1. Tema 3: A industrialización das
sociedades europeas.
1. Aumento demográfico e expansión
agrícola.
2. O nacemento da industria.
3. A expansión da industrialización.
4. O capitalismo industrial.
5. A segunda fase da industrialización.
6. A nova sociedade industrial.
7. Os movementos sociais: marxismo e
anarquismo.

2. 1. Aumento demográfico e expasión
agrícola.
- Definición de Revolución Industrial
- Gran Bretaña
1.1. A revolución demográfica.
- Crecemento desde mediados do s.
XVIII
- Causas:
1. Aumento da produción de alimentos
2. Melloras na hixiene e na medicina
- Consecuencias:
1. Diminución da mortalidade (en
especial a infantil)
2. Incremento da natalidade
1.2. A revolución agrícola.
- Factores que inflúen nos cambios das
formas de produción de alimentos
- Principais cambios:
1. Cambio na estrutura e na propiedade
da terra
2. Leis que favorecen aos propietarios da
terra (leis de cercados)
3. Cambios no sistema de cultivo, con Segadora
novos métodos e técnicas de cultivo:
Norkfolk, mecanización e introdución
de novos cultivos

3. 2. O nacemento da industria.
2.1. Máquinas, vapor e fábricas.
- Innovación tecnoloxía =
maquinización
- Enerxía hidráulica, pero sobretodo o
vapor
- James Watt, inventor da máquina de
vapor, carbón
- Sistema fabril = división do traballo
2.2. A industria téxtil.
- Industria do algodón (as indianas)
- Innovacións:
1. Lanzadeira volante
2. Máquina de fiar
3. Tear mecánico
2.3. Carbón e ferro: a siderurxia.
- Innovacións:
1. Carbón de coque
2. Convertedor Bessemer
- Factores que favorecen á produción
siderúrxica (ferro)

4. 3. A expansión da industrialización.
3.1. A revolución dos transportes.
- O ferrocarril
- A locomotora de Stephenson
- Primeira locomotora en Manchester
e Liverpool
- Consecuencias da indtrodución do
ferrocarril:
1. Acurta a duración dos traxectos
2. Aumenta a seguridade das viaxes
3. Abaratou o transporte de
mercadorías
- O barco de vapor
3.2. O incremento do comercio.
- Economía de mercado
- Melloras no comercio interior =
mercado nacional
- Aumento do comercio exterior
internacional
1. Libre cambio
2. Proteccionismo

5. 4. O capitalismo industrial.
4.1. Liberalismo e capitalismo.
- Adam Smith
- O máximo beneficio é o motor da
economía
- Lei de oferta e de demanda
- O Estado debe absterse de intervir no
funcionamento da economía
- Definición de capitalismo industrial:
Sistema no que os medios de
produción están en mans dunha
minoría
- Problema dos stocks
- De vez en cando ten que haber unha
crise económica
4.2. Bancos e finanzas.
- A Banca como intermediaria entre os
aforradores e os empresarios
- Creáronse as sociedades anónimas
- Intercambio de accións
- A bolsa de valores
4.3. A expansión do capitalismo
industrial.
- 1º metade do s. XIX: Francia e Bélxica
- 2º metade do s. XIX: Alemaña, Rusia, Adam Smith
Estados Unidos e Xapón
- Xorde Europa (oriental), só algunhas
zonas do Sur

6. 5. A segunda fase da industrialización.
- Definición da II Revolución
Industrial
5.1. Novas fontes de enrexía e
novas industrias.
- Fontes de enerxía:
1. Electricidade e petróleo (transporte,
finais do XX)(transporte, tranvía)
- A metalurxia, a industria do
automóbil, a industria química, a
gran edificación (construcción)
5.2. Unha nova organización
industrial.
- A fabricación en serie
- Aplicación do taylorismo
- O fordismo
- Proceso de concentración industrial
(Gran Capitalismo): Prodúcese
mediante o cartel, o trust, o holding
Ford, 1912 e o monopolio

7. 6. A nova sociedade industrial.
- Sociedade de clases
6.1. A burguesía.
- Definición: Son os que tiñan fábricas,
comercios, etc.
- Gran burguesía
- A mediana burguesía: médicos,
abogados…
- A pequena burguesía: empregados,
artesáns, tendeiros…
- Formas de gran burguesía:
1. Mestúranse ca antiga nobreza
2. Vivendas boas e ricas
3. A vestimenta (sombreiro de copa e
traxe negro)
4. Os valores do liberalismo: o triunfo
individual
6.2. Os obreiros.
- Igual que o proletariado
- Os que traballaban nas fábricas Escenario no que a burguesía lle amosaba o
- Non hai ningunha lexislación laboral seu poder ao resto da sociedade
- Horario de traballo: 14h diarias
- Salarios que non daban para comer
- Traballo de mulleres e nenos
- Malas condicións hixiénicas das
fábricas
- Vivendas con moitas deficiencias

8. 7. Os movementos sociais: marxismo e
anarquismo.
7.1. As primeiras asociacións obreiras.
- O ludismo (romper máquinas)
- A concienciación de clase
- Primeiras Sociedades de Socorros Mutuos
7.2. O sindicalismo
- Punto de partida: Ilegalidade das
asociacións obreiras
- En 1825 permítese o dereito de reunións
ante a presión social = Primeiros sindicatos
- Aparece a Great Trade Union (unión de
todos os oficios)
- Reivindicacións:
1. Mellorar as condicións de traballo dos
obreiros
2. Defensa do dereito de asociación
3. O dereito de voto
7.3. Marxismo e socialismo.
- Karl Marx e Friederich Engels
- Defensa da revolución obreira para destruír
o capitalismo
- O proletariado ten que conquistar o poder
- Estado socialista
- Medidas do Estado socialista:
1. Socialización da propiedade
2. Desaparición das clases = sociedade
comunista = democracia real
3. Desaparición do Estado
- Métodos para conseguir o poder: Partidos
obreiros socialistas

9. 7.4. O anarquismo.
- Tres pensadores: Bakunin, Proudhon e
Kropotkin
- A liberdade do home é libre
- Solidariedade
- A propiedade colectiva
- Rexeitamento á autoridade
- Métodos:
1. A revolución mediante unha folga
xeral
2. Un sector defende a acción directa
mediante o terrorismo (asasinatos)
3. Defende o anarcosindicalismo
(sindicatos revolucionarios)
7.5. As internacionais obreiras.
- Internacionalismo obreiro
- En 1864 creouse a I Asociación
Internacional de Traballadores
- II Internacional
1. Socialismo
2. Coordinación dos diferentes partidos
políticos Bakunin
3. Dous símbolos: o himno e a festa do
Primeiro de Maio