Τσικολάτας Α. (2009) Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση. Συγκριτική Μελέτη Ευρώπης –Ελλάδας. Το Έργο TERREGOV. Πάτρα

Τσικολάτας Α. (2009) Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση. Συγκριτική Μελέτη Ευρώπης –
Ελλάδας. Το Έργο TERREGOV. Πάτρα
tsikolatas@gmail.com
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ
ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ
_____________________________________________________________________
ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ:
Ολοκληρωμένα Πληροφοριακά Συστήματα
Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση
Συγκριτική Μελέτη Ευρώπης – Ελλάδας
Το Έργο TERREGOV
Επιβλέπων Καθηγητής: ΠΑΥΛΙΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
Εισηγητές: ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑ Α.Μ.: 127
ΜΑΚΡΥΓΕΩΡΓΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ Α.Μ.: 145
ΤΣΙΚΟΛΑΤΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Α.Μ.: 132

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ
ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2009
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΕΙΣΑΓΩΓΉ Σελ.
Συνοπτική Παρουσίαση……………………………………………......................3
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
1.1 Τι είναι Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση….………………………………..……4
1.2 Οράματα της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης …….........................................5
1.3 Ιστορική Διαδρομή…………………….……………………………….…….6
1.4 Κύριος Στόχος της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και
Προϋποθέσεις Υλοποίησής του……………………………………………...7
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
2.1 Ευρωπαϊκή Ένωση: Νέα Στρατηγική, Ίδιοι Στόχοι…………………….........8
2.2 Η Κατάσταση των Ηλεκτρονικών Υπηρεσιών στην Ευρώπη…………...….9
2.3 Η Ανάπτυξη της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης στην Ελλάδα .....................11
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3
3.1 Το Έργο TerreGov ………………………………………………………….13
3.2 Η Περίπτωση της Αίτησης Αποζημίωσης…………………………………..16
3.3 Στρατηγικοί Στόχοι………………………………………………………….17
3.4 Κατευθυντήριες Αρχές – Τάσεις……………………………..……………..18
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ…………………………………………………………...21
2

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η παρούσα εργασία έγινε στα πλαίσια του μαθήματος Ολοκληρωμένα
Πληροφοριακά Συστήματα του Δευτέρου έτους του Μεταπτυχιακού Προγράμματος
Σπουδών «Νέες Αρχές Διοίκησης» του Τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων του
Πανεπιστημίου Πατρών.
Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να αναλύσει την σημασία της
Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, να γίνουν κατανοητοί οι στόχοι, τα οράματα και οι
προϋποθέσεις της υλοποίησής της αλλά και να παρουσιαστεί η ιστορική της εξέλιξη.
Ακόμα, αναφέρεται η πορεία του e-government στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην
Ελλάδα όπου δίνεται έμφαση στις στρατηγικές που ακολουθούνται και στους στόχους
επιδίωξης.
Παρουσιάζεται ένα ερευνητικό έργο (TERREGOV) που αποτελεί ένα
ευρωπαϊκό ολοκληρωμένο σχέδιο Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης. Αναφέρονται οι
κύριοι στόχοι που μπορεί να επιτύχει το σχέδιο αυτό και γίνεται ανάλυση στη
διάρθρωσή του. Επιπλέον, δίνεται μία μελέτη περίπτωσης (case study) ώστε να γίνει
αντιληπτή η λειτουργία του έργου TerreGov.
Η εργασία αυτή ολοκληρώνεται με την επισήμανση των στρατηγικών στόχων
κάθε κυβέρνησης όπου πρέπει να φέρει εις πέραν η Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση και
τις επικρατέστερες κατευθυντήριες αρχές-τάσεις που πρέπει να ακολουθηθούν.
3

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
1.1 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ
Η Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση σύμφωνα με τον επίσημο ορισμό της
Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι "η χρήση των τεχνολογιών της πληροφορικής και των
τηλεπικοινωνιών στη δημόσια διοίκηση σε συνδυασμό με οργανωτικές αλλαγές και
νέες δεξιότητες του προσωπικού, με σκοπό τη βελτίωση της εξυπηρέτησης του
κοινού, την ενδυνάμωση της δημοκρατίας και την υποστήριξη των δημόσιων
πολιτικών". Παρόλο που ο ορισμός της είναι σαφέστατος, η υλοποίηση των στόχων
της και η διείσδυσή της σε παγκόσμιο επίπεδο κρύβουν πολλά εμπόδια.
