Tiểu Luận Triết Về Kinh Tế Thị Trường Định Hướng XHCN.docx

DỊCH VỤ VIẾT THUÊ ĐỀ TÀI TRỌN GÓI - ZALO / TEL: 0932.091.562 -
LUANVANPANDA.COM -
TẢI TÀI LIỆU – KẾT BẠN ZALO: 0932.091.562
LUANVANPANDA.COM -
A. ĐẶT VẤN ĐỀ
Công cuộc đổi mới đất nước do Đảng Việt Nam khởi xướng và lãnh
đạo tại Đại hội toàn quốc lần thứ VI đã được thực hiện hơn 20 năm. Hơn 20
năm qua thế giới và đất nước đã có rất nhiều biến đổi phức tạp, tạo ra cả thời
cơ và thách thức. Dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam, công cuộc
đổi mới đất nước đã và đang giành được những thành tựu to lớn và quan
trọng, góp phần ổn định chính trị, đưa đất nước không ngừng phát triển và có
vị thế xứng đáng trên trường quốc tế. Trong những thành tựu to lớn đạt được
20 năm đổi mới, những thành tựu đạt được trong lĩnh vực kinh tế là vô cùng
quan trọng, được Đảng, Nhà nước và nhân dân ta đánh giá cao và ghi nhận
với đường lối thực hiện "nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa
có sự quản lý của Nhà nước". Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa
được Đảng cộng sản Việt Nam đưa ra từ Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI
và được coi như là đặc trưng của thời kỳ quá độ lên CNXH ở đất nước ta.
Kinh tế thị trường định hướng XHCN có sự quản lý của Nhà nước được
xuất phát từ thực tế của nước ta và sự vận dụng quan điểm của chủ nghĩa Mác
Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh trong giai đoạn cách mạng mới
Thực hiện nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa được coi
như là một giải pháp cơ bản, quan trọng trong đường lối đổi mới đất nước mà
Đảng ta xác định trong suốt 20 năm qua từ Đại hội VI đó là: Dứt khoát từ bỏ
mô hình kinh tế phi hàng hóa, phi thị trường, mô hình kinh tế tập trung quan
liêu bao cấp. Chủ trương phát triển nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần
còn được xác định rõ trong cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá
độ năm 1991 đó là "Phát triển nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần theo
định hướng XHCN vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà
nước". Và cho đến Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VIII lại đưa ra quan niệm
mới và rất quan trọng "sản xuất hàng hóa không đố lập với chủ nghĩa xã hội
mà là thành mục tiêu phát triển nền văn minh nhân loại, tồn tại khách quan,
cần thiết cho công cuộc đã được xây dựng chủ nghĩa xã hội và cả khi CNXH
đã được xây dựng". Đến Đại hội IX khái niệm "Kinh tế thị trường" được

LUANVANPANDA.COM -
LUANVANPANDA.COM -
chính thức nêu lên trong văn kiện Đại hội - khẳng định kinh tế thị trường của
ta không phải là kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa. Đại hội IX đưa ra khái
niệm "Kinh tế thị trường định hướng XHCN" xem đó là mô hình tổng quát
trong suốt thời kỳ quá độ đi lên CNXH ở Việt Nam.
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. VAI TRÒ CỦA NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN KINH
TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA Ở VIỆT NAM
1. Sự phát triển các quan điểm đường lối chủ trương của Đảng ta
về phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam
Trong nền kinh tế thị trường định hướng XHCN, kinh tế Nhà nước
đóng vai trò chủ đạo; kinh tế Nhà nước cùng với kinh tế tập thể tạo thành nền
tảng của nền kinh tế quốc dân; kinh tế tư nhân kể cả kinh tế tư bản tư nhân là
một bộ phận hợp thành của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa. Và thực tế đã chứng minh, ngày nay vai trò của nền kinh tế tư nhân
đang và sẽ có xu hướng tăng lên vì lợi ích của đất nước và chủ nghĩa xã hội,
Đảng và Nhà nước ta chủ trương khuyến khích phát triển kinh tế tư nhân
trong mọi ngành nghề mà luật pháp không cấm kể cả kinh tế tư nhân qui mô
lớn. Vấn đề đặt ra là phải có những chính sách và giải pháp tạo điều kiện để
các thành phần kinh tế càng phát triển, phát huy mặt tích cực, hạn chế mặt
tiêu cực vừa không làm mất động lực phát triển, vừa chủ động khống chế
phân hóa hai đầu, giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa.
Như vậy, đảm bảo định hướng xã hội chủ nghĩa phải được thể hiện
ngay trong sự vận động của mỗi thành phần kinh tế trong nền kinh tế thị
trường nước ta. Và đặc trưng của đổi mới tư duy kinh tế ở nước ta có thể được
khẳng định khái quát như sau:
+ Từ tư duy hiện vật sang tư duy hàng hóa, tư duy thị trường.
+ Từ tư duy bao cấp ỷ lại, thụ động sang tư duy chủ động sáng tạo

