sejarah ting2,bab4

1. BAB 4 KEKAYAAN EKONOMI SARAWAK MENDORONG PENJAJAHAN KELUARGA BROOKE OBJEKTIF PEMBELAJARAN PENGETAHUAN PENGUKUHAN MASTER

3. 4.1 PERPECAHAN MEMBUKA RUANG PENJAJAHAN ms 76 -80 4.3 KELUARGA BROOKE MEMANTAPKAN PENTADBIRAN ms 83 - 86 4.4 PERUBAHAN EKONOMI DI BAWAH PENTADBIRAN KELUARGA BROOKE ms 87 - 91 4.2 KELUARGA BROOKE MELUASKAN KUASA ms 81 - 82 4.5 PERUBAHAN SOSIAL DI BAWAH KELUARGA BROOKE ms 92 -96 PENGETAHUAN

4. 4.1 PERPECAHAN MEMBUKA RUANG PENJAJAHAN ms 76 -80 . Sultan Brunei melantik ketua tempatan dan bahagikan kepada daerah. Ditadbir oleh Orang Dayak dan Orang Melayu Ketua tempatan digelar ; i. Menteri Darat ii.Temenggung / Orang Kaya Tugas mereka ; i. melaksanakan arahan dan memunggut cukai Kurun ke-19 Pangeran Indera Mahkota (PIM)dilantik sebagai pembesar dan wakil kesultanan Brunei di Sarawak. Mengambil alih kuasa politik pembesar tempatan, kerana kekayaan bahan galian seperti; Antimoni danEmas. Tindakan PIM cetus kemarahan i. Mengambil alih kuasa pentadbiran & perdagangan Antimoni dan Emas . ii. Mengenakan cukai yang tinggi. iii. Orang Bidayuh berkerja di lombong tanpa upah. Penentangan orang Bidayuh yang dipimpin Datu Patinggi Ali Tujuan penentangan untuk membebaskan Sarawak dari pemerintahan kesultanan Brunei Pangeran Raja Muda Hashim meminta bantuan seorang perdagang British iaitu J ames Brooke dan tawar jawatan Gabenor Kebangkitan tersebut berjaya ditamatkan tetapi Pangeran Raja Muda Hashim melengahkan janjinya telah menyebabkan J.Brooke marah dan membedil Kuching. Akhirnya Pangeran Raja Muda Hashim menandatangani perjanjian pada 1841 . Sultan Brunei menyerahkan Sarawak Tanjung Datu ke Sg Samarahan dan segala hasil cukainya diserah kepada J Brooke dan perwarisnya. Sultan Brunei mengiktiraf J Brooke sebagai Raja Puteh Sarawak.

5. 4.1 PERPECAHAN MEMBUKA RUANG PENJAJAHAN ms 76 -80 PERPECAHAN MEMBUKA RUANG PENJAJAH 1846 1842 1841 1840 1836 Sultan Omar Ali Saifuddin mengiktiraf James Brooke sebagai Raja Sarawak yang merdeka Pangeran Raja Muda Hashim melantik James Brooke sebagai Gabenor dan Raja Sarawak Sultan Omar Ali Saifuddin mengiktiraf perjanjian antara Pengeran Raja Muda Hashim dengan James Brooke Kebangkitan menentang dan pemerintahan wakil Kesultanan Brunei di Sarawak Pangeran Raja Muda Hashim meminta bantuan James Brooke untuk penentangan di Sarawak

6. 4.2 KELUARGA BROOKE MELUASKAN KUASA ms 81 - 82 JAMES BROOKE 1853 Batang Lupar, Saribus, Sadong dan Sg Kerian Mukah, Oya, Tatau, dan Bintulu serta kawasan Sg Baram CHARLES BROOKE 1905 Lawas CHARLES BROOKE 1883 Tanjung Kidurun ke Sg Baram JAMES BROOKE 1861 Sg Rajang JAMES BROOKE 1841 Kuching dan Lembah Sg Sarawak JAMES BROOKE 1842 Tanjung Dato ke Sg Samarahan

