Η παρουσίασή μου στο Halcyon School on Digital Innovation, στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, τον Ιανουάριο 2016

1. Καινοτομία και Επιχειρηματικότητα:
Αλήθειες και Μύθοι
Γιάννης Χαραλαμπίδης, Επίκουρος Καθηγητής
Υπεύθυνος Μονάδας Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας
Πανεπιστήμιο Αιγαίου
twitter @yannisc

2. Από πού είμαι …
https://www.youtube.com/watch?v=7EyVPMQHxuU

3. Επιχειρηματικότητα – Τι είναι ?
Ως «επιχειρηματικότητα» –
«entrepreneurship» - εννοούμε ένα
σύνολο δραστηριοτήτων που οδηγεί στη
σύλληψη και αρχική προδιαγραφή, στη
δημιουργία και σύσταση, και τελικά στην
επιτυχημένη λειτουργία μια επιχείρησης

4. Η καινοτομία που χρειάζεται ?
Γιατί, υπάρχουν τρεις τύποι επιχειρηματικότητας:
• Επιχειρηματικότητα ανάγκης (necessity-driven entrepreneurship):
ανάληψη επιχειρηματικής δράσης λόγω έλλειψης άλλων ικανοποιητικών
ευκαιριών απασχόλησης
• Επιχειρηματικότητας ευκαιρίας (opportunity-driven entrepreneurship):
ίδρυση και ανάπτυξη νέας επιχείρησης με στόχο την αξιοποίηση
πραγματικής επιχειρηματικής ευκαιρίας (κενά της αγοράς, προοπτικές
αύξησης ζήτησης κ.τ.λ.)
• Καινοτόμος επιχειρηματικότητα (innovation-driven entrepreneurship): οι
έννοιες της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας είναι αλληλένδετες .
Τόσο η ριζική (radical) όσο και η οριακή (incremental) καινοτομία
μπορούν να οδηγήσουν σε καινοτόμο επιχειρηματικότητα.

5. “Καινοτομία σημαίνει έμπνευση και
φαντασία. Και αυτό, ή το έχεις ή δεν το έχεις”
• Πίσω από τις περισσότερες καινοτομικές προσεγγίσεις και νέες ιδέες,
βρίσκεται τουλάχιστον ένα «σύστημα παραγωγής ιδεών» το οποίο
πρέπει να ανακαλύψετε
• Ένα τέτοιο «σύστημα» συνήθως περιλαμβάνει ανθρώπους, εμπειρίες και
ανάλυσή τους, τρόπους σκέψης (μικρά «πρότυπα» - «patterns»)
Διαβάστε σχετικά:
“Goedel, Escher, Bach” –
D.Hofstaedter
(η φαντασία είναι
patterns…)
Μύθος:

6. Παράδειγμα «γεννήτριας καινοτομίας»
για εφαρμογές σε κινητά
Α. Επέκταση: Σκεφτείτε μία οποιαδήποτε επιτυχημένη εφαρμογή για
σταθερούς υπολογιστές. Υπάρχει για κινητά ? Αν όχι, να μια πιθανή.
Β. Ανακάλυψη ανάγκης: «Ζήστε» μία μέρα σας (ή μία μέρα της μητέρας σας
ή μία μέρα της ανηψιάς σας) και σκεφτείτε τι νέα εφαρμογή θα θέλατε για
κάθε τι που κάνετε.
Γ. Αντιγραφή: βρείτε τις πιο επιτυχημένες εφαρμογές στην Ιαπωνία ή στις
ΗΠΑ. Σκεφτείτε αν θα είχαν επιτυχία στην Ελλάδα.
Δ. Επέκταση με νέες δυνατότητες: Σκεφτείτε μία οποιαδήποτε επιτυχημένη
εφαρμογή για σταθερούς υπολογιστές. Τι θα μπορούσατε να πετύχετε αν
της βάζατε επιπλέον γεω-χωρική πληροφορία ?
Για κάθε τύπο και κλάδο, υπάρχουν ανάλογες μικρές «γεννήτριες»
Βρείτε τις, και θα σας γεννήσουν πολλές ιδέες !