LUANVANPANDA.COM -
LUANVANPANDA.COM -
+ Từ tư duy kinh tế "khép kín" sang tư duy mở, chủ động hội nhập kinh tế
+ Từ tư duy đơn sở hữu, sang tư duy đa sở hữu, đa thành phần.
+ Từ không thừa nhận đến thừa nhận đa dạng hóa hình thức phối, kể cả
phân phối theo vốn, tài sản.
+ Từ tư duy "Nhà nước làm tất cả, độc quyền" sang tư duy đa dạng hóa các
chủ thể làm kinh tế, giảm độc quyền Nhà nước, xóa bỏ độc quyền doanh nghiệp.
Việc Đảng, Nhà nước ta quyết định lựa chọn giải pháp "Thực hiện nền
kinh tế thị trường - định hướng xã hội chủ nghĩa có sự quản lý của Nhà nước
là một quyết định đúng đắn. Đây là một bước đột phá lớn về nhận thức trong
đổi mới tư duy của Đảng ta, nó làm rõ mối quan hệ biện chứng giữa kinh tế
thị trường và chủ nghĩa xã hội, khẳng định kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa phù hợp với các đặc điểm của dân tộc và định hướng XHCN là
vấn đề có tầm chiến lược lâu dài để xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội ở
Việt Nam. Khẳng định mục đích của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa là phát triển lực lượng sản xuất, xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật
chủ nghĩa xã hội, nâng cao đời sống tinh thần của nhân dân. Muốn vậy phải
tập trung sức phát triển lực lượng sản xuất, giải phóng triệt để lực lượng sản
xuất - quan hệ sản xuất phải phù hợp với tinh thần và trình độ phát triển của
lực lượng sản xuất.
2.Các chủ trương chính sách lớn của Đảng, Nhà nước đối với việc
xây dựng kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa
Trước khi đổi mới, khi chưa xác định phát triển nền kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa, chúng ta không thừa nhận sản xuất hàng hóa, cơ
chế thị trường, chúng ta xe kế hoạch là đặc trưng quan trọng nhất của kinh tế
xã hội chủ nghĩa, phân bổ mọi nguồn lực theo kế hoạch là chủ yếu, coi thị
trường chỉ là công cụ thứ yếu bổ sung cho kế hoạch không thừa nhận trên
thực tế sự tồn tại nền kinh tế nhiều thành phần trong thời kỳ quá độ - lấy kinh

LUANVANPANDA.COM -
LUANVANPANDA.COM -
tế quốc doanh và tập thể là chủ yếu - muốn nhanh chóng xóa bỏ sở hữu tư
nhân và kinh tế, cá thể, tư nhân xây dựng nền kinh tế khép kín. Sau đổi mới
xác định ở nước ta có 3 chế độ sở hữu là sở hữu toàn dân, sở hữu tập thể và sở
hữu tư nhân, từ đó tạo thành nhiều hình thức sở hữu toàn thành phần kinh tế
đan xen hỗn hợp xóa bỏ mọi hình thức phân biệt đối xử giữa các thành phần
kinh tế. Xác định ngày càng rõ hơn nội dung, vai trò chủ đạo của kinh tế Nhà
nước (thể hiện ở vai trò môi trường, điều kiện thúc đẩy và lực lượng vật chất
quan trọng để Nhà nước định hướng và điều tiết nền kinh tế không nhất thiết
phải có tỷ trọng lớn trong mọi ngành, mọi lĩnh vực kinh tế. Đổi mới mạnh mẽ
doanh nghiệp Nhà nước, kinh tế tập thể, kinh tế tư bản Nhà nước. Khẳng định
vai trò quan trọng của kinh tế tư nhân và kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài.
Các thành phần kinh tế kinh doanh theo pháp luật đều là bộ phận cấu thành
quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng XHCN, cùng phát triển lâu
dài, hợp tác và cạnh tranh lành mạnh từng bước chuyển cơ chế kế hoạch hóa
tập trung quan liêu bao cấp sang cơ chế thị trường cạnh tranh lành mạnh -
hình thành đồng bộ các yếu tố thị trường, tách quyền của chủ sở hữu và quyền
quản lý, sử dụng, Nhà nước quản lý, điều tiết nền kinh tế thị trường, định
hướng XHCN thông qua luật pháp, kế hoạch, chính sách các công cụ kinh tế
và lực lượng vật chất cần thiết mà Nhà nước nắm, có sự phân cấp ngày càng
nhiều hơn để phát huy tính chủ động sáng tạo của địa phương và cơ sở, xóa
bỏ mọi hình thức bao cấp; hạn chế, kiểm soát và xóa bỏ độc quyền kinh
doanh.
Đối với quan điểm về thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa cũng
được thay đổi một cách cơ bản về nhận thức từ công nghiệp theo kiểu cũ khép
kín, hướng nội, thiên về phát triển công nghiệp nặng chủ yếu dựa vào lợi thế
về lao động , tài nguyên đất đai và nguồn ngoại viện của các nước xã hội chủ
nghĩa đi trước đã chuyển dần sang công nghiệp hóa gắn với hiện đại hóa trong

