projekt edukacyjny

1. Galicyzmy
czyli
zapożyczenia z francuskiego w
polszczyźnie

2. Skąd i dlaczego powstał Galicyzm
• Okres pojawienia się wyrazów francuskich w polszczyźnie to XVII i XVIII wiek –
związane jest to uniwersalnością języka francuskiego oraz z licznymi koneksjami
ówczesnej Polski z Francją.
• Galicyzmy były używane przede wszystkim wśród warstw wyższych:
arystokracji i szlachty: nie tylko wplatano słowa i wyrażenia w zdanie,
prowadzono nawet całe rozmowy w języku francuskim.
• Ze względu na docelową grupę społeczną nowe wyrazy dotyczyły głównie życia
dworskiego, tańców i rozrywek.

3. Galicyzmy
• Amant - Amantami było można nazywać przedwojennych aktorów, dosłownie
oznaczało adoratora czy wielbiciela.
• Awangarda - kierunek w sztukach plastycznych lub element ubezpieczenia
czołowego kolumny marszowej w wojsku .
• Batalia - rodzaj szyku bojowego piechoty stosowanego w XV i XVI wieku.
• Gorset - część ubioru damskiego używana od końca XIV wieku do pierwszej
dekady XX wieku. Podstawowym zadaniem gorsetu jest usztywnienie korpusu,
uwydatnienie biustu, podkreślenie i wysmuklenie linii talii.
• Kokietować - starać się komuś spodobać, zwykle okazując seksapil.
• Mariaż - poślubienie kogoś, małżeństwo.
• Peruka - nakrycie głowy, zwykle w formie kunsztownej fryzury, wykonane z
włosów naturalnych lub sztucznych.
• Rendez-vous – umówione spotkanie z osobą płci przeciwnej.
• Vis-à-vis - naprzeciwko, twarzą w twarz.
• À propos - fraza przyimkowa np. Jutro idę do kina. À propos, nie
wiesz, kiedy grają film o Batmanie?
• Comme il faut – tak jak trzeba

4. • Déjà vu - odczucie, że przeżywana obecnie sytuacja wydarzyła się już kiedyś, w
jakiejś nieokreślonej przeszłości, połączone z pewnością, że to niemożliwe.
• Biżuteria - drobny przedmiot złotniczy i jubilerski służący do ozdoby ciała i stroju,
zazwyczaj z metali i kamieni szlachetnych i ozdobnych.
• Parasol - przedmiot chroniący przed deszczem, słońcem lub śniegiem.
• Fryzjer - rzemieślnik zajmujący się zgodnie z życzeniami klientów
strzyżeniem włosów, ich pielęgnacją, układaniem, farbowaniem, myciem.
• En face - w sztukach plastycznych (zwłaszcza w malarstwie, grafice, fotografii) oraz
heraldyce sposób pokazania postaci na wprost widza, frontalnie.
• Femme fatale - kobieta fatalna - związek frazeologiczny oznaczający kobietę
przynoszącą mężczyźnie porażkę i zgubę.
• Va banque - w grach hazardowych postawienie zakładu o maksymalnej możliwej
dla kogoś wartości.
• Cri de la mode - krzyk mody w danym okresie czasowym.
• Adresse - adres np. zamieszkania, pocztowy, IP, internetowy itd.
• Toilette - toaletka, ubieralnia, gotowalnia.
• Perfumy - łączna nazwa kosmetyków, których jedynym zadaniem jest nadawanie
różnym obiektom (zwykle ciału człowieka) przyjemnego i długo utrzymującego
się zapachu.
• Szal - część garderoby, pas wyrabiany z różnych materiałów w różnych kolorach,
owijany wokół szyi

5. • Fotel - rodzaj siedziska z oparciem na plecy wraz z podłokietnikami.
• Bagietka - popularna nazwa długiego i cienkiego pieczywa, zwanego
też bułką paryską albo francuską.
• Manicure - zabieg kosmetyczny, któremu poddawane są paznokcie u rąk.
• Depesze lub depeszowcy - subkultura fanów brytyjskiej grupy
muzycznej Depeche Mode, która pojawiła się w Polsce latach 80. XX
wieku.
• Bukiet - dekoracja z kwiatów ułożonych ozdobnie, często artystycznie.
• Afisz - rodzaj wyrobu poligraficznego zaliczany do akcydensów
informacyjnych.
• Apartament - wystawne, przestronne pomieszczenie (XVI wiek), od XIX
wieku określenie używane w odniesieniu do luksusowego mieszkania lub
zespołu pomieszczeń przeznaczonych dla potrzeb jednego użytkownika.
• Biuro -to miejsce pracy pracowników administracyjnych instytucji
lub firmy.
• Butik -niewielki sklep z modną lub ekskluzywną odzieżą bądź galanterią.
Często sprzedający produkty jednej marki, w szczególności jednego
projektanta.
• Porte-parole – rzecznik (prasowy)
• Au courant – na bieżąco

