Omdat de energietransitie van groot belang is voor onze toekomstige welvaart. “Visie! Niemand heeft visie waar de energietransitie naartoe gaat!” Het is een opmerking die we vaak horen in de gesprekken die we hebben in de energiesector. Er is een energieakkoord met daarin een visie. En dit akkoord is het resultaat van de samenwerking en input van verschillende partijen. Ondanks dat blijven we vanuit verschillende hoeken van de markt horen dat er onvoldoende visie is. De mogelijke oorzaken Wij van Nahapiet & Morrison denken dat dit komt door: • Communicatie De relevantie voor jou en mij blijft onduidelijk. • Nieuw type rol nodig Er is onvoldoende geloof dat de tradionele rol voor deze nieuwe uitdaging kan werken. • Nieuw type aanpak nodig Net als bij de rol, is er onvoldoende geloof dat de tradionele aanpak (poldermodel) kan werken. In feite is er een fundamenteel verschil van inzicht bij diverse belangrijke spelers in de markt over “How To Get Things Done.” En dan specifieker hoe om te gaan met deze unieke uitdaging. Nahapiet & Morrison geven graag een eerste schets van een andere opzet. Dit omdat de energietransitie van groot belang is voor ons allen: voor onze toekomstige welvaart, welzijn en zelfs voor het voortbestaan. Het doel hiervan is om stakeholders te inspireren in de verdere ontwikkeling van het energietransitie-plan. De energietransitie is een economische revolutie van mogelijk hetzelfde kaliber als de Industriële en de olie-revolutie. De methodes en technieken van de afgelopen decennia (behoud en beheer) zijn daarom niet meer de juiste antwoorden voor het veranderende landschap. Nahapiet & Morrison Strategie • Visual Business Analysis • Verhaalstrategie • Digital & Social Media

1. 1
&
ENERGIETRANSITIE
Marcel Nahapiet & Hannah Jansen Morrison
Versie 1, Juni / Juli 2016Nahapiet & Morrison.
INSPIRATIESTUK
Idee & Concept: Nahapiet
Uitwerking & Storyline: Nahapiet & Morrison
Voor (semi-)overheden
Strategie • Visual Business Analysis • Verhaalstrategie • Social Media & Digital

2. 2
&
Because we believe
in the creative powers
of everyone.
“
&
INTRODUCTIE
Slides 2-6
INSPIRATIESTUK
Slides 7-26
INTRODUCTIE

3. INTRODUCTIE
3
&
“Visie! Niemand
heeft visie waar
de energietransitie
naartoe gaat!”
Het is een opmerking die we vaak horen in de
gesprekken die we hebben in de energiesector.
Er is een energieakkoord met daarin een visie. En
dit akkoord is het resultaat van de samenwerking
en input van verschillende partijen. Ondanks dat
blijven we vanuit verschillende hoeken van de
markt horen dat er onvoldoende visie is.
De mogelijke oorzaken
Wij van Nahapiet & Morrison denken dat dit komt door:
• Communicatie
De relevantie voor jou en mij blijft onduidelijk.
• Nieuw type rol nodig
Er is onvoldoende geloof dat de tradionele rol voor deze nieuwe uitdaging kan werken.
• Nieuw type aanpak nodig
Net als bij de rol, is er onvoldoende geloof dat de tradionele aanpak (poldermodel) kan
werken.
In feite is er een fundamenteel verschil van inzicht bij diverse belangrijke
spelers in de markt over “How To Get Things Done.”
INTRODUCTIE

4. INTRODUCTIE
INTRODUCTIE
4
&
Nahapiet & Morrison geven graag een
eerste schets van een andere opzet.
Dit omdat de energietransitie van groot
belang is voor ons allen: voor onze
toekomstige welvaart, welzijn en zelfs
voor het voortbestaan.
Het doel hiervan is om stakeholders te
inspireren in de verdere ontwikkeling van
het energietransitie-plan.

5. 5
&
Waar strategievorming mogelijk mis gaat
VISIE
Op het speelveld
POSITIONERING
De eigen rol
AANPAK
Doel, plan & activiteiten
UITVOERING
Het daadwerkelijk uitvoeren
RESULTATEN
Meten en bijsturen
Strategie met onbekend resultaat
Communicatie: de verhaallijn & de manier van communicatie.
Complex verhaal, meerdere “kernboodschappen”, veel tekst.
Rol: veel partijen geven aan dat het speelveld dusdanig veranderd
is dat de traditionele rol en aanpak niet meer tot de gewenste
resultaten leiden.
Aanpak: “Nederland moet het poldermodel voorbij streven om
deze unieke uitdaging effectief op te kunnen pakken.” Dat is een
veelgehoorde terugkoppeling op de uitvoering.
Idee
Idee
Plan
Effectieve strategie
Het is
INTRODUCTIE

6. 6
&
Inspiratiestuk
Deze schets geeft geen volledige uitwerking weer.