LUANVANPANDA.COM -
LUANVANPANDA.COM -
một nền kinh tế mở, chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng phát triển mạnh
công nghiệp và dịch vụ - gắn công nghiệp hóa, hiện đại hóa với từng bước
phát triển kinh tế tri thức. Từ chỗ xác định chủ lực thực hiện công nghiệp
hóa, hiện đại hóa là Nhà nước và doanh nghiệp Nhà nước, đã khẳng định đó
là sự nghiệp của toàn dân, của toàn xã hội mà mỗi thành phần kinh tế đồng
thời huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực từ công nghiệp hóa, từ
chỗ chủ yếu bằng cơ chế kế hoạch hóa tập trung của Nhà nước cơ chế thị
trường lấy tiêu chuẩn trước hết là hiệu quả kinh tế để đầu tư. Nhà nước có
chính sách khuyến khích và ưu đãi cho một số ngành, lĩnh vực, địa bàn doanh
nghiệp vừa và nhỏ và một số mục tiêu như xuất khẩu, tạo việc làm, xóa đói,
giảm nghèo…
Cùng với việc đổi mới về nhận thức trong quá trình phát triển kinh tế
thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, vai trò quản lý của Nhà nước đối với
nền kinh tế ngày càng rõ ràng, cụ thể và hiệu quả hơn khi Đảng và Nhà nước
ta chủ trương dần hình thành thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa thông qua việc đưa chủ trương phát triển nền kinh tế thị trường vào qui
định trong hiến pháp năm 1992 và từng bước cụ thể hóa bằng các đạo luật,
pháp lệnh. Đối với Luật doanh nghiệp quyền tự do kinh doanh được đưa vào
Hiến pháp và được tổ chức thực hiện trong thực tế. Nhà nước đã ban hành
nhiều luật, pháp lệnh như Bộ luật dân sự, Luật thương mại, Luật đầu tư nước
ngoài, Luật khuyến khích đầu tư trong nước và hàng năm có sửa đổi, bổ sung
kịp thời và đã tạo khung khổ pháp l ý ban đầu cho các yếu tố thị trường hình
thành và vận hành từng bước đồng thời cũng tạo điều kiện cho các cơ quan
chức năng của Nhà nước quản lý nền kinh tế có hiệu quả, góp phần tích cực
cho quá trình phát triển kinh tế thị trường trong suốt 20 năm qua.
Nhà nước cũng đã từng bước tách chức năng quản lý Nhà nước về kinh
tế của các cơ quan Nhà nước chức năng chủ sở hữu doanh nghiệp Nhà nước

LUANVANPANDA.COM -
LUANVANPANDA.COM -
của Nhà nước và chức năng kinh doanh của doanh nghiệp - chuyển từ quản lý
cụ thể các hoạt động can thiệp trực tiếp vào nền kinh tế sang can thiệp gián
tiếp thông qua hệ thống pháp luật, kế hoạch, cơ chế chính sách và các công cụ
điều tiết vĩ mô khác.
3. Sự phát triển của các ngành kinh tế trong quá trình thực hiện
kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, và chính sách của Nhà
nước đối với các thành phần kinh tế
Trên cơ sở nhận thức đúng đắn, đầy đủ về lý luận - sự chủ động, sáng
tạo trong lãnh đạo, điều hành có hiệu quả của Đảng, Nhà nước ta về nền kinh
tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Đặc biệt là vai trò quản lý của Nhà
nước đối với nền kinh tế. Kinh tế nước ta đã có bước tăng trưởng nhanh, cơ sở
vật chất kỹ thuật được tăng cường. Đời sống của nhân dân không ngừng được
cải tiến. Từ thực tế những năm đầu của thập kỷ 90 khi bước vào thực hiện
chiến lược 10 năm (1991 - 2000) đất nước vẫn chưa ra khỏi khủng hoảng kinh
tế, xã hội nhờ triển khai mạnh mẽ đường lối đổi mới toàn diện của Đảng đến
năm 1995 hầu hết các chỉ tiêu chủ yếu của kế hoạch 5 năm (1991- 1995) được
hoàn thành vượt mức, đất nước đã ra khỏi khủng hoảng, kinh tế xã hội đã tạo
được công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Từ năm 1996 - 2000 tăng trưởng kinh tế đạt nhịp độ cao, tốc độ GDP
bình quân của 10 năm (1991 - 2000) đạt 7,5% (năm 2000 so với năm 1990
GDP tăng hơn 2 lần). Trong năm (2001 - 2005) của nhiệm kỳ Đại hội IX GDP
tăng gần 7,5% - cơ cấu kinh tế có sự chuyển dịch đáng kể. Nguồn lực phát
triển trong các thành phần kinh tế đã được huy động khá hơn. Nhiều lợi thế so
sánh từng ngành cải thiện.
Đối với chính sách phát triển kinh tế nhiều thành phần Đảng, Nhà
nước ta xác định trong kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, kinh tế
Nhà nước đóng vai trò chủ đạo. Để nâng cao vai trò chủ đạo của kinh tế Nhà

LUANVANPANDA.COM -
LUANVANPANDA.COM -
nước Đảng ta đã quan tâm lãnh đạo đổi mới cơ chế chính sách đối với doanh
nghiệp Nhà nước. Luật doanh nghiệp Nhà nước năm 2003 tạo khung khổ
pháp lý có tác dụng giải phóng lực lượng sản xuất phục vụ cho việc sắp xếp,
đổi mới và phát triển doanh nghiệp Nhà nước. Cơ chế quản lý doanh nghiệp
Nhà nước được đổi mới một bước quan trọng theo hướng xóa bao cấp, thực
hiện chế độ công ty, phát huy quyền tự chủ và trách nhiệm của doanh nghiệp
trong kinh doanh, giảm thiểu sự can thiệp trực tiếp của Nhà nước vào hoạt
động kinh doanh của doanh nghiệp. Đã tập trung chỉ đạo sắp xếp, đổi mới,
nâng cao chất lượng và hiệu quả của doanh nghiệp Nhà nước nhờ vậy mà các
doanh nghiệp Nhà nước hoạt động có hiệu quả hơn. Năm 2005 đóng góp 39%
GDP, 50% tổng ngân sách Nhà nước.
Cùng với kinh tế Nhà nước, kinh tế tập thể mà nòng cốt là hợp tác xã
đã được đổi mới từng bước theo luật hợp tác xã và các chính sách của Đảng,
Nhà nước. Năm 2005, đóng góp 8% GDP. Kinh tế tư nhân phát huy ngày
càng tốt hơn các nguồn lực và tiềm năng trong nhân dân nhất là từ sau khi có
Luật doanh nghiệp năm 2000. Năm 2005, khu vực kinh tế tư nhân đóng góp
37,7% GDP cả nước. kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài cũng có bước phát
triển quan trọng. Năm 2005, khu vực kinh tế này đóng góp 15,5% GDP trên
7,5% tổng thu ngân sách 17,1% tổng vốn đầu tư xã hội, trên 23% kim ngạch
xuất khẩu trên 35% giá trị sản xuất công nghiệp thu hút hơn nữa triệu lao
động.
Bên cạnh những kết quả đạt được từ tăng trưởng kinh tế và phát triển
các thành phần kinh tế - cơ cấu kinh tế cũng chuyển dịch tích cực theo hướng
công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Về cơ cấu ngành kinh tế: Từ năm 1988 đến nay tỷ trọng công nghiệp và
xây dựng trong GDP tăng nhanh và liên tục. Năm 1998 là 21,6%, 1995 là
28,8% năm 2003 là 40%; năm 2005 là 41%. Từ chưa khai thác dầu đến nay