6. • Bon mot – dobre słowo
• Bon ton – dobry ton
• Chapeaux bas – kapelusze z głów (w ramach wielkiego szacunku)
• Faux pas – pomyłka, lapsus (popełnić faux pas)
• Va banque – na całość
• Fin de siècle – koniec wieku
• Noblesse oblige – szlachectwo zobowiązuje
• Par excellence – w całym tego słowa znaczeniu
• Enfant terrible – osoba niedyskretna, nietaktowna (dosł. okropne dziecko)
• Tiul – lekka, ażurowa tkanina. Zazwyczaj jest to tkanina bawełniana
• Żorżeta – rodzaj przezroczystej tkaniny o splocie płóciennym
• Beret – miękkie, płaskie, okrągłe nakrycie głowy bez daszka czy otoku
• Apaszka – rodzaj kwadratowej chusty
• Bilateralizm –oznacza wzajemną, obustronną, a często jednoczesną
realizację zobowiązań dwóch państw lub organizacji międzynarodowych
względem siebie
• Garsonka – ubiór damski złożony z żakietu i spódnicy

7. • Kategoryczny – zdecydowany i niedopuszczający sprzeciwu
• Kostium – w teatrze - ubiór aktora charakteryzujący daną postać. W
przenośni każdy nietypowy strój wyróżniający daną osobę
• Krawat – ozdoba męskiego lub damskiego stroju, będąca wąskim paskiem
materiału wiązanym wokół szyi na kołnierzu koszuli
• Beszamel (sos beszamelowy) – rodzaj sosu, wymyślony rzekomo przez
francuskiego wysokiego urzędnika na dworze Ludwika XIV
• Beza – słodkie ciasto z białek jaj kurzych i cukru pudru (lub cukru
kryształowego) upieczone w niskiej temperaturze
• Bulion – Mocny rosół, odtłuszczony i podawany na ciepło lub zimno
• Konfitura - produkt spożywczy uzyskiwany poprzez gotowanie owoców lub
części owoców w syropie cukrowym lub zagęszczonym soku winogron
• Korniszon – niewielki ogórek gruntowy poddany marynowaniu w
zalewie octowej, po uprzednim kiszeniu
• Krokiet – potrawa, która składa się z zapiekanego naleśnika z farszem
• Majonez – to zimny, emulsyjny sos, o szerokim zastosowaniu, jeden z
sosów podstawowych

8. • Szarlotka - pochodzący z Francji wyrób cukierniczy, wynalazek
przypisywany Marie-Antoine'owi Carême'owi, składający się z półkruchego
lub kruchego ciasta oraz owoców.
• Atelier - pomieszczenie lub zespół pomieszczeń, stanowiących miejsce pracy
twórczej artysty, dostosowanych do jego indywidualnych upodobań i
charakteru wykonywanej profesji (fotografa, malarza, rzeźbiarza). Często
pomieszczenie z dużymi oknami (pracownia malarska), czasem doświetlone
przez dach, albo wręcz odwrotnie - zaciemnione (studio fotograficzne).
• Balkon – element architektoniczny budynku, nadwieszony, posiadający formę
otwartą. Stanowi część składową lokalu (mieszkania) i zazwyczaj powiązany
jest z pomieszczeniem reprezentacyjnym. Jest to przestrzeń użytkowa –
umożliwiająca lepszy, wzrokowy kontakt z otoczeniem i rekreacyjna –
stanowiąca połączenie wnętrza budynku z zewnętrzem, będąca namiastką
„zielonej izby” lub tarasu.
• Loża – małe, kilkunastoosobowe pomieszczenie wyodrębnione w teatrach,
salach widowiskowych, na stadionach. Także rodzaj wewnętrznego balkonu,
półotwarta empora lub ganek.
• Witraż – ozdobne wypełnienie okna, wykonane z kawałków
kolorowego szkła wprawianych w ołowiane ramki osadzone między żelazne
sztaby. Ramki stanowią kontur rysunku, kreskowanie na szkle lub malowanie
na nim przeźroczystymi farbami podkreśla charakterystyczne elementy (głowę,
oczy, ręce, fałdowanie szat, cieniowanie figur itp.)

9. • Żyrandol - zazwyczaj elektryczne
urządzenie oświetleniowe lub świecznik montowany
do sufitu pomieszczenia. Występuje zarówno w mieszkaniach, jak i w
wielkogabarytowych salach, holach i widowniach. Zawiera od jednego do
bardzo wielu punktów świetlnych.
Informacje czerpane ze stron wikipedia.org i interklasa.pl

10. Przygotował
Kuba Maćkiewicz :D
Strony pomocnicze http://pl.wikipedia.org , http://www.interklasa.pl