nuoi cay thuy sinh

1. B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O
TRƯ NG Đ I H C TÂY NGUYÊN

THÁI VĂN TÀI
TÊN Đ TÀI
NG D NG D NG K THU T THU CANH (HYDROPONICS)
TR NG M T S RAU THEO MÔ HÌNH GIA ĐÌNH
T I Đ A BÀN ĐĂK LĂK
LU N VĂN TH C S SINH H C
Buôn Ma Thu t, năm 2009

2. i
B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O
TRƯ NG Đ I H C TÂY NGUYÊN
THÁI VĂN TÀI
TÊN Đ TÀI
ÖÙNG D NG K THU T THU CANH (HYDROPONICS)
TR NG M T S RAU THEO MÔ HÌNH GIA ĐÌNH
T I Đ A BÀN ĐĂK LĂK
CHUYÊN NGÀNH : SINH H C TH C NGHI M
MÃ S : 60 42 30
LU N VĂN TH C S SINH H C
NGƯ I HƯ NG D N KHOA H C
TS. PHAN VĂN TÂN
Buôn Ma Thu t, năm 2009

3. ii
L I CAM ĐOAN
Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên c u c a riêng tôi,
các s li u và k t qu nghiên c u nêu trong lu n văn là trung
th c, ñư c các ñ ng tác gi cho phép s d ng và chưa t ng ñư c
công b trong b t kỳ m t công trình nào khác.
Thái Văn Tài

4. iii
L I C M ƠN
Đ hoàn thành ñ tài t t nghi p này tôi xin trân tr ng c m ơn ñ n:
- Quý th y cô tham gia gi ng d y t i l p Cao h c Sinh h c - Th c
nghi m K01 Niên khóa 2006 – 2009 trư ng Đ i h c Tây nguyên ñã t n tình
truy n ñ t ki n th c cho tôi.
- Xin bày t lòng bi t ơn sâu s c và kính tr ng ñ n th y giáo TS.
Phan Văn Tân, ngư i ñã t n tình tr c ti p hư ng d n và t o r t nhi u ñi u
ki n thu n l i cho trong su t quá trình th c hi n và hoàn thành ñ tài.
- Quý th y cô trong H i ñ ng b o v ñ cương, quý th y cô trong
H i ñ ng ñánh giá ti n ñ ñ tài ñã có nhi u ý ki n ñóng góp ch nh s a cho
ñ tài và b n thân ñ ñ tài ñư c th c hi n và hoàn thành ñúng ti n ñ .
- Quý th y cô Phòng Sau ñ i h c trư ng Đ i h c Tây nguyên ñã
giúp ñ và t o ñi u ki n thu n l i cho tôi trong quá trình h c t p và hoàn
thành ñ tài t t nghi p này.
- Quý th y cô giáo và cán b t i Phòng thí nghi m Sinh h c –
Th c v t ñã nhi t tình giúp ñ trong quá trình tôi th c hi n ñ tài.
- Cu i cùng tôi xin chân thành c m ơn các anh, ch h c viên l p
Cao h c Sinh h c Th c nghi m K01, niên khóa 2006 – 2009 trư ng Đ i h c
Tây nguyên ñã có nhi u ý ki n ñóng góp và giúp ñ tôi trong quá trình h c
t p và th c hi n ñ tài.
Tác gi : Thái Văn Tài

5. iv
M C L C
Đ T V N Đ ................................................................................................i
CHƯƠNG I: T NG QUAN V N Đ NGHIÊN C U..................................5
1 .1. Rau s ch (rau an toàn) ........................................................................5
1.1.1. Khái ni m v rau s ch (rau an toàn)..............................................5
1.1.2. Yêu c u ch t lư ng c a rau s ch (rau an toàn)..............................5
1.1.3. Các nguyên nhân gây ô nhi m trên rau .........................................5
1 .2. Tr ng cây trong dung d ch nh m s n xu t rau s ch.............................9
1.2.1. Khái ni m chung...........................................................................9
1.2.2. Đ nh nghĩa....................................................................................9
1.2.3. Cơ s khoa h c c a h th ng thu canh ...................................... 10
1.2.4. L ch s phát tri n c a cây tr ng không c n ñ t ........................... 10
1.3. Tr ng cây trên giá th nhân t o nh m s n xu t rau s ch .................... 12
1.3.1. Đ nh nghĩa:................................................................................. 12
1.3.2. Nh ng ưu ñi m c a tr ng cây trên giá th nhân t o .................... 12
1.3.3. Các lo i giá th ñ tr ng cây....................................................... 13
1.4. S tri n khai k thu t tr ng cây trên giá th nhân t o trên th gi i .... 14
1.5. Tri n khai k thu t tr ng cây trên giá th nhân t o Vi t Nam......... 15
1.6. Gi i thi u ñ c tính sinh h c m t s cây ti n hành tr ng thí nghi m... 16
1.6.1. Cây cà chua ................................................................................ 16
1.6.2. Cây Dưa chu t............................................................................ 20
1.6.3. Cây Xà lách ................................................................................ 25
1.6.4. Cây C i xanh .............................................................................. 27
CHƯƠNG II: Đ I TƯ NG, N I DUNG VÀ ............................................ 31
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U ................................................................ 31
2.1. Đi u ki n khí h u-t nhiên vùng nghiên c u ..................................... 31

6. v
2.2.1. Đ a ñi m:.................................................................................... 31
2.2. Đ i tư ng và ñ a ñi m nghiên c u..................................................... 34
2.3. N i dung............................................................................................ 34
2.4. Phương pháp nghiên c u ................................................................... 34
2.4.1. Phương pháp nghiên c u ............................................................ 34
2.4.2 . Các ch tiêu theo dõi và phân tích ñánh giá................................ 35
2.4.3. Phương pháp b trí thí nghi m.................................................... 36
2.4.4. Các công th c thí nghi m ........................................................... 36
2.4.5. V t li u và hoá ch t dùng cho nghiên c u................................... 36
2.4.6. Phương pháp xây d ng mô hình trình di n rau tr ng trên giá th là
tr u hun và s d ng dung d ch dinh dư ng thu canh........................... 36
2.4.7. Phương pháp s n xu t dung d ch dinh dư ng.............................. 37
2.4.8. Th i gian thí nghi m................................................................... 37
2.4.9. Phương pháp x lý s li u........................................................... 37
CHƯƠNG 3: K T QU VÀ BÌNH LU N ................................................ 38
3.1 . S n xu t dung d ch dinh dư ng ........................................................ 38
3.2. nh hư ng c a k thu t nuôi tr ng ñ n sinh trư ng.......................... 39
3.2.1. nh hư ng c a k thu t nuôi tr ng ñ n t l n y m m và th i gian
n y m m c a h t rau............................................................................ 39
3.2.2. nh hư ng c a k thu t nuôi tr ng ñ n s ra lá c a cây rau ....... 41
3.2.3. nh hư ng c a k thu t nuôi tr ng ñ n s tăng trư ng chi u cao
c a rau theo th i gian sinh trư ng........................................................ 45
3.2.4. Th i gian ra hoa, s lư ng hoa, t l hoa ñ u và hình thành qu c a
cây Cà chua và cây Dưa chu t.............................................................. 50
3.3. nh hư ng c a k thu t nuôi tr ng ñ n năng su t rau ....................... 54
3.4. nh hư ng c a k thu t nuôi tr ng ñ n ch ñ canh tác và nh hư ng
ñ n sâu b nh............................................................................................. 59

7. vi
3.5. nh hư ng c a k thu t nuôi tr ng ñ n th i v ................................. 63
3. 6. Sơ b xác ñ nh m t s hi u qu c a mô hình s n xu t rau theo 2
phương pháp............................................................................................. 66
3.6.2. Xác ñ nh m t s hi u qu c a k thu t tr ng rau trên giá th theo
mô hình gia ñình t i Đăk Lăk. .............................................................. 69
3.7. K t qu c a mô hình trình di n k thu t canh tác m i v i c ng ñ ng.71
CHƯƠNG IV: K T LU N VÀ KI N NGH ............................................. 73
4.1. K t lu n............................................................................................. 73
5.2. Ki n ngh ........................................................................................... 73
TÀI LI U THAM KH O............................................................................ 74

8. vii
DANH SÁCH CÁC CH VI T T T, B NG BI U
VÀ HÌNH MINH HO
A. CÁC CH VI T T T
- BMT: Buôn Ma Thu t
- TPHCM: Thành ph H Chí Minh
- BVTV: B o v th c v t
- Gs : Giáo sư
- TS: Ti n s
- Ths: Th c s
- ĐHTN: Đ i h c Tây Nguyên
- B NN&PTNT: B Nông nghi p và
phát tri n nông thôn.
- NNĐT: Nông nghi p ñô th
- WTO: World Trade Organization
(T ch c thương m i th gi i)
- ILO: International Labour
Organization (T ch c Lao ñ ng th
gi i)
- DDT: Dicclodipheyl tricletan
- PPm: 1/1.000.000
- F.A.O: Food and Agriculture
Organization
- pH: potential of Hydrogen ions
- N.F.T: Nutrient Film Technique
- PHI: Rriharvest interval
- EDTA: Etylen diamin tetraacetic
- IPM: Integrated Pest Manage-
ment
- RAT: S n xu t rau an toàn
- DFT: K thu t dòng ch y sâu

9. viii
B. DANH M C CÁC B NG BI U
B ng 1.1: Phân lo i th c v t chi Lycopersicum............................................ 17
B ng 1.2: Thành ph n ch t dinh dư ng trong qu Cà chua........................... 18
B ng 1.3: Thành ph n các ch t dinh dư ng c a dưa chu t (ch a trong 100g
s n ph m tươi).............................................................................................. 23
B ng 2.1: M t s y u t khí h u vùng ven thành ph Buôn Ma Thu t-
DakLak ........................................................................................................ 33
B ng 3.1. Thành ph n hóa ch t và hàm lư ng c a dung d ch th y canh....... 38
B ng 3.1. Theo dõi t l n y m m và th i gian n y m m c a h t g ng ........ 40
B ng 3.2. S lá trên cây theo th i gian sinh trư ng c a rau ăn lá................. 42
B ng 3.3: S tăng trư ng chi u cao cây C i xanh ........................................ 45
B ng 3.4 : Di n bi n s tăng trư ng chi u cao thân chính c a cây Cà chua
2 công th c................................................................................................... 47
B ng 3.5 : M t s ch tiêu sinh trư ng c a Cà chua vào th i ñi m thu ho ch
l a ñ u tiên sau tr ng 70 ngày...................................................................... 49
B ng 3.6: Th i gian ra hoa, s lư ng hoa, t l hoa ñ u qu c a cây Cà chua
(S li u trung bình ñư c theo dõi trong 03 v ):............................................ 52
B ng 3.7. Th i gian ra hoa, kh năng ra hoa cái c a cây Dưa chu t:........... 54
B ng 3.8: nh hư ng c a lo i môi trư ng môi trư ng nuôi tr ng ñ n năng
su t rau (S li u trung bình ñư c theo dõi trong 03 v ):.............................. 55
B ng 3.9: Chi phí s n xu t c a 2 k thu t nuôi tr ng................................... 60
B ng 3.10: Hi u qu kinh t c a vi c tr ng rau ngoài ñ t và tr ng trên giá th
tr u hun v i quy mô cho 10m2
trong v gieo tr ng:...................................... 67

10. ix
C. DANH M C Đ TH
Đ th 3.2: S hình thành lá theo th i gian sinh trư ng ............................... 43
Đ th 3.3: S tăng trư ng chi u cao cây theo th i gian sinh trư ng. ........... 46
Đ th 3.4 : Di n bi n s tăng trư ng chi u cao thân chính c a cây Cà chua
2 công th c................................................................................................... 48
Đ th 3.8: V ñánh gá năng su t c a các lo i cây rau trên hai môi trư ng nuôi
tr ng:............................................................................................................ 56
Đ th 3.10 : Đánh giá hi u qu kinh t c a vi c tr ng rau ngoài ñ t và tr ng
trên giá th tr u hun:..................................................................................... 68
D. DANH M C CÁC HÌNH MINH H A
- Hình 1 : Cà chua sau gieo5 tu n tu i
- Hình 2 : Cà chua sau gieo7 tu n tu i
- Hình 3 : Cà chua sau gieo 8 tu n tu i
- Hình 4 : Cà chua sau gieo10 tu n tu i
- Hình5 : Cà chua sau gieo14 tu n tu i
- Hình 6 : Cà chua b t ñ u thu ho ch
- Hình 7: Dưa chu t sau gieo 6 tu n tu i
- Hình 8: Dưa chu t sau gieo 8 tu n tu i
- Hình 9: Dưa chu t sau gieo 10 tu n tu i
- Hình 10: Dưa chu t sau gieo 10 tu n tu i
- Hình 11: Dưa chu t sau gieo 13 tu n tu i
- Hình 14: Dưa chu t b t ñ u thu ho ch

11. 1
Đ T V N Đ
Ngh tr ng rau nư c ta ñã ra ñ i t xa xưa, trư c c ngh tr ng lúa
nư c, Vi t Nam chính là trung tâm kh i nguyên c a nhi u lo i rau tr ng, nh t
là các cây thu c h b u bí. Song do ch u nh hư ng c a m t n n nông nghi p
l c h u và t túc trong nhi u th k qua, cho nên s phát tri n ngh tr ng rau
nư c ta kém xa so v i trình ñ canh tác c a th gi i. Nh ng năm g n ñây
m c dù ngành tr ng rau có kh i s c, nhưng trên th c t v n chưa theo k p
nhi u ngành khác trong s n xu t nông nghi p. Trong ñ án phát tri n rau, qu
và hoa, cây c nh giai ño n 1999 – 2000 do B Nông nghi p và Phát tri n
Nông thôn, m c tiêu cho ngành s n xu t rau ñã ñư c Th tư ng Chính ph
phê duy t ngày 3/9/1999 là “Đáp ng nhu c u rau xanh có ch t lư ng cao
ph c v cho tiêu dùng trong nư c nh t là nh ng vùng dân cư t p trung (ñô
th , khu công nghi p . . . ) và xu t kh u. Ph n ñ u ñ n năm 2010 ñ t m c tiêu
th bình quân ñ u ngư i là 85kg rau trên m t năm, giá tr kim ng ch xu t
kh u ñ t 690 tri u USD”.[2]
M t khác t c ñ ñô th hóa nư c ta trong nh ng năm g n ñây tăng
khá nhanh, và ñ c bi t là sau khi Vi t Nam gia nh p WTO. Các nư c ñang
phát tri n như Vi t Nam, Trung Qu c có kho ng hơn 30% t ng s dân c
nư c s ng khu v c ñô th . Theo m t quy ho ch: ñ n năm 2010, t l dân s
ñô th Vi t Nam s ñ t 56-60%, và ñ n năm 2020 s ñ t kho ng 80%, b ng
các nư c công nghi p phát tri n hi n nay như châu Âu, M , Australia…
Ð t nông nghi p ch còn 20-30%, và t t nhiên ñ u là nông nghi p ñô th . Vì
v y chi n lư c phát tri n ñô th b n v ng g n li n v i phát tri n nông nghi p
ñô th là xu hư ng t t y u.[3]
Nông nghi p ñô th (NNÐT) không ch có ý nghĩa to l n v xã h i và
nhân văn, mà l i ích kinh t cũng khá l n. Trên th gi i, g n m t ph n ba rau,
qu , th t, tr ng cung ng cho ñô th là t NNÐT; có t 25% ñ n 75% s gia

12. 2
ñình thành ph tham gia NNÐT. Moscow (CHLB Nga) có 65% s gia
ñình tham gia NNÐT, Berlin (Ð c) có 80 nghìn m nh vư n tr ng rau ñô
th ; và hàng v n cư dân New York (M ) có vư n tr ng rau trên sân thư ng.
Nhi u thành ph l n thu c Trung Qu c như B c Kinh, Thư ng H i, Qu ng
Châu… NNÐT ñã cung c p ñ n 85% nhu c u v rau xanh.
Vi t Nam, NNĐT bư c ñ u ñã ñư c nhi u thành ph ñưa vào m c
tiêu phát tri n như m t y u t quan tr ng trong h th ng cung c p th c ph m
cho các vùng ñô th ñ ñáp ng quy mô c a các thành ph ngày m t tăng
nhanh. Tuy nhiên, nh ng thành ph l n như Hà N i, thành ph H Chí
Minh, H i Phòng, Đà N ng và các khu ñô th l n khác trên c nư c, hi n nay
ngư i tiêu dùng ch y u v n tiêu th rau không rõ ngu n g c ñư c v n
chuy n vào t các vùng s n xu t ngoài thành ph . Và th c t là khó có th
ki m soát ñư c ngư i tr ng rau th c hi n vi c v sinh an toàn th c ph m như
th nào. Báo chí và các phương ti n thông tin liên t c ph n ánh v nh ng ca
ng ñ c th c ph m, v s m t an toàn c a các vùng s n xu t rau, v s t n dư
thu c b o v th c v t, nhi m ñ c kim lo i và nhi m khu n…ñ c bi t là các
vùng s n xu t rau cung c p cho ñô th
Theo th ng kê c a T ch c Lao ñ ng Qu c t (ILO), h ng năm trên th
gi i có trên 40.000 ngư i ch t trong t ng s 2 tri u ngư i ng ñ c rau. T i
VN, th ng kê m i nh t c a ngành y t cho bi t, trong vài năm g n ñây, tính
riêng s ngư i ng ñ c th c ph m ph i nh p vi n c p c u do ngu n rau, c
thi u an toàn ñã lên ñ n con s hơn 700 ngư i.
Trong khi ñó, ngư i tiêu dùng ngày càng nh n th c rõ ñư c t m quan
tr ng c a rau xanh trong b a ăn hàng ngày, h ăn nhi u rau hơn, và nhu c u
v rau an toàn cũng l n hơn. Nhưng các vùng s n xu t rau l i chưa xây d ng
ñư c lòng tin cho ngư i tiêu dùng, m c dù h s n sàng tr giá cao g p nhi u
l n cho m t s n ph m rau an toàn.

