4. O Γιόχαν Βόλφγκανγκ φον Γκαίτε γεννήθηκε στη
Φραγκφούρτη στις 28 Αυγούστου 1749. Ήταν γιος μιας
ιδιαίτερα εύπορης οικογένειας που του προσέφερε πολλές
δυνατότητες μόρφωσης. Από μικρός εκδήλωσε κλίση προς τη
Λογοτεχνία και το Θέατρο και αγαπούσε με πάθος τη
ζωγραφική. Σε ηλικία 16 ετών, το 1765, πήγε να σπουδάσει
νομικά στη Λειψία, αναγκάστηκε όμως λόγω προβλημάτων
υγείας να διακόψει τις σπουδές του, τις οποίες ολοκλήρωσε
στο Στρασβούργο το 1771 και εξάσκησε το επάγγελμα του
δικηγόρου. Μελέτησε φυσική, χημεία και ανατομία και 70
χρόνια πριν το Δαρβίνο διατύπωσε την θεωρία της ενότητας
και της συνέχειας στη φύση. Αντιπαθούσε ιδιαίτερα την
Εκκλησία, την ιστορία της οποίας χαρακτήρισε
«συνονθύλευμα πλανών και βίας».
5. Μάλιστα στο ποίημά του «Προμηθέας», υποστήριξε ότι ‘’ο
άνθρωπος πρέπει να πιστεύει στον εαυτό του κι όχι στους
θεούς’’. Το 1775 διορίστηκε σύμβουλος του ηγεμόνα της
Βαϊμάρης Καρόλου Αυγούστου και υπουργός των
Οικονομικών. Γνωρίστηκε με την εικοσιτριάχρονη Κριστιάνε
Βούλπιους και το 1806 την παντρεύτηκε. Το 1789 είχε
γεννηθεί ο γιος τους Αύγουστος ενώ το 1816 πέθανε η
γυναίκα του. Από το 1791 έως το 1817 διηύθυνε το Αυλικό
Θέατρο της Βαϊμάρης. Το 1795 γνωρίστηκε με το Σίλερ και
ανέπτυξαν μια βαθιά φιλία που κράτησε ως τον θάνατο του
δεύτερου, το 1805. Στη Βαϊμάρη, ο Γκαίτε έζησε ως το τέλος
της ζωής του, στις 22 Μαρτίου του 1832.
6. Το 1773 δημοσίευσε το πρώτο του δράμα: ‘Γκαιτς φον
Μπερλίχινγκεν’. Το 1774, σε ηλικία 25 ετών, συγκλονισμένος
από την αυτοκτονία ενός φίλου του, έγραψε το έργο που του
χάρισε πανευρωπαϊκή αναγνώριση: ‘Τα πάθη του νεαρού
Βέρθερου’, με το οποίο δημιούργησε το πρότυπο του
ρομαντικού ήρωα, έργο που λάτρεψε ο Ναπολέων. Τα έτη
1786-87 δούλεψε το πρώτο μέρος του "Φάουστ", έργο ζωής
το οποίο ολοκληρώθηκε ένα έτος πριν από τον θάνατό του.
Έγραψε υπέροχα ποιήματα, θεατρικά έργα, τραγούδια,
μυθιστορήματα, ταξιδιωτικές εντυπώσεις, επιστολές. Μεταξύ
των πιο σημαντικών είναι : ‘Τα χρόνια μαθητείας του Βίλχελμ
Μάιστερ’, ‘Ερμάνος και Δωροθέα’, ‘Έγκμοντ’, ‘Εκλεκτικές
συγγένειες’, και η αυτοβιογραφία του ‘Ποίηση και Αλήθεια’.
Μεγαλοφυΐα, ο Γκαίτε διακρίθηκε ως ποιητής, συγγραφέας
θεατρικών έργων, φιλόσοφος, ζωγράφος, επιστήμονας και
πολιτικός.
7. Χρόνος - Τόπος : Αοριστία τόπου και χρόνου.
Βασικά πρόσωπα : Ο Νόμπελ ο βασιλιάς, η
γυναίκα του η βασίλισσα (λιοντάρια) και ο Ράινεκε
ο πρωταγωνιστής και η γυναίκα του (αλεπούδες).
Οι ανιψιοί του Ράινεκε: ο Γκρίμπαρτ (ασβός), ο
Μαρτίνος (μαιμού), ο Χίντζε (γάτος) και ο Μπελύν
(κριός). Έπειτα, ο θείος του: ο Μπράουν (αρκούδα).
Τέλος, ο Ίζεγκριμ και η γυναίκα του (λύκοι).
8. Αφηγητής :
Εξωτερικός αφηγητής που δεν συμμετέχει στην πλοκή,
ούτε είναι ένας από τους χαρακτήρες της ιστορίας.
