2. SPIS TEREŚCI
• Węglowodany
• Podział węglowodanów
• Dzienne zapotrzebowanie na węglowodany
• Funkcje węglowodanów
• Źródła węglowodanów
• Niedobory
• Dlaczego nie warto usuwać węglowodanów z codziennej diety?
• Choroby
• Cukrzyca
• Źródła
3. WĘGLOWODANY
Węglowodany zwane cukrowcami, czy też prościej cukrami
albo sacharydami, są to organiczne związki chemiczne, które
składają się z atomów węgla oraz wodoru i tlenu. Dawniej
znane był także pod nazwą wodziany węgla.
Ze względu na budowę dzielą się na: cukry proste
(monosacharydy) oraz cukry złożone (oligosacharydy oraz
polisacharydy).
Węglowodany są nam bardzo potrzebne, tylko muszą znaleźć się
w diecie w odpowiedniej ilości.
5. PODZIAŁ WĘGLOWODANÓW
• Monosacharydy (cukru proste) – glukoza, fruktoza, ryboza,
deoksyryboza – nie hydrolizują* do prostych związków
• Oligosacharydy (dwucukry ) – scharoza, maltoza, celibioza –
hydrolizują z utworzeniem dwóch cząsteczek monosacharydów
• Polisacharydy (wielocukry ) – skrobia, celuloza – hydrolizują
z utworzeniem wielu cząsteczek monosacharydów
* Hydroliza – reakcja jonu z wodą
6. DZIENNE ZAPOTRZEBOWANIE NA
WĘGLOWODANY
Węglowodany powinny stanowić od 50 do 55% całkowitego
dziennego zapotrzebowania na kalorie. Tymczasem
węglowodany pochodzące ze słodkich produktów
i słodzonych napojów nie mogą przekroczyć 10% całkowitej
ilości kalorii.
Jak w takim razie zaspokoić dzienne zapotrzebowanie na
węglowodany? Poniższe wyliczenia odpowiadają najczęściej
występującym dziennym zapotrzebowaniem kalorycznym.
Przelicznik wykorzystany do obliczeń to:
1g węglowodanów = 4 kalorie.
7. ZALECANE WĘGLOWODANY
W ŻWYNOŚCI:
225 g chleba: 123 g
30 g cukru: 30 g
300 g ziemniaków: 60 g
400 g warzyw: 28 g
300 g owoców: 30 g
3 jogurty: 15 g
250 ml mleka: 10 g
8. FUNKCJE WĘGLOWODANÓW
Funkcje węglowodanów przyswajalnych:
•funkcja energetyczna
•funkcja budulcowa
•funkcja regulacyjna
•regulacja gospodarki wodno-elektrolitowej
•funkcja zapasowa
•funkcja transportowa
9. FUNKCJA ENERGETYCZNA
Węglowodany, obok białka i tłuszczy są najważniejszym
składnikiem odżywczym. Stanowią codzienne źródło energii
nie tylko dla mięśni, ale i dla wszystkich komórek. Są paliwem
dla mózgu, który czerpie z nich ponad 50% energii. Stanowią
substrat do wytwarzania elementów strukturalnych komórek
(głównie błon komórkowych) lub substancji biologicznie
czynnych.
10. FUNKCJA BUDULCOWA
Węglowodany zarówno zewnętrzne, jak i syntetyzowane w
ustroju, stanowią substrat do wytwarzania elementów
strukturalnych komórek (głównie błon komórkowych) lub
substancji biologicznie czynnych (galaktoza, ryboza, kwas
galakturonowy, celuloza, hemiceluloza).
16. NIEDOBORY
Niedobory węglowodanów są bardzo niebezpieczne. Należy
pamiętać więc aby je regularnie uzupełniać (spożywając
produkty posiadające węglowodany). Skutkami niedoborów
węglowodanów są:
•brak energii
•osłabienie
•apatia
17. DLACZEGO NIE WARTO USUWAĆ
WĘGLOWODANÓW Z CODZIENNEJ DIETY?