13. 3
Theo s li u c a Chi c c B o v th c v t TPHCM, vào cu i năm 2007,
t l s n xu t rau an toàn (RAT) không th t s an toàn là m t con s gây “s c”
cho không ít ngư i tiêu dùng: 34/37 m u là rau ñư c cho là rau s ch l i có
ch a dư lư ng thu c tr sâu vư t quy ñ nh. Còn theo nh n ñ nh c a ngành y
t , dù tình hình gi ñây ñã ñư c c i thi n song RAT ñ n tay ngư i tiêu dùng
v n chưa th t an toàn.
V y t i sao không gây d ng lòng tin cho ngư i tiêu dùng b ng cách
cho h dùng chính s n ph m mà h t tay làm ra.
V y còn v i nh ng ngư i s ng thành ph ? V i di n tích ch t h p c a
căn nhà n i thành, h có th t s n xu t ñư c rau xanh cho b a ăn c a gia
ñình mình không? Đi u ñó là hoàn toàn có th th c hi n ñư c, n u như sân
nhà, ban công hay sân thư ng c a h có m t chút ánh sáng t nhiên và b ra
m t ít chi phí cho h th ng c ng v i m t chút công chăm sóc.
Đ góp ph n th c hi n ñư c ñi u ñó, ñã có nhi u ñ án ñư c nghiên
c u ñ tr ng rau trong nhà, trên ban công, sân thư ng … như : ng d ng k
thu t th y canh b ng h p x p, k thu t khí canh, k thu t màng dinh dư ng
NFT và k thu t dòng ch y sâu DFT vào tr ng rau an toàn t i nhà trong ñô
th . Tuy nhiên nh ng phương pháp nói trên yêu c u k thu t tương ñ i ph c
t p, t m , và chăm sóc khó nên chưa ñư c ph bi n.
Đ ng trư c th c tr ng này, chúng tôi ti n hành nghiên c u ñ tài:
“ ng d ng k thu t th y canh (Hydroponics) tr ng m t s rau theo mô
hình gia ñình t i ñ a bàn Đăk Lăk” v i m c ñích c a ñ tài là:
Góp ph n c i ti n và ph bi n các mô hình tr ng rau th y canh t i nhà
trong ñô th . Đây s là m t k thu t s n xu t rau an toàn theo phương pháp
th y canh nhưng ñơn gi n, d làm và ñ m b o cung c p ñ th c ăn xanh cho
b a ăn gia ñình, ñ c bi t là các gia ñình ñô th v i di n tích t 3 – 4 m2
.
Đ ng th i tri n khai các mô hình tr ng rau theo phương pháp này s làm tăng

14. 4
thêm th m xanh cho môi trư ng ñô th . Theo tính toán c a các nhà khoa h c
n u m i h ch “tr ng” 3 ñ n 4 m2
, chúng ta s có thêm kho ng 1 tri u m2
th m xanh luân chuy n n m t i các ban công, sân thư ng, sân nhà . Phương
pháp này còn t n d ng ñư c không gian, di n tích dư th a nơi ban công, sân
thư ng, sân nhà.
M t khác n u nông thôn n u áp d ng phương pháp này ta s t n d ng
ñư c các ph ph m nông nghi p (tr u, v cà phê, mùn cưa …) ñ làm giá th
tr ng theo phương pháp th y canh và sau khi s d ng thì giá th l i ñư c
làm phân bón cho cây tr ng khác r t t t.
Hơn n a, tr ng rau theo phương pháp này còn là m t thú tiêu khi n
cũng như chăm sóc cây hoa c nh và là cách thư giãn c a ngư i dân ñô th có
t c ñ làm vi c và nh p s ng kh n trương, căng th ng như hi n nay.
Gi i h n c a ñ tài:
Chúng tôi ý th c r ng áp d ng phương pháp th y canh ñ tr ng rau trên
giá th là m t phương pháp m i. V i kh năng và gi i h n th i gian c a ñ tài
chúng tôi ch ti n hành tr ng thí nghi m ít ñ i tư ng v i các ñi u ki n t
nhiên t i ñ a bàn huy n Krông Ana t nh Đăk Lăk v i di n tích nh qui mô gia
ñình và m i th nghi m m t lo i môi trư ng dinh dư ng t pha, và ch ti n
hành tr ng trên m t lo i giá th là tr u hun.

15. 5
CHƯƠNG I: T NG QUAN V N Đ NGHIÊN C U
1 .1. Rau s ch (rau an toàn)
1.1.1. Khái ni m v rau s ch (rau an toàn)
Nh ng s n ph m rau tươi bao g m t t c các lo i rau ăn c , thân, lá,
hoa, qu có ch t lư ng ñúng v i ñ c tính gi ng c a chúng, hàm lư ng các hoá
ch t ñ c và m c ñ nhi m các vi sinh v t gây h i dư i m c tiêu chu n cho
phép, an toàn cho ngư i tiêu dùng và môi trư ng thì ñư c coi là rau ñ m b o
an toàn v sinh th c ph m, g i t t là rau an toàn (rau s ch).
1.1.2. Yêu c u ch t lư ng c a rau s ch (rau an toàn)
1.1.2.1. Ch tiêu n i ch t
Ch tiêu n i ch t ñư c quy ñ nh cho rau tươi bao g m:
- Dư lư ng thu c b o v th c v t
- Hàm lư ng nitrat (NO3
-
)
- Hàm lư ng m t s kim lo i n ng ch y u: Cu, Pb, Hg, Cd, As. . .
- M c ñ nhi m các vi sinh v t gây b nh (E.coli , Salmonella sp...) và
kí sinh trùng ñư ng ru t (tr ng giun ñũa Ascaris. sp)
T t c các ch tiêu trong s n ph m c a t ng lo i rau an toàn ñ u ph i
n m dư i m c cho phép theo T ch c Nông lương Qu c t (FAO); T ch c y
t th gi i (WHO) ho c m t s nư c tiên ti n trên th gi i như Nga, M . . .
1.1.2.2. Tiêu chu n hình thái
S n ph m ñư c thu ho ch ñúng lúc, ñúng yêu c u t ng lo i rau (ñúng
ñ già k thu t hay thương ph m), không d p nát, hư th i, không l n t p ch t,
sâu b nh và có bao gói thích h p.
1.1.3. Các nguyên nhân gây ô nhi m trên rau
1.1.3.1. Dư lư ng thu c b o v th c v t trong các s n ph m rau
Theo Vi n B o v Th c v t năm 1998, ñ n nay nư c ta ñã và ñang s
d ng kho ng 270 lo i thu c tr sâu; 216 lo i thu c tr b nh; 160 lo i thu c

16. 6
tr c ; 12 lo i thu c di t chu t và 26 lo i thu c kích thích sinh trư ng v i
kh i lư ng ngày càng gia tăng. Tuy ch ng lo i nhi u, song do thói quen ho c
s r i ro cũng như thi u hi u bi t v m c ñ ñ c h i c a hoá ch t b o v th c
v t nên ngư i nông dân ch dùng m t lo i thu c b o v th c v t có ñ ñ c cao
ñã b c m ho c h n ch s d ng như Monitor, Wofatox, DDT, . . . Nguyên
nhân là do các lo i thu c trên giá r , có ph di t sâu r ng và hi u qu di t sâu
tương ñ i cao.
M t khác, do vi c th c hi n th i gian cách ly thu c BVTV không tuân
th theo qui ñ nh sau khi s d ng thu c BVTV. H u h t các h nông dân ñ u
vi ph m th i gian cách ly sau phun thu c. S vi ph m x y ra nhi u nh t trên
nhóm rau ăn qu như cà chua, ñ u ñ , ti p theo là các nhóm rau ăn lá. Trên cơ
s ñi u tra, C c B o v Th c v t còn cho bi t, v i thói quen s d ng tuỳ ti n
v thu c BVTV c a nông dân hi n nay thì th c tr ng vi ph m v th i gian
cách ly thu c BVTV là ñi u ñáng báo ñ ng.
Đây là nguyên nhân chính cũng là nguyên nhân cơ b n ñ gi i thích vì
sao thu c b o v th c v t còn t n t i, chúng ñã ñ l i dư lư ng hoá ch t trong
th c ph m trư c khi ch bi n là tương ñ i ph bi n và h u h t ñ u vư t quá
m c cho phép. K t qu phân tích v dư lư ng thu c b o v th c v t trong 728
m u rau Khánh Hoà thì có 24,7% s m u ch a dư lư ng thu c BVTV vư t
trên tiêu chu n cho phép t 2 - 6 l n. T i các vùng tr ng rau ngo i thành Hà
N i, Đà L t. . . do h s s d ng ru ng ñ t cao, th i v tr i ñ u trên ñ ng
ru ng h u như cây tr ng quanh năm ñi u ñó t o ngu n th c ăn liên t c cho
các lo i sâu h i và làm cho s di chuy n c a bư m sâu h i ngày càng gia tăng
t ru ng m i thu ho ch ñ n ru ng m i tr ng. Như v y không th tránh kh i
thu c tr sâu. Tính trung bình m t v b p c i kho ng 75 - 90 ngày, ngư i
nông dân ph i phun t 7 - 15 l n, v i lư ng thu c t 4 - 5 kg/ha. Như v y dư
lư ng hoá ch t trong nông s n th c ph m ngay trên ñ ng ru ng cũng như tr

17. 7
thành hàng hoá bán ra th trư ng ñ u có hàm lư ng vư t m c t i ña cho phép.
Phân tích 100% m u rau ñ u th y có dư lư ng thu c b o v th c v t. Bên
c nh ñó vi c s d ng quá li u lư ng có liên quan tr c ti p ñ n môi trư ng.
Th c t cho th y nhi u lo i thu c b o v th c v t c m s d ng t năm 1992
như DDT, Lindan, 666, . . . nhưng qua phân tích ngư i ta v n phát hi n th y
chúng t n t i trong ñ t, nư c. Đi u ñó ch ng t kh năng b n v ng c a nh ng
lo i thu c c m s d ng trong t nhiên.[14]
1 .1.3.2. Hàm lư ng nitrat (NO3
-
) quá ngư ng cho phép
Theo m t s nhà khoa h c thì lư ng phân hoá h c ñư c s d ng vào
tr ng tr t Vi t Nam không vào lo i cao so v i các nư c trong khu v c và so
v i bình quân toàn th gi i. Tuy nhiên nh hư ng c a phân hoá h c nh t là
ñ m v i s tích lu nitrat trong rau cũng là m t nguyên nhân làm cho rau
ñư c xem là không an toàn (không ph i là rau s ch).
V i lư ng m u còn ít và ñ i tư ng cũng h n ch , song các m u ñã phân
tích ñ u vư t ch s cho phép, ñây là m i quan tâm l n nh t c a ngư i tiêu
dùng. NO3 vào cơ th m c ñ bình thư ng không gây ñ c, ch khi hàm
lư ng vư t quá m c cho phép thì tr nên nguy hi m. Trong h th ng tiêu hoá,
NO3 b kh thành Nitrit (NO2), Nitrit là m t ch t chuy n bi n Oxyheamo-
globin (ch t v n chuy n oxy trong máu) thành ch t không ho t ñ ng ñư c g i
là Methaemoglobin. m c ñ cao, nh t s làm gi m hô h p c a t bào, nh
hư ng t i ho t ñ ng c a tuy n giáp, gây ñ t bi n và phát tri n các kh i u.
Trong cơ th ngư i n u lư ng Nitrit m c ñ cao có th gây ph n ng v i
axit amin thành ch t gây ung thư g i là Nitrosamin. Có th nói hàm lư ng
NO3 vư t quá ngư ng cho phép là tri u ch ng gây nguy hi m cho s c kho
con ngư i. Vì v y, các nư c nh p kh u rau tươi ñ u ph i ki m tra hàm lư ng
NO3 trư c khi nh p nông s n.[16]

18. 8
T ch c Y t th gi i (WHO) và C ng ñ ng kinh t châu Âu (EC) ñã
gi i h n hàm lư ng nitrat trong nư c u ng là dư i 50mg/lít. Tr em thư ng
xuyên u ng nư c có hàm lư ng nitrat cao hơn 45mg/1ít s gây r i lo n trao
ñ i ch t, gi m kh năng kháng b nh c a cơ th . Tr em ăn súp rau mà có hàm
lư ng NO3 t 80 -1300mg/kg s b ng ñ c.[19] Vì th WHO khuy n cáo
hàm lư ng NO3 trong rau tươi không ñư c quá 300mg/kg. Theo m t s t i
li u c a M thì hàm lư ng NO3 còn ph thu c vào t ng lo i rau, ví d măng
tây không quá 50mg/kg, c c i m c cho phép t i 360mg/kg. Hi n nay tài li u
c a Nga ñã quy ñ nh c th v hàm lư ng NO3 không ñư c quá các s li u
sau ñây v i t ng lo i rau (mg/kg): c i b p : 500, cà r t :250, dưa chu t :150,
cà chua :150,
1.1.3.3. T n dư kim lo i n ng trong s n ph m rau
Vi c l m d ng hoá ch t b o v th c v t cùng v i các lo i phân bón hoá
h c ñã làm cho m t lư ng N, P, K và các hoá ch t b o v th c v t b r a trôi
xu ng các con mương vào ao, h , sông, chúng xâm nh p vào m ch nư c
ng m gây ra ô nhi m. K t quá phân tích hàm lư ng kim lo i n ng và các
nhóm nitro, photpho trong nư c tư i, ru ng lúa, ao cá T Liêm (Hà n i)
cho th y hàm lư ng kim lo i n ng trong nư c mương tư i rau cao hơn h n so
v i ru ng lúa nư c và ao nuôi cá. Các kim lo i n ng ti m n trong ñ t tr ng
còn th m th u, ho c t ngu n nư c th i thành ph và khu công nghi p chuy n
tr c ti p qua nư c tư i ñư c rau xanh h p th .[19]
Hàm lư ng N, P, K do phân hoá h c khi ñư c s d ng quá m c thư ng
cho phép các kim lo i n ng như chì (Pb), thu ngân (Hg), Asen (As), Mangan
(Mn), Đ ng (Cu), Co ban (Co), k m (Zn) trong nư c th i và có s n trong
ñ t ñư c rau h p th qua th c ăn và nư c, vi c bón lân cũng làm tăng hàm
lư ng Cadimi (Cd) trong ñ t và trong các s n ph m rau có hàm lư ng kim
lo i n ng vư t quá tiêu chu n cho phép trong rau như: Pb =0,5mg/kg; As =