Θα μπορούσαμε να πούμε πως η Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση είναι σαν μία
μεταμόρφωση εσωτερικών και εξωτερικών σχέσεων του δημόσιου τομέα από
διαδικασίες που υποστηρίζονται από το διαδίκτυο και τις τεχνολογίες των
επικοινωνιών και της πληροφορικής.
Υπάρχουν δυο φιλοσοφικές αντιλήψεις σχετικά με την Ηλεκτρονική
Διακυβέρνηση. Για μερικούς είναι «η εφαρμογή εργαλείων και τεχνικών του
ηλεκτρονικού εμπορίου στη λειτουργία της διακυβέρνησης». Αυτή η αντίληψη
εστιάζει στη πρακτική αποδοτικότητα και στη μείωση του κόστους, όπως αυτές που
μπορούν για παράδειγμα να προέλθουν από την ηλεκτρονική κατάθεση της
φορολογικής δήλωσης και τον ηλεκτρονικό εφοδιασμό. Για κάποιους άλλους, η
Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση έχει τη δυναμική να «βελτιώσει τη δημοκρατική
συμμετοχή» και να «ξεπεράσει τη πολιτική αποστασιοποίηση». Η αντίληψη αυτή
εστιάζει σε πρωτοβουλίες που θα φέρουν την αλληλεπίδραση μεταξύ των διαφόρων
μορφών διακυβέρνησης και του πολίτη σε νέα επίπεδα.
Στόχος για τη Δημόσια Διοίκηση είναι η προσέγγιση του πολίτη με πιο
αποτελεσματικές μεθόδους που συμβάλλουν στη καλύτερη λειτουργία του δημόσιου
τομέα αλλά και στην ικανοποίηση των πελατών. Με την συμβολή της Ηλεκτρονικής
Διακυβέρνησης επιτυγχάνεται σημαντική βελτιστοποίηση της παροχής κυβερνητικών
υπηρεσιών στους πολίτες αλλά και συμμετοχής τους στα κοινά.
Η Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση δεν συνδέεται σε κανέναν βαθμό με το σύνολο
των γραφειοκρατικών διαδικασιών που εφαρμόζονται στο δημόσιο. Συγκεκριμένα,
όλη αυτή η διαδικασία που περιλαμβάνει χρονοβόρες αλλά και πολύπλοκες
καταστάσεις προκειμένου να εξυπηρετηθεί ο πολίτης, σε καμία περίπτωση δεν
ισχύουν και δεν εφαρμόζονται σε ηλεκτρονική μορφή. Αντιθέτως, η Ηλεκτρονική
4

Διακυβέρνηση είναι ένα σύνολο οραμάτων που έχει ως πρωταρχικό σκοπό την
καλύτερη και γρηγορότερη εξυπηρέτηση των πολιτών.
Στη χώρα μας, η συνολική ευθύνη της πορείας της δημόσιας διοίκησης προς
το e-government υπόκειται στις αρμοδιότητες του ΥΠΕΣΔΔΑ και ειδικότερα της
Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Διοίκησης. Από την άλλη πλευρά, βέβαια, το
μεγαλύτερο μέρος των έργων e-government που πρέπει να υλοποιηθούν,
χρηματοδοτούνται από το επιχειρησιακό πρόγραμμα ΚτΠ που βρίσκεται υπό την
ευθύνη του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών.
Στις σημαντικότερες πρωτοβουλίες στο χώρο της Ηλεκτρονικής
Διακυβέρνησης συναντάμε τη δημιουργία των ΚΕΠ μέσω του προγράμματος
Αριάδνη, τις προκηρύξεις των δυο μεγάλων έργων Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης
Σύζευξης και Police Online, το TAXISnet, τη δημιουργία του επιχειρησιακού
προγράμματος Πολιτεία, που είχε σχεδιαστεί για να καλύψει e-ανάγκες που δεν ήταν
επιλέξιμες από την ΚτΠ, μια προσπάθεια που δεν ολοκληρώθηκε για τη δημιουργία
της νέας δομής της δημόσιας διοίκησης μέσω σχετικού νομοσχεδίου, τη δημιουργία
της ΚτΠ ΑΕ - μιας εταιρίας που δημιουργήθηκε για να βοηθήσει τους φορείς του
δημοσίου στην υλοποίηση των e-έργων τους -, τον σχεδιασμό των ΠεΣΥΠ, τη
δημιουργία του πλαισίου διαλειτουργικότητας πληροφοριακών συστημάτων του
δημόσιου τομέα, τα "crash" προγράμματα επιτάχυνσης στα οποία συμμετείχαν οι
γενικές γραμματείες των υπουργείων και στελέχη των περιφερειών και βέβαια το
σχεδιασμό, την ένταξη και την προκήρυξη πολλών σχετικών έργων που, δυστυχώς
όμως, δεν ακολούθησαν σε σημαντικό ποσοστό και το δρόμο της κατακύρωσης.