7. 7
&
ENERGIETRANSITIE
Visie
Energie
Revolutie
een economische
revolutie
Drie drijvende krachten:
Klimaat &
Duurzaamheid
Onafhankelijkheid
De kernboodschap
Deze schets geeft een illustratie van de kernboodschap.
INSPIRATIESTUK

8. 8
&
De energierevolutie bepaalt de welvaart
FLORENCE
RENAISSANCE
ENGLAND
INDUSTRIAL REVOLUTION
NEDERLAND
ENERGIETRANSITIE
NEDERLAND
GOUDEN EEUW
N
EC
Nederlandse
energietransitie
compagnie
AMBITIE. Nederland is dé hub in de energietransitie: net zoals Amsterdam de stapelmarkt was in de Gouden Eeuw.
Stapelmarkt:
In Amsterdam kwam alles
samen: mensen, goederen,
diensten, productie, geld,
innovatie.
&
INSPIRATIESTUK

9. 9
&
Als we de energietransitie niet halen
Dat heeft vergaande negatieve gevolgen voor onze welvaart en ons welzijn
ACHTERUITGANG VAN
WELVAATSNIVEAU
LANGER WERKEN
Langere werkweek,
Pensioenleeftijd 75>
Lagere koopkracht,
hogere onzekerheid op werk,
laagwaardig werk.
MILIEUVERVUILING
KOSTEN MILIEU
VERLIES BEDRIJVIGHEID
Overname door buitenlandse bedrijven.
Het missen van de nieuwe economische sectoren.
VERLIES CONCURREND VERMOGEN
Dure energie, afhankelijkheid van andere landen.
Slechte lucht- en
drinkwaterkwaliteit,
Gezondheidsklachten.
Hoge kosten schoonmaak
milieu.
INSPIRATIESTUK

10. 10
&
De troeven van Nederland
Wendbaar
De belangen zijn groot voor nieuwe verdienmodellen.
Nederland kan daardoor dé proeftuin en springplank zijn.
Sterk in energie: Shell, Rotterdam, Energietechnologie.
Innovatie is de drijvende kracht van de energietransitie.
Kennis: water, wind, bio, chemie, landbouw, techniek.
Internationaal netwerk, open cultuur.
Handelsnatie.
&
INSPIRATIESTUK

11. ENERGIETRANSITIE
Visie op de
FUNDAMENTELE VERBETERING VAN
ONS SOCIAAL-ECONOMISCH BESTEL.
De energietransitie is een
economische & ecologische kans
waarin Nederland leidend zal zijn.
INSPIRATIESTUK
11
&

12. 12
&1870
De OLIE revolutie
Een voorbeeld van de sociaal- economische impact
van een grote revolutie
Standard Oil
1903
Ford
1925
Chemie
1960
Vervoer
2000
Industrie
De vondst van Maaktemogelijk HANDEL Internationale handel, verkorten reistijd.
Een auto voor iedereen: vrijheid, vakantie, arbeidsmobiliteit.AUTO
INDUSTRIEEN
OLIE Chemie, Plastic, Auto.
ENERGIE Goedkope energie > toename welvaart en welzijn.
Welvaart
Welzijn
Industrie
&
INSPIRATIESTUK

13. 13
&1870
De OLIE revolutie
Een voorbeeld van de sociaal- economische impact
van een grote revolutie
Standard Oil
1903
Ford
1925
Chemie
1960
Vervoer
2000
Industrie
De vondst van Maaktemogelijk HANDEL Internationale handel, verkorten reistijd.
Een auto voor iedereen: vrijheid, vakantie, arbeidsmobiliteit.AUTO
INDUSTRIEEN
OLIE Chemie, Plastic, Auto.
ENERGIE Goedkope energie > toename welvaart en welzijn.
Welvaart
Welzijn
Industrie
Bij aanvang van deze revolutie was de precieze
impact onbekend.
Maar dergelijke revoluties zijn bepalend voor
de welvaart en het welzijn.
Amerika had de visie en daadkracht.
&
INSPIRATIESTUK