19. 9
0,2mg/kg; Cu = 50mg/kg; Sn = 200mg/kg, Cd = 0,03mg/kg; Hg =
0,02mg/kg; . . . cũng nh hư ng ñ n s c kho như gây ng ñ c và thư ng khó
ch a tr .[16]
1.1.3.4. Vi sinh v t gây h i trong rau
Vi c s d ng nư c không s ch ñ tư i cho rau là nguyên nhân gây ô
nhi m trên rau, bên c nh ñó do s d ng phân tươi ñ tư i rau là m t t p quán
canh tác m t s vùng nh t là các vùng chuyên canh. Khi s d ng rau gia v
nh t là rau thơm và rau s ng chính là hình th c chuy n t i tr ng giun, sán, vi
sinh v t gây b nh như: E. coli, Salmonella sp, n m gây b nh… Đây là y u t
gây b nh như: thương hàn, ki t l , tiêu ch y . . . .[19]
Nh ng y u t trên là nguyên nhân ch y u làm cho rau b ô nhi m, nh
hư ng t i s c kho c a con ngư i. Trong ñó ph bi n nh t là do thu c b o v
th c v t và sinh v t gây b nh. Vì v y, yêu c u c n thi t là ph i gieo tr ng như
th nào ñ có ñư c nh ng s n ph m rau không b ô nhi m, t c là rau ñ m b o
an toàn ñ i v i ngư i (hay còn g i là rau s ch).
1 .2. Tr ng cây trong dung d ch nh m s n xu t rau s ch
1.2.1. Khái ni m chung
Tr ng cây trong dung d ch có tên khoa h c là Hydroponics, t
hydroponics b t ngu n t ti ng Hy L p v i g c Hydro là nư c và ponic là
công vi c. Vi t Nam còn g i là k thu t tr ng cây trong dung d ch, là "thu
canh" hay tr ng cây không c n ñ t.
1.2.2. Đ nh nghĩa
Tr ng cây trong dung d ch hay phương pháp thu canh là k thu t
tr ng cây không c n ñ t mà cây ñư c tr ng tr c ti p vào dung d ch dinh
dư ng.[17]

20. 10
1.2.3. Cơ s khoa h c c a h th ng thu canh
Qua nghiên c u các nhà khoa h c ñã phát hi n ñư c, ñ cây tr ng có
th sinh trư ng và phát tri n thì chúng c n ph i ñư c cung c p 16 nguyên t
cơ b n sau: C,H, O, N, P, K, Ca, Mg, S, Fe, Cu, Mn, Zn, Mo, Bo, Cl.
Trong 16 nguyên t cơ b n k trên n u thi u 1 nguyên t , cây cũng
không th hoàn t t ñư c chu trình sinh trư ng và phát tri n. B y nguyên t
sau cây c n m t lư ng r t ít g i là nguyên t vi lư ng: Cu, Zn, Mn, Mo, Bo,
Cl, Fe. Các nguyên t còn l i c n v i lư ng cao hơn g i là nguyên t ña
lư ng: C, H , O, N, P, K, Ca, Mg, S. Các nguyên t C, H , O cây l y ch y u
không khí (CO2) và nư c, còn l i các nguyên t khác cây tr ng ph i l y t
ñ t.[17] Như v y, con ngư i hoàn toàn có th tr ng cây ch c n ñ y ñ dinh
dư ng mà không c n ñ t.
1.2.4. L ch s phát tri n c a cây tr ng không c n ñ t
Thu canh m t phương pháp tr ng cây không dùng ñ t ñã phát tri n t
nh ng phát hi n th c nghi m tìm hi u v các ch t dinh dư ng giúp cây phát
tri n và các thành ph n c a cây. Nh ng nghiên c u v cây ñư c t p h p l i t
nh ng năm 1600. Tuy nhiên, có th nói r ng tr ng cây không dùng ñ t ñã có
trư c th i gian này. M t d ng thu canh nguyên sơ ñã ñư c th c hi n n
Đ t nhi u th k .[23]
S phát tri n thu canh ñã có trư c tr ng cây trên ñ t và thu canh
ñư c b t ñ u t thành ph Babylon v i nh ng khu vư n treo n i ti ng ñư c
ñưa vào danh sách 7 kỳ quan th gi i th i c ñ i, và có l ñây là cách tr ng
thu canh thành công ñ u tiên trên hành tinh chúng ta. Nh ng khu vư n n i
c a Aztecs, m t b t c du cư vùng B c M , là ñi n hình c a thu canh. Đ u
tiên h ñã lái xe ñ n vùng h Tenochtitlan, thung lũng trung tâm c a Mexico
ñ ñ nh cư. B ñ i x r rúng b i láng gi ng b t ch i không cho s d ng các
vùng ñ t có th tr ng tr t ñư c, ngư i b t c Azrects ñã t n t i b ng phát

21. 11
minh ñáng n này. Vì h không có ñ t ñ tr ng lương th c nên h quy t ñ nh
s n xu t và ch bi n b ng nh ng v t li u mà mình có. H ñã h c cách d ng
lên các bè và các máng b ng b i cây, b i c , ñ p d p chúng ra cùng v i r cây
c ng ch c. K ñ n h vét ñ t t ñáy c a vũng c n bên h và ch t lên các
máng c . Do bùn ñ t l y t ñáy và phân bón ñư c lưu tr vì chúng s ñư c tái
s d ng.[23]
- Năm 1792, nhà khoa h c xu t chúng ngư i Anh là Joseph Pristly ñã
khám phá ra cây ñư c ñ t trong phòng có không khí c ñ nh m c cao (CO2)
s d n d n h p thu CO2 và th i ra O2. Hai năm sau, Jean Ingenhouse, ñã ñưa
công trình c a Joseph ti n thêm m t bư c xa hơn.
Ông ñã ch ng minh r ng cây ñư c ñ t trong phòng ñ y CO2 có th thay
th khí này thành O2 trong vòng vài gi n u phòng ñó có ánh sáng m t tr i
chi u ñ n. M t căn phòng ñ y ánh sáng t nó không nh hư ng gì ñ n ch a
CO2' m t ñi u ch c ch n r ng cây có nhi m v ñáng k trong vi c chuy n ñ i
này. L.Ngen ti p t c thi t l p quá trình ñ thúc ñ y nhanh hơn ñi u ki n ánh
sáng chói chang hơn, và ch có nh ng b ph n xanh c a cây là có liên quan
ñ n quá trình chuy n hoá này mà thôi.[9]
Năm 1856, Salm-Horsmar phát tri n k thu t dùng cát và môi trư ng
trơ, nhi u công trình nghiên c u ñã ch ng minh r ng th i gian cây có th phát
tri n trong môi trư ng trơ v i dung d ch nư c ch a khoáng ch t tuỳ thu c vào
ñòi h i c a cây. Bư c th hai là lo i b hoàn toàn môi trư ng trơ và tr ng cây
trong nư c có ch a khoáng ch t.
T nh ng khám phá và phát tri n trong giai ño n 1859 - 1865 , k thu t
này ñư c hoàn t t b i hai nhà khoa h c ngư i Đ c Julins von Sachs (l860),
giáo sư th c v t h c c a Đ i h c Wurzburg (1832 - 1897) và W.Knop (1861),
nhà khoa h c nông hoá Knop ñư c g i là "cha ñ c a cây tr ng trong nư c".

22. 12
Cũng trong nh ng năm 1860, giáo sư Julins ñã l p ñư c công th c pha
ch dinh dư ng có th tan trong nư c và giúp cây h p thu d dàng ñ tăng
trư ng. Công trình này ch m h t giai ño n ñ u nghiên c u dinh dư ng cho t t
c các lo i cây. Đây là ngu n g c c a k thu t "Nutriculture" và tương t như
k thu t dùng trong phòng thí nghi m nghiên c u v sinh lý th c v t và dinh
dư ng cây tr ng hi n v n còn dùng. Vi c thêm vào các hoá ch t tư i cho cây
tr ng ñư c tìm ra nh m s n xu t ra dung d ch dinh dư ng h tr cho cu c
s ng c a cây. Vì v y năm 1920 vi c chu n b trong thí nghi m nư c tr ng cây
ñã ñư c chu n hoá và phương pháp s d ng cũng ñư c thi t l p.[12]
Tuy nhiên th c ti n áp d ng k thu t tr ng cây b ng ch t dinh dư ng
“Nutriculture” ñã không phát tri n cho ñ n năm 1925 khi công nghi p nhà
kính t ra thích h p cho vi c áp d ng này. Đ t trong nhà kính ph i ñư c
thư ng xuyên thay th không b nh ng v n ñ v cơ c u ñ t, phân bón và
ñ ng v t gây h i. K t qu là các nhà nghiên c u ñã nh n th c ñư c ti m năng
c a vi c dùng Nutriculture ñ thay th các phương pháp canh tác b ng ñ t
truy n th ng.
1.3. Tr ng cây trên giá th nhân t o nh m s n xu t rau s ch
1.3.1. Đ nh nghĩa: tr ng cây trên giá th nhân t o là kĩ thu t tr ng cây
không dùng ñ t, cây ñư c tr ng tr c ti p vào giá th (tr u hun, cát, b t núi
l a, xơ d a…) và dinh dư ng cung c p cho cây là dung d ch dinh dư ng thu
canh.[21]
1.3.2. Nh ng ưu ñi m c a tr ng cây trên giá th nhân t o
Vi c s d ng các lo i giá th ñ tr ng cây thay cho ñ t như: tr u, cát,
b t núi l a, xơ d a. . . s ñem l i nhi u l i ích hơn so v i phương pháp tr ng
cây b ng dung d ch như: r ti n, có th t n d ng do s n có ñ a phương,
phương ti n tr ng cây ñơn gi n và ít t n kém, ch ñ ng kh ñư c các lo i vi
sinh v t gây h i trong giá th , không ñòi h i thao tác k thu t ph c t p. Đ c

23. 13
bi t, vi c dùng giá th là tr u hun ngư i dân có th t n d ng ngu n tr u s n
có, m t khác khi hun chín tr u s ñư c kh trùng, có ñ x p cao nên gi ñư c
các ion khoáng r t t t ñ trao ñ i ch t v i h r c a cây.[21]
1.3.3. Các lo i giá th ñ tr ng cây
1.3.3.1. Giá th khoáng nguyên th (cát vàng, b t núi l a), ho c qua
ch bi n (Perlite, Rockwool permiculite..)
* Các giá th là khoáng ch t: Đây là các lo i giá th có tính trơ v m t
hoá h c, r t b n v ng, ít b các loài n m, vi khu n xâm nh p, có kh năng t o
ra các khe h thoáng khí t o ñ x p cao. M t s lo i khoáng th có kh năng
gi nư c và phân bón r t cao ñ ng th i thoáng khí cho hô h p c a b r . Giá
th khoáng hay ñư c s d ng là cát (thư ng là cát vàng, h t to) (Johsen,
1984).
* Vermiculite: là m t khoáng ch t g m silicát, magiê và nhôm. Khoáng
ch t này có nhi u M và Nam Phi, khi nung nhi t ñ cao, các h t khoáng
ch t n tung ra (t tr ng 80kg/m3
), t tr ng nh và tr nên r t d th m nư c
và khí.
* B t núi l a (Puzolan): là m t lo i khoáng nh do núi l a t o ra, có
nhi u khe h , t tr ng nh hơn nư c. Khi các t ng ñá ñư c nghi n ra thành
h t kích thư c nh t 0,2 - l,2cm các h t có th dùng ñ tr ng cây vư n
ươm ho c khí canh r t t t, v i giá thành r . T b t núi l a ngư i ta ñã ch t o
thành b t khoáng Perlite.
* Perlite: Perlite có ngu n g c t ñá núi l a, khi nung ñá núi l a giàu
silic nhi t ñ cao, các h t ñá n ra ñ t kh i lư ng 130 - l80kg/m3
. Perlite
ñư c s d ng r ng rãi trong tr ng rau - hoa (Green 1968; Wilson 1980;
Wilson và Hitchin 1984).

24. 14
* Rockwool: Rockwool và s i khoáng ñư c s d ng r ng rãi nhưng là
v t li u ñ t ti n, b t ñ u ñư c s d ng Đan M ch, Hà Lan (Verwer, 1795,
Vanos, 1983).[21]
1.3.3.2. Các giá th polymer h u cơ nhân t o g m các h t, b t x p
M t vài ch t h u cơ t ng h p ñã ñư c ch t o ñ làm ch t tr ng rau -
hoa -qu như các h t b t h u cơ, polysterene, urea-formaldehyde và
polyurethane. Đ c trưng c a các ch t này là nh , b n v ng, nhi u khe thoáng
khí (Sonneveld, và Welles, 1984).[21]
1. 3. 3. 3. Các lo i giá th h u cơ t nhiên như mùn than, xơ d a, v
cây, bã mía, mùn cưa
Các lo i giá th h u cơ có ưu ñi m là m m, nh , gi m t t, có ñ
thoáng khí và gi phân bón cao. Nhưng có y u ñi m là kém b n v ng, d b
phân hu , b nhi m n m, khu n gây b nh, ph i thay th thư ng xuyên (Devis
and Freitas, 1970, Potter, 1977, Harris and Maree, 1984, Brady, 1990). Các
giá th s n có ñ a phương như bã mía, mùn cưa cũng r t ñư c chú tr ng
khai thác (Puchova, et al. 1999).[21]
- Tùy ñi u ki n m i nư c, ngư i ta có th s d ng các lo i giá th
khác nhau. Nhưng h u h t các lo i giá th qua ch t o như Perlite,
Permiculite, Rockwool, ñ u ñư c s n xu t công nghi p các nư c s n
nguyên li u, còn h u h t B c Âu, M , Nh t, Isarel… ph i nh p kh u hàng
năm v i giá cao.
1.4. S tri n khai k thu t tr ng cây trên giá th nhân t o trên th
gi i
Trên th gi i, s n xu t gi ng ngoài vư n ươm, ñ c bi t là tr ng cây t
mô hom ñã tr thành m t ngành công nghi p v i nhu c u nhi u t cây gi ng
m i năm (Kozai et al, 2005). Thông thư ng ñ ra cây vư n ươm, t t c các
công ty gi ng và các nhà vư n ñ u s d ng giá th h u cơ ho c giá th

25. 15
khoáng ch t ho c pha tr n hai lo i ñó v i nhau. B t ñ u t th k 20, nhân
lo i b t ñ u nghiên c u và phát tri n công ngh tr ng cây không c n ñ t
(Soiless culture), ho c tr ng cây trên ñ t nhân t o "Artificial soil” (Gericke,
1937; Beardsell et al, 1979; Brochia, 1974; Burt, 1983), công ngh này ñ n
nay ñã ñư c c i ti n và hoàn thi n r t nhi u và ñư c s d ng ph bi n trong
s n xu t rau - hoa qu ch t lư ng cao trong các nhà kính (Green house).[21]
V i các công ngh này, cây ñư c tr ng trên các giá th nhân t o khác
nhau và khoáng ch t ñư c cung c p thư ng xuyên ho c theo chu kỳ b ng tư i
nư c (công ngh thu canh - hydroponics) ho c phun sương (khí canh -
Mistculture). Trên th gi i ngư i ta chia làm hai lo i giá th nhân t o khác
nhau. Giá th h u cơ g m các v t li u có ngu n g c ch y u t th c v t, mùn,
xơ d a ho c than mùn như peat, mùn cưa...s n xu t cà chua thương m i trên
giá th ñã ñư c Wall (1937) và Peter (1977) mô t . Ngoài ra, mùn cưa xơ d a,
v cây, . . cũng ñư c s d ng r t ph bi n. Đ c bi t là xơ d a ñã ñư c ch
bi n, ñóng gói xu t kh u làm giá th tr ng cây thu canh r t t t, Srilanca m i
năm s n xu t và xu t kh u trên 1,0 tri u m3
xơ d a cho các nư c châu Âu,
Úc, M , Nh t B n.
1.5. Tri n khai k thu t tr ng cây trên giá th nhân t o Vi t Nam
nư c ta g n ñây v n ñ tr ng cây trên giá th ñã ñư c quan tâm. M t
s lo i giá th s n có trong nư c ñã ñư c s d ng r ng rãi như tr u hun, mùn
cưa, bã mía, xơ d a, b t núi l a. Hai ngu n giá th tri n v ng nh t có th s n
xu t trên qui mô l n nư c ta là xơ d a và b t núi l a. T nh B n Tre ñã
thành l p các công ty ch bi n xơ d a làm giá th tr ng cây và bư c ñ u xu t
kh u. Giá th b t núi l a ñã ñư c Vi n Di truy n Nông nghi p s d ng trong
vư n ươm gi ng t nuôi c y mô (Báo cáo k t qu nghiên c u ñ tài c p Nhà
nư c KC 04 - 19 giai ño n 2001 -2005) và ñã chuy n giao v t li u cho Công
ty Gi ng cây tr ng Hà N i s d ng làm giá th tr ng cây trong khu Nông

26. 16
nghi p công ngh cao Hà N i ñ t k t qu t t. V i t l ph i ch phù h p gi a
xơ d a và b t núi l a, cây cà chua, t, dưa chu t ñã sinh trư ng, phát tri n ñ t
năng su t cao (cà chua trên 200 t n/ha/v ; t ng t 40 - 50t n/ha/v ; dưa chu t
60t n/ha/v ).[21]
Phân b và tr lư ng c a b t núi l a trong nư c ñã ñư c Vi n ñ a ch t,
Vi n Khoa h c công ngh Vi t Nam nghiên c u, xác ñ nh. B t núi l a có ñ
x p cao, ch t lư ng t t t p trung Đăk Nông v i lư ng nhi u tri u m3
. Có
th bi n b t núi l a Đăk Nông thành v t li u t t cho vư n ươm, tr ng hoa,
tr ng rau, ñem l i giá tr thương m i.
1.6. Gi i thi u ñ c tính sinh h c m t s cây ti n hành tr ng thí
nghi m
1.6.1. Cây cà chua
1.6.1.1. Ngu n g c, ch ng lo i, năng su t và giá tr dinh dư ng c a
cà chua
Cà chua (Lycopersicum esculentum Mill) có tên ti ng Anh là Tomato là
thành viên h Cà Solanaceae chi Lycopersicum. Cà chua còn có nhi u t
ñ ng nghĩa khác là: L.Kort; L. lvcopersicum;' L. esculentum Dur. Trư c ñây
ngư i ta ñ t tên cho cà chua là “love apple". Thông thư ng ngư i ta chia cà
chua thành hai chi ph d a vào màu s c qu : [6]
* Chi ph Eulycopersicon (red fruited): qu c a chi này có màu ñ
ho c vàng, hoa to, là cây quanh năm.
* Chi ph Eriopersicon (green fruited): qu c a chi này có màu xanh,
có s c tía, có lông, h t nh .
Cà chua là cây thân th o hàng năm ho c thân th o lưu niên.