7. “H αρχή είναι το ήμισυ του παντός.
Και στην επιχειρηματικότητα.”
• Η αρχική σύλληψη και περιγραφή της επιχειρηματικής ιδέας είναι πολύ
σημαντική.
• Στη φάση αυτή δημιουργείται ένα “concept paper” ή “concept
presentation” με 5-10 σελίδες το πολύ, το οποίο να μπορεί να
παρουσιαστεί σε 10 λεπτά.
• Πριν προχωρήσουμε σε επόμενο στάδιο, ζητάμε τη γνώμη όσον το
δυνατόν περισσότερων «ειδικών» αλλά και απλών γνωστών (χωριστά το
κάθε group) που εμπιστευόμαστε για τη γνώμη και την εχεμύθειά τους.
• Με τις απόψεις και τις ιδέες των άλλων, επαυξάνουμε την αρχική
σύλληψη.
• Η αρχική σύλληψη μπορεί να είναι δουλειά ενός, αλλά η επαύξηση και η
περαιτέρω ανάπτυξη δεν μπορεί να είναι…
Αλήθεια:

8. The concept - Περιεχόμενα
1. Τίτλος / Επωνυμία της επιχείρησης ή/και του βασικού προϊόντος. Logo
2. Το Όραμα (τι θέλει να πετύχει η επιχείρηση στα 3 πρώτα της χρόνια)
3. Το κύριο προϊόν / υπηρεσία – την ανάγκη που καλύπτει και τα μοναδικά χαρακτηριστικά του
(USP’s)
4. Την αγορά στην οποία απευθύνεται και το τι είναι διατεθημένοι να πληρώσουν οι αυριανοί
πελάτες ανά τμήμα αγοράς
5. Τον βασικό ανταγωνισμό (επιχειρήσεις και προϊόντα / υπηρεσίες σε Ελλάδα και εξωτερικό)
6. Το πώς η εταιρεία θα δημιουργεί έσοδα (revenue model)
7. Τη «μαγεία» (καινοτομική προσέγγιση της εταιρείας) και που ακριβώς εντοπίζεται
8. Τους ανθρώπινους και υλικούς πόρους που θα χρειαστεί (και ποιους έχει ήδη)
9. Βασικά ορόσημα (milestones) για την πρώτη εβδομάδα, τον πρώτο μήνα, το πρώτο τρίμηνο,
το πρώτο έτος και ανάλογα οικονομικά στοιχεία (έσοδα, κέρδη, απαιτούμενα κεφάλαια)
10. Τις παραδοχές που έχουν γίνει και τις πηγές πληροφορίας. Πράγματα που δεν καλύπτονται

9. “Το σημαντικότερο και δυσκολότερο
πράγμα για μια νέα επιχείρηση είναι να βρεις
τα χρήματα που χρειάζονται»
• Σε παγκόσμια κλίμακα αλλά και στην Ελλάδα υπάρχουν διαθέσιμα πολύ
περισσότερα χρήματα από όσα μπορούν κάθε στιγμή να επενδυθούν
• Την ώρα που μία ιδέα δεν βρίσκει τα χρήματα που χρειάζονται για να
χρηματοδοτηθεί, μια ανάλογη ιδέα παρουσιάζεται και κερδίζει
χρηματοδότηση στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό.
• Ακόμη και στην Ελλάδα υπάρχουν αρκετά από τα 3 f’s διπλα σας:
– Family
– Friends
– Fools …
• Αντίθετα, το σημαντικότερο και δυσκολότερο πράγμα για μία startup
είναι …
Μύθος:

10. The Traditional Start-Up Model
Have an
Idea
Get Idea
Validation
Develop a
business plan
Source
Funding/
Resources
Launch
Business
Valley of
Death- See if
anyone will
buy my
product.
Get Set-Up
Guidelines
Post- StartPre-Start

