Werelddag van de Stedenbouw | 16 november 2017 | Thor Park Genk. De wijk Nieuwenhove in Oostkamp wordt momenteel grondig herdacht vanuit duurzaamheidsprincipers. Door Jean François Van den Abeele (Fris in het landschap) en Trui Maes (Vibe).

1. Werelddag stedenbouw 16 november 2017
Lerend Netwerk Duurzame Wijken
Suikerfabriek - Veurne
Hertogensite - Leuven
Koningslo - Vilvoorde
Denys Wolspinnerij - Zulte
Heizijdse Velden - Turnhout
De Werve Hoef - Wijnegem
Lutselus Steenakkerstraat - Diepenbeek
Stedelijk Wonen aan de Leie II - Deinze
Cauterhoek/Kruibeke - Nieuwenhove/Oostkamp - Florawijk/Merelbeke
Trui Maes - VIBE

2. Werelddag stedenbouw 16 november 2017
Klankbordgroepen
informatie website
voorbeeldfiches terreinbezoeken
Projectbegeleiding
i.s.m. experts
open &
interactief !
VIBE
knelpunten
duzameter
thema’s
Structuur van het Lerend Netwerk
Stuurgroep,
Begeleidings-
comité &
pool 30 experts
PSP dubo
Trui Maes - VIBE

3. Werelddag stedenbouw 16 november 2017
Transitiearena, brede klankbordgroepOverzicht 2013: 8 wijken in ontwikkeling
1. Heizijdse Velden – Turnhout *- 125 ha, park + 3000 won
2. Suikerfabriek – Veurne ** * - 46 ha, park/natuur, BT + 450 won
3. De Werve Hoef – Wijnegem * - 10 ha,300 won
4. Hertogensite – Leuven ** * -7 ha, 650 won
5. Denys Wolspinnerij – Zulte ** * -6 ha, 200 won
6. Koningslo Ex-Kodaksite – Vilvoorde ** * - 5 ha, 250 won
7. Lutselus Steenakkerstraat – Diepenbeek * - 5 ha, 100 won
8. Stedelijk Wonen aan de Leie II – Deinze ** - 1 ha, 80 won
* greenfield ontwikkeling ** brownfield/inbreiding * opmaak RUP

4. Werelddag stedenbouw 16 november 2017
Een top 5 als conclusie:
het proces bepaalt (mee) de inhoud !
Context = cruciaal: Alles start met heldere macro-meso-micro analyse, het
poten^eel en de noden, gedefinieerd vanuit de wijk!
Slimme sturing door een sterk projec8eam: Welke actoren zijn ‘betrokken’ en
hoe verhouden ze zich onderling ? Worden (toekoms^ge) gebruikers
betrokken bij de besluitvorming ?
Belangen: Wie zijn direct belanghebbenden? Wie wordt beïnvloed of heeg
invloed ? Wie is de aanjager ? Te veel gewoontes (spirit, lobby,
dienstbetoon,..)! Is er genoeg innoverende, mobiliserende kracht ?
Projectdefini<e: vertrek van een inspirerende visie en stel een ambi^eus
Programma van Eisen (ambi^es) op. Maak -vrij snel- het financieel plaatje
transparant, nog voor de onderhandeling start !
Engagement in ontwikkeling en realisa<e: bouw krach^ge coali^es op met
heldere "materiële" + "financiële" arrangementen

5. Werelddag stedenbouw 16 november 2017
MERELBEKE
2016: drie bestaande wijken verduurzamen
Guns^ge loca^e !
Staan voor grote uitdagingen !
Wil tot integrale aanpak !
Hoog duurzaam ambi^eniveau in thema’s & proces
Ac^eve lokale samenwerking als voorwaarde bij de start !
Van nieuwe wijkontwikkeling naar begeleiding in
bestaande ‘naoorlogse’ wijken
kruibeke
oostkamp
merelbeke