27. 17
B ng 1.1: Phân lo i th c v t chi Lycopersicum
Chi ph Loài trong chi ph
Eulycopersicon (qu ñ ) 1. L. esculentum: Cà chua thông thư ng
2. L. pimpinellefolium: cà chua nho
Eriopericon (qu xanh)
1. L. chessmanii: hoang d i
2. L. chilense: hoang d i
3. L glandusosum: hoang d i
4. L hinsutum: hoang d i
5. L. perviamum: hoang d i
(Theo E.D. war D.C; Tigche L. AAR - 1989)
* Nh ng bi n ch ng th c v t: L. esculentum là loài cà chua tr ng
tr t có 4 bi n ch ng sau ñây:
+ L. esculentum var. Commune là cà chua thông thư ng. H u h t
nh ng gi ng cà chua tr ng tr t ñ u thu c bi n ch ng này. Thân lá sum suê,
ph i c t t a, qu có kh i lư ng t trung bình ñ n l n.[6]
+ L. esculentum var. Grandifolium: cà chua lá to, hình d ng lá gi ng lá
khoai tây, m t lá r ng và láng bóng. Lá ít ho c trung bình.
+ L. esculentum var. Valium: cà chua anh ñào, sinh trư ng h u h n.
cây m p, lùn ñ ng cây, không c n làm giàn. Lá trung bình, cu ng ng n có
lông tơ.
+ L. esculentum var. Pyriforme: cà chua hình lê. Sinh trư ng vô h n.
T t c các loài cà chua ñ u có s lư ng NST 2n = 24.
- Cà chua có ngu n g c Pêru, Bolivia và Equador. Trư c khi Crixtop
Colong phát hi n ra châu M thì Peru và Mehico ñã có tr ng cà chua.
Theo tài li u c a châu Âu thì ch c ch n cà chua ñư c ngư i Aztec và
ngư i Toltec mang ñ n. Đ u tiên ngư i Tây Ban Nha ñem cà chua t châu Âu
v r i sau ñó ñem ñ n vùng Đ a Trung H i.

28. 18
Cà chua có nhi u tên g i khác nhau và ñư c gi i thi u ñi kh p th gi i.
Đ u tiên vào năm 1854 do nhà nghiên c u th c v t Pier Andrea Mattioli gi i
thi u nh ng gi ng cà chua t Mêhico có màu vàng và ñ nh t. B c Âu lúc
ñ u ngư i ta dùng cà chua ñ trang trí và tho tính tò mò, ñó là nh ng năm
1650 và ltalia, ngư i ta g i cà chua là qu táo vàng; Pháp nó có tên là qu
táo tình yêu.[6]
Nhưng có m t th c t : th i b y gi cà chua chưa ñư c ch p nh n là cây
th c ph m. Đâu ñó v n quan ni m trong cà chua có ch t ñ c b i vì cà chua là
thành viên trong h cà, có h hàng v i cà ñ c dư c. Quan ni m này v n t n
t i m t vài nơi nào ñó cho ñ n ngày nay.
T khi bi t ñư c nh ng ñ c tính quý c a cà chua mà không lo i rau qu
nào cũng có th có ñư c, cà chua tr thành lo i th c ph m không th thi u
trong b a ăn thư ng nh t. Nó ñư c s d ng r ng rãi trên th gi i hơn 150
năm qua. Trong qu chín có nhi u ch t dinh dư ng như: ñư ng, vitamin A,
vitamin C và các ch t khoáng quan tr ng như: Ca, Fe, P, K, Mg... thành ph n
hoá h c trong qu cà chua chín như sau:
* Nư c: 94 - 95%
* V t ch t còn l i: 5 - 6%; g m các ch t sau:
B ng 1.2: Thành ph n ch t dinh dư ng trong qu Cà chua
V t ch t còn l i Chi m t l % Thành ph n các ch t
Đư ng 55% Fructoza, Glucoza, Sucroza
Khoáng ch t không
hoà tan
21% Protein, Xenlulo, Pectin, Polysaccarit
Axit h u cơ 12% Xitric, Malic, Galacturonic,
Pyrolidon, Cacboxylic
Ch t vô cơ 7% Fe ,Zn, Cu …
Các ch t khác 5% Ascorbic axit, ch t d bay hơi,
Aminoaxit
(Theo E.D. war D.C; Tigche L. AAR - 1989)

29. 19
Do ñó Cà chua là cây rau có giá tr kinh t cao, ñư c tr ng r ng rãi trên
th gi i.
- Theo FAO (l993) di n tích tr ng cây cà chua trên th gi i là
2.723.000ha; năng su t 26,9 t n/ha, s n lư ng 70.623.000 t n. Trong 10 năm
(1987- 1997) năng su t và s n lư ng cà chua c a th gi i tăng lên g p ñôi.
Di n tích t 2,73 tri u ha lên 3,17 tri u ha, năng su t t 24 t n/ ha lên 28
t n/ha và s n lư ng ñ c bi t tăng nhanh t 65,64 tri u t n lên 88,22 tri u t n.
Đ ng hàng ñ u v s tiêu th cà chua là châu Âu, sau ñó là châu Á, B c M
và Nam M .
- Châu Á là khu v c ñ ng ñ u v s n xu t cà chua, th ñ n là châu Âu
và M là nư c ñ ng ñ u v c 2 lĩnh v c: năng su t và giá tr gieo tr ng trên
1 ha gieo tr ng.
- nư c ta, cà chua ñư c tr ng trên 100 năm nay, di n tích tr ng hàng
năm bi n ñ ng t 12 - 13 ngàn ha. Cà chua ñư c tr ng ch y u các t nh,
thành ph thu c vùng ñ ng b ng sông H ng. mi n núi huy n Đ ng H ,
huy n Ph Yên (thu c t nh Thái Nguyên) là vùng tr ng cà chua có nhi u kinh
nghi m.
Vùng Đà L t (thu c t nh Lâm Đ ng) cũng là vùng tr ng cà chua n i
ti ng. Cà chua là cây rau quan tr ng có nhi u vùng chuyên canh rau, là cây
tr ng sau c a lúa mùa s m cho hi u qu kinh t cao. Tuỳ theo ñ c ñi m c a
t ng vùng sinh thái, tuỳ theo th i v , m t sào B c b có th thu t 2-3 tri u
ñ ng.
- Cây cà chua yêu c u ch ñ luân canh, luân phiên nghiêm ng t và yêu
c u m ñ không khí th p trong quá trình sinh trư ng, phát tri n (thích h p là
45-55%). Khi m ñ trên 65% cà chua d dàng b nhi m b nh h i. M t khác
nư c ta có khí h u nóng m, ñ m không khí cao nên cà chua d b nhi m
b nh h i là ñi u t t nhiên. Và t t y u ngư i nông dân ph i s d ng thu c b o

30. 20
v th c v t ñ b o v lo i nông s n này c a mình nh m b o ñ m l i ích kinh
t như mong mu n. (T t nhiên vi c dùng thu c b o v th c v t c a ngư i
nông dân là quá li u lư ng cho phép b i h s d ng thư ng xuyên, liên t c).
1.6.1.2. Các lo i sâu, b nh thư ng g p cây Cà chua
+ Các lo i sâu h i
- Sâu xanh ñ c qu (Helicoverpa armigera)
- Dòi ñ c nõn lá v bùa (Liriomyza spp/)
- B ph n tr ng, r p ph n tr ng (Bomisia tabaci) chúng truy n các b nh
siêu vi trùng.
- Sâu ăn t p, sâu , sâu khoang (Spodaptera lttura)
- B rùa 28 ch m (Epilachna viginntiopunctata)
+ Các lo i b nh h i
- B nh héo cây con (Rhizoctonia solari, phytophthora sp; Pythium sp)
- B nh xoăn lá do virus gây ra.
- B nh héo xanh (do vi khu n Pseudomonas solana cearum; n m
Fusarium oxysporium,' Fusarium lycipensici, Sclerost um s ; . . . gây ra)
- B nh thán thư (Collectatrichum phomodes)
- B nh héo mu n sương mai (do n m phytophthora infestans).[1]
1.6.2. Cây Dưa chu t
1.6.2.1. Ngu n g c, ch ng lo i, kích thư c, năng su t và giá tr dinh
dư ng c a Dưa chu t
Cây Dưa chu t có tên ti ng Anh là Cuamber, ti ng Latinh là Cucumis
sativus L. có b NST: 2n = 14. Dưa chu t hi n là cây gi v trí hàng ñ u trong
các ch ng lo i rau có s n ph m ch bi n xu t kh u v i kh i lư ng tăng hàng
năm. Theo s li u c a T ng Công ty Rau qu Vi t Nam, kh i lư ng dưa
chu t ñư c các nhà máy th c ph m xu t kh u phía B c ch bi n v i hai m t
hàng ch y u là mu i chua nguyên qu và ch nh ñã xu t sang th trư ng

31. 21
châu Âu năm 1992 là 1117 t n, năm 1993 : 2184 t n, năm 1995 : 2309 t n.
Trong nh ng năm t i, th trư ng nh p kh u m t hàng này không nh ng n
ñ nh mà còn phát tri n v ch ng lo i và kh i lư ng. Vi c t ch c s n xu t t t
cùng v i vi c áp d ng các ti n b k thu t m i v gi ng thâm canh và công
ngh ch bi n s còn mang l i hi u qu cao hơn. [6]
Cây Dưa chu t ñư c các nhà khoa h c xác nh n có ngu n g c Vi t
Nam, t n t i nư c ta hàng nghìn năm nay. Trong quá trình giao lưu buôn
bán nó ñư c tr ng ph bi n sang Trung Qu c và t ñây chúng ñư c phát tri n
sang Nh t B n và lên châu Âu hình thành d ng dưa chu t qu dài, gai tr ng
màu xanh ñ m. Nhóm th hai mang ñ c trưng c a vùng nguyên s n ñư c phát
tri n sang l c ñ a n Đ hơn 2000 năm v trư c. Hi n nay dưa chu t ñư c
tr ng kh p nơi, t xích ñ o t i 630
vĩ B c ñ ng th 6 trong s các rau tr ng
trên th gi i v i di n tích 880 nghìn ha (1992).
nư c ta vùng tr ng nhi u Dưa chu t t p trung ch y u H i Hưng,
H i Phòng, Nam Hà, Hà B c, Vĩnh Phúc, Hà N i, m t s t nh duyên h i mi n
Trung và Đông Nam b .
Dưa chu t g m có 7 loài ph trong s này ssp (sub species). Agrotis
Gab là dưa chu t hoang d i ñ ng riêng, còn l i 6 loài ph khác thu c d ng
cây tr ng:[6]
1. ssp Europaco -americans Fil, lo i ph Âu M , có di n ph bi n
nh t.
2. ssp Occidentali - asiaticus Fil, Tây Á, ph bi n Trung và Ti u á.
3. ssp Chinensi o Fil - Trung Qu c, ñư c tr ng nhi u trong nhà kính
châu Âu.
4. ssp Indico - isapoicus Fil: n Đ - Nh t B n, các gi ng dưa chu t
Vi t Nam thu c nhóm này.
5. ssp Himalaicus Fil, Himalaia.

32. 22
6. ssp Hermaphroditus Fil - dưa chu t lư ng tính.
Vi t Nam chúng ta Dưa chu t bao g m các nhóm sau:
* Nhóm qu nh : có chi u dài dư i 11cm, ñư ng kính 2,5 - 3,5cm.
Nhóm này có th i gian sinh trư ng ng n (65 - 80 ngày tuỳ v tr ng). Năng
su t kho ng 15 - 20 t n/ha ( 7t /sào). Đang s d ng cho mu i nguyên qu .
Thu c nhóm qu nh hi n có hai gi ng ñang tr ng ph bi n là Tam Dương
(Vĩnh Phú) và Phú Th nh (H i Hưng).
* Nhóm qu trung bình: g m h u h t các gi ng ñ a phương tr ng tr t
trong nư c và gi ng Hl (gi ng lai t o). Qu kích thư c 13 - 20 x 3,5 - 4,5cm.
Th i gian sinh trư ng c a gi ng 75 - 85 ngày, năng su t 22 - 25 t n/ ha (8 - 9
t /sào)
M t s gi ng trong nhóm này (Hl, Yên M , Nam Hà) có th s d ng ñ
ch nh ñóng l thu tinh. Yêu c u c a s n ph m ch bi n này là qu có kích
thư c 1 2- 14 x 3,5 - 4,5cm, ru t ñ c, v màu tr ng, khi ch bi n có màu vàng
tươi. Trong s các gi ng nh p n i có 2 nhóm ñư c tr ng ph bi n.
* Nhóm qu r t nh hay dưa chu t Bào t : cho s n ph m ch bi n là
qu 2-3 ngày tu i. Tuỳ theo yêu c u c a ñ i tư ng khách hàng, qu s d ng
có kh i lư ng 150 - 200qu /kg. Ph n l n các gi ng thu c nhóm này thu c
d ng cây 100% hoa cái (gynocaous) như Fl Marinda, FlDmja, Fl Levinna (Hà
Lan) và 1 gi ng c a M . Riêng gi ng Marinda qu m c thành chùm (3-5 qu )
trên m i k lá. M c dù năng su t không cao (3-8 t n/ha), song giá tr thương
ph m l n nên tr ng các gi ng này v n có hi u qu . M t khó khăn l n c a s n
xu t v i nhóm qu Bào t là các gi ng b b nh, ch y u là sương mai t trung
bình ñ n n ng, trong v xuân b sâu v bùa phá ho i ñã làm nh hư ng
nghiêm tr ng ñ n năng su t gi ng.