11. The successful Start-up Model
Tο σημαντικότερο και
δυσκολότερο πράγμα για μία
startup είναι … οι ΠΕΛΑΤΕΣ

12. “H επιχειρηματικότητα πρέπει να ξεκινά
αμέσως μετά το Πανεπιστήμιο. Πριν είναι πολύ
νωρίς, μετά είναι πολύ αργά …»
• Η ενασχόληση με την επιχείρηση και τις επιχειρηματικές δραστηριότητες
πρέπει και μπορεί να ξεκινά από πολύ μικρή ηλικία.
• Μέχρι τα 7-8 χρόνια έχουν ήδη εντυπωθεί στο παιδί τα πρότυπα από την
ενασχόληση των γονιών του
• Μέχρι τα 14 χρόνια το παιδί πρέπει να έχει βάλει την επιχειρηματικότητα
στο «οπτικό του πεδίο», σαν προοπτική
• Από τα 14 έως τα 17 είναι τα πρώτα «χρυσά χρόνια» όπου υπάρχει
χρόνος και όρεξη για ασκήσεις επιχειρηματικότητας
• Στα πρώτα χρόνια του Πανεπιστημίου ή γύρω στα 19-20, με την
κατάλληλη ειδική εκπαίδευση, τα προηγούμενα βήματα θα οδηγήσουν
στη πρώτη startup (αποτυχία, το πιθανότερο)
• Οι προσπάθειες μπορούν αν συνεχίζονται μέχρι τα βαθιά γεράματα …
Μύθος:

13. Ποτέ δεν είναι πολύ νωρίς – ποτέ δεν είναι πολύ
αργά - Το δικό μου «παράδειγμα» σε 10 bullets
1. Από τα 11 χρόνια μου, δούλευα όσο επέτρεπε το σχολείο στο κατάστημα (κάβα
ποτών, χονδρική και λιανική πώληση) του πατέρα μου. Δεν πήρα ποτέ μου
«χαρτζιλίκι» αλλά είχα πάντα τα περισσότερα χρήματα στην παρέα.
2. Στα 18 μου μπήκα στο ΕΜΠ – ΗΜ&ΜΥ και μέχρι τα 24 συνέχισα να δουλεύω στην
κάβα. Όλο και περισσότερο.
3. Στα 24, ξεκίνησα ως ελεύθερος επαγγελματίας να δουλεύω στο ΕΜΠ, σε δουλειά
που μου πρόσφερε το εργαστήριο όπου έκανα (όσο πιο καλά μπορούσα) τη
διπλωματική μου εργασία. Στα 5 χρόνια που έμεινα, ταξίδεψα σε 30 χώρες
(οικονομική θέση)
4. Στα 29 μου, και αφού είχα μόλις πάρει το διδακτορικό μου και τελειώσει με το
στρατό, μου πρόσφερε δουλειά η μεγαλύτερη εταιρεία λογισμικού στην Ελλάδα.
5. Στα 35 μου ήμουν διευθύνων σύμβουλος της ανάπτυξης λογισμικού, διοικώντας
300 άτομα – τη μεγαλύτερη γραμμή παραγωγής προϊόντων στην Ελλάδα, με
γραφεία σε Ολλανδία και Πολωνία. Έκανα πολλά λάθη, έμαθα πολλά, ταξίδευα
μόνο business class, αλλά με κούρασε ο ανταγωνισμός και άρχισα να … βαριέμαι
…

