Στόχοι και δράσεις για καλύτερη διακυβέρνηση, με αξιοποίηση της πληροφορικής, με βάση τη διεθνή εμπειρία. Απο το Κένυρο Έρευνας για την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση (www.dgrc.gr)

1. Στόχοι και δράσεις για καλύτερη διακυβέρνηση,
με αξιοποίηση της πληροφορικής,
με βάση τη διεθνή εμπειρία
(ένα Μανιφέστο της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης)
Γιάννης Χαραλαμπίδης
Αν. Καθηγητής Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης
Πανεπιστήμιο Αιγαίου

2. Η γενική ιδέα
Θέσπιση Στόχων
Σχεδιασμός και
Υλοποίηση
Δράσεων
Αξιολόγηση και
επανασχεδιασμός
Παρούσα
Κατάσταση
Τεχνολογικές
Εξελίξεις
Διεθνής
Εμπειρία
Απόψεις
πολιτών και
επιχειρήσεων

3. 5 στόχοι για μια καλύτερη διακυβέρνηση: Το «ύψος των περιστάσεων»
1. Ένα κράτος χωρίς χαρτί (the paperless state)
Πλήρης κατάργηση του «χαρτιού» στη Δημόσια Διοίκηση (paperless state). Επί ποινή χρησιμοποίηση μόνο ηλεκτρονικών
μέσων για επικοινωνία και αρχειοθέτηση από όλους του Δημόσιους Υπαλλήλους. Χρήση χαρτιού μόνο από πολίτες τρίτης
ηλικίας και ευπαθών κοινωνικών ομάδων, μεταβατικά.
2. Ένα κράτος που παρέχει τις υπηρεσίες του εκ των προτέρων (the proactive state)
Όλες οι σημαντικές για τον πολίτη και την επιχείρηση υπηρεσίες παρέχονται ηλεκτρονικά, αυτοματοποιημένα, χωρίς ο
πολίτης ή η επιχείρηση να τις ζητήσει. Αν οι υπηρεσίες ξεκινούν με πρωτοβουλία του πολίτη, ο μέγιστος χρόνος εκτέλεσης
είναι 1 δευτερόλεπτο. Ο πολίτης ή η επιχείρηση λέει μόνο ποιος είναι και τι θέλει.
3. Ένα κράτος που μπορείς να εμπιστευτείς (the trusted state)
Όλες οι «ουρές» αιτημάτων για πολίτες και επιχειρήσεις, όσο υπάρχουν, όλες οι αποφάσεις, όλες οι αδειοδοτήσεις, όλα τα
μητρώα είναι ανοικτά και προσβάσιμα στο διαδίκτυο, με τήρηση της προστασίας ευαίσθητων δεδομένων των πολιτών.
Όπου υπάρχουν σαφείς κανόνες για τη λήψη μίας απόφασης, αυτή λαμβάνεται από κατάλληλο πληροφοριακό σύστημα,
αυτόματα και με διαφάνεια.
4. Ένα κράτος που μπορεί να αλλάζει (the changing state)
Για την καλύτερη αξιοποίηση των εξελίξεων στην τεχνολογία αλλά και στα μοντέλα διακυβέρνησης, μεγάλο ποσοστό των
δημόσιων υπαλλήλων και λειτουργών (στον ιδιωτικό τομέα το 30%, περίπου) ασχολούνται συστηματικά με τη σχεδίαση,
πειραματική ανάπτυξη, συνεχή αξιολόγηση και προώθηση νέων λύσεων και εφαρμογών.
5. Ένα κράτος που σε καλεί και σε έλκει να συνεργαστείς (the collaborative state)
Με κεντρική απόφαση και παρακολούθηση της υλοποίησης σε κάθε υπουργείο, οργανισμό, περιφέρεια και δήμο
προάγονται οι ανοικτές συνεργατικές δράσεις, με την εμπλοκή πολιτών και επιχειρήσεων από τα αρχικά στάδια.