7. 4.3 KELUARGA BROOKE MEMANTAPKAN PENTADBIRAN ms 83 - 86 Pemantapkan pentadbiran oleh James Brooke Memperkenalkan sistem pemerintahan beraja di Sarawak Mendapat sokongan penduduk dan pemimpin seperti Datu Patinggi, Datu Bandar dan Datu Temenggung Menjadikan pembesar sebagai penasihatnya dalam hal undang-undang dan adat tempatan Membentuk Majlis Tertinggi dan Majlis Negeri Membahagikan sarawak kepada 5 bahagian Melicinkan pentadbiran dengan membentuk jabatan seperti Jabatan Kehakiman, Jabatan Polis, Jabatan Kastam dan Cukai serta Jabatan Pos. Kes Jenayah atau kes yang melibatkan lebih dari satu suku kaum akan dihakimi oleh Raja Sarawak, Residen atau Timbalan Residen. Mewujudkan Mahkamah kes Sivil : orang Melayu,orang Dayak dan orang Cina diadili oleh ketua-ketua mereka.

9. Penglibatan pemimpin tempatan bagi memantapkan bagi pentadbiran Brooke 4.3 KELUARGA BROOKE MEMANTAPKAN PENTADBIRAN ms 83 - 86 Majlis Tertinggi Keanggotaan Residen Bahagian Pertama Empat Orang Datu Melayu i. Menasihati James Brooke. ii. Membuat dasar dan meluluskan ndang- undang. Tujuan Majlis Negeri Keanggotaan: Ketua kaum Bumiputera Memberi peluang Bumiputera bersidang 3 tahun sekali bagi menyuarakan pandangan dan mengambil bahagian dalam pentadbiran Tujuan Majlis Bahagian Keanggotaan: Residen, Penolong Residen, Pegawai Daerah, Penolong Pegawai Daerah, Penghulu, Pegawai Anak Negeri, Ketua Kampung Menasihati Residen, mengetuai operasi ketenteraan, menjaga keamanan dan mengutip cukai. Tujuan

10. 4.4 PERUBAHAN EKONOMI DI BAWAH PENTADBIRAN KELUARGA BROOKE ms 87 - 91 Usaha Brooke menjaga kepentingan ekonomi Mereka tidak mengalakkan kemasukan pelabur secara besar-besaran Meneroka kekayaan hasil hutan seperti Sarang Burung, Getah Jelutong dan Rotan. Memperkenalkan tamanan baru seperti Getah dan Tembakau . Mempergiatkan tanaman tradisional seperti Kelapa , Gambir, dan lada Hitam serta Sagu . Memberi peluang kepada kaum Cina untuk bergiat dalam perlombongan dan perdagangan. Menumpukan pembangunan di bahagian pertama dan kedua Mengeluarkan mata wang syiling. Mempergiatkan penjualan hasil hutan Mempergiatkan aktiviti perlombongan i. Emas, di Bau ii. Antimoni di Bau dan Kuching iii. Cari gali minyak oleh The Anglo Saxon Oil Company

11. 4.5 PERUBAHAN SOSIAL DI BAWAH KELUARGA BROOKE ms 92 -96 Brooke mengamalkan Dasar Pecah dan Perintah Orang Melayu dalam pentadbiran Orang Iban dalam ketenteraan Orang Cina dalam perlombongan, pertanian dan perdagangan Orang India berniaga kain Pertempatan orang Cina di bandar-bandar seperti Miri, Bintulu dan Sibu Kaum Bumiputera di pedalaman Orang Sikh sebagai polis

12. 4.5 PERUBAHAN SOSIAL DI BAWAH KELUARGA BROOKE ms 92 -96 Pengangkutan Memajukan sistem pengangkutan air Mengadakan perkhidmatan udara Memperkenalkan perkidmatan pos, telegraf dan telefon Perkhidmatan Hospital dan klinik Pendidikan Pendidikan moden kurang diberi perhatian Mendirikan sekolah untuk orang Melayu dan Cina Masyarakat Dayak tidak dibina sekolah kerana Brooke ingin mengekalkan cara hidup tradisional mereka Sekolah rendah dengan B Melayu sebagai bahasa pengantar telah diwujudkan Sekolah Inggeris didirikan oleh Mubaligh Kristian Sekolah Cina diuruskan oleh orang Cina Jabatan Pelajaran ditubuhkan