14. Ποτέ δεν είναι πολύ νωρίς – ποτέ δεν είναι πολύ
αργά - Το δικό μου «παράδειγμα» σε 10 bullets
6. Στα 38 μου, έφυγα από τη Singular και ξεκίνησα να δουλεύω πάλι σαν ελεύθερος
επαγγελματίας – ερευνητής στο ΕΜΠ, στον νέο τότε τομέα της Ηλεκτρονικής
Διακυβέρνησης.
7. Το 2008 ξεκίνησα να συνεργάζομαι με το Παν. Αιγαίου όπου το 2011 εκλέχτηκα
επίκουρος καθηγητής.
8. Σήμερα, στα 48 μου, ασχολούμαι με την επιχειρηματικότητα και σχεδιάζω
συνεχώς νέες επιχειρήσεις με τους φοιτητές μου. Τα τελευταία 10 χρόνια
ταξιδεύω μόνο οικονομική θέση. Δεν έχω γραμματέα, αλλά διευθύνω το
εργαστήριο πληροφοριακών συστημάτων και τη ΜΟΚΕ, που δίνουν δουλειά σε 20
άτομα. Και μου λείπει, λίγο, ο ανταγωνισμός των επιχειρήσεων …
9. Ποτέ δεν ξέχασα ότι είδα το πρώτο μου τιμολόγιο στα 10. Ούτε ότι πούλησα το
πρώτο μου προϊόν και «έβαλα τα χρήματα στο συρτάρι» στα 12.
10.Η κόρη μου είναι 17. Και της έχω πει να ετοιμάζεται για την πρώτη της επιχείρηση
…

15. “ Μία νέα επιχειρηματική ιδέα είναι
ενδιαφέρουσα μόνο όταν είναι πολύ
προηγμένη τεχνολογικά»
• Η επιτυχημένη επιχείρηση είναι αυτή που απαντά σε μία ανάγκη
• Η τεχνολογία δεν είναι απαραίτητη. Απλά, μπορεί:
– Να δημιουργήσει νέα επιχειρηματικά μοντέλα (τρόπους να δημιουργούμε έσοδα)
– Να κάνει πολλά νέα πράγματα δυνατά (κάλυψη αναγκών)
– Να δημιουργήσει ανάγκες καθώς εξελίσσεται
• Οπότε, παράλληλα με τη γνώση της τεχνολογίας, παράλληλα με τη γνώση
των επιχειρηματικών εργαλείων και τεχνικών (eg. MVP, 4P, BreakEven,
κλπ) πρέπει να φροντίζετε για την παρακολούθηση αναγκών γύρω σας.
Συνεχώς.
• Επιχειρηματικότητα με βάση τις ανάγκες ..
Μύθος:

16. Aegean Startups – Demand Driven
Entrepreneurship
Provide the Background / Story
Market structure and statistics,
Research, Studies,
Underlying Information
Set the Needs
Targets, objectives, ideas as expressed
by the local players
Launch the Call
International call for new entrepreneurial
ideas, tackling the needs
Find the Best
3 top ideas, getting seed financing and
market support for establishment and
operation
Local Business Chambers
Municipality and District Officials
Individual Companies
Business Mentors, Financing and VC,
from Greece and abroad
International,
multi-disciplinary teams
Aegean Startups team
Go to Market
Connect with business communities,
start working with customers

17. What are the top offerings of the Aegean ?
• Tourism and culture
– Aegean islands (like Santorini, Myconos, Rhodes, Crete) are top touristic
destinations worldwide, attracting more than 10M tourists per year
– Pythagoras, Homer, Sappho, Epicure, Hippocrates are just a few of the
philosophers that marked the Aegean Islands with their presence
• Agriculture, food and beverage industry
– Lesvos: The Ouzo capital of the world
– Chios: The only Mastiha producing island
– Samos and Lemnos: The sweet wine champions
• Energy generation potential
– Wind, sun, sea waves offer great potential for energy generation
• An environment for advanced maritime transport and sealife
preservation
• The Aegean quality of life, able to attract people from all over
the world, doing business “on or for” the islands

18. Aegean Startups – Tι περιλαμβάνουν
Σύστημα Υποβολής και
Αξιολόγησης Ιδεών από την
ακαδημαϊκή κοινότητα και την
κοινωνία
Δημοσιότητα
Πλατφόρμες Crowdlike,
Collaboration, Crowdfunding
Incubation σε εσωτερικές
υποδομές και υποδομές
υποστηρικτών
Εκπαιδευτικό Υλικό,
Μentoring
Aegean Startups

19. Example: The Tourism «Round» in 2016
The Story
The Needs
The Call
The Winners
Market information on Rhodes, studies and
operational data, with the support of the local
Union of Hotels and local municipalities
New forms of tourism: medical, conference,
cultural, wedding, cruise
New means of tourism marketing and sales:
digital, multi-lingual, multi-cultural issues
Technology in Tourism: Mobile apps, IoT,
collaborative models
International Call for Proposals (electronic, two step
process)
Three teams/proposals getting 15K EUR each,
progressively.
Full collaboration with Business Chamber and
interested local businesses for fast market traction.