33. 23
* Nhóm qu to: g m các gi ng lai F1 c a Đài Loan và Nh t B n: Các
gi ng c a Đài Loan có kích thư c 25-30 x 4,55cm qu hình tr màu xanh
nh t gai tr ng.
Các gi ng Nh t B n qu dài hơn (3 - 45 x 4-5cm) qu nhăn ho c nh n
gai qu màu tr ng v qu xanh ñ m.
Các gi ng trên có năng su t khá cao ( trung bình 30-35 t n/ha) thâm
canh t t có th ñ t 40 t n/ha. Qu s d ng ñ ăn tươi ho c mu i m n.[1]
B ng 1.3: Thành ph n các ch t dinh dư ng c a dưa chu t (ch a trong
100g s n ph m tươi).
Năng
lư ng
(calo)
Ch t
b t
(g)
Ch t ñ m
(mg)
Can xi
(mg)
S t
(mg)
Vitamin
A
(mg)
Vitamin C
(mg)
16 3.0 0.8 23.0 1.0 0.3 5.0
(Theo Mai Th Phương Anh ĐHNN Hà N i - 1996)
1.6.2.2. Các lo i sâu b nh thư ng g p cây Dưa chu t và cách
phòng tr
+ Sâu h i
- B trĩ hay bù l ch: Bù l ch phát tri n vào mùa khô h n. Bù l ch có
tính kháng thu c r t cao, nên ph i thay ñ i thu c thư ng xuyên, phun
Dannitol, Comcol
- B r y dưa: thu gom tiêu hu trên cây dưa sau mùa thu ho ch, ch t
ñ ng t o b y ñ r y dưa t p trung, sau ñó phun thu c Basudin, Dannitol...
n ng ñ 1-2%.
- R p dưa, r y nh t: r y có r t nhi u thiên ñ ch như b rùa, ru i ki n,
nh n, n m...ch nên phun thu c khi m t ñ quá cao gây nh hư ng ñ n năng
su t. Thu c phòng tr như b r y dưa.[10]

34. 24
- Ru i ñ c nõn lá hay sâu v bùa: ru i t n công r t s m t khi cây b t
ñ u có lá th t, thi t h i trong mùa n ng cao hơn mùa mưa. Ru i r t nhanh
quen thu c nên c n thay ñ i ch ng thu c thư ng xuyên. Phun khi cây có 2 - 3
lá, phun Netoxin, Sanvalerate... tr i màn ph nilon trên m t li p s làm gi m
ñư c m t ñ ru i ñáng k .
- Sâu ăn lá: Phun ng a khi ñ t non và qu non có sâu xu t hi n r b ng
các lo i thu c ph bi n như r p dưa, b r y dưa.[1]
+ B nh h i
- B nh héo rũ, ch y dây do n m Fusarium sp, Phytophthora sp, phòng
ng a nên lên li p cao, làm ñ t thông thoáng, bón thêm phân chu ng, tro, tr u,
nh cây b nh héo hu , phun hay tư i vào g c Copper - B, Derosal.
B nh ch t héo cây con do n m Rhizoctonia sp. solanii gây ra: B nh
phát tri n khi m ñ cao, c n x lý thân cây dưa sau thu ho ch b ng thu c hoá
h c r i m i gieo h t. Phun Anvil, Bonaza.
- B nh th i ñ t qu non do n m Chonephora cucurbitacarum: không
nên tr ng quá dày, gi m tư i nư c, không nên tư i nư c vào bu i chi u t i
khi b nh ñã xu t hi n. C n v sinh ñ ng ru ng thu gom các lá, qu b b nh
ñem hu . Nên phun các lo i thu c ng a b ng các lo i thu c như phòng tr
b nh héo rũ.
- B nh thán thư do n m Colletrichum lagenariu.m: khi th i ti t thu n
l i như n ng mưa xen k , b nh s gây tác h i n ng. Phòng tr b ng thu c
Antracol, Topan . . .
- B nh ñ m lá, sương mai do n m Pseudoperonospora anbensis. B nh
phát tri n vào th i ti t m ñ cao, mưa nhi u. Phòng tr b ng Manzata,
Ridomil. . .
- B nh kh m do virus: b nh này ñư c truy n t cây b nh sang cây kho
b i nhóm côn trùng chích hút như bù l ch và r p dưa. Ch nên phun ng a bù

35. 25
l ch và r p dưa khi cây còn nh b ng các lo i thu c như Oncol, Danitol. C n
nh b và tiêu hu các cây b nh ñ tránh lây lan.
- B nh l c r , cháy khô lá do n m Phytophthora sít: thoát nư c t t
cho ru ng dưa. Tránh tr ng quá dày, không tư i nư c ñ m vào chi u mát,
phun thu c Manzata, Ridomil . . .[10]
1.6.3. Cây Xà lách
2.6.3. 1. Đ c tính sinh h c c a rau Xà lách
Là lo i cây thân th o tên (danh pháp khoa h c là Lactuca sativa var.
capitata), ng n ngày, dùng ñ ăn lá và là lo i rau ăn s ng ph bi n. Ngoài ra
còn ñư c dùng làm thu c ch a b nh vì trong thân có m t lo i d ch tr ng như
s a n u tách chi t s thu ñư c dư c li u.[5]
1.6.3.2. Đi u ki n khí h u, th như ng
Khí h u: Xà lách phù h p v i ñi u ki n khí h u, nhi t ñ thích h p cho
cây sinh trư ng phát tri n t 18 – 250
C, ñ m kho ng 80 – 90%. Thích h p
v i quang chu kỳ ngày dài, tuy nhiên xà lách có th phát tri n t t c v mùa
mưa cũng như mùa n ng t i Tây Nguyên, trong ñi u ki n có nhà lư i.
Th như ng: Xà lách có th phát tri n t t nhi u lo i ñ t khác nhau
như: Sét nh , bazan, feralit vàng ñ ... pH t i thích 5.5 – 6.5. T lúc gieo h t
cho ñ n lúc cho thu ho ch trong kho ng t 60 – 65 ngày.[1]
1.6.3.3. Quy trình tr ng
K thu t làm ñ t: Đ t ñư c cày x i và d n s ch tàn dư th c v t, bón
vôi (ñ nâng pH lên 5.5 – 6.6) cày tr n ñ u trong ñ t phơi i 1 – 2 tu n (có th
dùng các hóa ch t, ch ph m x lý ñ t như: Mocap, Sincosin, Furadan,
Basudin...) sau ñó lên lu ng r ng 1,1m, rãnh 0,4m, cao 0,15m. Phân bón lót
ñư c r i ñ u trên b m t lu ng, tr n ñ u phân trên m t lu ng, tư i m ñ u .

36. 26
Tr ng cây theo kho ng cách: hàng cách hàng 25cm, cây cách cây
20cm. Trư c khi tr ng tư i m ñ u trên toàn b lu ng. (chú ý thoát nư c t t,
tránh ñ ng lâu sau khi mưa).[1]
1.6.3.4. Phân bón, cách tr ng và chăm sóc (cho 1000m2
)
+ Bón lót
- Vôi: 80 – 120kg
- Phân chu ng hoai m c: 3 – 4 m3
- Super lân: 50kg.
- Nitrophoska 15 – 5 – 20: 35kg.
- K2S04: 30kg.
- Phân h u cơ ñ m ñ c (Dynamic, ho c Growell): 30kg.
Bón thúc: Bón thúc m t l n sau khi tr ng 1 – 2 tu n n u cây phát tri n
kém, có th dùng Nitrophoska tím v i lư ng 10 – 15kg/sào b ng cách hòa
loãng 0,5 % v i nư c r i tư i ñ u trên lu ng.
+ Cách tr ng
-Cây gi ng: Gi ng ñư c ươm trong v x p. Th i gian gi ng ñ t tiêu
chu n xu t vư n là 15 – 18 ngày, có 4 – 6 lá th t, cây phát tri n cân ñ i,
không có sâu b nh, r phát tri n m nh.
- M t ñ tr ng t 9.000 – 11.000 cây/1000m2.
- Đ t cây vào gi a h , l p ñ t, nén nh . Tránh tr ng quá sâu ho c quá
c n.
- Sau khi tr ng nên chú ý ñ m trong vòng 10 ngày ñ giúp cây bén r
t t.
+ Chăm sóc
Sau khi tr ng c n gi m cho cây, tư i nh t 1 – 2 l n/ ngày trong tu n
ñ u tiên, sau ñó m i ngày ch tư i 1 l n. N u tr ng v mưa có th tư i ít hơn.

37. 27
* Chú ý không s d ng ngu n nư c b ô nhi m kim lo i n ng, ô nhi m vi
sinh v t gây b nh...[6]
1.6.3.5.Phòng tr sâu b nh, thu ho ch và b o qu n
Xà lách ít b sâu b nh phá ho i, nên phun phòng Zinep xanh 0,3% cho
cây 15 ngày sau tr ng và 25 ngày sau tr ng. Dùng Sumi anpha, Regent… ñ
phòng tr sâu phá ho i.
Chú ý: Ng ng phun thu c trư c khi thu ho ch 10 – 15 ngày. Thu
ho ch, b o qu n: Khi cây phát tri n t i ña, sau tr ng t 40 – 45 ngày, thì có
th thu ho ch.[10]
1.6.4. Cây C i xanh
1.6.4.1. Đ c ñi m sinh h c c a rau C i xanh
C i xanh (danh pháp khoa h c là Brassica juncea H.F) là rau ng n
ngày có th tr ng quanh năm. Tuy nhiên, c i xanh l i d gây ng ñ c nh t cho
ngư i tiêu dùng b i nhi u sâu b nh h i khó tr , th i gian sinh trư ng ng n mà
ph n l n các thu c hóa h c l i có th i gian cách ly dài trong khi thu c vi sinh
và ñi u hòa sinh trư ng kém tác d ng v i m t s sâu. Hơn n a, nông dân hòa
phân ñ m tư i nhi u l n ñ cây sinh trư ng nhanh. Đó chính là nguyên nhân
khi n dư lư ng thu c tr sâu và dư lư ng nitrat thư ng cao ch ng lo i rau
này và d n ñ n tình tr ng ng ñ c cho ngư i tiêu dùng. Đ kh c ph c tình
tr ng trên nh t thi t ph i thay ñ i qui trình s n xu t h p lý.[11]
1.6.4.2. Th i v
C i xanh có th tr ng quanh năm. Lưu ý: n u tr ng vào tháng 12 và
tháng 1 thì cho năng su t cao nhưng thư ng b nhi u sâu h i. Mùa mưa khó
tr ng nhưng thư ng bán ñư c giá cao hơn.
1.6.4.3. Gi ng
Hi n nay ngoài gi ng ñ a phương, mùa khô có th s d ng m t s
gi ng nh p c a Trung Qu c, Thái Lan và mùa mưa có th s d ng gi ng

38. 28
TG1. H t gi ng c n x lý b ng thu c Appencard Super 50FL v i lư ng dùng
2 – 3cc/1 lít nư c trong 1 gi . Sau ñó ngâm h t trong nư c m có pha m t ít
phân bón lá, sau 3 – 4 gi v t ra ñ ráo nư c m 1 ñêm r i ñem gieo.
1.6.4.4. M t ñ tr ng
Đ tr ng v i di n tích 100mét vuông n u gieo vãi thì c n 60g h t
gi ng. Tr ng kho ng cách 15 x 15cm, tr ng 1 cây/h c ñ ru ng thông thoáng
h n ch sâu b nh h i. [1]
1.6.4.5. Bón phân, chăm sóc
+ Bón lót
- Đ i v i vư n ươm: bón lót 5 – 6kg phân chu ng hoai m c + 100g
Super lân/10mét vuông.
- Đ i v i ru ng tr ng: bón lót 300kg phân chu ng hoai m c + 1,5kg
Super lân + 4kg Kali ñ /100mét vuông.
+ Bón thúc
- Bón thúc cho vư n ươm: r i vôi ho c tro li p ươm kho ng
1kg/100mét vuông ñ tr ki n tha h t. Kho ng 1 tu n sau gieo có th tư i
thúc nh t 1 – 2 l n b ng nư c Urê loãng 20 – 30g/10lít nư c. Cây con 18 –
19 ngày sau gieo có th nh c y. Trư c nh c y c n tư i ư t ñ t b ng nư c
DAP: 30g /10lít nư c ñ cây d bén r sau tr ng. C y t ng ñ t riêng cây t t
và x u ñ ti n chăm sóc.
- Bón thúc cho ru ng tr ng: sau tr ng 10 ngày là th i kỳ cây phát tri n,
thân lá m nh c n bón thúc h n h p 5 – 6 kg bánh d u + 250g phân Kali, r i
gi a hàng, x i nh cho thoáng k t h p v i l p phân và ngâm bánh d u ho c
h t ñ u nành tư i 2 – 3 l n/v (dùng 8 – 9 kg bánh d u ho c 1 – 2 kg ñ u
nành ngâm v i 10 lít nư c sau 1 tu n g n l y nư c pha loãng 3 – 4 l n r i
ñem tư i).

39. 29
1.6.4.6. Phòng tr d ch h i
B thu c có th s d ng tr sâu b nh cho cây c i xanh thiên v các
thu c ít ñ c và th i gian cách ly ng n. Có 3 nhóm thu c tr sâu và 1 nhóm
thu c tr b nh ít ñ c và th i gian cách ly ng n, có th s d ng phun x t cho
cây c i xanh, c i ng t như sau:
Nhóm th 1: Nhóm thu c tr sâu th i gian cách ly 14 – 15 ngày:
Basudin 10H, Basudin 50EC, Cyperan 25EC, Forsan 50EC, Forwathion
50EC, Polytrin P440ND.
Nhóm th 2: Nhóm thu c tr sâu th i gian cách ly 7 – 10 ngày: Peran
50EC, Alphan 5EC, Match 50ND, Bassan 50ND.
Nhóm th 3: Nhóm thu c tr sâu th i gian cách ly dư i 5 ngày: Forvin
85WP, Vertimex 1,8ND, Succes 25SC, Actara 25WG, các thu c ñi u hòa
tăng trư ng và vi sinh.
Nhóm thu c tr b nh: Appencard super 50FL, Appencard super 75DF,
Carban 50SC, Score 250ND, Topan 70WP, Validan 3DD – 5DD, Zinacol
80WP, Zineb Bul 80WP, Manzat 200 80WP. [10]
1.6.4.7. M t s lo i sâu b nh thư ng g p
- B nh y vàng (Phyllotetra striolata)
Sâu non b nh y s ng r c n r i Basudin 10H v i lư ng 3
kg/1000mét vuông ngay khi tr ng. Trong vòng 10 ngày sau tr ng n u b nh y
xu t hi n có th s d ng thu c Polytrin P440ND, Forwathion 50EC, Cyperan
25EC ho c Alphan 50EC. Th i gian sau n u b nh y xu t hi n nhi u có th
s d ng thu c Alphan 50EC, Match 50ND, Peran 5EC ho c Alphan 50EC.
N u 5 ngày trư c thu ho ch mà v n b b nh y phá có th s d ng các thu c
Forvin 85WP, Vertimex 1,8EC và Success 25SC. [10]

40. 30
- Sâu ăn t p
Thư ng xuyên theo dõi n u th y tr ng sâu ăn t p thu gom tiêu h y,
phát hi n s m sâu non m i n còn chưa phân tán có th dùng các thu c
Cyperan 25EC, peran 5EC, ho c Alphan 50EC ñ tr . N u trư c thu ho ch
ch ng 4 – 5 ngày sâu ăn t p phát tri n nhi u có th dùng m t trong các thu c
sau: Forvin 85WP, Vertimex 1,8EC và Success 25SC. [10]
-B nh ch t cây con (Pythium sp, Rhizoctonia solani):
N u th y b nh xu t hi n nhi u trên vư n ươm c n phòng tr trư c khi
nh c y ra ru ng b ng các thu c Validan 3DD – 5DD, Carban 50SC, Topan
70WP, Score 250ND.[10]
- B nh th i b (Sclerotium sp)
S d ng thu c Carban 50SC, Score 250ND, Topan 70WP ñ tr .