4. Δράσεις άξονα Α : Οργανωσιακή Υποδομή
1. Μετασχηματισμός Διαδικασιών
• Σήμερα το κράτος παρέχει περίπου 2000 υπηρεσίες προς πολίτες και επιχειρήσεις, μέσω Δήμων (700),
περιφερειών (300), υπουργείων και επιβλεπόμενων οργανισμών (1000).
• Με βάση τα σημερινά δεδομένα στην ΕΕ, πρέπει να καταργηθούν / ενοποιηθούν περίπου οι μισές, να
αλλάξουν οι άλλες μισές ώστε να επιτρέπουν αυτοματοποιημένη και άμεση εκτέλεση, με συνεργασία
φορέων με ψηφιακά μέσα, μόνο.
• O μετασχηματισμός διαδικασιών υποστηρίζεται από κατάλληλα εργαλεία και μεθοδολογίες για τη μείωση
των συναρμοδιοτήτων και ταχεία προσαρμογή του αντίστοιχου νομικού πλαισίου, και συντονίζεται κεντρικά
και ανά βαθμό αυτοδιοίκησης.
• Το πιο σημαντικό: θέλουμε ανάπτυξη νέων υπηρεσιών για την ποιότητα ζωής πολιτών και την
παραγωγικότητα επιχειρήσεων
2. Μετασχηματισμός δεδομένων
• Σήμερα οι δημόσιες υπηρεσίες χρησιμοποιούν περίπου 10,000 διαφορετικές φόρμες και «τυποποιημένα»
έντυπα. Δεν υπάρχει κοινή αντίληψη και υπάρχει πολλαπλή τήρηση στοιχείων πολιτών και επιχειρήσεων.
• Με βάση τον ανασχεδιασμό των υπηρεσιών, και την αρχή της μοναδικής τήρησης δεδομένων, τα στοιχεία
πολιτών και επιχειρήσεων τηρούνται μόνο ηλεκτρονικά, με βάση διεθνή πρότυπα και μέσω διασυνδεδεμένων
κεντρικών μητρώων.

5. Δράσεις Άξονα Β: Τεχνολογικές Υποδομές
3. Υπηρεσιακή Αρχιτεκτονική του Δημόσιου Τομέα και αξιοποίηση υποδομών Cloud
• Σήμερα δεν υπάρχει σύνολο κανόνων για τα πληροφοριακά συστήματα κεντρικής και τοπικής
αυτοδιοίκησης. Περισσότεροι από 2,500 φορείς πρακτικά μπορούν να αποφασίζουν αυτόνομα για τα
πληροφοριακά συστήματά τους.
• Η υπηρεσιακή αρχιτεκτονική (κείμενο οδηγιών) στο Δημόσιο Τομέα ορίζει τις επιτρεπόμενες και
ενδεικνυόμενες τοπολογίες δικτύων, κεντρικών υποδομών και τοπικών εφαρμογών καλύπτοντας
συστήματα back office, front office, social media κλπ.
4. Πλαίσιο Ηλεκτρονικών Υπηρεσιών και Διαλειτουργικότητας
• To (υπάρχον, από το 2009, ως νόμος τους κράτους) πλαίσιο, το οποίο καθορίζει πως πρέπει να
αναπτύσσονται πληροφοριακά συστήματα και υπηρεσίες στο Δημόσιο πρέπει να αναμορφωθεί με βάση τις
τρέχουσες εξελίξεις (EIF 3.0) και να αποκτήσει εξειδικεύσεις ανά τομέα και βαθμό αυτοδιοίκησης.
• Η εφαρμογή του πλαισίου, όπως και της υπηρεσιακής αρχιτεκτονικής, πρέπει να είναι βασική προϋπόθεση
για τη λειτουργία κάθε δημόσιου φορέα και οργανισμού.
5. Διαδικτυακές υπηρεσίες (web services) και δίαυλος επικοινωνίας
• Όλοι οι δημόσιοι φορείς αναπτύσσουν αυτοματοποιημένες διαδικτυακές υπηρεσίες προσβάσιμες από
συστήματα (web services), με βάση της προδιαγραφές του πλαισίου και ανάγκες για πρόσληψη / διάδοση
πληροφορίας, με βάση τις ανασχεδιασμένες διαδικασίες.