6. Werelddag stedenbouw 16 november 2017
Lerend Netwerk Duurzame Wijken
Traject verduurzaming naoorlogse wijken
Transitie naar ‘slim wonen en leven’
Nieuwenhove - Oostkamp
Katrijn Holvoet – projectleider
Trui Maes - VIBE
Fris in het Landschap – Jean-françois Van den Abeele
Erik rombaut – bioloog – Sint Lucas – Odisee
Han Vandevyvere - Vito

7. Werelddag stedenbouw 16 november 2017
Situering

8. Werelddag stedenbouw 16 november 2017
Situering
- wijk ten zuiden van het centrum van Oostkamp
- een 1.000-tal woningen
- brede wegenis, weinig kwalita>ef groen, weinig sociale cohesie,
‘slapende’ wijk
- vrij groot aantal sociale woningen
- 90 oudste sociale woningen zijn aan vervanging toe,
10 zijn echter private eigendom
• sloop
• duurzame nieuwbouw ⇒ s>mulans tot verduurzaming wijk

9. Werelddag stedenbouw 16 november 2017
Nieuwenhovebos
Kasteeldomein
Erkegem
wijk Nieuwenhove
kern Oostkamp
Erkegem
Rivierbeek
Siemenslaan
E40
N50
N50g
500m
Bron: luchtfoto (Geopunt)
N
Rivierbeek
BESTAANDE R
Gemeente
Bron: luchtfoto (Geopunt)
afbakening plangebied
woonwijk
industriegebied
bosgebied
sportgebied
kasteeldomein
Bron: luchtfoto (Geopunt)
afbakening plangebied
woonwijk
industriegebied

10. Werelddag stedenbouw 16 november 2017
0901
0100
0500
0701
0100
1002
0500
0500
0100
1002
0105
0900
0402
0500
0102
0500
0701
1000
0900
0900
0901
0700
0700
0900
0104
1500
0900
´1/15.000
Legende
afbakening plangebied 0105- 0701- natuurgebied 1002- milieubelastende
Bron: Departement Ruimte Vlaanderen
Woongebied
verblijfsrecrea>e

11. Werelddag stedenbouw 16 november 2017

12. Werelddag stedenbouw 16 november 2017

13. Werelddag stedenbouw 16 november 2017

14. Werelddag stedenbouw 16 november 2017

15. Werelddag stedenbouw 16 november 2017

16. Werelddag stedenbouw 16 november 2017

17. Werelddag stedenbouw 16 november 2017

18. Werelddag stedenbouw 16 november 2017

19. Werelddag stedenbouw 16 november 2017

20. Werelddag stedenbouw 16 november 2017

21. Werelddag stedenbouw 16 november 2017

22. Werelddag stedenbouw 16 november 2017

23. Werelddag stedenbouw 16 november 2017

24. Werelddag stedenbouw 16 november 2017

25. Werelddag stedenbouw 16 november 2017

26. Werelddag stedenbouw 16 november 2017
*
H
W
S
S
500m
Bron: Grootschalig Referentiebestand
N
Bestaande ruimtelijke structuur

27. Werelddag stedenbouw 16 november 2017
GRS

28. Werelddag stedenbouw 16 november 2017
Perspec<ef 2040
- Geen open ruimte meer aansnijden als woongebied.
- Verdich^ng binnen bestaande woonzones
- Verouderde bebouwing die energe^sche norm niet haalt vervangen
- Poten^e voor nieuwe ontwikkeling
- Nodige verdich^ng ifv rendabel openbaar vervoer: cfr stadslobben
ecopolis: 2500m op 600m
- Openbaar vervoersas gekoppeld aan centrumfunc^e voor de wijk
Nieuwenhove: wijk van de toekomst

29. Werelddag stedenbouw 16 november 2017
- Woondensiteit
- 75 won/ha in omgeving van centrumzone en wijkpark met
parkappartementen en forse groenstructuur
- 50 won/ha binnen de 300 m afstand van de OV as
- 25 won/ha buiten de 300 m afstand van de OV as
- Wonen en werken gekoppeld?: ruimte voor startersplek?
- Ruimte voor een school, diensten en detailhandel
- Woonzorgcentrum (100 kamers)– kleuterschool – kinderdagverblijf
gekoppeld
- Ruimte voor buurtcentrum
- CSA boerderij aan de zuidzijde = overgang naar het landschap
korte keten: minder voedselkilometers. Best. of nieuwe landbouwer