1.2 ΟΡΑΜΑΤΑ ΤΗΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ
1) Σαν πρώτο και σημαντικό όραμα αναφέρουμε τη συγκρότηση ενός
κατάλληλου περιβάλλοντος διακυβέρνησης όπου ο κάθε πολίτης θα έχει τη
δυνατότητα να έρχεται σε επαφή με το δημόσιο τομέα όποτε ο ίδιος το
επιθυμεί και να πραγματοποιεί τις συναλλαγές του με τις αρχές ακόμα και
μέσα στο σπίτι του. Τα στελέχη που ελέγχουν όλη αυτή τη διαδικασία θα είναι
σε θέση να προμηθευτούν τα ηλεκτρονικά μέσα και έτσι το ηλεκτρονικό
εμπόριο και όλες οι αγοροπωλησίες θα είναι σύμφωνα με τους νόμους καθώς
θα ελέγχονται ηλεκτρονικά και αυτόματα.
2) Για την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση δεύτερο όραμα αποτελεί η μείωση του
συνολικού κόστους λειτουργίας του κράτους. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της
εφαρμογής νέων μεθόδων- τεχνικών συναλλαγών.
3) Τρίτο όραμα και εξίσου σημαντικό είναι η σωστή αξιοποίηση του κοινωνικού
κεφαλαίου από τις κυβερνήσεις δηλαδή η συμμετοχή των πολιτών στη
διαμόρφωση πολιτικών αποφάσεων. Η τεχνολογία που χρησιμοποιείται στις
ηλεκτρονικές δημόσιες συναλλαγές μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την
αποτύπωση της κοινής γνώμης σε κρίσιμες αποφάσεις, όπως στη θέσπιση
νόμων.
4) Τέλος, μπορούμε να προσθέσουμε τη διαφύλαξη των ανθρωπίνων
δικαιωμάτων μέσα στο ηλεκτρονικό περιβάλλον. Θα πρέπει να διαμορφωθεί
και να εφαρμοστεί σωστά ένα σύστημα που θα εμποδίζει τη διακίνηση
5

προσωπικών δεδομένων και θα είναι υψίστης ασφαλείας. Αξίζει να
σημειώσουμε πως αυτό το κομμάτι αποτελεί για την Ηλεκτρονική
Διακυβέρνηση τη μεγαλύτερη πρόκληση.
Όλα τα παραπάνω οράματα περιγράφουν τους άξονες προτεραιότητας πάνω
στους οποίους δομείται η Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση. Έτσι, ένα σημαντικός άξονας
θα μπορούσαν να αποτελούν οι ηλεκτρονικές προμήθειες και οι πλειστηριασμοί οι
οποίοι θα διενεργούνται σε λιγότερο χρόνο και θα μπορούν να συμμετάσχουν
περισσότεροι προμηθευτές και αγοραστές μέσα σε μία διαφανή διαδικασία που έχει
σαν αποτέλεσμα το κέρδος για τον δημόσιο τομέα. Πρέπει να επισημάνουμε και τη
δυνατότητα που μπορούν να έχουν οι πολίτες να έχουν πρόσβαση σε δημόσιε πηγές
πληροφόρησης και σε σημεία συμμετοχής σε δημόσιες διαβουλεύσεις. Όταν για
παράδειγμα η κυβέρνηση επιθυμεί να λάβει μια απόφαση, γνωστοποιεί το
συγκεκριμένο θέμα σε μία ηλεκτρονική πύλη και τη θέτει σε δημόσια διαβούλευση
ζητώντας την άποψη των πολιτών. Αυτή είναι η λεγόμενη Ηλεκτρονική Δημοκρατία
δηλαδή η χρήση του διαδικτύου από τους πολίτες. Η Ηλεκτρονική Δημοκρατία
περιλαμβάνει και τις ηλεκτρονικές εκλογές. Δηλαδή οι πολίτες μπορούν να
συμμετάσχουν στην εκλογική διαδικασία είτε με τη χρήση μιας κάρτας είτε με
πρόσβαση στις ηλεκτρονικές πύλες.
