ระบบภูมิคุ้มกันคืออะไร www.ครูภูมิคุ้มกัน.com

1. ระบบภูมิคุมกัน คืออะไร ?
ระบบภูมิคุมกัน คือกุญแจดอกสําคัญสําหรับการดูแลสุขภาพ โดยจะชวยใน
การปกปองเรา จากโรคทุกชนิดตั้งแตโรคหวัดจนถึงโรคมะเร็งนอกจากนั้นยัง
สามารถชวยตอสู กับพิษและชะลอความชรา ดังนั้น หากเราใชชีวิตโดยไม
คํานึงถึงสุขภาพอันเกิดจากปจจัยตาง ๆ เชน การรับประทานอาหาร , การ อยู
ในสภาพแวดลอมตาง ๆ สิ่งเหลานี้ลวนแลวแตบั่นทอนระบบภูมิคุนกันให
ออนแอลงและสิ่งที่ตามมา คือ เรามีโอกาสที่จะเปนโรคตาง ๆ ไดงายขึ้น
ระบบภูมิคุมกันทํางานอยางไร ?
ระบบ ภูมิคุมกันจะทําหนาที่เสมือนกองทัพที่
ปกปองรางกาย สวนใหญจะอยูในระบบทางเดินน้ําเหลือง
และกระแสเลือด โดยจะทําหนาที่
1. ทําลายแบคทีเรียที่มารุกราน
2. กําจัดเนื้อเยื่อที่ตายและถูกทําลายลง
ระบบภูมิคุนกันจะสามารถทํางานไดประสิทธิภาพสูงสุด
ตอเมื่อมี ดุลยภาพที่สมบูรณ เชน ลําไสของเรานั้นจะมีทั้ง
แบคทีเรียที่ดีและอันตรายอยูดวยกัน ตราบใดที่แบคทีเรียทั้ง
2 ชนิด ในลําไสอยูดวยกันอยางสมดุลนั้นระบบการยอยก็จะ
แข็งแรงแตในทางตรงขามกันหากแบคทีเรียทั้ง 2 ชนิด ใน
ลําไสอยูกันแบบไรสมดุลก็จะเกิดปญหาในเรื่องของระบบ
การยอยและอาจติดเชื้อได
ศัตรูของระบบภูมิคุมกัน ?
- เซลล ของระบบภูมิคุมกันนั้นตองการสารอาหารบาง
ประเภทเพื่อชวยใหทํางานไดอยาง มีประสิทธิผล เชน อินเตอรเฟยรอน นั้นเปนสารตานไวรัส
และมะเร็งที่ถูกขับออกมาโดยเนื้อเยื่อทั่วรางกายก็ ตองการ Vitamin C ดังนั้น การบริโภค
อาหารที่ขาดสารอาหารที่สมดุลก็จะบั่นทอนระบบภูมิคุมกันใหออนแอ ลง นอกจากนั้นศัตรูที่
สําคัญ ๆ นอกจากการบริโภคอาหารแลวไดแก ความเครียด การสูบบุหรี่ ขาดการออกกําลัง
กาย พักผอนไมเพียงพอ การบริโภคแอลกอฮอลและคาเฟอีนมาก มลพิษตาง ๆ รวมถึงการ
บริโภคยาปฏิชีวนะตาง ๆ อีกดวย
ภูมิคุมกันต่ําเปนอยางไร ?
- ระบบภูมิคุมกันที่ดอยประสิทธิภาพจะสงสัญญาณใหเห็นไดงาย ๆ เชน การที่คนเราปวยเปน
หวัดกันปละ 1-2 ครั้ง และบางครั้งอาจทําใหเราติดเชื้อบอยครั้งขึ้น นอกจากนี้ยังมีอาการอื่น
ๆ อีก ไดแก ระบบการยอยผิดปกติ อาการปวดเมื่อยตามตัวและขอ กลามเนื้อออนแรง
ผิวหนังหมองคล้ํา

2. Transfer Factor คืออะไร
วารสาร ฟารมาไทม [ปที่ 7 ฉบับที่ 73 มกราคม 2552]
“ฟารมาไทม” เปนวารสารรายเดือน มุงนําเสนอขอมูล ขาวสาร ความรูและ
ความกาวหนาใหม ๆ ทัศนะ และกิจกรรมตาง ๆ ของประชาคมผูประกอบวิชาชีพ
เภสัชกรรมทั้งในภาครัฐและเอกชน
โดยเฉพาะอยางยิ่ง “ฟารมาไทม” เปนแหลงขอมูลทางวิชาการเพิ่มเติม
สําหรับเภสัชกรสาขาตาง ๆ และรวมถึงนักศึกษาคณะเภสัชศาสตร เพื่อดํารงไวซึ่ง
มาตรฐานในการประกอบอาชีพและการเตรียมพรอมในการกาวสูความเปน
บุคลากรที่มีคุณภาพของวิชาชีพนี้
น้ํานมแรกของสัตวเลี้ยงลูกดวยนม และ Transfer Factor
ปกติน้ํานมแมของสัตวเลี้ยงลูกดวยนม จัดเปนอาหารที่ดีที่สุดสําหรับทารกหรือลูกนอย ธรรมชาติได
จัดสรรใหน้ํานมของสัตวเลี้ยงลูกดวยนมมีคุณภาพเหมาะสมสําหรับลูก น้ํานมเปนแหลงโปรตีนที่สําคัญซึ่งมี
คุณภาพสูง มีไขมันที่เรียกวา มันเนย ซึ่งเปนแหลงใหพลังงาน มีกรดไขมันที่จําเปนตอรางกายมาก มี
