1. Tłum wkracza na scenę
przemiany polityczne w Europie w XIX w.
2. 1. Powstanie społeczeństwa masowego
Postępująca industrializacja przyczyniała się do
głębokich przemian społecznych
upadły dawne bariery społeczne
rozwijały się wielkie aglomeracje miejskie
nasiliły się masowe migracje ze wsi do miast
pojawił się szybki przyrost demograficzny
Wszystkie te przemiany zapoczątkowały proces
powstania społeczeństwa masowego
3. 2. Rozwój konstytucjonalizmu
W XIX w. postulat wprowadzenia konstytucji,
ograniczenia władzy królewskiej przepisami
ustawy zasadniczej, stał się głównym hasłem
ruchów liberalnych
We Francji, po upadku Napoleona i przywróceniu
władzy Burbonów, nie zdecydowano się na
przywrócenie absolutyzmu. Ustrój regulowała Karta
Konstytucyjna z 1814 r.
Konstytucję przyjęli w 1831 r. Belgowie, Prusy
otrzymały konstytucję w 1850 r. a Austria w 1867.
Niczym nieograniczony absolutyzmu utrzymywał się
najdłużej w Rosji.
5. 3. Rządy parlamentarne
Kolejnym ważnym postulatem było
wprowadzenie rządów parlamentarnych, tzn.
tworzenia rządu w oparciu o większość
parlamentarną. Także przed nią rząd miał
ponosić odpowiedzialność.
Zasada ta powstała jeszcze w XVIII w. w systemie
brytyjskim.
Rządy parlamentarne wprowadzono m.in. w Belgii w
1831 r., w Holandii w 1848 i we Francji w 1875 r.
Ustrój III Republiki francuskiej (1875) stał się
wzorem dla demokracji parlamentarnej, lecz jego
wadą były zbyt częste zmiany rządu.
6. 4. Idea republikańska
Hasło obalenia monarchii i wprowadzenia
republiki było postulatem jedynie najbardziej
radykalnych ugrupowań demokratycznych a
później socjalistycznych. Przez cały wiek XIX
ustrój monarchiczny był czymś oczywistym w
większości państw.
Wyjątek, ze względu na tradycje rewolucyjne,
stanowiła Francja. W XIX w. ustrój republikański
odradzał się w tym kraju dwukrotnie – w 1848 i
1870 r.
8. 5. Walka o prawa wyborcze
Rewolucja francuska przyniosła zasadę
uzależnienia praw wyborczych od posiadanego
majątku (cenzus majątkowy). Postulat
poszerzenia praw wyborczych głoszony przez
demokratów i socjalistów stał się jeszcze
bardziej istotny gdy rosła rola ustrojowa
parlamentów w poszczególnych państwach.
Żądanie demokratyzacji obejmowało postulaty
wprowadzenia wyborów powszechnych, równych,
bezpośrednich, tajnych oraz proporcjonalnych
(wybory pięcioprzymiotnikowe)
10. 6. Walka o prawa polityczne kobiet
Powszechne prawo wyborcze nie obejmowało
kobiet. Od lat 60. XIX w. przede wszystkim w
Anglii i Stanach Zjednoczonych rozwijał się
ruch sufrażystek, ruch polityczny kobiet
domagających się przyznania kobietom praw
wyborczych.
W większości krajów kobiety otrzymały prawa
wyborcze dopiero po I wojnie światowej. W Stanach
Zjednoczonych prawo głosu zagwarantowała
kobietom poprawka do Konstytucji wprowadzona w
roku 1920. W Wielkiej Brytanii prawa kobiet do
głosu zostały zrównane z prawami mężczyzn w roku
1928.
12. 6. Walka o prawa polityczne kobiet
Emmeline Pankhurst Emily Davison
13. 7. Nowoczesna scena polityczna
W II połowie XIX w. powstała nowoczesna scena
polityczna opierająca się na funkcjonowaniu
masowych partii politycznych. Partie były
ukierunkowane na zdobycie szerokiego
poparcia społecznego, kształtowały opinię
publiczną i politykę państw w których
funkcjonował system parlamentarny.
LEWICA CENTRUM PRAWICA
komuniści socjaldemokraci ludowcy liberałowie chadecy nacjonaliści konserwatyści