41. 31
CHƯƠNG II: Đ I TƯ NG, N I DUNG VÀ
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U
2.1 M c tiêu nghiên c u c a ñ tài
M c tiêu c a ñ tài này là tìm hi u môi trư ng dinh dư ng khoáng
thích h p cho cây rau b ng phương pháp th y canh nhưng k thu t ñơn gi n
nh m h b t giá thành s n ph m, v i mong mu n trong th i gian không xa
n a, chúng ta có th nhìn th y m t s loài cây rau, hoa ki ng khác ñư c tr ng
th y canh t i nhà hay trong các nhà hàng, khách s n ñ ph c v nhu c u
thư ng th c rau an toàn và nhu c u gi i trí c a con ngư i.
2.2. Đi u ki n khí h u-t nhiên vùng nghiên c u
2.2.1. Đ a ñi m: TT Buôn Tr p, huy n Krông Ana - t nh Đăk Lăk
2.2.1.1. Đi u ki n khí h u - th i ti t
V i ñ a hình n m trên cao nguyên trung ph n th i ti t khí h u huy n
Krông Ana mang nh ng nét ñ c trưng c a khí h u Cao Nguyên v i hai mùa
rõ r t, mùa mưa và mùa khô. Trong ñó mùa mưa kéo dài 5 - 6 tháng, mùa khô
t tháng 11 ñ n tháng 4 năm sau; lư ng mưa trung bình tương ñ i cao nhưng
phân b không ñ ng ñ u, trung bình 69,9mm/tháng, năm trung bình 1830 -
2200mm, t c ñ gió th p nh t l,3m/s, cao nh t 4,7m/s.
Do nh hư ng c a cao trình và ñ a hình, và là huy n n m ven thành
ph BMT nên v ch ñ khí h u c a Krông Ana tương ñ i gi ng v i thành
ph BMT, nhi t ñ trung bình năm c a Krông Ana là 240
C và DakLak là
23,740
C. S chênh l ch nhi t ñ gi a các tháng mùa mưa không quá 0,50
C và
gi m ñ n cu i mùa mưa, nhi t ñ mùa khô l i bi n ñ ng l n, nhi t ñ gi m
nhanh t 22,0
C và tháng 11 xu ng 20,70
C vào tháng 12, sau ñó tăng nhanh t
21,10
C vào tháng 1 lên 26,950
C vào tháng 4. Biên ñ nhi t trong năm tương

42. 32
ñ i th p kho ng 5,640
C, t ng nhi t lư ng hàng năm vào kho ng 8500 –
89000
C .
Vào mùa mưa c n có thi t b che t , ch ñ ng thoát nư c . N u th m
th c v t che t không t t thì vào mùa mưa ñ m cao t o ñi u ki n thu n l i
cho sâu b nh phát tri n. Vào mùa khô, do tr i qua 6 tháng n ng liên t c s gi
n ng qua các năm bi n ñ ng t 19.660 gi ñ n 24.875 gi t p trung ch y u
vào mùa khô, m t m t thu n l i cho quá trình quang h p c a các lo i cây
tr ng ñ c bi t là rau, nhưng m t khác do n ng kéo dài cùng v i gió m nh nên
lư ng nư c b c hơi trong nh ng tháng mùa khô là r t l n, nh t là tháng 3, do
ñó m c nư c ng m h th p thư ng x y ra hi n tư ng thi u nư c tư i cho rau.
Trong các y u t nh hư ng ñ n sinh trư ng và phát tri n c a rau thì y u t
nhi t ñ là y u t quan tr ng nh t vì nó nh hư ng tr c ti p ñ n s n y m m,
s n hoa, ñ u qu và s phát tri n c a sâu b nh.
M c dù s sinh trư ng c a rau ph thu c vào c u trúc di truy n, nhưng
l i ch u tác ñ ng m nh c a ñi u ki n ngo i c nh, vì th m t s y u t khác
ñư c trình bày qua b ng 2.1 như sau:

43. 33
B ng 2.1: M t s y u t khí h u vùng ven thành ph Buôn Ma Thu t- DakLak
Tháng
Ch tiêu
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Nhi t ñ không khí (0
C) 21,1 22,9 24,9 26,3 25,9 24,7 24,2 23,9 23,7 23,1 22,0 20,7
Nhi t ñ t i cao (0
C) 31,4 34,4 35,6 36,8 37,0 33,1 31,4 31,6 30,7 31,1 30,0 27,6
Nhi t ñ t i th p (0
C) 17,3 15,1 15,2 19,6 21,0 20,5 20,4 20,0 20,5 19,2 17,1 14,6
Lư ng mưa (mm) 1 4 10 80 387 211 391 313 336 294 46 13
S ngày mưa (ngày) 1 1 1 9 27 14 30 26 24 21 4 1
S ngày có mưa dài nh t 1 1 1 2 8 9 30 10 9 11 1 1
Đ m tương ñ i (%) 75 71 69 69 78 85 87 88 89 85 82 79
S gi n ng (gi ) 292,6 273,7 294,5 265,3 253,3 191,9 194,0 177,5 148,3 205,8 194,1 273,7
Lư ng b c x lý tư ng
(Kcal/cm2
. tháng)
15,0 17,5 20,7 24,6 22,7 21,8 22,2 23,6 21,0 18,6 15,8 14,4
Lư ng b c x th c t
(Kcal/cm2
. tháng)
9,87 13,12 15,56 16,95 12,33 10,84 10,57 10,78 9,38 9,60 8,44 8,37
Đ dài ngày (gi ) 11,3 11,6 11,9 12,3 12,6 12,7 12,1 12,4 12,1 11,7 11,4 11,2
T c ñ gió (m/s) 5,7 5,6 4,6 3,9 2,5 1,8 1,9 1,9 1,7 3,3 5,6 5,8
Ngu n: PGS. PTS. Nguy n Đình Ti n, 1998

44. 34
2.3. Đ i tư ng và ñ a ñi m nghiên c u
+ Ti n hành nghiên c u trên ñ i 04 tư ng ñư c dùng ph bi n hi n nay
là cây Cà chua (Lycopersicum esculentum Mill), cây Dưa chu t (Cucumis
sativus L.), cây C i xanh (Brassica juncea H.F) và Xà lách cu n (Lactuca
sativa var.capitata).
2.4. N i dung
2.4.1. So sánh phương pháp canh tác m i (tr ng cây không c n ñ t) v i
phương pháp truy n th ng (tr ng ngoài ñ t hay ñ a canh) ñ n năng su t.
2.4.2. Xác ñ nh thu n l i, khó khăn khi tri n khai ch ñ canh tác m i
t i nông h .
2.4.3. Tính giá thành m t s lo i rau tr ng trên giá th tr u hun và sơ
b xác ñ nh m t s hi u qu c a mô hình s n xu t rau theo phương pháp m i.
2.4.4. Xây d ng mô hình trình di n ñ gi i thi u phương pháp m i cho
c ng ñ ng.
2.5. Phương pháp nghiên c u
2.5.1. Phương pháp nghiên c u
- S n xu t dung d ch dinh dư ng t m t s hoá ch t, ph c v cho mô
hình tr ng rau trên giá th là tr u hun.
- Thí nghi m ñư c ti n hành theo hai công th c:
+ Công th c 1: áp d ng theo k thu t th y canh (môi trư ng dinh
dư ng là th y canh nhưng trên giá th tr u hun).
+ Công th c 2: Tr ng ñ a canh (áp d ng theo quy trình s n xu t cho
t ng ñ i tư ng).
Thí nghi m ñư c ti n hành trong 3 v (t tháng 12 năm 2007 ñ n tháng
5 năm 2009), m i v 3 l n l p l i, ô cơ s t i thi u 40 cây.
Đánh giá s khác bi t gi a các nghi m th c theo tiêu chu n ki m ñ nh
T c a Student.

45. 35
Qui trình k thu t g m:
+ S d ng môi trư ng t nhiên t i vư n gia ñình ñ sáng, t i thi u
6h/ngày ñ b trí thí nghi m.
+ Chu n b ch u: ch u nh a r ti n . Dư i ñáy ch u có 4-5 l .
+ Chu n b tr u hun: Tr u ñư c hun theo phương pháp y m khí, ph i
còn nguyên hình d ng than.
+ Dung d ch dinh dư ng : V i dung d ch pha s n, pha theo công th c
Knop có c i ti n. Dung d ch m ñư c pha theo t l 100ml cho 10 lít nư c
(th i kỳ sinh trư ng); th i kỳ cây ra hoa qu c n 150ml cho 10 lít nư c.
+ Chu n b ch u gieo h t: Tr u ñư c b vào các ch u sau ñó tư i ư t
b ng nư c s ch.
+ Gieo gi ng: Gieo t 3 - 5 h t ñ sâu t 0,5 - l,5cm tùy gi ng.
+ Tư i nư c: M t ngày tư i hai l n vào sáng (6h) và chi u t i (17h).
+ Tư i dung d ch dinh dư ng : V i dung d ch pha s n, pha theo công
th c Knop có c i ti n theo chu kỳ tư i hai ngày tu i m t l n vào sáng s m
(6h – 8h). Dung d ch tư i cho cây ph i ñư c pha theo t l 100ml cho 10 lít
nư c (th i kỳ sinh trư ng); th i kỳ cây ra hoa, qu c n 150ml cho 10 lít nư c.
2.5.2 . Các ch tiêu theo dõi và phân tích ñánh giá
+ Th i gian n y m m c a h t: ñư c tính t khi gieo ñ n khi h t nãy
m m lên thân gi , khi trên 50% s h t gieo ñã n y m m.
+ Tính t l n y m m c a h t : ñư c tính b ng cách ñ m s h t n y
m m trong t ng s h t khi gieo.
+ Th i gian cây ra hoa : ñư c tính t lúc cây có lá m m hoàn ch nh ñ n
trên 50% s cây ra hoa.
+ T l hoa ñ u qu : ñư c tính b ng cách tính s qu ñ u so v i s
hoa ñã n .

46. 36
+ nh hư ng c a k thu t và môi trư ng nuôi tr ng ñ n sinh trư ng (chi u
cao,s lá, ñư ng kính thân…) và năng su t (t ng năng su t, năng su t thương ph m).
+ nh hư ng c a k thu t và phương pháp nuôi tr ng ñ n sâu b nh và th i v .
2.5.3. Phương pháp b trí thí nghi m
Thí nghi m ñư c b trí v i 3 l n nh c l i, v i ñ a canh tr ng m i ñ i
tư ng 1 lu ng dài 4m r ng 1m v i 2 hàng 40 g c; tr ng trên giá th tr u hun
r ng 1m, dài 4m v i 2 hàng ch u nh a (g m 40 ch u).
2.5.4. Các công th c thí nghi m
+ Công th c 1 : Tr ng Cà chua , Dưa chu t, C i xanh, Xà lách cu n trên giá
th tr u hun và s d ng dung d ch thu canh ñ cung c p dinh dư ng cho cây.
+ Công th c 2: Tr ng Cà chua, Dưa chu t, C i xanh, Xà lách cu n ñ a
canh theo phương pháp c a ngư i nông dân, s d ng phân bón lót (phân vi
sinh, phân chu ng…) bón thúc (urê …).
2.5.5. V t li u và hoá ch t dùng cho nghiên c u
+ V t li u g m: Ch u nh a , tr u hun, gi ng và các v t li u khác dùng
cho vi c c m giàn leo.
+ Hoá ch t g m có: Ca(NO3)2; KNO3; KCI; KH2PO4; MgSO4; ZnSO4,
FeCl2; (NH4)2MoO6 ; NAA và m t s nguyên t vi lư ng c n thi t cây l y t
ngu n nư c s ch.
2.5.6. Phương pháp xây d ng mô hình trình di n rau tr ng trên giá
th là tr u hun và s d ng dung d ch dinh dư ng thu canh.
K thu t tr ng rau trên giá th là tr u hun thay cho ñ t, ngư i dân tuỳ
m c ñích s n xu t mà xây d ng ñ a ñi m ñ tr ng rau: N u ch tr ng ñ cung
c p rau xanh cho b a ăn hàng ngày thì có th s d ng v trí ñ t các ch u tr ng
rau ban công hay trư c sân nơi thoáng mát (do s lư ng ít nên sâu h i và
côn trùng ít t n công). Nhưng tr ng v i s lư ng l n thì ph i xây d ng d ng
nhà lư i ñ cách ly côn trùng ñ ng th i ph i có mái che n ng, mưa quá l n.

47. 37
Rau ph i ñư c nuôi tr ng ñúng k thu t, dung d ch dinh dư ng ñư c s
d ng là dung d ch dinh dư ng thu canh có thành ph n và hàm lư ng dinh
dư ng cơ b n c a Knop có b sung và hoàn thi n thêm m t s nguyên t vi
lư ng quan tr ng.
Mô hình s ñư c xây d ng t i nhà riêng c a h c viên v i di n tích 4m2
cho m i ñ i tư ng nghiên c u và mô hình dư c trình di n riêng cho t ng ñ i
tư ng tùy thu c vào mùa v chính c a rau ñ có rau ñ a canh tr ng ñ i ch ng.
2.5.7. Phương pháp s n xu t dung d ch dinh dư ng
Dung d ch dinh dư ng ñư c pha có thành ph n hoá ch t theo môi
trư ng cơ b n c a Knop, có ñi u ch nh và b sung m t s nguyên t trên
nguyên t c cân b ng và n ñ nh n ng ñ .
2.5.8. Th i gian thí nghi m
Đã ti n hành thí nghi m t tháng 12 năm 2007 ñ n tháng 5 năm 2009.
2.5.9. Phương pháp x lý s li u
Các s li u thu th p, ñư c x lý trên máy vi tính, theo ph n m m Excel
5.0 ng d ng trong ngành Nông Lâm nghi p tính bi n ñ ng:
CV% = (S / x ).100
So sánh s khác bi t gi a k t qu thu ñư c c a hai công th c theo tiêu
chu n ki m ñ nh T c a Student.
T =
Trong ñó:
T là giá tr ki m ñ nh.
x1 là giá tr trung bình c a m u thí nghi m(th y canh trên tr u)
x2 là giá tr trung bình c a m u ñ i ch ng (tr ng ñ a canh)
S1 là phương sai m u thí nghi m ñã hi u ch nh.
S2 là phương sai m u ñ i ch ng ñã hi u ch nh.
S = ∑(xi - x )2
/(n-1)
n là s lư ng m u nghiên c u ( s cây trong ô cơ s )
2
2*2
1
1*1
21
n
ss
n
ss
xx
+
−

48. 38
CHƯƠNG 3: K T QU VÀ BÌNH LU N
3.1 . S n xu t dung d ch dinh dư ng
Tr ng cây nói chung trên giá th nhân t o là tr u hun khác v i tr ng
cây trên ñ t là cây ch s d ng tr u hun làm giá th ñ r bám vào và l y các
ion khoáng t s cung c p dung d ch dinh dư ng c a con ngư i. Do ñó ñ
ch ñ ng nghiên c u và s n xu t cũng như ñ gi m giá thành s n ph m.
Chúng tôi ñã nghiên c u ñ s n xu t dung d ch dinh dư ng d a trên môi
trư ng cơ b n c a Knop, có b sung và hoàn thi n thêm m t s nguyên t vi
lư ng quan tr ng d a trên nguyên t c cân ñ i dinh dư ng và n ñ nh n ng ñ
pH c a dung d ch cũng như s phù h p v ngu n dinh dư ng cho h u h t các
lo i cây tr ng. Dung d ch dinh dư ng ñư c pha ch t i phòng thí nghi m B
môn Sinh h c Th c v t, có n ng ñ và thành ph n hóa h c qua b ng 3.1:
B ng 3.1. Thành ph n hóa ch t và hàm lư ng c a dung d ch th y canh
STT Hóa ch t
S lư ng
(g/1000ml dung
d ch s d ng)
S lư ng ñ pha
dung d ch m
(g/l)
N ng ñ (ppm)
1 Ca(NO3)2 1 100,0 1000
2 KNO3 0,25 25,0 250
3 KCI 0,12 12,0 120
4 FeCl2 1 gi t 50 gi t
5 KH2PO4 0,25 25,0 250
6 MgSO4 0,25 25,0 250
7 ZnSO4 0,025 2,50 25
8 (NH4)2MoO6 0,025 2,50 25
9 NAA 0,010 1,00 10

49. 39
B sung thêm ZnSO4 và (NH4)2MoO6 do môi trư ng ñ t và nư c c a
Tây Nguyên thư ng thi u Mo và Zn, li u lư ng căn c vào môi trư ng dinh
dư ng nuôi c y mô.
- Đánh giá k t qu s d ng c a dung d ch:
Qua s d ng trên cho 4 ñ i tư ng nghiên c u chúng tôi th y r ng dung
d ch ñã phát huy t t: cây sinh trư ng phát tri n m nh, lá xanh th m ñi n hình,
năng su t rau và ch t lư ng cây rau t t, dung d ch có th s d ng ñ i trà trên
các lo i rau khác nhau. M c dù trong dung d ch dinh dư ng v n thi u m t s
nguyên t vi lư ng, nhưng sinh trư ng rau không th y bi u hi n. Ch ng t
ngu n nư c tư i ñã có các nguyên t vi lư ng. Th c t chúng tôi ñã tr ng thí
nghi m trên hai lo i rau ăn lá và rau ăn qu ñ u cho k t qu t t, v i k t qu
thu th p các ch tiêu theo dõi gi a hai công th c và x lý s li u ñ ki m ñ nh
thì ñ u có ý nghĩa v m t th ng kê.
3.2. nh hư ng c a k thu t nuôi tr ng ñ n sinh trư ng
3.2.1. nh hư ng c a k thu t nuôi tr ng ñ n t l n y m m và th i
gian n y m m c a h t rau
T l n y m m c a h t gi ng hoàn toàn ph thu c vào s c n y m m
c a h t gi ng (ch t lư ng h t gi ng), ngoài ra nó còn ph thu c vào môi
trư ng canh tác.
V i ñ i tư ng cây rau tr ng ngoài ñ t, t l n y m m th p hơn và th i
gian n y m m dài hơn so v i trên giá th tr u hun (ho c b ng v i tr ng trên
giá th tr u hun). Nguyên nhân là do tr ng trên giá th tr u hun, chúng ta có
th ñi u ch nh ñư c ñ m t o ñ m thích h p b ng vi c tư i nư c. Ngoài ra,
giá th tr u hun có kh năng lưu d n nư c t t, h t gi ng không b th i (do ñ
m quá cao so v i nhu c u) ho c h t gi ng không ñ nư c, ñ ñ m ñ n y
m m (h t gi ng b khô, không ñ s c n y m m do ñ m th p). Đ ng th i h t

