Berikut adalah materi presentasi dari saya tentang Tembang Macapat materi bahasa jawa di berbagai tingkatan sekolah maupun luar sekolah, khususnya kelas XI SMA
Materi Tembang Macapat yang dibuat menggunakan media aplikasi Canva untuk umum, bisa didapatkan secara gratis untuk semua sebagai media pembelajaran digital. Semangat belajar dan Jangan malas-malas untuk membaca!😊😚🤗❤️
Berikut adalah materi presentasi dari saya tentang Tembang Macapat materi bahasa jawa di berbagai tingkatan sekolah maupun luar sekolah, khususnya kelas XI SMA
Materi Tembang Macapat yang dibuat menggunakan media aplikasi Canva untuk umum, bisa didapatkan secara gratis untuk semua sebagai media pembelajaran digital. Semangat belajar dan Jangan malas-malas untuk membaca!😊😚🤗❤️
2. DAFTAR ISI
Halaman Judul
Daftar Isi
Pangerten Macapat
Filosofi Macapat
Jenis Jenis Macapat
Ancase Macapat
I
II
1
2
3
6
Paugerane Macapat
7
Tabel Paugeran
8
Unsur Kebahasaan
9
3. Tembang macapat yaiku
tembang utawa puisi gagrag
lawas sing kaiket paugeran
tartamtu kayata guru gatra,
guru wilangan, lan guru lagune
Apa pangertene tembang macapat?
4. Filosofi tembang macapat
Tembang Macapat duweni makna
proses kauripan manungsa, proses
Tuhan ngewenehi ruh, sampe
manungsa kasebut kembali kepada-
nya.
5. Jenis jenise tembang macapat
tembang macapat dikenali ana 11
yaiku maskumambang, mijil, sinom,
kinanthi, asmaradana, gambuh,
dhandanggula, durma, pangkur,
megatruh, dan pucung.
6. Tembang Maskumambang iki nyritakake
lelampahaning uripe manungsa kang isih
awujud embrio ing guwa garbane ibu.
Tembang Mijil iki nggambarake uripe
manungsa kaya wiji sing lagi wae lair
ing donya
Tembang Kinanti iki nggambarake
katresnan, tresno, lan swasana bungah
Tembang Sinom nggambarake crita
remaja sing lagi ngalami tahap
pertumbuhan
Tembang Asmarandana mujudake
tembang kang isine ngandharake
masalah katresnane manungsa
Tembang Gambuh nduweni teges
ngenani crita uripe manungsa kang wis
ketemu pacangan
Tembang Macapat sabanjure yaiku
Dhandanggula. Tembang iki nduweni
teges kang awujud pangarep-arep
utawa cita-cita.
1
3
2
6
5
4
7
7. Tembang Durma iki nggambarake
watake manungsa kang murka, nesu, lan
nduweni semangat perang.
Tembang Pangkur ngandhut
gegambaran manungsa kang wis tuwa.
Ing fase iki, wong sing wis tuwa wiwit
mundur saka perkara kadonyan
Tembang Megatruh asale saka
tembung megat lan ruh kang ateges
misahake nyawa saka raga utawa
diarani pati.
Tembang Pocung ugi ngandharaken
piwulang kangge mbangun gesang
ingkang bagya jasmani lan batin.
8
11
10
9
8. Ancase Tembang Macapat
minangka hiburan, estetika,
pendhidhikan, pagelaran tradisional,
sarana korespondensi, humming kanca
sing makarya, mantra kanggo ngusir
bala, upacara kumpul
9. Paugerane Tembang Macapat
Paugerane tembang Macapat ana 3
yaiku guru gatra, guru wilangan, lan
guru lagu.
1. Guru gatra: jumlah baris dalam setiap bait.
2. Guru wilangan: jumlah suku kata dalam setiap baris.
3. Guru lagu: jatuhnya suara vokal di setiap baris.
11. Unsur Kebahasaan Tembang Macapat
Tembung Garba
Tembung garba yaiku tembung loro sing
digandheng dadi siji sarana kanggo nyuda cacahe
wanda, kanggo nyocogake cacahe wanda ing
sajroning tembang, lan kanggo ngringkes tembung
ing sajroning ukara.
Tuladha :
Maharsi saka tembung maha + resi
Tembung Saroja
Tembung saroja yaiku tembung loro utawa luwih
kang tegese padha utawa meh padha dienggo
bebarengan ancase kanggo mbangetake.
Tuladha :
Japa mantra
Padhang jingglang
Lila legawa
12. Tembung Kawi
Tembung kawi yaiku tembung – tembung kanga
sale saka basa Jawa Tengahan utawa Jawa
Kuna.Tembung kawi rinaket banget karo basa
rinengga jalaran tembung kawi akeh digunakake
ing basa rinengga.
Tuladha :
Sira = kowe
Dasanama
Dasanama yaiku wong siji duwe jeneng nganti
sepuluh, malah kadhang luwih, kang padha tegese
utawa meh padha tegese.
Tuladha :
Sira = kowe, sampeyan, panjenengan
Rina = rinten, siyang, awan
13. Sandi Asma
Sandi asma yaiku jeneng kang sinamun ana ing
tembang macapat, lumrahe wujud jeneng asli
pengarage utawa panciptane tembang.
Sandi Karsa
Sandi Karsa yaiku tujuan, ancas, utawa karep
kang sinamun utawa sinamar ana ing tembang.
Ana uga wong kang ngarani sandi karsa kuwi
sandi ukara yaiku ukara (ukarane kanggo
medharake cipta, gagasan, rasa – pangrasa,
utawa kekarepan).