Specjaliści w dziedzinie zdrowego odżywiania są zgodni –
węglowodany są głównym źródłem energii, zwłaszcza dla
naszego mózgu, dlatego bardzo istotnym jest, aby nasza
dieta, także odchudzająca, dostarczała ich odpowiednią ilość
do naszego organizmu. Niestety, na fali popularności diet
białkowych utarło się błędne przekonanie, że węglowodany
zagrażają sukcesowi każdej kuracji odchudzającej.
22. CUKRZYCA
Cukrzyca (diabetes mellitus) jest przewlekłą chorobą, której
przyczyną jest zaburzenie wydzielania insuliny. Niedobór
insuliny prowadzi do zaburzeń w zakresie wykorzystania
glukozy przez komórki organizmu, co powoduje zwiększenie
stężenia glukozy we krwi (hiperglikemię) oraz wydalanie
glukozy wraz z moczem. Cukrzyca charakteryzuje się także
zaburzeniami metabolizmu węglowodanów, tłuszczów i
białek.
23. CUKRZYCA
U ludzi młodych cukrzyca spowodowana jest zniszczeniem lub
niewydolnością komórek trzustki, odpowiedzialnych za
produkcję i wydzielanie insuliny. Ten rodzaj cukrzycy nazywany
jest cukrzycą insulinową zależną, typu 1 lub cukrzycą wieku
młodzieńczego.
U ludzi starszych, na ogół otyłych i z nadciśnieniem tętniczym,
cukrzycę wywołuje oporność na działanie insuliny. Ten rodzaj
cukrzycy nazywany jest typem 2 i wymaga ciągłego
przyjmowania odpowiednich leków doustnych. Często, z
czasem, potrzebne jest także przejście na zastrzyki z insuliną.
25. 5 WCZESNYCH SYMPTOMÓW CHOROBY:
1. Utrata wagi, często połączona ze zwiększonym apetytem
Najogólniej mówiąc, cukrzyca polega na zaburzeniach
metabolizmu węglowodanów. Nasz organizm, nie mogąc
wykorzystać cukrów sięga po inne źródła energii - białka i tłuszcze.
Efekt? Mimo, że nie planowaliśmy diety, tracimy na wadze. I choć
w pierwszym momencie nowa sylwetka może cieszyć, jeśli stan
mimowolnego chudnięcia przedłuża warto przyjrzeć się sprawie z
bliska i wykonać niezbędne badania krwi.
26. 5 WCZESNYCH SYMPTOMÓW CHROBY:
2. Zmęczenie i senność
To jeden z pierwszych, a jednocześnie bardzo
niejednoznacznych objawów cukrzycy. Jeśli zmęczenie i senność
nie ustępuje przez długi czas, a dodatkowo pojawia się apatia,
niechęć do podjęcia jakichkolwiek działań czy depresja,
koniecznie zgłoś się do lekarza.
27. 5 WCZESNYCH SYMPTOMÓW CHROBY:
3. Wzmożone pragnienie i częste oddawanie moczu
Jeśli zauważyłaś, że ostatnio oddajesz mocz nawet 2 - 3 razy
częściej niż zazwyczaj koniecznie skonsultuj to z lekarzem.
Zrób to samo, jeśli mimo przyjmowania dużej ilości płynów
nie jesteś w stanie zaspokoić pragnienia lub odczuwasz
bezustanną suchość w ustach, dochodzącą do stanu
niemożliwości połknięcia pokarmów. Wzmożone pragnienie i
częstomocz to bardzo charakterystyczne wczesne objawy
cukrzycy, dlatego nie wolno ich lekceważyć.
28. 5 WCZESNYCH SYMPTOMÓW CHROBY:
4. Objawy cukrzycy na skórze
Rozwijającej się cukrzycy często towarzyszą stany zapalne
śluzówek, jamy ustnej czy narządów płciowych. Są to
najczęściej nawracające infekcje drożdżakowe, objawiające
się świądem i pieczeniem. Wśród cukrzycowych objawów ze
strony skóry należy wymienić powtarzające się grzybice
paznokci, czyraki, wykwity oraz wypadanie włosów.