คารโบไฮเดรตและน้ําตาลแล็คโตสที่จะชวยดูดซึมฟอสฟอรัสและแคลเซียม ซึ่งมีอยูมากในน้ํานมไดดี
นอกจากนี้ ยังมี vitamin มากมาย เชน vitamin A, B1, B2, Niacin และ vitamin C เปนตน
ใน 4 -7 วันแรกของน้ํานมแม หรือที่เราเรียกวา “น้ํานมแรก” จะมีน้ํานมน้ําเหลือง (colostrum) ไหล
ออกมาประมาณวันละ 10-40 ซีซี. ซึ่งน้ํานมน้ําเหลืองหรือน้ํานมแรกนี้ จะประกอบดวย protein และ เกลือแร
ที่สูงกวาปกติของน้ํานมทั่วไป แตจะมีไขมันและน้ําตาล lactose ต่ํากวา
ขอดีเดนของน้ํานมแรกหรือน้ํานมน้ําเหลืองก็คือมีภูมิตานทานโรคในปริมาณที่สูง โดยมีสารสําคัญตัว
หนึ่งที่ชื่อวา Transfer Factor (ทรานสเฟอร แฟกเตอร) อยูในน้ํานมแรกนี้ ซึ่งไดถูกคนพบโดย Dr. H.
Sherwood Lawrence (ดร. เอช เชอรวูด ลอเรนซ) ในป ค.ศ.1949 จากนั้นจึงไดมีการคนควาศึกษาวิจัย
อยางตอเนื่อง พบวา Transfer Factor นี้เปน protein ขนาดเล็กที่ประกอบดวย amino acid จํานวน 44 ตัว
และเนื่องจากมีน้ําหนักโมเลกุลไมเกิน 10,000 และเล็กมาก จึงไมเปน antigen ดังนั้น เมื่อ Transfer
Factor เขาสูรางกายจึงไมถูก immune system ทําลาย ทําใหคงอยูในรางกายไดนาน บางทีเปนป ๆ
Transfer Factor ซึ่งมีความหมายวา ตัวปจจัย (factor) ทําหนาที่ถายทอด (transfer) ของ
สิ่งมีชีวิตที่มีภูมิตานทานตอ antigen ชนิดหนึ่งซึ่งเมื่อนําไปใหกับสิ่งมีชีวิตที่ไมเคยไดรับ antigen นั้นมากอน
ก็จะสามารถชักนําใหสิ่งมีชีวิตที่ไดรับ Transfer Factor มีภูมิตานทานตอ antigen ดังกลาวเกิดขึ้น นั่นคือ
ทําใหเกิด passive cellular immunity ได หรือความสามารถในการแสดงออกของภูมิตานทานแบบ cell
mediated immunity จากผูใหที่มีภูมิคุมกันไปสูผูรับที่ไมมีภูมิคุมกัน หรืออาจกลาวไดวา Transfer Factor
เปน dialyzable materials ที่ไดมาจาก sensitized lymphocytes มีคุณสมบัติเปลี่ยน non-sensitized T
lymphocyte เปน sensitized T lymphocyte ซึ่งหลังจากเปลี่ยนสภาพแลว เมื่อพบ antigen (ที่ specific
ตอ Transfer Factor) ก็จะประพฤติตัวเชนเดียวกับ sensitized T lymphocyte มีขอสังเกตวา ถาเอา
lymphocyte ของคนหรือสัตวที่ไดรับ Transfer Factor เชนกันอีกแลวนํามาสกัดก็จะได Transfer
Factor อีก
กลไกการทํางานของ Transfer Factor
กลไกการทํางานของ Transfer Factor ก็ยังไมทราบแนชัด บางก็สันนิษฐานวา Transfer
Factor ซึ่งเปน single-stranded polynucleotide อาจเขาไปใน T lymphocyte และให information แก T
lymphocyte หรือ Transfer Factor เอง อาจถูกนําไปสรางเปน specific antigen receptor บน
lymphocyte ได โดยอาศัยหลักของการชักนํา (inducer fraction) การกระตุนและสราง antibody เฉพาะ
อยาง (antigen specific fraction) และการระงับหรือยับยั้ง (suppressor fraction)

3. Transfer Factor ถูกนํามาใชประโยชนอยางไร
ความกาวหนาทางวิทยาศาสตรไดนํา Transfer Factor มาใชประโยชนหลายดาน เนื่องจากทราบ
วา Transfer Factor จะใหความฉลาดกับภูมิคุมกันซึ่งถูกถายทอดเพื่อจะใชในการจดจําขอมูลจากเซลล
