Nota refleksi pelajar praktikal

1. REFLEKSI DALAM
PENGAJARAN & PEMBELAJARAN

2. DEFINISI
Satu pemikiran secara mendalam iaitu
seseorang itu akan memikirkan atau
merenung semula situasi yang telah
dilalui untuk menganalisis apa yang
telah dilakukan dan mengapa dilakukan
sedemikian (Woolfolk, 1995)

3. Refleksi ialah satu proses mengingat dan
merenung kembali pengalaman dan aktiviti
yang telah dialami serta menganalisis dan
menilai kelebihan dan kekurangannya yang
bertujuan memikirkan cara memperbaiki
dan mengubahsuai untuk panduan dan
kegunaan di masa hadapan

4. RASIONAL MEMBUAT REFLEKSI

5. 1. Dapat mengimbas kembali segala perasaan
yang timbul dalam situasi tertentu
2. Membezakan antara perasaan dan fakta
(gambaran yang lebih objektif dan rasional
terhadap sesuatu perkara)
3. Pelatih menjadi lebih peka dan prihatin
terhadap dunianya dan dunia orang lain
4. Pelatih menjadi lebih senang menerima dan
kurang menghakim.
5. Pelatih dapat menyediakan diri untuk
menghadapi cabaran masa hadapan

6. PRA SYARAT MEMBUAT REFLEKSI

7. Keterbukaan
• Melihat masalah dari semua aspek
• Mengambil kira semua maklumat yang diperoleh
sebelum membuat keputusan pengajaran
Bertangggungjawab
• Bertanggungjawab di atas kejayaan dan segala
kegagalan
Kerelaan
• Komitmen sepenuhnya terhadap pengajaran
• Rajin mengajar semua murid
• Dapat memenuhi keperluan profesion

8. TANGGUNGJAWAB RAKAN PENILAI

9. 1. Menyediakan dokumen yang berkaitan.
 Borang penilaian pengajaran mikro/makro
 Rancangan pengajaran
 Rubrik penilaian pengajaran mikro/makro
2. Mengenalpasti rakan guru pelatih yang akan mengajar
dan kemahiran yang akan dipraktikkan.
3. Membuat pemerhatian pengajaran rakan guru pelatih.
4. Menyemak dokumen – RPH dan bahan-bahan yang
digunakan
5. Mencatat maklumat/isu-isu sepanjang pelaksanaan
pengajaran.

10. 6. Memberi skala pemarkahan mengikut kriteria ditetapkan
7. Memberi maklumbalas/komen/nasihat/cadangan secara
lisan dan bertulis.
8. Menyerahkan borang penilaian kepada rakan guru
pelatih yang terlibat.

11. KELEBIHAN SESI RAKAMAN

12. • Penggunaan rakaman/video untuk tujuan
pengajaran dan pembelajaran mengaitkan
bagaimana seseorang individu memperolehi
pengetahuan dan kemahiran melalui
pemerhatian ke atas video yang ditonton.
• Terdapat dua proses penting dalam amalan
pembelajaran melalui pemerhatian ke atas
bahan video ini iaitu pemodelan (modelling)
dan peniruan semula (imitating)

13. • Terdapat empat pendekatan dalam
penggunaan video dalam pengajaran dan
pembelajaran yangmerangkumi: (a) model
daripada video, (b) maklumbalas terhadap
video, (c) memberi contoh dan peringatan
daripada video, (d) pengajaran melalui video

14. • Kepentingan dalam mewujudkan situasi
pembelajaran yang reflektif serta
keterbukaan dalam memberi dan menerima
kritikan daripada pensyarah dan rakan-rakan
guru pelatih menjadikan proses ini sebagai
ramuan penting yang perlu wujud dalam
usaha memupuk kemahiran guru pelatih
terutama dalam aspek pedagogi.

15. KEPENTINGAN REFLEKSI

16. • Membuat penilaian kendiri
• Berfikir secara analitik, kritis & kreatif
• Menganalisis aktiviti pengajaran
pembelajaran di sekolah
• Mencari alternatif dalam membuat
keputusan
• Mencari jalan penyelesaian
• Mengubah tingkah laku

17. JENIS-JENIS REFLEKSI

18. 1. Refleksi ke atas tindakan
Refleksi terhadap praktis, tindakan dan pemikiran
seseorang selepas sesuatu sesi praktis
2. Refleksi semasa tindakan
Refleksi terhadap fenomena, pemikiran dan
tindakan semasa praktis
3. Refleksi untuk tindakan
Hasil yang diperlukan daripada kedua-dua jenis
refleksi. Bertujuan memandu seseorang ke arah
tindakan masa depan

19. CIRI-CIRI GURU YANG REFLEKTIF

20. 1. Sentiasa mempelajari dan memahami
sesuatu yang baru hasil daripada
pengalamannya yang telah dilalui
2. Sentiasa berfikir tentang tujuan, isi,
kandungan dan tindakan dalam konteks
pengajaran
3. Sentiasa melihat sesuatu isu, situasi
atau masalah dari pelbagai perspektif
agar penyelesaian terbaik dapat dibuat
dengan lebih sistematik

21. 4. Berusaha memperbetulkan sebarang
kesilapan dan perlakuan semasa
merancang dan melaksanakan
pengajaran
5. Boleh menghubung kait apa yang
dipelajari atau dialami dengan tugas dan
kehidupan harian
6. Sentiasa mempelajari daripada apa yang
dibuat agar memberi makna kepadanya
dalam konteks peribadi, profesion,
masyarakat dan negara

22. ISU-ISU YANG MEMPENGARUHI
KEBERKESANAN PROSES REFLEKSI
DALAM KUMPULAN

23. 1. Sesetengah pelajar berasa kurang senang
apabila mendapat teguran daripada rakan-
rakan.
2. Setengah pelajar merujuk kepada isu
audiens iaitu dalam aktiviti pengajaran
mikro/makro, ‘pelajar’ terdiri daripada rakan
sekelas mereka.
3. Tahap pemikiran yang sama antara ‘guru’
dan ‘pelajar’.