14. Patronen in de succesverhalen van vroeger
Waarom waren landen succesvol
• Internationale focus betekende
grote afzetmarkt.
• Nood tot bedrijfsefficientie
• Energieprijs laag door innovatie
Aantrekkende kracht op & stimulans
van investeerders, wetenschappers
en ondernemers.
• Sterk internationaal
handelsnetwerk
• Goed investeringsklimaat
• Technologische voorsprong
Amsterdam stapelmarkt: alle
goederen, diensten, informatie,
investeerder en ondernemers te
samen.
Industriële
Revolutie
Gouden
Eeuw
Hotspots
Centrale plekken waar
alles en iedereen
samenkomt:
ondernemers,
investeerders, handel,
diensten, wetenschap.
INSPIRATIESTUK
14
&

15. HUIDIG ECONOMISCH KRACHTENVELD
Visie op
Voortdurende
Wedstrijd
Veranderende
Motor
Internationale
focus
Handel, Diensten
& Maakindustrie
Aanpassend
vermogen
Tussen alle landen en
regio’s. Op alle vlak-
ken.
Nu vooral: inventiviteit
en snelle opschaling.
Internationale
afzetmarkt is vereiste
voor succes.
Traditioneel sterk in
handel en diensten.
Hoog adaptief
vermogen van de
economie is nodig.
INSPIRATIESTUK
15
&

16. HUIDIG ECONOMISCH KRACHTENVELD
Visie op
Voortdurende
Wedstrijd
Veranderende
Motor
Internationale
focus
Handel, Diensten
& Maakindustrie
Aanpassend
vermogen
Tussen alle landen en
regio’s. Op alle vlak-
ken.
Nu vooral: inventiviteit
en snelle opschaling.
Internationale
afzetmarkt is vereiste
voor succes.
MAAKINDUSTRIE moet
weer meer prominentie
krijgen. Oa. door IOT en
waarde creatie.
Hoog adaptief
vermogen van de
economie is nodig.
INSPIRATIESTUK
16
&

17. 7 succesfactoren in de energietransitie
Inzichten uit de geschiedenis in combinatie met het huidig economisch krachtenveld
WETTELIJK
KADER
MAATSCH.
ADOPTATIE &
ACTIVATIE
FINANCIERING STIMULANS
OVERHEID
ONDERNEMER-
SCHAP
KENNIS-
ONTWIKKELING
INNOVATIE
Mogelijkheden &
Regels
Banken,
Investereerders,
Crowdfunding.
Daar waar er nog
geen business case
is.
Winstgevendheid,
internationale focus,
maakindustrie,
cross-disciplinair
Product &
dienstontwikkeling
Fundamenteel
onderzoek.
Meer dan draagvlak:
activatie.
By The People For
The People.
Benodigdheden om de ambitie te halen
INSPIRATIESTUK
17
&

18. Kansen door de energietransitie
Onze daadkracht bepaalt of wij profiteren van deze veranderingen
Verdienmodel
Sectoren
Waardeketen
Duurzaam
Openbare ruimte
Sociaal
Huis & Auto
Waarde creatie: verschuiving
van en onstaan van nieuwe
sectoren.
Zonnepanelen. Windmolens.
Laadpalen in de openbare
ruimte.
Huizen worden anders
gebouwd. De auto is
onderdeel van het energienet.
Nieuwe vaardigheden, kennis
en houding.
De energiesector gaat
volledig veranderen.
Rollen, locatie, vaardigheden
en activiteiten. De aard van
het werk en rolverdeling
verandert.
Huishoudens gaan divers
type diensten en producten
maken, verhandelen.
Circulariteit. “Afval”. De link
tussen consumentisme en
afval.
Onderwijs
Energie
ProSumer
Wijk, Stad, Land
INSPIRATIESTUK
18
&

19. 19
&
ENERGIETRANSITIE
Rollen in de
Overheid Bedrijven &
Organisatie
Burgers
INSPIRATIESTUK

20. 20
&
RIJKS
OVERHEID
Wettelijk
Kader
Verbinden &
Inspireren
Stimuleren
Opdrachtgever
Een selectie van de rollen en spelers
Gem /
Provincies
Onderwijs &
Wetenschap
Energie-
sector
Burger
Publieke Gebouwen
Duurzaamheidsproeftuinen
Technische studies:
fundamenteel
verbeteren rendement
Bedrijfsstudies:
verdienmodel
duurzame lokale energie
voor burgers en bedrijven.
Duurzame Energie
Les & Praktijk voor scholieren,
Studierichting voor studenten.
Lokale Stimulans Beleid: Gemeente
klimaatneutraal in 2050
Ontwikkeling van:
betaalbaar, duurzaam,
betrouwbaar net & energiebronnen
Stimulans: Huis
klimaatneutraal in 2050
Flexibiliteit: Opwekken, opslaan,
terugleveren, slimladen
Omscholing
personeel
Bedrijfs-
leven
Ontwikkelen
Hard- & Software
INSPIRATIESTUK