29. 5 WCZESNYCH SYMPTOMÓW CHROBY:
5. Nieprzyjemny zapach moczu
To kolejny bardzo charakterystyczny dla cukrzycy objaw. Na skutek
nadmiernego metabolizmu białek powstaje duża ilość tzw. ciał
ketonowych. Nasz organizm, próbując odzyskać stan równowagi
metabolicznej wydala ciała ketonowe z moczem, przez co nabiera
on przykrego, kwaśnego zapachu. W stanie zaawansowanej
cukrzycy acetonem pachnieć może również oddech. Z powodu
ketonemii (zbyt wysokiego stężenie ciał ketonowych w organizmie)
mogą pojawiać się nieustające nudności.
31. POMIAR CUKRU WE KRWI
Glukometr to urządzenie służące do szybkiego, precyzyjnego
pomiaru i bieżącego odczytu poziomu cukru we krwi
wykorzystujące specjalne paski testowe z wtopionymi
elektrodami lub odczynnikiem chemicznym.
Dokładny wynik uzyskujemy w ciągu kilku sekund. Wystarczy
tylko włożyć pasek testowy do aparatu, nanieść na jego
końcówkę niewielką kroplę krwi i odczytać wynik na
wyświetlaczu.
32. POMIAR CUKRU WE KRWI
Pompa insulinowa to niewielkie urządzenie umożliwiające
stałe dostarczanie organizmowi insuliny bez konieczności
robienia wielokrotnych zastrzyków. Główny element pompy to
elektronicznie sterowany precyzyjny silniczek, który działając
na tłok miniaturowej "strzykawki" z insuliną powoduje
wstrzyknięcie dokładnie odmierzonej dawki hormonu.
34. DIETA CUKRZYKA
Zalecenia dietetyczne dla chorych na cukrzycę są takie same jak
dla wszystkich dbających o zdrowie i smukłą sylwetkę. Zawarte
są w „kodeksie” zdrowego stylu życia opracowanym przez prof.
Stanisława Bergera, polskiego fizjologa żywienia. Nazwano je
zasadą „7 U”.
•Unikanie niektórych potraw jest wpisane w dietę cukrzycową.
Dotyczy to głównie pokarmów zawierających dużo tłuszczu
zwierzęcego i soli. Chorzy na cukrzycę muszą unikać słodyczy
oraz alkoholu. Poza tym produkty z białej mąki należy
zastępować wyrobami z mąki razowej.
35. DIETA CUKRZYKA
• Umiarkowanie – jeść należy tylko tyle, ile potrzebuje organizm.
Każda nadwyżka kalorii przekłada się na przyrost wagi, a im
większa masa ciała, tym większe dawki leków są potrzebne.
Trzeba ustalić z lekarzem wartość energetyczną każdego
posiłku. Szczególnie istotne jest kontrolowanie ilości
spożywanych jednorazowo węglowodanów, bo od tego zależy
skuteczność leków.
• Urozmaicenie – im bardziej różnorodna dieta, tym lepiej. Posiłki
należy komponować z wielu różnych produktów: szczególnie
pożądane są warzywa, zboża, nasiona roślin strączkowych,
chude mięso i ryby.
36. DIETA CUKRZYKA
• Uregulowanie – trzeba jeść o stałych porach, aby dobrze
kojarzyć posiłki z przyjmowanymi lekami. Taka regularność
sprzyja też dobremu spalaniu kalorii
• Umiejętność zdrowego przyrządzania posiłków dotyczy
zwłaszcza obróbki termicznej. Nawet chude mięso smażone w
głębokim tłuszczu przestaje być zdrowe. Najlepiej je dusić, piec,
grillować lub gotować. Trzeba też wiedzieć, jak nie dopuścić do
tego, aby produkty nie traciły swoich wartości odżywczych.
Warzywa należy gotować krótko, surówki przyrządzać tuż przed
podaniem. Dwa ostatnie punkty zasady „7 U” nie dotyczą już
diety. To U-prawianie sportu oraz U-śmiechanie się.