LUANVANPANDA.COM -
LUANVANPANDA.COM -
đã có sản lượng gần 20 triệu tấn/năm. Ngành công nghiệp chế biến chiếm
80% giá trị sản lượng công nghiệp.
Công nghiệp xây dựng phát triển mạnh, sản phẩm công nghiệp xuất
khẩu ngày càng tăng. Tỷ trọng nông nghiệp giảm dần: Năm 1988 là 46,3%
năm 2003 còn 21,8%. Năm 2005 là 20,5%. Tỷ trọng khu vực dịch vụ trong
GDP đã tăng từ 33,1%. Năm 1988 lên 38,2% năm 2003; 38,5% năm 2005.
Các ngành dịch vụ đã phát triển đa dạng hơn, đáp ứng tốt hơn nhu cầu của sản
xuất và đời sống ngành Bưu chính - viễn thông và du lịch phát triển nhanh;
các dịch vụ tài chính, ngân hàng, tư vấn, pháp lý … có bước phát triển khá.
Về cơ cấu các vùng kinh tế có sự chuyển dịch theo hướng phát huy lợi
thế so sánh và quan tâm hỗ trợ các vùng còn có nhiều khó khăn. Tốc độ đô thị
hóa nhanh . Các vùng ngoại thành, ven đô được chú trọng phát triển.
Về cơ cấu lao động có sự chuyển dịch theo hướng giảm tỷ lệ lao động
trong sản xuất thuần nông tăng tỷ lệ lao động trong công nghiệp và dịch vụ.
Việc chuyển dịch cơ cấu đầu tư có nhiều tiến bộ. Tỷ lệ tiết kiệm trong
nước so với GDP tăng khá nhanh, nguồn vốn tích lũy trong nước được khai
thác tốt hơn chiếm trên 60% tổng số vốn đầu tư đồng thời huy động được nhiều
hơn vốn bên ngoài cho đầu tư phát triển. Đã hướng mạnh hơn đầu tư vào các
mục tiêu chuyển đổi cơ cấu sản xuất nông nghiệp và kinh tế nông thôn. Bổ sung
thiết bị và hiện đại hóa một số ngành công nghiệp, xây dựng có chọn lọc một số
cơ sở công nghiệp sản xuất tư liệu sản xuất - xây dựng kết cấu hạ tầng, đầu tư
phát triển nguồn nhân lực, xóa đói giảm nghèo nhất là ở vùng núi, vùng khó
khăn.
Như vậy , để chủ trương đổi mới của Đảng ta về phát triển nền kinh tế
thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa phát huy hiệu quả và đưa lại những
thành tựu kinh tế to lớn trong 20 năm qua, phải kể đến vai trò quan trọng của
công tác quản lý của Nhà nước.

LUANVANPANDA.COM -
LUANVANPANDA.COM -
Với nhận thức đúng đắn về quy luật phát triển của nền kinh tế thị
trường trong xã hội phát triển là đặc trưng của nền kinh tế trong thời kỳ quá
độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Và quá trình hoàn thiện phát triển nền kinh
tế này vai trò quản lý Nhà nước là hết sức quan trọng. Nó khẳng định tính
nhất quán trong đường lối đổi mới chỉ đạo điều hành của Nhà nước về kinh tế
quốc dân.
Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa được đặt ra từ Đại hội
Đảng toàn quốc lần thứ VI được đưa vào cương lĩnh xây dựng đất nước
trong thời kỳ quá độ (1991) và Hiến pháp 1992. Được bổ sung, phát triển qua
các kỳ Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VII, VIII, XI, X. Đặc biệt tại Đại hội
Đảng toàn quốc lần thứ X Đảng ta đã có chủ trương tổng kết thành tựu 20 đổi
mới và vấn đề đánh giá về vai trò quản lý ủa Nhà nước đối với nền kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa được đánh giá xem xét thấu đáo để rút ra
các bài học kinh nghiệm nhằm tiếp tục thực heịen tốt hơn trong thời gian tới.
Theo đó kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa được xác định.
II. ĐẶC TRƯNG CỦA KINH TẾ THỊ TRƯỜNG THEO ĐỊNH HƯỚNG XÃ
HỘI CHỦ NGHĨA Ở VIỆT NAM VÀ THỰC TRẠNG NỀN KINH TẾ NƯỚC TA
1. Đặc trưng của kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở
nước ta
Nhìn lại thực tiễn những năm đối với những bước đi có tính quy luật
của bước chuyển từ nền kinh tế chỉ huy sang kinh tế thị trường có sự quản lý
của Nhà nước cùng với kinh nghiệm tổng kết được của những bước đã và
đang tìm kiếm con đường tương tự.
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII thông qua các năm 1991 đã nêu
lên bảng đặc trưng bản chất của xã hội chủ nghĩa và những phương hướng
quan điểm tổng quát phát triển kinh tế - xã hội theo định hướng xã hội chủ
nghĩa ở nước ta.