50. 40
gi ng không b cu n trôi ho c b côn trùng t n công (ví d như là ki n. . . ) và
k t qu ñư c theo dõi và th ng kê b ng 3.1 như sau:
B ng 3.1. Theo dõi t l n y m m và th i gian n y m m c a h t g ng
Đ i
tư ng
theo dõi
Môi trư ng gieo
T l n y
m m (%)
Th i gian
n y m m
(ngày)
Tr ng thái cây
Cà chua
Đ a canh
V 1 86,65 6,55 Đ ng ñ u gi a
các câyV 2 87,10 6,66
V 3 87,25 6,72
PP Th y
canh
V 1 90,77 5,53 Chi u cao và kích
thu c lá có ñ
ñ ng ñ u cao
V 2 89,82 5,56
V 3 88,97 5,51
Dưa
chu t
Đ a canh
V 1 79,65 6,58 Đ ng ñ u gi a
các câyV 2 80,47 6,73
V 3 79,78 6,75
PP Th y
canh
V 1 91,70 5,55 Chi u cao và kích
thu c lá có ñ
ñ ng ñ u cao
V 2 89,35 5,56
V 3 88,80 5,63
C i xanh
Đ a canh
V 1 87,35 3,66 Đ ng ñ u gi a
các câyV 2 87,13 3,81
V 3 87,18 3,62
PP Th y
canh
V 1 92,85 3,55 Đ ñ ng ñ u cao
hơnV 2 92,45 3,72
V 3 93,38 3,53
Xà lách
cu n
Đ a canh
V 1 86,97 4,67 Đ ng ñ u gi a
các câyV 2 87,23 4,63
V 3 87,33 4,75
PP Th y
canh
V 1 94,45 3,73 Đ ñ ng ñ u cao
hơnV 2 95,17 3,85
V 3 95,32 3,52
(S li u trung bình ñư c theo dõi trong 03 v )

51. 41
Qua x lý s li u th ng kê thu ñư c b ng 3.1 t hai công th c thì s
sai khác gi a hai công th c ñ u có ý nghĩa v m t th ng kê và có th k t lu n,
t l n y m m và th i gian n y m m c a h t trên giá th tr u hun theo phương
pháp th y canh cao hơn môi trư ng ñ a canh. V m t c m quan thì cây
tr ng trên giá th tr u hun có ñ ñ ng ñ u cao hơn .
3.2.2. nh hư ng c a k thu t nuôi tr ng ñ n s ra lá c a cây rau
Lá rau là s n ph m thu ho ch ch y u c a ngư i tr ng rau, xét v ý
nghĩa dinh dư ng; lá rau là nơi d tr các ch t dinh dư ng c n thi t cho cơ
th . Đ i v i rau tr ng, b ph n khí sinh ch y u là lá và ñ m nhi m ch c
năng quang h p trong su t ñ i s ng c a cây, mà quang h p là quá trình t ng
h p ch t h u cơ (trư c h t là Gluxit ñơn gi n t nh ng ch t vô cơ ñơn gian là
CO2 và nư c, dư i tác d ng c a ánh sáng m t tr i v i s tham gia c a ch t
di p l c trong lá). Đây là ch c năng sinh lý quan tr ng c a lá vì nó t o nên 90
- 95% lư ng v t ch t c a cơ th th c v t . Như v y, t c ñ ra lá nhanh hay
ch m, kích thư c to hay nh còn ph thu c nhi u vào k thu t canh tác, k
thu t nuôi tr ng và thành ph n các ch t trong dung d ch s d ng ñ nuôi tr ng
trên giá th có nh hư ng l n ñ n s ra lá c a rau trong su t th i gian sinh
trư ng. Qua thí nghi m, chúng tôi ñ m tr c ti p s lá trên cây c a 2 ñ i tư ng
là C i xanh và Xà lách cu n, và thu ñư c s li u trung bình c a 3 l n nh c l i
và ñư c trình bày k t qu qua b ng 3.2 như sau.

52. 42
B ng 3.2. S lá trên cây theo th i gian sinh trư ng c a rau ăn lá
Đ i
tư ng
Môi
trư ng
Th i
v
Sau ngày gieo
5 10 15 20 25 30
C i
xanh
PP Th y
canh
V 1 1,55 3,49 5,63 7,99 10,14 10,73
V 2 1,59 3,47 3,62 7,98 10,15 10,72
V 3 1,57 3,45 3,61 7,94 10,16 10,71
TB 1,57 3,47 5,62 7,97 10,15 10,72
Đ a canh
V 1 1,52 3,57 5,65 8,13 10,19 10,78
V 2 1,53 3,54 5,66 8,07 10,18 10,72
V 3 1,50 3,54 5,64 8,10 10,14 10,75
TB 1,51 3,55 5,65 8,10 10,17 10,75
Xà lách
cu n
PP Th y
canh
V 1 1,94 3,73 7,75 13,82 20,37 25,73
V 2 1,93 3,77 7,70 13,79 20,33 25,69
V 3 1,89 3,75 7,71 13,79 20,35 25,68
TB 1,92 3,75 7,72 13,80 20,35 25,70
Đ a canh
V 1 1,93 3,61 7,61 12,90 18,81 22,77
V 2 1,97 3,57 7,62 12,88 18,79 22,78
V 3 1,95 3,62 7,57 12,92 18,80 22,79
TB 1,95 3,60 7,60 12,90 18,80 22,78
(S li u trung bình ñư c theo dõi trong 03 v )
Qua b ng 3.2. chúng tôi nh n th y, s lá trên cây ñã tăng theo th i gian
sinh trư ng. Vào giai ño n sau gieo 5 ñ n 10 ngày, s ra lá và hình thành lá
th t trên cây ch m, vì ñây là th i kì cây con nên kh năng quang h p c a lá và
s c hút khoáng c a r còn y u. Th nhưng, v i c 2 ñ i tư ng và k thu t
nuôi tr ng vào th i ñi m sau gieo 10 ngày s ra và hình thành lá th t trên cây
ñã tăng trư ng m nh. Qua x lý s li u thu th p ñư c ba l n nh c l i cho
m i công th c và m i ñ i tư ng và qua k t qu b ng 3.2 chúng tôi th y:

53. 43
- Đ i v i cây C i Xanh không có s khác bi t l n gi a hai công th c
sau khi ti n hàh ki m ñ nh s li u thì giá tr ki m ñ nh s sai khác không có ý
nghĩa v m t th ng kê ( giá tr ki m ñ nh T < 1,6).
- Đ i v i cây Xà lách cu n s khác bi t gi a hai công th c là khá l n;
ki m ñ nh s sai khác gi a hai công th c t các s li u cho th y s khác bi t
trên là có ý nghĩa v m t th ng kê ( giá tr ki m ñ nh T > 1,8) ñ c bi t s khác
bi t l n sau gieo t 15 ñ n 25 ngày. Đi u này có th ñư c gi i thích do giai
ño n này b r c a cây ñã ñư c phát tri n m nh và môi trư ng tr u hun
ñư c cung c p ch t dinh dư ng cân ñ i, ñ y ñ hơn và có ñ x p t t hơn nên
b r phát tri n m nh cho s lá nhanh hơn.
T b ng 3.2. ñư c quy ra t c ñ ra và hình thành lá th t trên cây theo
th i gian, th hi n qua ñ th 3.2 như sau:
Đ th 3.2: S hình thành lá theo th i gian sinh trư ng
Qua ñ th 3.2 ta th y:
- Đ i v i Xà lách cu n; sau gieo 10 ngày có t c ñ ra lá m nh và liên
t c ñ n sau gieo 25 ngày, vào th i kì 20 ñ n 25 ngày có t c ñ ra lá là m nh
nh t và môi trư ng th y canh trên giá th m nh hơn, vì ñây là kì cây hình
0
5
10
15
20
25
30
5 10 15 20 25 30
C i xanh -Tr u hun
C i xanh - Đ a canh
Xà lách - tr u hun
Xà lách - Đ a canh

54. 44
thành các có quan dinh dư ng và ñư c cung c p ñ y ñ dinh dư ng t môi
trư ng th y canh . Sau ñó t c ñ ra lá gi m d n t giai ño n sau gieo 30 ñ n
40 ngày, vì ñây là giai ño n hình thành búp m t ñ c tính quan tr ng c a ñ i
tư ng này, vào kì này tuy t c ñ ra lá gi m nhưng s hình thành lá m i v n
ti p di n, ñ ng th i là s tăng trư ng chi u dài và r ng cũng như tr ng lư ng
lá c a hai môi trư ng nuôi tr ng. Đây cũng là kì quan tr ng ñ hình thành
năng su t. Qua theo dõi, chúng tôi nh n th y ch m t s ít các lá ñ u tiên sinh
trư ng m t cách t nhiên, sau ñó chúng b t ñ u cu n l i phía trên ph n thân,
các lá sau ñó ñư c sinh trư ng và cu n phía trong c a nh ng lá ñ u tiên t o
thành búp, vào giai ño n cu i cũng là giai ño n thành th c, ñã không còn
kho ng tr ng vì lúc này b p ñã ñư c cu n ch t. Như v y, k thu t nuôi tr ng
và dinh dư ng trong dung d ch ñã không làm m t ñi ñ c tính quan tr ng c a
ñ i tư ng này và có th góp ph n làm tăng năng su t rút ng n th i gian thu
ho ch c a Xà lách.
- Đ i v i C i xanh có t c ñ ra lá m nh vào th i kì sau gieo ñ n 5
ngày, có xu hư ng gi m s ra lá t 5 ñ n 10 ngày, vì ñây là kì cây con nên
kh năng hút khoáng và trao ñ i ch t còn ít. T 10 ñ n 25 ngày t c ñ ra lá ñã
b t ñ u tăng d n và m nh vào kì sau gieo 20 ngày (2,1 lá) ñây là th i ñi m có
ch s lá và sinh kh i l n và chu n b cho thu ho ch. Vào kì 25 ñ n 30 ngày
t c ñ ra lá ñã gi m nhi u, vì cũng như Xà lách búp, ñây là giai ño n cu i c a
kì sinh trư ng nên cây t p trung dinh dư ng cũng như s tăng trư ng v tr ng
lư ng và ch t lư ng c a b ph n d tr năng lư ng là lá.
V màu s c lá thì ñ i v i rau tr ng theo phương pháp áp d ng th y
canh có màu s c sáng hơn, bóng hơn vì ñư c cung c p ch t dinh dư ng ñ y
ñ và cân ñ i hơn. Như v y, k thu t nuôi tr ng rau trên giá th áp d ng
phương pháp th y canh là phù h p v i s ra lá và ñ c tính c a rau.

55. 45
3.2.3. nh hư ng c a k thu t nuôi tr ng ñ n s tăng trư ng chi u
cao c a rau theo th i gian sinh trư ng
V i b t kì m t m t lo i hình canh tác nào chi u cao cây là m t trong
nh ng ch tiêu quan tr ng ñ ñánh giá kh năng sinh trư ng c a m t s lo i
rau. Song song v i s ra lá, chi u cao cây cùng ñ ng th i x y ra, và s tăng
trư ng chi u cao cây nhanh hay ch m tuỳ thu c vào t ng giai ño n sinh
trư ng. K thu t nuôi tr ng và ch ñ canh tác có nh hư ng l n ñ n s tăng
trư ng chi u cao trong su t quá trình sinh trư ng. Trong ñi u ki n thí nghi m
các y u t ngo i c nh tác ñ ng ñ n các công th c thí nghi m là như nhau và
ñư c ti n hành nghiên c u trên cùng m t gi ng.
-S tăng trư ng chi u cao cây c a rau C i xanh
Đ i v i C i xanh s tăng trư ng chi u cao cây, th c ch t là s dài ra
c a b ph n lá trong su t quá trình sinh trư ng, và cũng là m t ch tiêu quan
tr ng trong các y u t hình thành năng su t. Qua theo dõi và ño tr c ti p
chi u cao cây theo t ng ñ t 5 ngày/ l n, c a 2 công th c nuôi tr ng, chúng tôi
thu ñư c các s li u trung bình c a 3 l n nh c l i và trình bày qua b ng 3.3
B ng 3.3: S tăng trư ng chi u cao cây C i xanh
Đ i
tư ng
Môi
trư ng
V
Ngày sau gieo
5 10 15 20 25 30
C i
xanh
PP Th y
canh
V 1 0,83 3,54 11,75 18,63 27,21 42,18
V 2 0,80 3,57 11,76 18,59 27,20 42,21
V 3 0,80 3,57 11,74 18,58 27,18 42,22
TB 0,81 3,56 11,75 18,60 27,20 42,21
Đ a canh
V 1 0,82 3,42 10,15 17,73 26,13 41,58
V 2 0,79 3,45 10,11 17,68 26,09 41,63
V 3 0,82 3,39 10,10 17,69 26,08 41,59
TB 0,81 3,42 10,12 17,70 26,10 41,60

56. 46
Đ th 3.3: S tăng trư ng chi u cao cây theo th i gian sinh trư ng.
Qua các s li u b ng 3.3 và ñ th 3.3 trên chúng tôi nh n th y, vào
th i kì n y m m cây ch y u s d ng ch t dinh dư ng d tr trong h t, khi
m i có r cây l y ch t dinh dư ng t môi trư ng chưa ñáng k , vì lúc này cây
ch có 2 lá m m nên s tăng trư ng chi u cao ít, nên giá tr ki m ñ nh không
có ý nghĩa v m t th ng kê hai công th c . Nhưng vào th i kì cây con, b t
ñ u có lá th t và b r còn y u nên chưa hút ñư c dinh dư ng nhi u, tuy r ng
ñã có s thay ñ i v chi u cao nhưng còn ch m. Vào th i kì hình thành cơ
quan dinh dư ng, t c ñ ra lá m nh, b r cũng ñã b t ñ u phát tri n, thì s
tăng trư ng chi u cao cũng ñã tăng theo, và 20 ngày chi u cao ñã ñ t 17,71 và
18,61 cm v i C i xanh c a 2 môi trư ng nuôi tr ng. Vào th i kì sinh trư ng,
t c ñ ra lá ñã tăng nhanh cùng v i s tăng trư ng chi u cao và m nh vào kì
sau gieo 30 ngày, chúng tôi nh n th y sau gieo 25 ñ n 30 ngày t c ñ ra lá
gi m nhưng s tăng trư ng v chi u cao l i tăng m nh và ñ t 42,21 và 41,60
cm v i C i xanh, c a 2 công th c.
Đ ng thái tăng trư ng chi u cao ngoài các ñi u ki n ngo i c nh chi
ph i khác, còn b chi ph i b i s phát tri n và ho t ñ ng c a b r , m t b r
kho s hút ñư c ñ y ñ lư ng nư c và khoáng ch t thông qua s phù h p và
n ñ nh và thành ph n dinh dư ng c a dung d ch s d ng trong k thu t nuôi
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
5 10 15 20 25 30
C i xanh -Tr u hun
C i xanh - Đ a canh

57. 47
tr ng, góp ph n tăng cư ng s trao ñ i ch t trong cây. Vỳ v y qua ki m ñ nh
s li u th ng kê thì s khác bi t là khá l n và có ý nghĩa v m t th ng kê và
môi trư ng th y canh cao hơn ñ a canh.
- S tăng trư ng chi u cao thân chính c a Cà chua
K t qu tăng trư ng chi u cao thân chính là ñ ng th i có s phân chia
và gi m nhi m c a t bào, ñ nh sinh trư ng trên thân có mang lá, lóng . T c
ñ tăng trư ng chi u cao cho ta th y kh năng sinh trư ng c a các công th c
thí nghi m. Qua theo dõi, các k t qu s li u trung bình c a ba l n nh c l i
ñư c trình bày t i b ng 3.4 v i 2 công th c như sau:
B ng 3.4 : Di n bi n s tăng trư ng chi u cao thân chính c a cây Cà
chua 2 công th c.
Đ i
tư ng
Môi
trư ng
nuôi
tr ng
L n
nh c
l i
Ngày sau gieo
10 20 30 40 50 60 70
Cà
chua
PP
Th y
canh
V 1 2,13 15,61 37,21 60,55 77,20 86,14 92,38
V 2 2,16 15,60 37,18 60,52 77,19 86,12 92,36
V 3 2,16 15,59 37,21 60,52 77,22 86,13 92,37
TB 2,15 15,60 37,20 60,53 77,21 86,13 92,37
Đ a
canh
V 1 2,25 15,65 38,03 60,11 76,33 85,15 92,00
V 2 2,22 15,62 38,00 60,12 76,30 85,13 91,98
V 3 2,22 15,62 37,99 60,10 76,30 85,14 92,02
TB 2,23 15,63 38,01 60,11 76,31 85,14 92,00
(S li u trung bình ñư c theo dõi trong 03 v )