หนึ่งไปยังอีกเซลลหนึ่ง โดย Transfer Factor จะทําหนาที่เสมือนอาจารยใหความรูกับเซลลใหมที่ผลิตขึ้น
ในรางกาย เพื่อที่จะเพิ่มประสิทธิภาพของระบบภูมิคุมกันที่แข็งแรง เพื่อการอยูรอดของเซลลที่เกิดใหมใน
สภาพแวดลอมใหม รวมทั้งทําใหการสื่อสารและการแลกเปลี่ยนขอมูลเกี่ยวกับภูมิคุมกันระหวางเซลลใน
รางกายใหมีประสิทธิภาพดียิ่งขึ้น จึงไดมีการนํามาใชในกรณีของ
1. Immunodeficiency เพื่อชวยเพิ่มภูมิตานทานใหกับรางกาย โดยมีขอดีคือ ไมทําใหเกิดปฏิกิริยา
graft versus host ในผูรับที่มี immunodeficiency ดังการให lymphocyte เนื่องจาก Transfer Factor
เปนการให cellular immunity โดยแทจริง ซึ่งผิดกับการให lymphocyte ที่มักจะมี B lymphocyte ปะปนไป
กับ T lymphocyte เสมอ ทําใหได humoral immunity ดวย ซึ่งไมเปนที่ตองการในการรักษา
2. ชวยเพิ่มเซลลตานมะเร็ง (Anti-cancer)
3. ชวยเพิ่มเซลลตานเซลลติดเชื้อ (infectious disease) ที่มีสาเหตุมาจากเชื้อ bacteria, virus, เชื้อรา
เชน เปนหวัด เจ็บคอ วัณโรค ตับอักเสบ เริม ไซนัส เปนตน
4. ชวยปรับความสมดุลของภูมิคุมกันบกพรอง (HIV)
5. ชวยลดอาการภูมิแพตัวเอง เชน SLE ขออักเสบและการอักเสบอื่น ๆ
6. ชวยลดอาการภูมิแพ หอบหืด ขึ้นผื่น แพอากาศ
7. โรคผิวหนังบางชนิด ชวยลดปญหา เชน Eczema เปนตน
ปจจุบันนี้ Transfer Factor นอกจากจะพบในน้ํานมแรกของสัตวเลี้ยงลูกดวยนมแลว ยังสามารถพบใด
ไขแดงดวย ซึ่งก็ไดมีการสกัดสาร Transfer Factor มาใชประโยชนทางการแพทย โดยสกัดจากน้ํานมแรก
หรือน้ํานมน้ําเหลือง (colostrum) ของวัว และจากไขแดง ในรูปแบบของการใชรับประทาน จึงเปน
ความกาวหนาทางการแพทยและโลกวิทยาการยุคใหม เพื่อใชในการเพิ่มประสิทธิภาพของระบบภูมิคุมกัน
ตาง ๆ ของมนุษยในการตอสูกับโรคภัยไขเจ็บตาง ๆ ไมวาจะเปนเรื่องของโรคติดเชื้อ ภูมิแพ ภูมิตานทานต่ํา
ภูมิคุมกันบกพรอง และโรคมะเร็ง
Reference:
1. คูมืออิมมูโนวิทยา คณะผูเรียบเรียง สุทธิพันธ สาระสมบัติ วิบูลยศรี พิมลพันธุ สายสุนี วนดุรงควรรณ นภา
ธร บานชื่น บรรณาธิการโดย ศ.นพ.ประเสริฐ ทองเจริญ หนา 87-88
2. มะเร็ง การรักษาและการปองกัน โดย รศ.พญ. สุพัตรา แสงรุจิ แผนกรังสีวิทยา คณะแพทยศาสตร
ศิริราชพยาบาล
3. PDR for Nonprescription Drugs, Dietary Supplement, and Herbs 29 edition, 2008
4. รศ.นพ. เบญจะ เพชรคลอย ความรูพื้นฐานและการทดสอบอิมมูโนวิทยา (ป 25)
5. ดร. สนิท มกรแกวเกยูร ภูมิคุมกันระบบเซลลและสารออกฤทธิ์ คูมือภูมิคุมกันวิทยา รวบรวมโดย ศักดิ์ชัย
เดชตรัยรัตน ภาควิชาภูมิคุมกันวิทยาคลินิก คณะเทคนิคการแพทย มหาวิทยาลัยเชียงใหม 2530
6. Sean C Sweetman, Martindale (Thirty-fifth edition), 2007
7. Rak, AV et al. Effectiveness of Transfer Factor (TF) in the Treatment of Osteomyelitis
Patients. International Symposium in Moscow 2002, Nov. 5-7, 62-63
Patients, Russian Journal of HIV, AIDS and Related Problems 2002, 1, 79-80
8. Granitor, VM et al. Usage of Transfer Factor Plus in Treatment of HIV Infected