Τέλος, σημαντικό στοιχείο μπορεί να αποτελέσει και το Ηλεκτρονικό Δίκαιο,
δηλαδή η δημιουργία ηλεκτρονικών βιβλιοθηκών οι οποίες περιλαμβάνουν το νομικό
πλαίσιο αλλά και τους κανόνες που διασφαλίζουν τα δικαιώματα των πολιτών στο
περιβάλλον της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης. Οι νόμοι και οι κανόνες
καταγράφονται σε ηλεκτρονικές μορφές και υπάρχει η δυνατότητα να αναζητηθούν
και να ανακτηθούν ώστε να βρίσκονται σε συνεχή έλεγχο οι ηλεκτρονικές
συναλλαγές.
1.3 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ
Η ανάπτυξη της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης μπορεί να ταυτιστεί χρονικά
με αυτή του διαδικτύου. Η παρέμβαση των κυβερνήσεων στην ανάπτυξη του
Διαδικτύου μπορεί να θεωρηθεί ως τα πρώτα βήματα στην Ηλεκτρονική
Διακυβέρνηση η οποία εξελίσσεται διαρκώς με τη χρήση Διαδικτυακών εφαρμογών
για κυβερνητικούς σκοπούς. Οι πρώτες ανταλλαγές ψηφιακών δεδομένων σε
κυβερνητικό επίπεδο, παρατηρούνται στις Η.Π.Α μεταξύ οργανισμών της
Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης. Μια έρευνα που διεξήχθη στο Κογκρέσο το 1986,
κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η συνεχιζόμενη εξέλιξη των ηλεκτρονικών
υπολογιστών και των τηλεπικοινωνιών δημιουργεί σημαντικές αλλαγές στους
τρόπους με τους οποίους η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση συλλέγει, διατηρεί και
μοιράζει πληροφορίες. Η έρευνα αύτη βοήθησε στο να αναδειχθεί η αξία των
βάσεων δεδομένων και του διαδικτύου για τη συλλογή πληροφορίας από τη
κυβέρνηση αλλά και για τη διάθεση δημόσιας πληροφορίας στους πολίτες.
Το 1993 το γραφείο Office of Technology Assessment διεξήγαγε μια νέα
μελέτη για την κατάσταση των τεχνολογιών των επικοινωνιών της πληροφορικής
στην Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση τα αποτελέσματα της οποίας ήταν η αρχή της
6

Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης. Σύμφωνα με την έρευνα, υπήρχε έντονη απαίτηση για
μία περισσότερο ανταποκρινόμενη, παραγωγική και λιγότερο πολυέξοδη Δημόσια
Διοίκηση που μπορούσε να καλυφθεί με τη χρήση των τεχνολογιών των
επικοινωνιών της πληροφορικής.
Η εξέλιξη της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης δεν ακολουθεί την ίδια πορεία
σε όλα τα κράτη. Σε ορισμένες χώρες εφαρμόζονται συγκεκριμένα σχέδια για την
Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση όπως Η.Π.Α, Καναδάς, Ινδίες, Σιγκαπούρη. Αυτές οι
χώρες διαθέτουν ηλεκτρονικές υπηρεσίες υψηλού επιπέδου. Αντίθετα σε άλλες χώρες
δεν γίνονται σημαντικές προσπάθειες από μέρος της κυβέρνησης και καταλήγουν σε
υπηρεσίες χαμηλότερου επιπέδου. Το 2002 ο ΟΗΕ με μια έρευνα που διεξήγαγε
προκειμένου να καταμετρηθούν οι προσπάθειες ανάπτυξης της Ηλεκτρονικής
Διακυβέρνησης σε σύνολο 190 κρατών, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι στις
περισσότερες χώρες δεν υπήρχε συντονισμός των προσπαθειών εξέλιξης της
Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης.
1.4 ΚΥΡΙΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ
ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ
Για να μπορούμε να κάνουμε λόγο για μια αποτελεσματική Ηλεκτρονική
Διακυβέρνηση θα πρέπει το κράτος αλλά και διάφοροι δημόσιοι φορείς να μπορούν
να ικανοποιήσουν τον πρωταρχικό στόχο που θέτει η Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης.
