมศ., 2 วันกับการประเมินวิทยฐานะ, 2 วันกับเขตพื้นที่, 1 วันกับประเมินโรงเรียนต้นแบบ, 2 วันกับ
ประเมินโรงเรียนพระราชทาน หรือ 10 วันกับการอบรม นี่คือสาเหตุสําคัญที่ทําให้เวลาของครูหายไป
แต่แน่นอนกิจกรรมบางอย่างมีประโยชน์และสมควรทํา (การไปแข่งขันด้านวิชาการ การสอบ O-NET
การไปอบรมของครู) ส่วนบางอย่างก็มีเครื่องหมายคําถามว่าสมควรต้องทําหรือไม่ (การประเมินจาก
สมศ. การอบรมที่นั่งทรมาน และไม่ได้ไปใช้ หรือ การอบรมอยู่ในห้องเดียวกันร้อยสองร้อย วิทยากร
สอนแบบเล็คเชอร์เพื่อให้ครูไปสอนแบบใช้โครงงานเป็นฐาน)
- โดยเฉพาะการประเมิน สมศ. ใช้เงินรอบละ 1,8 พันล้าน กับการปะเมินแบบ Cut and Paste ทีมี
ข้อเสนอแนะให้โรงเรียนที่คล้ายๆ กันคือ “โรงเรียนควรส่งเสริมให้นักเรียนคิดเป็น ควรส่งเสริมให้สามารถ
ใช้กับชีวิตประจําวันได้ และพัฒนาทักษะการคิด ทําให้เกิดความสุขในชีวิต” ซึ่งไม่ต้องเยี่ยมโรงเรียน
ใครๆก็สามารถเขียนได้

6. - ข้อเสนอแนะต่อการประเมิน สมศ. ; การประเมินที่เกิดประโยชน์และยั่งยืนควรเน้นการประเมิน
คุณภาพภายในสถานศึกษาเป็นหลัก สมศ.ควรปรับประเมินเพื่อช่วยโรงเรียนพัฒนาการประเมินภายใน
หรือ ประเมินเฉพาะโรงเรียนมีปัญหา หรือเฉพาะเรื่องมากกว่า
- ข้อเสนอแนะต่อการประเมินและพัฒนาครู ; ทั้งการประเมินสถานศึกษา การประเมินครู ควรดูสภาพ
จริงมากกว่าประเมินเอกสาร การอบรมพัฒนาครูตามความต้องการจําเป็น และช่วงปิดภาคเรียน

7. 2.การคัดเลือกครูที่ดี
ในการปรับห้องเรียนนอกจากการคืนครูสู่ห้องเรียนแล้ว เราจะต้องคืนครูที่พร้อมครูดีครูเก่ง กลับสู่
ห้องเรียนด้วย ดังนั้นหัวใจของการปฏิรูปการศึกษาอีกอันหนึ่ง คือคัดเลือกครูที่ดี ครูเก่ง ให้เข้าสู่ระบบ
พัฒนาการศึกษา
-ครูที่ดีที่สอนเก่งจะช่วยให้นักเรียนมีผลการเรียนดีขึ้นอย่างเห็นได้ชัด งานวิจัยพบว่า เมื่อจัด
นักเรียนเป็นกลุ่มให้เหมือนกัน 2 ห้องเรียน ห้องเรียนหนึ่งเรียนกับครูที่เก่ง อีกห้องเรียนหนึ่งเรียนกับ
ครูที่ไม่เก่ง ปรากฏว่าภายในระยะเวลา 3-5 ปี ผลการเรียนของนักเรียน 2 ห้องนี้แตกต่างกันมาก
ดังนั้น การได้ครูที่เก่ง ครูที่พร้อม ครูที่อยากจะสอน เป็นเรื่องจําเป็นกับการยกระดับคุณภาพการศึกษา

8. - เดิมคนไม่อยากเป็นครูเพราะรายได้น้อย การเรียนการสอนครูมีคุณภาพตํ่า ไม่มีการให้รางวัลกับครู
ที่สอนดี วันนี้เป็นข่าวดีแล้วเพราะใน 10 ปีข้างหน้าจะมีครูเกษียณออกไปเป็นจํานวนถึง 200,000 คน
และจะมีการรับครูใหม่เข้ามา ข่าวดีอีกอย่าง ปัจจุบันเงินเดือนครูสูงมาก จึงมีคนเรียนสายครูจํานวนมาก
เพราะฉะนั้น หากครูดีคือการปฏิรูปการศึกษาการปรับห้องเรียนเพื่อเปลี่ยนอนาคตได้จริง การรับครูนั้น
จึงเป็นเรื่องที่มีความสําคัญมาก
- การคัดเลือกครู โดยการสอบแข่งขันเป็นครูทุกวันนี้อัตราแข่งขันสูงมาก อาจสืบเนื่องจาก
ผลตอบแทนของครูสูงขึ้น นักศึกษาสายครูเพิ่มขึ้น อัตราการแข่งขันจึงสูงขึ้นตามตัว เช่น ในปี 2557 ที่
ผ่านมา มีผู้ที่สอบบรรจุเป็นครูประมาณ 100,000 คน และมีการรับครูจํานวนไม่มาก (แข่งขัน 10 เอา 1
หรือ 100 เอา 2 ) ในปี 2562 จะมีครูที่จบใหม่อีกประมาณ 300,000 คน และมีผู้ที่มีใบอนุญาตเป็นครูได้
อยู่แล้วอีกประมาณ 300,000 คน ประกอบกับนโยบายให้สิทธิ์บางสาขาที่ขาดแคลนเข้าแข่งขันได้
เพราะฉะนั้น ประเทศไทยจะมีคนที่พร้อมเป็นครู 600,000 คน ในขณะที่จะมีการรับครูประมาณ 40,000-
50,000 คน เพราะฉะนั้น การแข่งขันแบบ 10 เลือก 1 ก็จะเกิดขึ้นต่อไปในอนาคต นี่ก็เป็น”โอกาสดี
ที่จะต้องคัดเลือกครูดีสู่ห้องเรียนที่ได้ให้ได้”