30. Werelddag stedenbouw 16 november 2017
Bruto opp wijk excl groenbuffer E40: 90 ha
- Zone 25 won/ha: 13,5 ha: 338 woningen 2 bouwlagen
- Zone 50 won/ha: 46 ha: 2300 woningen 3 bouwlagen
- Zone 75 won/ha: 23,6 ha: 1762 woningen 4 tot - 5 bouwlagen
(min 50 % open ruimte groen en wegenis in deze laatste zone)
dus 12 ha bebouwbaar.
Exclusief groenzone: 12 ha
centraal park en speelbos groenlob ingesloten in de wijk
stadslandbouw: 4 ha inclusief groenband en landschappelijke inkleding
Huidig aantal woningen: 1200 dichtheid 13,5 won ha
Toekomst: 4400 woningen: dichtheid 48 won ha
vergelijking met de Vauban wijk in Freiburg
2500 woningen en 600 jobs op 38 ha: dichtheid 65 won/ha

31. Werelddag stedenbouw 16 november 2017
Ontslui^ng:
- met verkeerslobben = Ecopolis strategie
- Twee hoofdassen met een knip thv het wijkplein.
OV kan doorrijden + alle nodige diensten.
- Verkeerslobben aantakkend op de hoofdontslui^ng;
- Groenlobben met fiets en wandelverbinding tussen elke woonlob
- Nieuwe fietsbrug – ecoverbinding in de as van de dreef: rechtstreekse
verbinding naar centrum Oostkamp
- op regionale schaal als fietsostrade maar ook als
natuurverbinding tussen de boszones N en Z van E40
Veel minder verharding: max verhardingspercentage
Groenstructuur
- Groenstructuur als zachte verbinding doorheen de wijk met een
func^onele fietsverbinding rich^ng centrum Oostkamp;
- levert ecosysteemdiensten:
- CO2 opvang, hise temperend, biodiversiteit, waterreten^e, voedsel,
speelnatuur..

32. Werelddag stedenbouw 16 november 2017
Wijziging Codex.
Voorschrigen verkaveling
• Toelaten aan wonen aanverwante func^es
• Toelaten verschillende bouwdieptes en dakvormen
• Toelaten meergezinswoningen
= maatregelen op perceelsniveau, maar transi^e vraagt aanpak niet op
perceelsniveau maar op niveau van de wijk: betere ruimtelijke structuur
groen/blauw netwerk, verkeerslobben, verdich^ng gekoppeld aan
openbaar vervoer, diensten en voorzieningen, speelweefsel,
S^mulans om dichtheid en duurzaamheid te verhogen door bij
gezamenlijke bouwaanvraag binnen grotere projectzone hogere
dichtheid en meer bouwlagen toe te laten (zonder overlast voor buren)

33. Werelddag stedenbouw 16 november 2017

34. Werelddag stedenbouw 16 november 2017

35. Werelddag stedenbouw 16 november 2017
SHM Vivendo tekent duurzame nieuwbouw

36. Werelddag stedenbouw 16 november 2017
SHM Vivendo tekent duurzame vervangbouw

37. Werelddag stedenbouw 16 november 2017
Workshops met experts <> partners projec8eam:
Gemeente: BM, schepen RO, ambtenaren
Derde par^j: SHM Vivendo, provincie (ruimtelijke planning, welzijn, energie)
Bewoners: 4 bewoners, 1 straatambassadeur, geen vereniging
- 3 workshops met volledige groep
- 3 subworkshops:
- communica^etraject huurders/eigenaars
- RUP Nieuwenhove
- beleidsvraag agentschap Wonen Vlaanderen: wat kan SHM Vivendo bieden aan
eigenaars?
Ac<e(s) gemeentelijk /shm:
! SHM Vivendo tekent duurzame nieuwbouw
! gemeente werkt aan een duurzaam RUP Nieuwenhove
! SHM Vivendo & gemeente stellen gezamenlijke aannemer aan voor
buitenaanleg nieuwbouw
1. Vertrekpositie in 2016 => waar staan we vandaag?