Δηλαδή, το να μπορούν οι δημόσιες υπηρεσίες να λειτουργούν ψηφιακά. Αυτό
σημαίνει ότι οι δημόσιοι υπάλληλοι θα πρέπει να επικοινωνούν και να εργάζονται με
τη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας. Ωστόσο, θα πρέπει να τονίσουνε πως για να
επιτευχθεί αυτό, χρειάζεται να γίνουν βασικές μεταρρυθμίσεις σε όλο το φάσμα της
δημόσιας διοίκησης
Οι αλλαγές αυτές συνοψίζονται παρακάτω:
 Το κράτος θα πρέπει να προβεί στην εκπαίδευση και κατάρτιση των δημοσίων
υπαλλήλων με γνώσεις, και δεξιότητες, αλλά πρωτίστως με μέσα, έτσι ώστε
να επωφελούνται από τα πλεονεκτήματα που μπορεί να τους προσφέρει η
Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση.
Σήμερα αποδεχόμαστε όλοι ότι η φύση των ηλεκτρονικών υπολογιστών έχει
γίνει απαραίτητη σε όλους τους τομείς της κοινωνικής αλλά και εργασιακής μας
ζωής. Είναι αποτελεσματικό εργαλείο, το οποίο βοηθάει τους υπαλλήλους να
διεκπεραιώνουν τις εργασίες τους πιο άνετα, πιο αποδοτικά και πιο
αποτελεσματικά. Θα πρέπει να γενικευτεί η χρήση της ηλεκτρονικής
αλληλογραφίας στη Δημόσια Διοίκηση.
 Η ηλεκτρονική αλληλογραφία θα πρέπει να αποτελέσει το μοναδικό και
θεσμοθετημένο μέσο επικοινωνίας. Το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο έχει πολλά
πλεονεκτήματα τα οποία συνέβαλλαν ώστε να καθιερωθεί διεθνώς. Συνεπώς,
το χαμηλό κόστος λειτουργίας, η προσφορά ασφάλειας και ακεραιότητας, η
ταχύτητα και το γεγονός ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συστήματα
7

αρχειοθέτησης εγγράφων έτσι ώστε να αυτοματοποιηθεί πλήρως η διαχείριση
τους, καθιστούν επιτακτική την εφαρμογή ηλεκτρονικής αλληλογραφίας.
Σ’ αυτό το σημείο αξίζει να αναφέρουμε ότι από μελέτη που είχε αναθέσει το
ΥΠΕΣΔΔΑ στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, προκύπτει ότι εάν η Γενική
Γραμματεία Δημόσιας Διοίκησης, στην οποία 400, περίπου υπάλληλοι εμπλέκονται
με διαχείριση εγγράφων, αντικαταστήσει την παραδοσιακή αλληλογραφία με
ψηφιακά μέσα, θα προκύψει ετήσιο όφελος, περίπου 500.000 ευρώ από την
κατάργηση των ταχυδρομικών τελών και τη μείωση του χρόνου εργασίας για τη
διακίνηση ή αναζήτηση εγγράφων. Είναι προφανές ότι εάν η ψηφιακή αλληλογραφία
καθιερωθεί σε ολόκληρη τη Δημόσια Διοίκηση, ως το κύριο ψηφιακό μέσο
επικοινωνίας θα εξοικονομούνται πολλά εκατομμύρια ευρώ από τη λειτουργία των
διαφόρων οργανισμών .
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
2.1 ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ: ΝΕΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ, ΙΔΙΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
Το Μάιο του 2000, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνεδρίασε στη Λισσαβόνα και
προετοίμασε το σχέδιο δράσης της ΕΕ ως το 2010, το οποίο και έγινε γνωστό ως
"Στρατηγική της Λισσαβόνας". Οι στόχοι όσο απλοί και αν ακούγονταν, τόσο
δύσκολοι ήταν στην ουσία τους. Αύξηση της ανταγωνιστικότητας, άνοδος της
παραγωγικότητας, βελτίωση του ευρωπαϊκού κοινωνικού προσώπου, ελαχιστοποίηση
του κοινωνικού αποκλεισμού. Πίσω από όλους αυτούς τους στόχους βρίσκονταν και
βρίσκεται η τεχνολογία, για αυτό και τον Ιούνιο του 2000, ανακοινώθηκε η
πρωτοβουλία eEurope - με χρονικό ορίζοντα το 2002 αρχικά και έπειτα το 2005 - που
χαρτογραφούσε την τεχνολογική στρατηγική της ΕΕ. Φέτος, όμως, μετά και από τα
απογοητευτικά αποτελέσματα των ενδιάμεσων αξιολογήσεων της e-πορείας της, η ΕΕ
αποφάσισε να αλλάξει σελίδα και πρόθεμα στη στρατηγική της, και έτσι το "e"
αντικαταστάθηκε από το "i" και η νέα στρατηγική ονομάστηκε i2010.