20. Υποστηρικτές - Incubators
• Κοιτίδες επιχειρηματικότητας του Πανεπιστημίου Αιγαίου σε
6 νησιά (Λέσβος, Λήμνος, Ρόδος, Σάμος, Σύρος, Χίος) – μικροί
incubators σε υπάρχουσες υποδομές του Πανεπιστημίου
• 5 συνεργαζόμενοι εξωτερικοί φορείς στην Αθήνα – θα
υποδεχθούν νικήτριες ομάδες

21. Mentoring
• Περισσότεροι από 60 μέντορες ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα
των Aegean Startups: 40 στελέχη επιχειρήσεων και 20
πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, ασχολούμενοι με την
επιχειρηματικότητα
• Οι μέντορες θα αναλάβουν από μία ομάδα και θα την
υποστηρίξουν ηλεκτρονικά στο 2ο στάδιο
• Συμμετοχή συλλογικών φορέων

22. Βραβεία - Χορηγοί
• Οι νικήτριες ομάδες κερδίζουν mentoring, μετέπειτα
υποστήριξη / θέσεις σε incubators, δημοσιότητα,
υποτροφίες σε μεταπτυχιακά προγράμματα
επιχειρηματικότητας
• Φορείς και επιχειρήσεις έχουν προσφέρει βραβεία,
χρηματικά και σε είδος, για τις νικήτριες ομάδες

23. Εκπαίδευση
• Στην πλατφόρμα των Aegean Startups υπάρχει πλήρες υλικό
ανάπτυξης business plan / διοίκησης καινοτομίας /
επιχειρηματικότητας
• Ετήσια Θερινά σχολεία «Επιχειρηματικότητας» και
«Ηλεκτρονικού Επιχειρείν»
• Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα «Ψηφιακή Καινοτομία και
Επιχειρηματικότητα» - μοναδικό στην Ελλάδα, σε
συνεργασία με ξένα πανεπιστήμια
• Συχνά σεμινάρια και startup-café σε νέους επιχειρηματίες
στα νησιά του Αιγαίου

24. Επόμενα Βήματα – Ιδέες
• Αναζήτηση συνεργασιών στον τομέα της χρηματοδότησης νέων
επιχειρήσεων (private funding, crowdfunding)
• Πρακτική άσκηση φοιτητών του Πανεπιστημίου Αιγαίου σε startups /
incubators
• Ανάπτυξη πλατφόρμας για την αύξηση της συνεργασίας / εξεύρεση
στελεχών και συνεταίρων, με ταυτόχρονη αποτίμηση των επιχειρήσεων
• Συνεργασία με φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης για τη δημιουργία κοινών
υποδομών στο Αιγαίο
• Εντοπισμένοι διαγωνισμοί ιδεών για συγκεκριμένες περιοχές ή
επιχειρηματικούς φορείς
• Διεκδίκηση ανταγωνιστικών έργων στον τομέα της υποβοήθησης της
επιχειρηματικότητας, σε συνεργασία με άλλους φορείς σε Ελλάδα και ΕΕ
• Ανοικτοί στη δική σας ιδέα !

25. Καινοτομία και Επιχειρηματικότητα:
Αλήθειες και Μύθοι
Γιάννης Χαραλαμπίδης, Επίκουρος Καθηγητής
Υπεύθυνος Μονάδας Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας
Πανεπιστήμιο Αιγαίου
twitter @yannisc