LUANVANPANDA.COM -
LUANVANPANDA.COM -
Thứ nhất, nền kinh tế thị trường định hướng XHCN mà nước ta sẽ xây
dựng là nền kinh tế thị trường hiện đại với tính chất xã hội (xã hội chủ nghĩa).
Mặc dù nền kinh tế nước ta đang nằm trong tình trạng lạc hậu và kém phát
triển nhưng khi nước ta chuyển sang phát triển kinh tế hàng hóa, kinh tế thị
trường thì thế giới đã chuyển sang giai đoạn kinh tế thị trường hiện đại. Bởi
vậy chúng ta không thể và không nhất thiết phải trải qua giai đoạn kinh tế
hàng hóa giản đơn và giai đoạn kinh tế thị trường tự do mà đi thẳng vào phát
triển kinh tế thị trường hiện đại. Đây là nội dung và yêu cầu của sự phát triển
rút ngắn. Mặt khác, thế giới đang nằm trong thời đại quá độ từ CNTB lên chủ
nghĩa xã hội, cho nên sự kinh tế kinh tế - xã hội nước ta phải theo định hướng
xã hội chủ nghĩa là cần thiết, khách quan và cũng là nội dung, yêu cầu của sự
phát triển rút ngắn. Sự nghiệp "dân giàu, nước mạnh,xã hội công bằng, văn
minh" vừa là mục tiêu vừa là nội dung nhiệm vụ của việc phát triển kinh tế thị
trường định hướng XHCN ở nước ta. Đảng và Nhà nước khuyến khích mọi
người dân trong xã hội làm giàu một cách hợp pháp. Dân có giàu thì nước
mới mạnh, nhưng dân giàu phải làm cho nước mạnh bảo đảm độc lập, tự chủ
và toàn vẹn lãnh thổ của quốc gia.
Thứ hai, nền kinh tế nước ta là nền kinh tế hỗn hợp nhiều thành phần
với vai trò chủ đạo của nền kinh tế Nhà nước trong một số lĩnh vực, một số
khâu quan trọng có ý nghĩa quyết định đến sự phát triển kinh tế - xã hội của
đất nước. Nền kinh tế hàng hóa, nền kinh tế thị trường phải là một nền kinh tế
đa thành phần, đa hình thức sở hữu. Thế nhưng nền kinh tế thị trường mà
chúng ta sẽ xây dựng là nền kinh tế thị trường hiện đại, cho nên cần có sự
tham gia bởi "bàn tay hữu hình" của Nhà nước trong việc điều tiết, quản lý
nền kinh tế đó. Đồng thời chính nó sẽ bảo đảm sự quản lý, điều tiết, định
hướng phát triển nền kinh tế thị trường của Nhà nước thông qua các công cụ
chính sách kinh tế vĩ mô và vai trò chủ đạo của khu vực kinh tế Nhà nước.

LUANVANPANDA.COM -
LUANVANPANDA.COM -
Thứ ba, Nhà nước quản lý nền kinh tế thị trường theo định hướng
XHCN ở nước ta là Nhà nước pháp quyền XHCN, là Nhà nước của dân, do
dân và vì dân. Thành tố quan trọng mang tính quyết định trong nền kinh tế thị
trường hiện đại là Nhà nước tham gia vào các quá trình kinh tế.
Thứ tư, Cơ chế vận hành của nền kinh tế được thực hiện thông qua cơ
chế thị trường với sự tham gia quản lý, điều tiết của Nhà nước. Mọi hoạt động
sản xuất kinh doanh trong nền kinh tế được thực hiện thông qua thị
trường.Các quy luật của kinh tế hàng hóa, kinh tế thị trường (quy luật giá trị,
quy luật cung - cầu, quy luật cạnh tranh - hợp tác….) sẽ chi phối các hoạt
động kinh tế. Quy luật giá trị quy định mục đích theo đuổi trong hoạt động
kinh tế và lợi nhuận (là giá trị không ngừng tăng lên), quy định phân bổ các
nguồn lực vào các lĩnh vực kinh tế trong một cuộc cạnh tranh quyết liệt.
Thông qua các công cụ, chính sách kinh tế vĩ mô, cùng với việc sử dụng các
lực lượng kinh tế của mình (kinh tế Nhà nước), Nhà nước tác động lên mối
quan hệ tổng cung - cầu thực hiện sự điều tiết nền kinh tế thị trường. Như vậy
cơ chế thị trường hoạt động của nền kinh tế là: thị trường điều tiết nền kinh tế,
Nhà nước điều tiết kinh tế thị trường và mối quan hệ Nhà nước - thị trường -
các chủ thể là mối quan hệ hữu cơ thống nhất.
Thứ năm, mở cửa, hội nhập nền kinh tế trong nước với nền kinh tế thế
giới, trên cơ sở giữ vững độc lập, tự chủ và toàn vẹn lãnh thổ của quốc gia là
nội dung quan trọng của nền kinh tế thị trường ở nước ta. Quá trình phát triển
của kinh tế thị trường đi liền với xã hội hóa nền sản xuất xã hội.Tiến trình xã
hội hóa trên cơ sở phát triển của nền kinh tế thị trường là không có biên giới
quốc gia về phương hiện kinh tế. Một trong những đặc trưng quan trọng của
nền kinh tế thị trường hiện đại là mở rộng giao lưu kinh tế với nước ngoài.
Để phát triển trong các điều kiện của kinh tế thị trường hiện đại, Việt
Nam không thể đóng cửa, khép kín nền kinh tế trong trạng thái tự cung, tự