9. - ปัญหาการคัดเลือกครู หากใช้วิธีแบบปัจจุบัน ไม่ว่าจะมีการแข่งขันสูงก็จะไม่ได้ครูที่ดี เพราะ
ปัญหาของการคัดเลือกมีอยู่หลายประการ 1) ยังคงใช้การสอบข้อเขียนเป็นหลัก ครูที่เข้าไปสอนอาจจะ
มีความรู้ แต่ขาดทักษะ มีทัศนคติที่ไม่ดี การดูผลงานดูประวัติ สัมภาษณ์เป็นแค่ส่วนประกอบ 2) การ
ออกข้อสอบฯมีปัญหา เขตพื้นที่การศึกษาออกข้อสอบต่างกัน ขาดมาตรฐาน และที่สําคัญโรงเรียนไม่มี
สิทธิ์ในการคัดเลือกครู ได้ครูไม่ตรงกับความต้องการของโรงเรียน
- ข้อเสนอแนะการคัดเลือกครูดี ; ต้องเพิ่มมาตรฐานการสอบคัดเลือกครู โดยออกข้อสอบครูให้มี
ความเข้มข้นมากยิ่งขึ้น ควรจะเป็นการปรับให้ออกข้อสอบแบบ “รวมศูนย์” เพื่อให้ได้มาตรฐานสูง
ได้ครูสอบผ่านตามเกณฑ์ที่กําหนด ครูผู้สอบได้ก็มาขึ้นทะเบียนเพื่อให้โรงเรียนมาสัมภาษณ์ จะทําให้ได้
ครูตรงกับความต้องการ ในสาขาขาดแคลน ก็ให้โอกาสผู้ที่มีทักษะในด้านนั้นๆเข้าร่วมสอบด้วย และ
ไปสอบเพื่อมีใบประกอบวิชาชีพครูทีหลัง การประกาศผลว่าสถาบันการศึกษาแห่งไหนผลิตบัณฑิตครู
ออกมาแล้ว นักศึกษาสอบได้มาก หรือไม่สามารถไปสอบเป็นครูได้ ก็จะสะท้อนคุณภาพ เป็นแรงกดดัน
ให้สถานศึกษามีการปรับตัวกันต่อไป

10. 3. การบริหารจัดการห้องเรียนให้ดี
-หากเราจะปรับห้องเรียนเปลี่ยนอนาคต นอกจาก คืนครูสู่ห้องเรียน คัดเลือกครูที่ดีมาแล้ว จะต้อง
บริหารจัดการห้องเรียนให้ดีด้วย วิธีการปรับปรุงการบริหาร โรงเรียนจะต้องทํากันอย่างไรเป็นโจทย์
ย่อยสําคัญ
- ปัญหาเกี่ยวกับระบบการประเมินเพื่อให้รางวัลครูไม่สอดคล้องกับที่ควรจะเป็น เช่น การเพิ่ม
เงินเดือนครู ตัวชี้วัดดูทักษะการสอน 30% (ส่วนใหญ่สังเกต) จริยธรรมและผลปฏิบัติงานอื่น 70% มีการ
ประเมิน 2 แนว คือ ผู้อํานวยการเป็นผู้ประเมินครู ไม่อยากจะมีปัญหากับครู ก็ให้คะแนนจริยธรรมครู
ทุกคนเท่าๆ กัน ส่วนผู้อํานวยการบางคน ครูคนไหนที่สนิทสนมมากคนนั้นก็มีจริยธรรมมาก เป็นปัญหา
ที่เกิดขึ้น แปลว่า ต้องปรับระบบประเมินให้วัดได้จริงๆ

11. - เช่นเดียวกับระบบการประเมินเลื่อนวิทยฐานะ จะดูจากผลการเรียนของนักเรียนเพียง 3%
ขณะที่ดูจากเรื่องอื่นๆ เช่น ผลงานวิชาการ ถึง 13% จึงเห็นครูที่อยากมีความก้าวหน้าในอาชีพจะ
ต้องไปทํางานวิชาการ เขียนบทความวิชาการของตนมากกว่าที่จะพัฒนาการสอนในห้องเรียน
นี่คือปัญหาของระบบการประเมินให้รางวัลครู ที่ทําให้ครูที่ตั้งใจสอน ไม่สามารถทําในสิ่งที่ตนเองต้องการ
ได้หากอยากมีความก้าวหน้าในอาชีพครู
- ข้อเสนอแนะที่ต้องแก้ไขการบริหารจัดการ 2 เรื่องใหญ่ คือ 1) ต้องให้อิสระกับโรงเรียน
โดยเฉพาะการให้อิสระโรงเรียนในการคัดเลือกครู และการจัดตัวชี้วัดการเลื่อนเงินเดือน เลื่อนวิทยฐานะ
ของครูให้มีความสอดคล้องกับสิ่งที่ควรจะเป็นจริงๆ และ 2) การใช้เทคโนโลยีเพื่อการศึกษา ซึ่งจะได้
พูดคุยในโอกาสต่อไป
ที่มา : https://blog.eduzones.com/magazine/142002
สรุปโดย ; บวร เทศารินทร์ www.sobkroo.com