Αφηγηματικοί τρόποι :
ΜΕΙΚΤΟΣ ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟΣ ΤΡΟΠΟΣ
Αφήγηση (σελ 19) «Ο Νόμπελ...απείραχτο»
Περιγραφή (σελ 19) «Είχε έρθει...πολυξόμπλιαστη η γης της»
Διάλογος (σελ 20-21) «Πολυχρονεμένε μου...ό,τι θέλει»
9. «Το παραμύθι της αλεπούς» είναι μια επική ιστορία,
χωρισμένη σε 12 άσματα, που έχει τις ρίζες της με διάφορες
παραλλαγές στα βάθη των αιώνων, επενδυμένη από την
αφηγηματική μαεστρία και τη ρομαντική υφή του Γκαίτε. Ο
Γκαίτε έγραψε το «Παραμύθι της Αλεπούς» (Ράινεκε Φουξ) το
1793, όταν ο πόλεμος μεταξύ Γαλλίας και Αυστρίας μαινόταν
και ο συγγραφέας βρισκόταν στο μέτωπο. Το παραμύθι της
αλεπούς λαμβάνει χώρα σε έναν αόριστο τόπο και χρόνο, σε
μία κοινωνία που απαρτίζεται και κυβερνάται από ζώα. Η
κατεργάρα αλεπού, η οποία συμβολίζει την αστική τάξη που
μάχεται με τη φεουδαρχία και τους ευγενείς, ζει και δρα στην
κοινωνία των ζώων που είναι μικρογραφία της ανθρώπινης.
10. Η κατεργάρα αλεπού, λοιπόν, οδηγείται ενώπιον του ζωικού
βασιλείου, για να δικαστεί για τις παράνομες πράξεις της.
Εκείνη, όμως, καταφέρνει πάντοτε και ξεφεύγει, πατώντας στις
αδυναμίες των άλλων ζώων και διαβλέποντας πράγματα που οι
άλλοι δεν έχουν καν φανταστεί. Ακόμα και όταν απεσταλμένοι
του βασιλιά φτάνουν έξω από το σπίτι της, για να την
οδηγήσουν ενώπιον του βασιλιά, εκείνη κατορθώνει να στείλει
πίσω τους απεσταλμένους με άδεια χέρια και χτυπημένους από
τα ίδια τους τα πάθη, τη λαιμαργία, τις αδυναμίες. Μέσα από
όλες αυτές τις περιπέτειες ο λαός του ζωικού βασιλείου
διαμαρτύρεται και αναζητά τρόπους που θα οδηγήσουν την
πονηρή αλεπού στην κρεμάλα. Και ενώ όλα φαίνονται καλά για
την αλεπού, μία φοβερή ανατροπή την αναγκάζει να δώσει έναν
αγώνα στην παλαίστρα με τον εκπρόσωπο των εχθρών του,
Ίζεγκριμ τον λύκο, για να πάρει το ‘’δίκιο’’ του πίσω.
11. Ως ήρωας ο Ράινεκε είναι ένα αμφιλεγόμενο πρόσωπο. Από τη μια
μεριά, ακαταπόνητος ψεύτης, ψυχρός εκτελεστής και δεινός
απατεώνας και από την άλλη πλευρά, θα νοιαστεί για την
οικογένεια και τους φίλους του, θα αγωνιστεί με γενναιότητα για τη
ζωή του, θα τιμήσει το γενεαλογικό του δέντρο και θα αποδείξει ότι
διαθέτει υψηλές πολιτικές και διοικητικές ικανότητες.
Αμφιλεγόμενα πρόσωπα είναι και οι εχθροί του Ράινεκε : ο
Μπράουν η αρκούδα, ο Χίντζε ο αγριόγατος και ο Ιζεγκριμ ο λύκος,
δεν είναι μόνο τα θύματα του Ράινεκε, που υποφέρουν από τις
κατεργαριές του, αλλά κι αυτοί εξαπατούν και λένε ψέματα,
στήνουν παγίδες και χρησιμοποιούν τη φαντασία τους, για να
γλιτώσουν το τομάρι τους. Ένα παιχνίδι εξουσίας, στο οποίο τα
διάφορα πρόσωπα συγκρούονται για να επιβάλλουν την κυριαρχία
τους. Ένα παιχνίδι, όπου κανείς δεν είναι απολύτως ένοχος και
κανείς δεν είναι απολύτως αθώος.
12. Μία ιστορία, όπου κάθε λεπτό πιστεύουμε στην
καταδίκη της αλεπούς. Για κάθε ψέμα όμως που
καταλογίζουν στον Ράινεκε οι εχθροί του, υπάρχει η δική
του αντίθετη αλήθεια. Το ίδιο και για κάθε απόδειξη της
εντιμότητας των εχθρών του, υπάρχει μια διάψευση εκ
μέρους του Ράινεκε. Μία ιστορία με διαλόγους πολύ
ευφυείς και με χαρακτήρες ηρώων πειστικούς και
ρεαλιστικούς. Μία ιστορία, ύμνος της ρητορικής και της
πειθούς, μιλάει για την αρετή, την τόλμη, την αλήθεια, το
ψέμα, το πνεύμα, τα συμφέροντα, τις αδυναμίες τα
συναισθήματα, την εξουσία, την κυριαρχία, με μια λέξη
για την Πολιτική. Ένα έργο, που θα μείνει αθάνατο για
πολλούς ακόμα αιώνες.