LUANVANPANDA.COM -
LUANVANPANDA.COM -
cấp, mà phải mở cửa, hội nhập với nền kinh tế thế giới. Sự mở cửa, hội nhập
được thực hiện trên ba nội dung chính là: thương mại, đầu tư và chuyển giao
khoa học công nghệ. Tuy nhiên sự mở cửa hội nhập không có nghĩa là sự hòa
tan, đánh mất mình, mà phải trên cơ sở phát huy lợi thế so sánh và không
ngừng nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế, giữ vững độc lập, tự chủ và
toàn vẹn lãnh thổ quốc gia.
Thứ sáu, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế đồng thời với việc đảm bảo công
bằng xã hội cũng là một nội dung rất quan trọng trong nền kinh tế thị trường ở
nước ta phát triển trong công bằng và phát triển bền vững là những thuật ngữ
phổ biến và là xu thế của thời đại ngày nay.
Thứ bảy, giải quyết mối quan hệ giữa lao động và tư bản (vốn), thông
qua phân phối thu nhập trong nền kinh tế thị trường định hướng XHCN ở
nước ta được thực hiện theo kết quả lao động là chủ yếu kết hợp với một
phần theo vốn và tài sản.
Tóm lại, quá trình phát triển nền kinh tế thị trường định hướng XHCN
ở nước ta phải là "quá trình thực hiện dân giàu, nước mạnh, tiến lên hiện đại
trong một xã hội nhân dân làm chủ, nhân ái có văn hóa , có kỷ cương, xóa bỏ
áp bức bất công, tạo điều kiện cho mọi người có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh
phúc".Việc phát triển nền kinh tế gắn liền với việc giải quyết các vấn đề xã
hội, phát triển kinh tế ở nước ta phải là phát triển bền vững. Chúng ta cần phải
biết kế thừa và phát triển những thành tựu của loài người. Trước hết phải sử
dụng văn minh của kinh tế thị trường, loại bỏ những khuyết tật vốn có của nó
để xây dựng XHCN có kết quả. ở nước ta nếu biết sử dụng KTTT với động
lực cạnh tranh làm cho của cải dồn dài cộng thêm yếu tố chính trị một Nhà
nước thực sự do dân, vì dân vì ý tưởng về kinh tế thị trường định hướng
XHCN sẽ được thực hiện.
2. Thực trạng nền kinh tế nước ta

LUANVANPANDA.COM -
LUANVANPANDA.COM -
Sau hơn 10 năm đổi mới nền kinh tế nước ta đã có nhiều khởi sắc vượt
qua khủng hoảng triền miên kéo dài hàng chục năm, từ năm 1991 đến nay nền
kinh tế bắt đầu có sự tăng trưởng, năm sau cao hơn năm trước, thời kỳ sau
cao hơn thời kỳ trước. Tuy nhiên khó khăn và thách thức vẫn đang còn lớn,
điển hình là nền kinh tế nước ta vẫn mang tính chất nông nghiệp lạc hậu, công
nghiệp còn nhỏ bé, kết cấu hạ tầng còn kém phát triển, năng suất, chất lượng
và hiệu quả còn rất thấp. Cụ thể trong nông nghiệp còn lạc hậu, chủ yếu bằng
công cụ thô sơ nên năng suất thấp. Trong khi đó công nghiệp chủ yếu nhập
máy móc, thiết bị từ nước ngoài và phải phụ thuộc vào họ. Công nghiệp chưa
phục vụ tích cực cho nông nghiệp, điều này làm cho kinh tế nước ta mang
tính chất nông nghiệp lạc hậu.
Đầu tư khoa học công nghệ tuy có tăng nhưng còn thấp so với nhu cầu
sử dụng. Chúng ta còn thiếu những chính sách cụ thể để tạo môi trường thuận
lợi cho việc ứng dụng rộng rãi hơn nữa các thành tựu khoa học công nghệ.
Việc sử dụng đãi ngộ đối với cán bộ khoa học kỹ thuật còn chậm, thêm vào
đó là cơ sở hạ tầng còn thấp gây ra lãng phí nguồn chất xám quý giá.
Khả năng kiềm chế lạm phát chưa được triệt để. Ngân sách thu và chi
chưa được cân đối. Nợ nước ngoài còn nhiều và chưa có khả năng thanh toán
trong khi đó nhiều ngành, nhiều cơ sở, nhiều cán bộ quản lý chưa có ý thức
tiết kiệm làm thất thoát, lãng phí rất lớn. Tình trạng tham nhũng, buôn bán
còn phổ biến như vụ Minh Phụng và Vũ Xuân Trường là điển hình và đây
cũng là vấn đề mà cả xã hội quan tâm. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến những
tệ nạn này, trong đó phải kể đến sự tác động của kinh tế thị trường.
Một hiện tượng đáng lưu ý nổi lên trong giai đoạn đầu bước sang
KTTT ở Việt Nam là tình trạng vốn lòng vòng, thất thoát tài sản của Nhà
nước, làm ăn thua lỗ trước sự cạnh tranh của thị trường ngày càng tăng. Nếu
tính từ giai đoạn một khi tổng thanh toán nợ với trên 10.000 doanh nghiệp