Αντικαθιστώντας, λοιπόν, το πρόθεμα "e", η ΕΕ παρουσίασε τη στρατηγική i2010
που κινείται γύρω από τρεις βασικούς άξονες: την αγορά, τις επενδύσεις και την
ποιότητα ζωής.
Για τις ηλεκτρονικές συναλλαγές, στόχος είναι η εξασφάλιση της
ηλεκτρονικής επικοινωνίας και η δημιουργία του κατάλληλου πλαισίου
ηλεκτρονικών συναλλαγών (one-stop-services). Για την εμπιστευτικότητα και την
ασφάλεια των συναλλαγών προβλέπεται η διασφάλιση ενός πλαισίου ασφαλών
συναλλαγών για τις επιχειρήσεις και τον πολίτη, η προστασία του ατόμου από τη μη
νόμιμη χρήση προσωπικών πληροφοριών και η δυνατότητα εξακρίβωσης της
8

ταυτότητας του συναλλασσομένου με την χρήση έξυπνων καρτών (smart cards),
ψηφιακών υπογραφών (digital signatures), και την κρυπτογράφηση των δεδομένων
(data encryption).
Το πρόθεμα i περιλαμβάνει τρεις ερμηνείες, οι οποίες αξίζει να αναφέρουμε
ότι ταυτίζονται σε σημαντικό βαθμό με τις προτάσεις που είχε καταθέσει η δική μας
Ειδική Γραμματεία για την Κοινωνία της Πληροφορίας.
• H πρώτη ερμηνεία-στόχος ("internal market for information services") αφορά
στη δημιουργία ενός κοινού ευρωπαϊκού χώρου για την ΚτΠ, όπου η
τεχνογνωσία και η τεχνολογία θα διαχέονται με μεγαλύτερη ταχύτητα και θα
αξιοποιούνται από όλους τους πολίτες.
• Η δεύτερη ερμηνεία-στόχος ("investment in ICT innovation for
competitiveness") επικεντρώνεται στο ζήτημα των επενδύσεων για την
αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών και
αφορά κυρίως στην άνοδο της ανταγωνιστικότητας τόσο των κρατών-μελών
όσο και συνολικά της ΕΕ.
• H τρίτη και τελευταία ερμηνεία-στόχος ("inclusion and better quality of life")
αφορά στην εξασφάλιση καλύτερης ποιότητας ζωής για τους Ευρωπαίους
πολίτες, καθώς και στην αντιμετώπιση των φαινομένων κοινωνικού
αποκλεισμού με όχημα πάντα την ΚτΠ.
2.2 Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ
ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ.
Οι ιδιωτικές επιχειρήσεις και οι δημόσιες διοικήσεις πρέπει να επικοινωνούν
καλύτερα με τους πελάτες και τους συνεργάτες τους, προκειμένου να βελτιωθεί η
αποτελεσματικότητα και η ποιότητα των υπηρεσιών τους. Λαμβάνοντας υπόψη την
πολυπλοκότητα των ανταλλαγών μεταξύ ετερογενών συστημάτων, είναι αναγκαίο να
χρησιμοποιηθεί ένα νέο μοντέλο συνεργασίας με βάση την καλύτερη
διαλειτουργικότητα μεταξύ των πληροφοριακών συστημάτων, ανεξάρτητα από το
είδος των πλατφόρμων όπου εφαρμόζονται. Οι δημόσιοι υπάλληλοι, ειδικότερα, θα
βρεθούν αντιμέτωποι με όλο και πιο περίπλοκες διαδικασίες που χρησιμοποιούν τα
διάφορα συστήματα πληροφοριών. Η εξέλιξη του επαγγέλματός τους απαιτεί επίσης
καλύτερη συνεργασία μεταξύ τους μέσω του φόρουμ ή κοινές βάσεις γνώσης. Αυτή η
συνεργασία θα είναι δυνατή μόνο εφόσον μοιράζονται ένα κοινό λεξιλόγιο και την
ίδια σημασιολογία των γνώσεων, όπως χρησιμοποιείται. Αυτή η σημασιολογική
"διαλειτουργικότητα" εξασφαλίζεται με οντολογίες που επιτρέπουν την καλύτερη
περιγραφή ενός τομέα και παρέχουν ορισμούς των εννοιών του.