6. Δράσεις Άξονα Γ: Υποδομές συμμετοχής πολιτών
6. Ηλεκτρονική Ταυτότητα
• Όλοι οι πολίτες και επιχειρήσεις αποκτούν ηλεκτρονικό αναγνωριστικό (ένα ή περισσότερα,
διασυνδεόμενα) για την πρόσβαση στις νέες ψηφιακές υπηρεσίες.
7. Ανοικτά δεδομένα και ανοικτές υπηρεσίες
• Σε κάθε επίπεδο διοίκησης και αυτοδιοίκησης καθορίζονται τα δεδομένα που πρέπει να παρέχονται σε
κάθε ενδιαφερόμενο πολίτη ή επιχείρηση, χωρίς κόστος ή με πολιτική χρέωσης.
• Αξιοποιώντας τις υποδομές cloud, καθορίζονται ανοικτές υπηρεσίες που παρέχουν δεδομένα και
επιτρέπουν διασύνδεση συστημάτων σε πραγματικό χρόνο
8. Υποδομές διαβούλευσης και δράσεις συνεργατικής ανάπτυξης
• Άναπτύσσονται κεντρικά και παραμετροποιούνται τοπικά, συστήματα ηλεκτρονικής διαβούλευσης και
συμμετοχής των πολιτών στη λήψη αποφάσεων.
• Με διοικητικές δράσεις, κίνητρα αλλά και κατάλληλα συστήματα προάγεται η συμμετοχή πολιτών και
μικρών επιχειρήσεων στη επίλυση προβλημάτων και στην ανάπτυξη πρωτότυπων εφαρμογών.

7. Δράσεις άξονα Δ: Εκπαίδευση και αλλαγή
9. Συνεχής εκπαίδευση δημόσιων υπαλλήλων
• Κατάρτιση χάρτη απαραίτητων ψηφιακών και οργανωτικών δεξιοτήτων ανά ρόλο, για όλες τις θέσεις
δημόσιων υπαλλήλων
• Συνεχής εκπαίδευση, με ψηφιακά μέσα κυρίως, σε σύντομους κύκλους.
• Αυτοματοποιημένη αξιολόγηση.
10. Παρακολούθηση εξελίξεων και πρωτότυπες εφαρμογές
• Θέσπιση ειδικών ομάδων εργασίας, σε συνεργασία με ερευνητικά κέντρα στην Ελλάδα για τον
πειραματισμό με νέες τεχνολογίες και μοντέλα διακυβέρνησης (π.χ. artificial intelligence, internet of things,
smart cities, mobile applications, sentiment analysis, electronic voting)
11. Διοίκηση της αλλαγής
• Κατανομή των στόχων ανά επίπεδο διοίκησης, οργανισμό και στέλεχος και καθορισμός τω κατάλληλων
δεικτών αποδοσης (KPI’s). Προσωποποίηση της ευθύνης θέσπιση κινήτρων και ποινών.
• Κεντρική και αποκεντρωμένη παρακολούθηση της προόδου. Λήψη αποφάσεων με πρόταση από
συστήματα παρακολούθησης, με βάση τα πραγματικά στοιχεία.

8. ‘Εστω ότι τα κάνουμε. Τι θα κερδίσουμε ;
• Το «κόστος της γραφειοκρατίας» για δημόσιο, ιδιωτικό τομέα και πολίτες:
• Υπολογίζεται από 8 έως 24 δις, ετήσια
• Μειώνει κάθετα την παραγωγικότητα του ιδιωτικού τομέα
• Το «κόστος της διαφθοράς»
• Υπολογίζεται από 10 έως 33 δις, ετήσια
• Το κόστος των λάθος αποφάσεων, που λαμβάνονται καθημερινά χωρίς στοιχεία
• Το «κόστος της έλλειψης εμπιστοσύνης» πολιτών στο κράτος τους
• Το κόστος του να είσαι ο τελευταίος στην Ευρώπη, αν και μάλλον ο πιο έξυπνος λαός
• Ανυπολόγιστα …

9. Στόχοι και δράσεις για καλύτερη διακυβέρνηση,
με αξιοποίηση της πληροφορικής,
με βάση τη διεθνή εμπειρία
Πρέπει. Μας αξίζει. Μπορούμε.
Γιάννης Χαραλαμπίδης
Αν. Καθηγητής Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης
Πανεπιστήμιο Αιγαίου
@yannisc