38. Werelddag stedenbouw 16 november 2017
Ac<e(s) met/voor de buurt:
! met subsidie Welzijn provincie: overBUREN
! Fase 1 – met mobiele bus een film over de wijk gemaakt
! Fase 2 – bus ombouwen tot mobiele ontmoe^ngsplek
! met subsidie Welzijn provincie: BUURhuis op aan het starten (stuyfplek)
! gerichte ondersteuning vanuit gemeente – gemeente faciliteert in plaats van
alles zelf in handen te nemen
1. Vertrekpositie in 2016 => waar staan we vandaag?

39. Werelddag stedenbouw 16 november 2017
Ev beeld

40. Werelddag stedenbouw 16 november 2017
! De sociale cohesie is versterkt
! Er is een betere link naar de gemeente
! embryonaal huis opgestart dat een broedplek wil worden voor ontmoeting,
uitwisseling van kennis/ervaring en experimenteerplek
2a. De wijk is vooruit geholpen naar proces en actoren
2b. De wijk is vooruit geholpen naar inhoud, ambities
! De bewoners staan samen voor de verhuis
! Opmaak van een ambitieus RUP:
o Minder verharding/wegenis, kwalitatiever groen
o Levendigere kern én nevenfuncties
o Ontmoeting tussen oud (WZC) en jong (school)
o Kansen bieden aan doordachte, kwalitatieve verdichting
! Het RUP zal in de wijk via een langzame aanpak met extern bureau
uitgewerkt worden

41. Werelddag stedenbouw 16 november 2017
naar proces omdat
- Er een vervolgtraject nodig blijkt:
- gedurende langere periode (bv. 5 jaar) haluaarlijks overleg
en stavaza met betrokken par^jen
- samenwerkingsovereenkomst opstellen en door betrokken
actoren laten ondertekenen voor vervolgtraject
- RUP Nieuwenhove moet nog de volledige procedure doorlopen
naar inhoud omdat
- SHM Vivendo aan eigenaars geen huuraanbod kan doen, niet
binnen het sociale aanbod en ook niet buiten het sociale
huurstelsel
2c. Toch loopt ons project nog vast/stroef …

42. Werelddag stedenbouw 16 november 2017
3. Welke LEERPUNTEN nemen we graag mee naar …
eigen organisatie, andere projecten en partners
- Ambi<eus zijn, maar realis<sch blijven en alle partners aan boord houden
- Door ambi^eus te zijn creëer je durf en neem je stappen vooruit
- Tijdens het traject enkele zaken realiseren mo^veert om verder te doen
- Door samen te werken met zeer diverse par^jen, wordt beter nagedacht
over een situa^e en komt men tot knappe oplossingen waar men als enkele
partner niet toe was gekomen: het verruimt je blik
- Externen betrekken helpt om draagvlak bij het beleid te creëren
- Burgers betrekken zorgt voor betrokkenheid en gedragenheid

43. Werelddag stedenbouw 16 november 2017
- poli<ek lobbywerk: wil het beleid de theorie van ‘Slim wonen en Leven’
ook omzesen in de prak^jk?
- Experimenteeromgeving: krijgt Oostkamp de ruimte om effec^ef op eigen
elan te verdichten in het RUP en ook nog eens af te wijken van de regels in
de sociale huisves^ng?
- een nazorg traject: de focus en wil is er; een kleine gemeente als
Oostkamp heeg nood aan meer expertbegeleiding voor de implementa^e
4. NODEN: wat zou nog nuttig zijn voor ons? focus,
thema, aanpak, praktijk, uitwisseling