1. 1
«Περικλζουσ Επιτάφιοσ» Θουκυδίδθ και «Αντιγόνθ» Σοφοκλι:
Σκοποκεςία διδαςκαλίασ:
Στθ Β΄ Λυκείου διδάςκεται το μάκθμα Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία, ωσ μάκθμα Γενικισ
Παιδείασ, επί δφο (2) ώρεσ τθν εβδομάδα κακ’ όλθ τθ διάρκεια του ζτουσ.
Συγκεκριμζνα διδάςκονται:
- Θουκυδίδθ «Περικλζουσ Επιτάφιοσ» (από το πρωτότυπο και από μετάφραςθ).
http://ebooks.edu.gr/new/classcoursespdf.php?classcode=DSGL-C
- Σοφοκλζουσ «Αντιγόνθ» (από το πρωτότυπο και από μετάφραςθ).
Και τα δφο ζργα αποτελοφν ζξοχα δείγματα του αρχαίου ελλθνικοφ διαφωτιςμοφ του 5ου π.Χ.
αιώνα, που χαρακτθρίηεται για τθν αναηιτθςθ του ανκρώπου να γνωρίςει τον εαυτό του και τθν
κοινωνία του, να ςυλλάβει τθν ουςία τουσ, να οριοκετιςει τθ ςχζςθ τουσ και να τθν καταςτιςει
αντικείμενο διαλόγου.
Και τα δφο ζργα κεωροφνται «γεννιματα τθσ δθμοκρατίασ» ςτθν οποία ωσ δθμόςιοι άνδρεσ
πρωτοςτάτθςαν οι δθμιουργοί τουσ, Περικλισ και Σοφοκλισ.
Και τα δφο ζργα, αν και ανικουν ςε διαφορετικά γραμματειακά είδθ, προςφζρονται ςτουσ
μακθτζσ/τριεσ τθσ Β΄ Λυκείου, λίγο πριν από τθν απόκτθςθ πολιτικών δικαιωμάτων, για μελζτθ,
κριτικι και ςυγκριτικι προςζγγιςθ με ςκοπό τθν άντλθςθ εμπειρίασ και τθ διαμόρφωςθ κριτθρίων
για τθν αξιολόγθςθ τθσ ςφγχρονθσ κοινωνικοπολιτικισ πραγματικότθτασ και τον κακοριςμό
προςωπικισ ςτάςθσ.
Προτεινόμενθ διδακτικι προςζγγιςθ των ζργων αυτών:
Προτείνεται θ παράλλθλθ προςζγγιςθ των πρωτοτφπων κειμζνων και των αντίςτοιχων
μεταφράςεων. Οι μακθτζσ και οι μακιτριεσ, εκκινοφν από τθν ανάγνωςθ του μεταφραςμζνου
κειμζνου και ςτθ ςυνζχεια οδθγοφνται ςτο πρωτότυπο με εςτίαςθ ςε βαςικζσ ζννοιεσ και ςθμεία του
κειμζνου ι εκκινοφν από το πρωτότυπο, παραφράηοντασ το κείμενο, και ςτθ ςυνζχεια οδθγοφνται
ςτο μεταφραςμζνο κείμενο, προσ επίρρωςθ ι τροποποίθςθ τθσ πρώτθσ μεταφραςτικισ τουσ
προςπάκειασ.
Ωςτόςο, μεγαλφτερο βάροσ πρζπει να δοκεί ςτθν προςζγγιςθ του περιεχομζνου ςε ενδοκειμενικό
επίπεδο ςτθν κατανόθςθ βαςικών εννοιών, όπωσ τθσ ιςότθτασ, τθσ αξιοκρατίασ, του ςεβαςμοφ τθσ
ιδιωτικισ ηωισ, τθσ ενεργθτικισ ςυμμετοχισ ςτα κοινά, τθσ αιςκθτικισ αγωγισ, τθσ φιλοςοφίασ, τθσ
αίςκθςθσ του μζτρου, τθσ υςτεροφθμίασ κ.ά., αλλά και ςτθν κατανόθςθ του επικοινωνιακοφ
πλαιςίου, του επιδεικτικοφ λόγου, ςτθ δεδομζνθ ιςτορικι ςτιγμι, (431 π.Χ).
Επίςθσ, ςθμαςία πρζπει να δοκεί ςτθ διακειμενικι προςζγγιςθ με τθν παράλλθλθ χριςθ κειμζνων:
α) από το ίδιο το ιςτορικό ζργο του Θουκυδίδθ, όπωσ, για παράδειγμα, τον διάλογο Ακθναίων –
Μθλίων, για να μετριαςκεί ο κίνδυνοσ τθσ εξιδανίκευςθσ τθσ αρχαίασ Ακινασ (Ο Διάλογοσ των
Μθλίων με τουσ Ακθναίουσ είναι ζνα από τα δραματικότερα επειςόδια του Πελοποννθςιακοφ Πολζμου και
εξιςτορείται ςτο 5ο βιβλίο τθσ Ιςτορίασ του Θουκυδίδθ. Το περιςτατικό ςυνζβθ το 416 π.Χ.. Οι Ακθναίοι
επιτζκθκαν ςτθν Μιλο, μια μικρι, Λακεδαιμονικι αποικία, με ςκοπό να τθν αναγκάςουν να ενταχκεί
ςτθν Ακθναϊκι Συμμαχία. Οι Μιλιοι ηιτθςαν να γίνει ςεβαςτό το δικαίωμά τουσ να μείνουν ουδζτεροι ςτθ
ςφγκρουςθ των Ακθναίων με τθ Σπάρτθ. Τελικά οι Ακθναίοι εκμεταλλευόμενοι τθν τεράςτια ςτρατιωτικι τουσ
υπεροχι καταλαμβάνουν τθν Μιλο, εκτελοφν όλουσ τουσ ενιλικουσ άνδρεσ, και εξανδραποδίηουν τισ γυναίκεσ
και τα παιδιά, εγκακιςτώντασ ςτο νθςί Ακθναίουσ εποίκουσ). β) από άλλα κείμενα τθσ Αρχαίασ Ελλθνικισ
Γραμματείασ του 5ου και 4ου π.Χ. αιώνα (Πλάτωνα, Μενζξενοσ, 238 c-d, Αριςτοτζλουσ Πολιτικά, VI,
7, 1293) και γ) από ζργα ςφγχρονων μελετθτών και ςυγγραφζων.