24. SOALAN YANG BOLEH
DIKEMUKAKAN UNTUK REFLEKSI

25. 1. Apakah yang telah saya lakukan ?
2. Apakah akibat / hasil tindakan saya ?
3. Mengapa terjadi demikian ?
4. Apakah perasaan saya ?
5. Apakah yang telah saya pelajari ?
6. Apakah tindakan saya selepas ini?

26. KEMAHIRAN-KEMAHIRAN MENGAJAR YANG
BOLEH DIJADIKAN PANDUAN UNTUK
MEMBINA REFLEKSI

27. 1. Permulaan/set induksi
2. Mempelbagaikan rangsangan
3. Memberi peneguhan
4. Menyoal
5. Memberi penerangan
6. Menggunakan contoh/ilustrasi
7. Menerapkan nilai dan KBKK
8. Menggunakan sumber P&P
9. Bercerita
10. Menggunakan papan kapur
11. Menguruskan bilik darjah
12. Penggabungjalinan & penyerapan
13. Suara, intonasi, arahan
14. Penutup

28. CADANGAN KOMPONEN REFLEKSI

29. Perasaan/Bisikan Hati
- Bagaimana perasaan, apa yang dirasa
Analisis/Penilaian
- Menilai secara objektif
Kesedaran Baru/Harapan
- Kesimpulan dari peristiwa yang berlaku
Cadangan/Tindakan
- Langkah akan diambil

30. CONTOH-CONTOH REFLEKSI

31. CONTOH REFLEKSI 1

32. Saya telah melaksanakan aktiviti
kumpulan. Ini merupakan kali
pertama saya melakukan kaedah ini.
(PERISTIWA)

33. Saya gembira dan berpuas hati kerana
aktiviti yang dirancang dapat dilaksanakan
dengan berkesan. Semua pelajar
melibatkan diri secara aktif. Arahan
dipatuhi dan terdapat pelajar
menyumbang idea dan pendapat yang
bernas. (PERASAAN)

34. Saya memulakan pengajaran dengan
membahagi kelas kepada beberapa
kumpulan mengikut kebolehan. Saya
memberi tajuk yang sesuai untuk
dibincangkan. Saya menjelaskan langkah-
langkah dan peraturan yang perlu
dipatuhi. Saya rasa saya telah bertindak
sebagai fasilitator yang berkesan.
(MENILAI/MENGANALISIS)

35. Saya menyedari kini semua pelajar mempunyai
potensi dan guru harus menggilap potensi
mereka. (HARAPAN/KESEDARAN BARU)
Untuk pengajaran di masa hadapan, saya
bercadang melaksanakan aktiviti-aktiviti yang
lebih mencabar, yang mampu merangsang
pemikiran pelajar seperti forum, projek,
perbahasan.
(CADANGAN/TINDAKAN)

36. CONTOH REFLEKSI 2

37. Saya amat kecewa kerana gagal memberi
penerangan dengan berkesan disebabkan
murid di belakang kelas yang agak bising.
(PERASAAN)

38. Walaupun saya menyediakan BBM, tapi ia gagal
menarik perhatian murid. Mungkin BBM tersebut
tidak menarik. Atau mungkin ia kurang jelas
(disebabkan penggunaan warna yang kurang
sesuai) bagi murid di belakang kelas. Untuk
mengawal kelas saya telah mengetepikan BBM
dan menyuruh murid menyalin nota di papan
kapur ke dalam buku catatan mereka.
(ANALISIS DAN KESEDARAN)

39. Pada masa akan datang saya akan membina
BBM yang bukan sahaja cantik bahkan
menitikberatkan aspek warna yang
digunakan agar dapat menarik perhatian
murid. Saya juga akan meminta pandangan
dan nasihat rakan dan guru pembimbing.
(CADANGAN/TINDAKAN)

40. LANGKAH-LANGKAH REFLEKSI P & P

41. Mengesan Masalah
Memahami masalah melalui pemikiran kognitif
Memproses dan menganalisis data dengan
pemikiran secara kritis

42. Mengingat kembali perhubungan pengalaman yang
sedia ada dengan penyelesaian
Mencadang pelbagai penyelesaian dengan
pemikiran kritis dan kreatif
Menilai penyelesaian dengan penggunaan pemikiran
refleksi untuk membuat keputusan atau menetap
tindakan

43. BORANG REFLEKSI
(Pengajaran & Pembelajaran)

44. Langkah Kekuatan Kelemahan
Set Induksi Guru pelatih……..
Langkah 1 Guru pelatih………
Langkah 2
Langkah 3
Penutup
Tindakan yang telah diambil/Cadangan tindakan
__________________________________________________________
__________________________________________________
Kesan dan Tindakan Susulan
__________________________________________________________
__________________________________________________

50. ‫قاعده‬
‫تيكنيك‬
‫علمو‬‫نتسن‬‫ر‬
‫ضابوغجالين‬
‫اد‬‫سديا‬ ‫فغتاهوان‬
‫كماهيرن‬
‫برفيكير‬
‫موريد‬‫كمنجادين‬
‫فغاجرن‬‫اتيضي‬‫ر‬‫ست‬
‫فغاجرن‬‫تن‬‫فندك‬
‫ب‬
.
‫ب‬
.
‫م‬ ‫نيالي‬‫فنرفن‬

51. JURNAL REFLEKTIF
(MINGGUAN)

54. SESI SOAL JAWAB