LUANVANPANDA.COM -
LUANVANPANDA.COM -
Nhà nước kê khai xác nhận 8841 tỷ đồng tiền nợ, 4624 doanh nghiệp đang
hoạt động nợ lẫn nhau với tổng số 2459 tỷ đồng.
Kinh tế quốc doanh và kinh tế hợp tác còn thấp, chưa phát huy và đầy
sức mạnh của cơ chế thị trường. Đối với kinh tế tư nhân chưa tháo hết những
trở ngại gây khó khăn cho sự phát triển sản xuất, thiếu sự quản lý, hướng dẫn.
Tình trạng làm ăn trái pháp luật diễn ra khá phổ biến ở nước ta hiện nay, các
doanh nghiệp Nhà nước kinh tế tập thể. Nhà nước điều tiết nền kinh tế thông
qua kinh tế quốc doanh. Hiện nay kinh tế hàng hóa mới phát triển, lực lượng
sản xuất còn ở tình trạng thấp, chưa phát triển cân đối, mô hình sở hữu lúc
này có các đặc trưng sau:
Vốn trong tay Nhà nước dưới hình thức các xí nghiệp quốc doanh bị
phân tán ở các vùng.
Chủ sở hữu tài sản ở các xí nghiệp quốc doanh không rõ ràng.
Quyền sở hữu tài sản của Nhà nước với quyền kinh doanh của các xí
nghiệp vẫn bị nhập lại làm một.
Từ những đặc điểm trên cho thấy các xí nghiệp quốc doanh kinh tế tập
thể chưa làm chủ và giữ vai trò then chốt của mình trong nền kinh tế.
Cơ chế thị trường đang ở giai đoạn sơ khai mang nhiều yếu tố tự phát,
hiệu lực quản lý của Nhà nước còn thấp và chưa phát huy đầy đủ sức mạnh
của cơ chế thị trường. Hệ thống pháp luật chưa hoàn thiện, vì vậy nên khả
năng tự ý thức chưa cao, bởi lệ thi hành chưa nghiêm túc. Công tác kế hoạch
hóa còn yếu kém, hệ thống ngân hàng còn tiêu cực, chế độ phân phối hợp lý,
thực hiện tùy tiện chưa thống nhất.
Tích lũy đầu tư hộ sản xuất còn thiếu tương đối nghiêm trọng. Các
nguồn vốn đầu tư cho nước ngoài là chủ yếu dẫn đến mất tính tự chủ trong
liên doanh, phải phụ thuộc vào nước ngoài.

LUANVANPANDA.COM -
LUANVANPANDA.COM -
Hệ thống quản lý chưa phát huy được sức mạnh, tệ nạn xã hội phát sinh
nhiều và có xu hướng ngày một tăng.
Đứng trước tình trạng trên chủ trương của Đảng và Nhà nước ta là đổi
mới nền kinh tế, chuyển sang kinh tế thị trường. Song mô hình KTTT dù ở
đâu cũng có những ưu khuyết điểm của nó. Mặt khác để đạt được sự đổi mới
theo các mục tiêu, định hướng XHCN mà Đảng và Nhà nước đã lựa chọn thì
việc Nhà nước can thiệp vào nền kinh tế là tất yếu khách quan không thể thiếu
được. Đây là điều kiện cần để điều chỉnh cơ chế thị trường vận hành theo một
quỹ đạo, mục tiêu đã chọn, làm cho nó tăng tính tích cực và giảm tối đa tính
tiêu cực của nó.
III. MỘT SỐ GIẢI PHÁP CƠ BẢN NHẰM ĐỔI MỚI VÀ TĂNG CƯỜNG
VAI TRÒ QUẢN LÝ CỦA NHÀ NƯỚC TA HIỆN NAY
Đối với nước ta, trong giai đoạn hiện nay, bảo đảm cho kinh tế tăng
trưởng nhanh, phát triển bền vững phải là vấn đề đứng trọng đại số một, là
nhiệm vụ trung tâm. Phải coi ưu tiên số một là giải phóng lực lượng sản xuất
và mọi nguồn lực, mọi tiềm năng vật chất và tinh thần của xã hội tất cả vì
mục tiêu phát triển để thúc đẩy nền kinh tế phát triển, cần giải phóng triệt để
lực lượng sản xuất, giải quyết đúng đắn vấn đề sở hữu và thành phần kinh tế
làm cho tiềm năng kinh tế của mọi công dân, mọi vùng kinh tế, mọi ngành
kinh tế, mọi thành phần kinh tế đều được phát huy mạnh mẽ có hiệu quả. Nền
kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta có nhiều hình thức
sở hữu và nhiều thành phần tư bản tư nhân kinh tế Nhà nước, kinh tế tập thể,
kinh tế cá thể tiểu chủ, kinh tế tư bản tư nhân, kinh tế tư bản Nhà nước, kinh
tế có vốn đầu tư nước ngoài. Các thành phần kinh tế hoạt động theo pháp luật
đều là bộ phận cấu thành quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa, bình đẳng trước pháp luật,cùng phát triển lâu dài, hợp tác và
cạnh tranh lành mạnh trong đó kinh tế Nhà nước giữ vai trò chủ đạo là lực

