მე-6 კლასი. სასწავლო რესურსი.

1. ჯვარის N 1 საჯარო სკოლა.
ქართული ენისა და ლიტერატურის მასწავლებელი: ლელა ჯღამაია

2. 1. გარეთ კოკისპირულად წვიმდა.
2. მტკვრის გაღმა მთვარე ამოგორებულიყო.
3. ქეთევანის სახლის წინ ცხენოსანი შეჩერდა.
წინადადება არის სიტყვა, ან
სიტყვათა ჯგუფი, რომელიც
დასრულებულ აზრს გამოხატავს.

3. წინადადებას, წინადადების წევრებს
და მათ ურთიერთკავშირს
შეისწავლის სინტაქსი.
სინტაქსი გრამატიკის ნაწილია,
რომელიც შეისწავლის სიტყვათა
შეკავშირების წესებს და არკვევს
სიტყვა–ფორმის ფუნქციას
წინადადებაში.

4. წინადადების უმცირესი
სინტაქსური ერთეულია
წინადადების წევრი.
წინადადებაში შემავალ
სრულმნიშვნელოვან სიტყვას
წინადადების წევრი ჰქვია.

5. წინადადების წევრს ესა თუ
ის კითხვა უნდა
დაესვას:ვინ? რა? რას
შვრება? რა ემართება?
როგორი? რომელი?
რამდენი? ვისი? რისა? სად?
როგორ? რატომ? რისთვის?
და სხვა.
როდის? როგორ? რა ქნა?

6. თანდებულს,კავშირს,
ნაწილაკს,
შორისდებულს კითხვა
არ დაესმის.
წინადადების წევრი შეიძლება
იყოს ყველა სრულმნიშვნელოვანი
სიტყვა:
არსებითი, ზედსართავი და
რიცხვითი სახელები,
ნაცვალსახელი, ზმნა, ზმნიზედა.
-ვით, -ზე,
-კენ...
და, თუ, მაგრამ,
რომ... არ, ვერ, ნუ...
ერიჰა, ეჰ, ვაი...
რა?
ვინ?
რამდენი?
მე ვინ?
რას შვრება?

7. წინადადების ცენტრალური წევრი ზმნაა,
რადგან სწორედ ის არის დანაერჩენი
წევრების წინადადებად
შემაკავშირებელი.

8. წინადადების
მთავარი წევრებია
ზმნა და მასთან
დაკავშირებული
მოქმედი პირები
ზმნასთან მიმართებით
წინადადების წევრები ორ
ჯგუფად იყოფა: მთავარი და
არამთავარი წევრები.

9. Мест
о для
ответ
а
გაიხსენეთ, როგორ შეეწყობა პირები ზმნას;
კითხულობს ის მას
გოგონა წიგნს კითხულობა.
ნიკო ბურთს თამაშობს.
თამაშობს ის მას

10. სავარჯიშო 2. წაიკითხეთ მაგალითები და
გამოარკვიეთ, რამდენი წევრია თითოეულ
წინადადებაში და რა კითხვებზე მოგვიგებენ ისინი.
1. მთიდან ნიავი წამოვიდა.
2. ბუხარში ნედლი შეშა ბუტბუტებდა.
3. გაშლილ ზღვაში ნავი ოდნავ ირხეოდა.
სავარჯიშო 1. წაიკითხეთ მაგალითები და გამოარკვიეთ, რამდენი
სიტყვაა თითოეულ წინადადებაში, რომელია ამათგან წინადადების
წევრი და რომელი - არაწევრი.
1. ჩიტებმა რომ დაგვინახეს, აიშალნენ და ჟივილით მოედვნენ ტყეს.
2. ჩუმად, მაგრამ მოუსვენრად იჯდა ვაჟა.
3. ახ, რა მშვენიერი ღამეა!
4. ორი კურდღლის მადევარი ერთსაც ვერ დაიჭერსო.
5. გვრიტი ხან აქეთ აწყდებოდა, ხან იქით.
6. ქარი ქროდა. თოვდა. ნამქერი ტრიალებდა

11. წინადადების ყოველ მთავარ წევრს
შეიძლება ახლდეს ერთი ან რამდენიმე
არამთავარი წევრი.
მინდორს ნისლი ეფინებოდა.
ნაწვიმარ თხელი თანდათან

12. დაიმახსოვრეთ!
ზმნასთან დაკავშირებულ არამთავარ წევრს გარემოება ჰქვია.
ხოლო რომელიმე სხვა მთავარ წევრთან დაკავშირებულ
არამთავარ წევრს -განსაზღვრება.
მთავარ წევრებთან დაკავშირებული
წინადადების წევრები არამთავარი
წევრებია.

13. ზმნასთან დაკავშირებული მთავარი
წევრები შეიძლება იდგეს სამიდან
ერთ-ერთ ბრუნვაში:
სახელობითში, მოთხრობითში ან
მიცემითში.

14. მოქმედი პირი შეიძლება იდგეს სამივე
დასახელებულ ბრუნვაში:
სახელობითში: მხატვარ-ი ხატავს...
მოთხრობითში: მხატვარ-მა დახატა...
მიცემითში: მხატვარ-ს დაუხატავს...

15. დანარჩენი პირები შეიძლება იდგეს
სახელობითში ან მიცემითში.
დახატა ბავშვ-ი
ხატავს ბავშვ-ს
მოთხრობითი ბრუნვა მხოლოდ
მოქმედ პირს გამოხატავს
( მხატვარ -მა)
დაიმახსოვრეთ!
ყველა ეს ბრუნვა მთავარ წევრებს გამოხატავს
უთანდებულოდ!