58. 48
Đ th 3.4 : Di n bi n s tăng trư ng chi u cao thân chính c a cây Cà chua
2 công th c.
Qua b ng 3.4 và ñ th 3.4 minh h a ta th y là t khi cây m c ñ n 10
ngày s tăng trư ng chi u cao c a 2 công th c ch m, vì ñây là th i kì cây con
nên nhu c u dinh dư ng chưa cao. S tăng trư ng chi u cao thân chính ñư c
tăng nhanh t 10 ñ n 40 ngày 2 công th c, t 2,15 ñ n 60,53 cm và 2,23
ñ n 60,11 cm c a công th c l và 2. S tăng trư ng m nh nh t vào kì 30 - 40
ngày, t 37,20 ñ n 60,53 cm khi tr ng trên giá th tr u hun và 38,01 ñ n
60,11 cm môi trư ng ñ a canh.
Qua s li u ñư c thu th p và x lý ki m ñ nh chúng tôi th y s khác
bi t gi a hai công th c là có ý nghĩa v m t th ng kê và ñi ñ n k t lu n.T
khi gieo ñ n 30 ngày công th c ñ a canh cây tăng trư ng chi u cao m nh
hơn nhưng s khác bi t này là không ñáng k (giá tr ki m ñ nh T t 1,2 ñ n
4,00), nhưng t 30 ngày ñ n 70 ngày thì môi trư ng tr u hun theo phương
pháp th y canh s phát tri n chi u cao c a cây cao hơn h n và s khác bi t
này có ý nghĩa v m t th ng kê (giá tr ki m ñ nh T ñ t t 5,01 ñ n 11,70)
nguyên nhân là vì môi trư ng th y canh cây ñư c cung c p ch t dinh dư ng
ñ y ñ và k p th i, m t khác giá th tr u hun x p thoáng khí nên giúp r cây
phát tri n t t hơn giúp cây l y ñư c nhi u ch t dinh dư ng hơn.
0
20
40
60
80
100
10 20 30 40 50 60 70
Cà chua-Tr u hun
Cà chua-Đ a canh

59. 49
Và, s tăng trư ng chi u cao ñã b t ñ u gi m d n c hai công th c
t 40 - 70 ngày sau gieo. Vì khi ñã tăng trư ng chi u cao m c nh t ñ nh
thì cây Cà chua ñ n giai ño n phân cành và phân hoá m m hoa m nh, nên có
s gi m nhanh v t c ñ tăng trư ng chi u cao thân chính vào giai ño n này.
Cà chua là lo i hình cây thân b i và s n ph m thu ho ch chính là qu n m
trên các cành c p 1 , vì v y s tăng trư ng chi u cao thân chính là m t ch
tiêu c n nhưng chưa ñ , do ñó chúng tôi ñã theo dõi thêm m t s ch tiêu
trình bày qua b ng 3.5 như sau.
B ng 3.5 : M t s ch tiêu sinh trư ng c a Cà chua vào th i ñi m thu
ho ch l a ñ u tiên sau tr ng 70 ngày.
Đ i tư ng
Môi
trư ng
nuôi tr ng
L n
nh c
l i
Chi u
cao
thân
(cm)
S
cành
c p
1(cành)
Đư ng
kính
g c
(cm)
Đư ng
kính
tán
(cm)
Cà chua
PP Th y
canh
V 1 92,74 17,63 2,70 6,70
V 1 92,74 17,62 2,71 6,72
V 3 92,77 17,61 2,68 6,71
TB 92,75 17,62 2,69 6,71
Đ a canh
V 1 92,00 17,00 2,50 6,33
V 1 91,98 17,05 2,53 6,33
V 3 92,02 17,04 2,50 6,32
TB 92,00 17,03 2,51 6,32
(S li u trung bình ñư c theo dõi trong 03 v )
Vì Cà chua có kh năng phân nhánh m nh, trong ñi u ki n t nhiên,
chi u cao cây t 0,25 - 2 m, cành c p m t dao ñ ng t 3 - 10 cành tuỳ thu c
t ng gi ng. Như v y qua các s li u trên, chúng tôi th y s cành c p 1 trên
thân chính c a 2 công th c nhi u và m nh, kho ng cách gi a các cành trung

60. 50
bình là 5,22 và 5,43cm, là m t s phân b cành h p lý, vì cây Cà chua là lo i
cây ưa sáng (kho ng 5.000 Lux), s lá trên cây nhi u, yêu c u quang h p l n
nên c n m t b tán thông thoáng.
T c ñ ra cành c p 1 ñã tăng nhanh hơn và cùng gi m nhanh so v i t c
ñ tăng trư ng chi u cao thân chính, tăng m nh vào kì 20 - 30 ngày tu i và
gi m m nh nh t vào 50 ngày, vì ñây là kì phân hoá m m hoa và hình thành
trái m nh, sau ñó liên t c gi m ñ n 70 ngày tu i, vì ñây là kì cho thu ho ch.
S phân cành và t c ñ phân cành này ñã phù h p v i quy lu t và có liên
quan ch t ch trong su t quá trình sinh trư ng và phát tri n c a cây. V i kh
năng tăng trư ng chi u cao thân chính kho , kh năng phân cành c p 1 m nh,
ñư ng kính tán và g c l n, qua x lý s li u thu th p ñư c c hai công th c
và ti n hành ki m ñ nh th ng kê s li u chúng tôi th y r ng: t t c ch tiêu
theo dõi chi u cao, s cành, ñư ng kính tán thì môi trư ng th y canh trên
giá th tr u hun ñ u cao hơn r t ñáng k và s sai khác này r t có ý nghĩa v
m t th ng kê (giá tr ki m ñ nh T ñ t t 3,14 ñ n 10,86 tùy theo t ng ch tiêu)
s khác bi t l n nh t là ñư ng kính, chi u cao và s cành, t t c s khác
bi t này ñ u có ý nghĩa v m t th ng kê. Đi u này ñã ch ng minh ñư c s
phù h p c a 2 k thu t canh tác và ph n ánh có ti m năng cho năng su t cao.
3.2.4. Th i gian ra hoa, s lư ng hoa, t l hoa ñ u và hình thành
qu c a cây Cà chua và cây Dưa chu t
- Đ i v i cây Cà chua
Cây Cà chua sau khi hình thành ñ y ñ cơ quan sinh dư ng s b t ñ u
hình thành cơ quan sinh s n. B lá c a Cà chua có quy t ñ nh r t l n ñ n năng
su t, s lá ít nh hư ng ñ n quang h p do ñó s hoa ra cũng ít, d n ñ n qu
không nhi u và nh , năng su t không cao. M t khác, khi hình thành qu ñ c
bi t th i kỳ chín n u b ánh n ng m t tr i chi u vào d b hư h ng, ho c
hình thái qu không ñ p.

61. 51
Các ch i nách lá khi trư ng thành ñ u có kh năng cho ra hoa qu .
Nhưng s n lư ng c a các cành nhánh thay ñ i theo v trí trên cây. Theo quy
lu t thì v trí ngay sát chùm hoa th nh t (thân chính) sinh trư ng, phát tri n
cho năng su t g n gi ng thân chính. Vì v y cành và lá Cà chua ñóng m t vai
trò quan tr ng trong vi c ra hoa quy t ñ nh ñ n năng su t c a cây Cà chua.
Hoa Cà chua thu c lo i hoa hoàn ch nh (bao g m lá ñài, cánh hoa, nh , nhu ).
Cà chua t th ph n là ch y u do ñ c ñi m c u t o c a hoa. Các bao
ph n bao quanh nhu , thư ng v trí nhu th p hơn nh . Núm nhu thông
thư ng chín s m hơn ph n hoa. Hoa Cà chua nh , màu s c không s c s ,
không có mùi thơm h p d n côn trùng. T l th ph n chéo ph thu c vào c u
t o hoa, gi ng và th i v gieo tr ng. vùng nhi t ñ i t l này cao hơn vùng
ôn ñ i, thông thư ng t l là 10 - 15 %.
Hoa Cà chua m c thành chùm, hoa ñính vào chùm b i cu ng ng n.
M t l p t bào riêng r hình thành cu ng hoa. Vì m t nguyên nhân b t
thu n nào ñó s hình thành t ng r i cu ng hoa l p t bào ñó s ch t ñi và
hoa b r ng. Lúc cây ra hoa và quá trình ra hoa, ch t dinh dư ng ñóng vai trò
r t quan tr ng. Khi cây có ñ y ñ ch t dinh dư ng thì cây sinh trư ng phát
tri n t t và hình thành nhi u m m hoa, t l hoa ñ u qu cao. Khi cây thi u
m t thành ph n dinh dư ng nào ñó, cây s ch m phát tri n, ra hoa ch m s
lư ng hoa ít, t l hoa t o qu ít.
- Đ i v i cây Cà chua tr ng ngoài ñ t: Qua th c nghi m chúng tôi ñã
tr ng Cà chua thì th i gian cây cà chua ra hoa là 23 ngày sau khi gieo h t. S
lư ng hoa trên m t chùm là 6-9 hoa. T l hoa ñ u 6-8 hoa trên m t chùm. S
lư ng hoa nhi u.
- Đ i v i cây Cà chua tr ng trên giá th tr u hun: Th i gian cây Cà
chua tr ng trên giá th tr u hun ra hoa tính t lúc gieo h t cũng gi ng như ñ i
v i cây tr ng ngoài ñ t là. S lư ng hoa trên m t chùm là 9-10 hoa. S lư ng

62. 52
hoa trên cây nhi u hơn so v i tr ng ngoài ñ t. Tuy nhiên t l hoa ñ u qu l i
th p hơn cây tr ng ngoài ñ t. S hoa t o qu ch là 6 ñ n 7 hoa. Qua s li u
theo dõi hai công th c và v i 3 l n nh c l i chúng tôi thu ñư c k t qu
b ng 3.6 như sau:
B ng 3.6: Th i gian ra hoa, s lư ng hoa, t l hoa ñ u qu c a cây Cà
chua (S li u trung bình ñư c theo dõi trong 03 v ):
Công th c
Th i gian t
lúc gieo h t
ñ n khi ra hoa
(ngày)
S lư ng hoa
trên m t
chùm(hoa)
S hoa ñ u
qu /chùm(hoa)
Đ a canh
V 1 22,95 7,45 7.07
V 2 22,56 7,67 7,40
V 3 22,45 7,80 7,35
PP Th y
canh
V 1 22,76 9,65 6,70
V 2 22,16 9,05 6,67
V 3 22,05 9,72 6,85
Qua x lý ki m ñ nh s li u th ng kê t i b ng 3.6 chúng tôi th y:
- Ch tiêu th i gian ra hoa môi trư ng tr u hun th i gian ra hoa s m
hơn s khác bi t này ñ u có ý nghĩa v m t th ng kê, (giá tr ki m ñ nh T dao
ñ ng t 2,026 ñ n 5,505) nguyên nhân là vì môi trư ng tr u hun cây ñư c
cung c p ñ y ñ ch t dinh dư ng và nư c nên cây sinh trư ng m nh và phát
tri n s m hơn.
- S lư ng hoa trên m t chùm có s khác bi t l n gi a hai công th c c
th môi trư ng tr u hun cao hơn nhi u và s ki m ñ nh s li u ñ u có ý
nghĩa v m t th ng kê (giá tr ki m ñ nh T ñ t t 7,89 ñ n 16,09) có s khác
bi t này là vì môi trư ng tr u hun theo phương pháp ñ a canh có nhi u ñi u

63. 53
ki n thu n l i hơn như cây ñư c cung c p dinh dư ng t t hơn, giá th tr u
hun có ñ thoáng khí nên r cây l y ch t dinh dư ng t t hơn.
- T l hoa ñ u qu có s khác bi t gi a hai công th c c th công
th c ñ a canh t l ñ u qu cao hơn công th c tr u hun theo phương pháp
ñ a canh và k t qu ki m ñ nh s li u T giao ñ ng t 2,06 ñ n 6,26. Nguyên
nhân là vì Cà chua là cây giao ph n nên môi trư ng ñ a canh có ñi u ki n
thu n l i hơn trong vi c cây th ph n nh gió, nh côn trùng…nên t l hoa
ñ u qu nhi u hơn môi trư ng tr u hun.
- Đ i v i cây Dưa chu t
- Đ i v i cây Dưa chu t ñ a canh: Trong th i kỳ sinh trư ng c a cây
Dưa chu t thì lúc gieo h t ñ n khi cây ra 2 lá m m ch c n cung c p nư c
cho cây còn dinh dư ng thì chưa c n ph i cung c p, ch khi cây ra lá chính
th c thì cây m i c n dinh dư ng t môi trư ng s ng. Đ i v i cây Dưa chu t
thì b ph n sinh khí ch y u là lá và ñ m nh n ch c năng quang h p trong
su t ñ i s ng c a cây vì v y chúng quy t ñ nh ñ n kh năng cho năng su t
c a cây sau này. Do v y khi cây ra 5 lá th t thì chúng b t ñ u ra hoa (kho ng
28 ñ n 30 ngày sau khi gieo h t thì cây ra hoa).
- Đ i v i cây Dưa chu t tr ng trên giá th tr u hun: Cây Dưa chu t
tr ng trên giá th tr u hun t lúc gieo h t ñ n khi ra 2 lá m m chúng tôi chưa
ti n hành cung c p dinh dư ng ch t lúc cây ra lá th t thì b t ñ u tư i dung
d ch dinh dư ng. Tr i qua th i gian sinh trư ng là kho ng 28 ñ n 29 ngày lúc
này m i cây ñ u có 5 lá th t và t t c b t ñ u ra hoa.
Cây Dưa chu t tr ng trên giá th tr u hun m t m t ñư c cung c p dinh
dư ng k p th i, thành phân ñ y ñ . M t n a, do giá th tr u hun r t thoáng và
x p nên b r phát tri n t t v y cây Dưa chu t tr ng trong giá th tr u hun
sinh trư ng ñ ng ñ u, không b ng p úng hay h ng r . Do nh ng ưu th trên
nên cây dưa chu t tr ng trong giá th tr u hun có th i gian ra hoa ng n hơn so

64. 54
v i cây tr ng ngoài ñ t ch có kho ng 28 ñ n 29 ngày và s lư ng hoa cái
nhi u hơn, hoa n ñ ng ñ u hơn. Qua theo dõi và t ng h p s li u gi a hai
công th c và qua ba l n nh c l i chúng tôi thu ñư c k t qu và trình bày
b ng 3.7 như sau.
B ng 3.7. Th i gian ra hoa, kh năng ra hoa cái c a cây Dưa chu t:
Công th c
Th i gian t
lúc gieo h t
ñ n khi ra hoa
(ngày)
Kh năng ra hoa c a cây
Đ a canh
V 1 30,10
S lư ng hoa cái ít hơn và n
không ñ u.
V 2 28,50
V 3 29,12
PP Th y
canh
V 1 28,55
S lư ng hoa cái nhi u hơn và
n ñ u.
V 2 29,01
V 3 28,75
(S li u trung bình ñư c theo dõi trong 03 v )
3.3. nh hư ng c a k thu t nuôi tr ng ñ n năng su t rau
Năng su t cây tr ng là m t ch tiêu quan tr ng v i b t c m t k thu t
hay m t phương pháp canh tác nào. Đ mang l i hi u qua kinh t cho ngư i
s n xu t, cây tr ng ph i có ph i có kh năng sinh trư ng và thích ng t t
nh m mang l i năng su t cao nh t cho ngư i tr ng tr t.
Đ i v i k thu t tr ng trên giá th là m t phương pháp canh tác không
dùng ñ t, mà môi trư ng nuôi tr ng là giá th tr u hun s d ng dung d ch
dinh dư ng th y canh ñ cung c p dinh dư ng do ñó ñ ch ñ ng trong thí
nghi m và s n xu t ñ ng th i gi m giá thành s n ph m, chúng tôi ñã nghiên
c u và ch t o dung d ch dinh dư ng cho mô hình t i ñ a phương. Bên c nh
ñó, do mô hình này là m t phương pháp canh tác m i, mà cây tr ng l i ch u