13. 4.1 PERPECAHAN MEMBUKA RUANG PENJAJAHAN ms 76 -80 4.3 KELUARGA BROOKE MEMANTAPKAN PENTADBIRAN ms 83 - 86 4.4 PERUBAHAN EKONOMI DI BAWAH PENTADBIRAN KELUARGA BROOKE ms 87 - 91 4.2 KELUARGA BROOKE MELUASKAN KUASA ms 81 - 82 4.5 PERUBAHAN SOSIAL DI BAWAH KELUARGA BROOKE ms 92 -96 PENGUKUHAN

15. 4.2 KELUARGA BROOKE MELUASKAN KUASA ms 81 - 82 3. James Brooke dan Charles Brooke telah meluaskan kawasan pemerintahan mereka dengan bantuan… A. Sultan Brunei B. Sultan Melaka C. Angkatan Laut Belanda D. Angkatan Laut British 4. Berdasarkan jadual di atas, apakah kawasan X yang dibeli oleh Charles Brooke ? A Lawas B Saribas C Labuan D Batang Lupar D X 1905 Sultan Brunei menyerahkan Sg. Trusan kepada Charles Brooke 1883 Brooke menghapuskan kekacauan di Sg. Rajang 1861 Peristiwa Tahun A

16. 4.3 KELUARGA BROOKE MEMANTAPKAN PENTADBIRAN ms 83 - 86 5.Rajah di atas menunjukkan struktur pentadbiran Sarawak dalam pentadbiran Brooke. Apakah X A Majlis Kerja B Majlis Tertinggi C Majlis Undangan D Majlis Mesyuarat Negeri 6. Senarai di atas ialah pembesar yang telah dilantik semula ketika pemerintahan keluarga Brooke. Mengapakah tokoh tersebut dilibatkan dalam pentadbiran Brooke ? A membantu menentang Sultan Brunei B membantu kerja dalam pentadbiran C memajukan ekonomi Sarawak D memenuhi desakan rakyat Raja Sarawak X Majlis Negeri Majlis Bahagian B Datu Bandar Datu Patinggi Datu Temenggung B

17. 4.4 PERUBAHAN EKONOMI DI BAWAH PENTADBIRAN KELUARGA BROOKE ms 87 - 91 7 Senarai di atas menunjukkan tanaman tradisional yang diusahakan di Sarawak. Jenis tanaman yang dimaksudkan ialah A sagu B nanas C lada hitam D kelapa sawit 8. Tembakau di tanam di Lundu dan dieksport ke A. London B. Liverpool C. Manchester D Blackpool Ditanam di tebing Sg. Oya, Mukah dan Bintulu Eksport utama pada kurun ke -19 Kilang memproses diusahakan oleh pedagang Cina A A

18. 4.5 PERUBAHAN SOSIAL DI BAWAH KELUARGA BROOKE ms 92 -96 9. Rajah di atas menunjukkan dasar pentadbiran keluarga Brooke di Sarawak. Mengapakah dasar tersebut dilaksanakan ? A keamanan Sarawak terpelihara B kemudahan asas dapat dibangunkan C kedudukan keluarga Brooke terus kukuh D kemajuan ekonomi Sarawak berkembang pesat 10. Mengapakah pendidikan moden kurang diberi perhatian oleh keluarga Brooke? A. memerlukan modal yang besar B. pendudukan tempatan kurang berminat C. rakyat memintingkan pendidikan agama D. kurang sesuai untuk penduduk tempatan Pentadbiran Ketenteraan Perlombongan/perdagangan Melayu Iban Cina Kegiatan ekonomi Kaum C D