21. Vanuit de (semi-)overheid zijn er vier zaken
Zodat Nederland de centrale hub van de energietransitie wordt.
WETTELIJK
KADER
VERBINDEN &
INSPIREREN
STIMULEREN OPDRACHTGEVER
INSPIRATIESTUK
21
&
Slide 15: moet eruit, of misschien beter: 4 belangrijke rollen die de overheid en het bedrijfsleven op
zich nemen.

22. 22
&
PROGRAMMA
OVERZICHT
RIJKSOVERHEID
ENERGIETRANSITIE
N
EC
Wettelijk kader
Verbinden &
Inspireren
Stimuleren
Opdrachtgever
Ronde Tafel Europees overleg
Energie Dialoog
Industrie, Infra & Vervoer, Steden,
Landbouw, Huishoudens, Disruptieve Innovatie
Handelsmissie
Energie Lokaal
Summit venture capitalist - energiestransitie
R&D Subsidie: 2 Milj / jaar
Energietransitie Circulaire Economie
Visie
Duurzaamheid Laadinfra & Publieke Ruimte
&
Zo geeft de Overheid invulling aan haar rol.INSPIRATIESTUK

23. Programma’s
(Semi-)overheid
23
&

24. 24
&
ENERGIE LOKAAL
Stadhuis School
Scholieren
12-18 jr
Studenten
19-25 jr
Scholen &
Universiteiten
Lokale
Bedrijven
Gemeenten &
Provincies GEO
PROGRAMMA #1
Proeftuinen
Studenten, scholen en
bedrijven.
Installeren, leren, innoveren
en ondernemen.
Duurzame energie
oplossingen in hun directe
omgeving.
Voordelen
• Stimulans kennis op jonge
leeftijd.
• Stimulans van lokaal
bedrijfsleven & innovatie.
• Opbouwen van een industrie.
• Kennis & ervaring: techniek,
gedrag, ict, sturing.
• Zichtbaarmaken van de
energietransitie in de stad.
• Vieren: jaarlijkse prijs van beste
scholier, student en start-up
Installeer
Leer
Innoveer
Onderneem
“
De sollicitant van de toekomst
heeft de scholierenprijs gewonnen,
is afgestudeerd in de energiestransitie,
en kan in Nederland aan de slag.&
INSPIRATIESTUK

25. 25
&
RONDE TAFEL
Doel
Realisatie van de visie om de stapelmarkt
van de energietransitie te worden.
Samen komen we tot de juiste
regelgeving om de Stapelmarkt van
de energietransitie te worden
2x / jaar
Energiesector
Nutsbedrijf, Productie, Transport
Bedrijfsleven
Techniek, Diensten,
Wetenschap
Studenten, Faculteiten,
Kennisinstituten
Maatsch. Instanties
NGO’s, publieke organen
Burgers
Het publiek
Ministerie
EZ, IenM
Input voor
De juiste kaders en
regelgeving waarmee
• De totstandkoming van
de energietransitie
gerealiseerd wordt.
• Met een volwaardige
bewaking van
maatschappelijke
belangen.
Werkwijze
• Analyseren en balanceren van korte- en
lange termijn belangen.
• Zicht op het volledige speelveld c.q. geen
silo’s.
• Stimulans van breed maatschappelijke
discussie dmv publicatie van visie en
inzichten.
PROGRAMMA #2
&
INSPIRATIESTUK

26. 26
&
SUMMIT
VENTURE CAPITALIST
ENERGIETRANSITIE
AMSTERDAM
FINANCE
Privaat &
Institutioneel
NL Lokaal & Landelijk,
Europees & Wereldwijd
Gevestigde bedrijven,
Start Ups,
Praktisch &
Fundamenteel
ONDERNEMERS
WETENSCHAPOVERHEDEN
Jaarlijks
Host: EZ
N
EC
PROGRAMMA #3
&
INSPIRATIESTUK

27. 27
&
nahapietmorrison.com
Strategie &
Communicatie
Strategie • Visual Business Analysis • Verhaalstrategie • Social Media & Digital