LUANVANPANDA.COM -
LUANVANPANDA.COM -
lượng vật chất quan trọng để Nhà nước định hướng và điều tiết nền kinh tế tạo
môi trường và điều kiện thúc đẩy các thành phần kinh tế cùng phát triển.
Kinh tế Nhà nước cùng với kinh tế tập thể ngày càng trở thành nền tảng vững
chắc của nền kinh tế quốc dân. Kinh tế cổ phần ngày càng phát triển trở
thành hình thức tổ chức phổ biến thúc đẩy xã hội hóa sản xuất và sở hữu, đặc
biệt xã hội hóa vốn của các nhà đầu tư xóa bỏ mọi sự phân biệt đối xử theo
hình thức sở hữu; Nhà nước chỉ thực hiện ưu đãi hoặc hỗ trợ phát triển một số
ngành, lĩnh vực, sản phẩm một số mục tiêu như xuất khẩu gạo tạo việc làm,
xóa đói, giảm nghèo, khắc phục những rủi ro, một số địa bàn, doanh nghiệp
vừa và nhỏ; tiếp tục hoàn thiện quan điểm về đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện
đại hóa trong điều kiện phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa, mở cửa và hội nhập quốc tế đẩy mạnh và phát triển ứng dụng kinh
tế tri thức. Tích cực và chủ động hơn trong hội nhập quốc tế , khẩn trương xây
dựng và hoàn thành chiến lược tổng thể về hội nhập kinh tế quốc tế. Xây
dựng hệ tiêu chí một nước công nghiệp trong điều kiện hiện nay để hoạch
định bước đi tiến tới các mục tiêu cơ bản là một nước công nghiệp theo hướng
hiện đại.

LUANVANPANDA.COM -
LUANVANPANDA.COM -
C. KẾT LUẬN
Tóm lại, nền kinh tế thị trường là thành quả của nhân loại, là sự vận
dụng đúng đắn chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện thực tiễn của nước ta là
nền kinh tế phù hợp với xu hướng phát triển của các nước đang phát triển,
được Đảng ta xác định là mô hình kinh tế, tổng quát trong thời kỳ quá độ đi
lên CNXH ở nước ta.
Để nền kinh tế thị trường định hướng XHCN đi đúng hướng, phát huy
hiệu quả, góp phần đưa đất nước ta không ngừng phát triển thu được nhiều
thắng lợi thì vai trò quản lý của Nhà nước có ý nghĩa vô cùng quan trọng
quyết định sự thắng lợi của các mục tiêu đã đề ra. Xây dựng và phát triển nền
kinh tế thị trường định hướng XHCN là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân,
của các cấp, các ngành và của toàn xã hội.
Là sinh viên Trường Đại học kinh tế quốc dân, em sẽ cố gắng học tập,
rèn luyện để tiếp thu được các kiến thức về lý luận trong nhà trường và vận
dụng những kiến thức đó vào thực tiễn công việc, cuộc sống khi đã hoàn
thành chương trình để góp một phần sức lực, trí tuệ của mình vào công cuộc
đổi mới đất nước - xây dựng đất nước, quê hương ngày càng giàu mạnh ngang
tầm với các nước trên thế giới.

LUANVANPANDA.COM -
LUANVANPANDA.COM -
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Báo cáo tổng kết một số vấn đề lý luận thực tiễn qua 20 năm đổi
mới 1986 - 2006. Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh.
2. Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc VI, VII, VIII, IX, X.
3. Giáo trình Triết học Mác-Lênin. Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia Hồ
Chí Minh.

LUANVANPANDA.COM -
LUANVANPANDA.COM -
MỤC LỤC
A. ĐẶT VẤN ĐỀ..................................................................................................................1
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ ..................................................................................................2
I. Vai trò của Nhà nước đối với quá trình phát triển kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam................................................. 2
1. Sự phát triển các quan điểm đường lối chủ trương của Đảng ta về phát
triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam ........... 2
2.Các chủ trương chính sách lớn của Đảng, Nhà nước đối với việc xây
dựng kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa .............................. 3
3. Sự phát triển của các ngành kinh tế trong quá trình thực hiện kinh tế
thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, và chính sách của Nhà nước đối
với các thành phần kinh tế......................................................................... 6
II. Đặc trưng của kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa
ở Việt Nam và thực trạng nền kinh tế nước ta......................................... 9
1. Đặc trưng của kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta...9
2. Thực trạng nền kinh tế nước ta ........................................................... 12
III. Một số giải pháp cơ bản nhằm đổi mới và tăng cường vai trò quản
lý của Nhà nước ta hiện nay..................................................................... 15
C. KẾT LUẬN................................................................................................... 17
D. TÀI LIỆU THAM KHẢO…………………………………………………………………….16

Tiểu Luận Triết Về Kinh Tế Thị Trường Định Hướng XHCN.docx

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Tiểu Luận Triết Về Kinh Tế Thị Trường Định Hướng XHCN.docx

Similar to Tiểu Luận Triết Về Kinh Tế Thị Trường Định Hướng XHCN.docx (20)

More from DỊCH VỤ VIẾT ĐỀ TÀI TRỌN GÓI ZALO/ TEL: 0909.232.620

More from DỊCH VỤ VIẾT ĐỀ TÀI TRỌN GÓI ZALO/ TEL: 0909.232.620 (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Tiểu Luận Triết Về Kinh Tế Thị Trường Định Hướng XHCN.docx