Πέραν των ενδιάμεσων αξιολογήσεων των επιχειρησιακών προγραμμάτων της
ΚτΠ και των διάφορων μετρήσεων που διενεργεί η ΕΕ, απογοητευτικά είναι και τα
αποτελέσματα διάφορων μελετών αναφορικά με τη διείσδυση της Ηλεκτρονικής
Διακυβέρνησης. Ειδικότερα, όπως αποκαλύπτει η έρευνα "User Satisfaction and
Usage Survey of eGovernment services" (Έρευνα για τη χρήση και την ικανοποίηση
των χρηστών από τις υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης), που
πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια του 2003 και του 2004 σε 17 χώρες, υπό την
9

αιγίδα του τμήματος eGovernment της ΕΕ, ο μέσος όρος των ηλεκτρονικών
συναλλαγών με το δημόσιο στην Ευρώπη κυμαίνεται μεταξύ του 5 με 10% των
συνολικών συναλλαγών. Επί της ουσίας, λοιπόν, το 90% των συναλλαγών της
κυβέρνησης με πολίτες και επιχειρήσεις, που είναι δυνατό να πραγματοποιηθούν και
μέσω Διαδικτύου, γίνονται τελικά μέσω των παραδοσιακών διαύλων επικοινωνίας,
δηλαδή μέσω των δημοσίων υπηρεσιών.
Βέβαια, αυτός ο μέσος όρος δεν αντικατοπτρίζει την πραγματική e-εικόνα των
διαφόρων κρατών μελών. Για παράδειγμα η χώρα μας - η οποία ούτως ή άλλως σε
ό,τι αφορά σε τεχνολογικά ζητήματα έχει "κλείσει" την τελευταία θέση - κινείται σε
χαμηλότερα επίπεδα, ενώ και η Γερμανία δεν έχει να επιδείξει σημαντικά
επιτεύγματα στο χώρο του e-government. Εξαιρέσεις αποτελούν η Ιρλανδία, η Δανία,
η Νορβηγία και η Αγγλία, όπου παρατηρείται αυξημένη χρήση των υπηρεσιών
Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης από τους πολίτες, γεγονός που αποδίδεται στη
μεγαλύτερη διείσδυση του Internet στις χώρες αυτές, στην καλή e-οργάνωση του
δημόσιου τομέα τους, αλλά και στις κλιματολογικές συνθήκες που συχνά
δυσκολεύουν σημαντικά την επίσκεψη ενός πολίτη σε κάποια δημόσια υπηρεσία.
Χαρακτηριστικά, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, στη Νορβηγία, ο
αριθμός των φορολογικών δηλώσεων που υποβλήθηκαν μέσω δικτυακής πλατφόρμας
το 2003, ανήλθε στις 1,1 εκατ. δηλώσεις, δηλαδή στο 35% του συνόλου των
δηλώσεων που υποβλήθηκαν στη χώρα (3,1 εκατ. δηλώσεις), ενώ στη Δανία το
ανάλογο ποσοστό άγγιξε το 31%, 404 χιλ. δηλώσεις επί του συνόλου των 1,3 εκατ.
φορολογικών δηλώσεων. Ο μικρότερος αριθμός φορολογικών δηλώσεων που
υποβλήθηκαν μέσω του Internet, συναντάται στο Βέλγιο, καθώς μόλις το 1% των
Βέλγων φορολογουμένων επέλεξαν την ηλεκτρονική οδό υποβολής, ενώ και στη
Γερμανία μόνον το 4% των φορολογουμένων δεν επισκέφθηκε τις κατά τόπους
εφορίες. Από την άλλη πλευρά, αξίζει να αναφέρουμε ότι το επιχείρημα των
κλιματολογικών συνθηκών καταρρίπτεται από τους Ισπανούς που το 2003 υπέβαλαν
τη φορολογική τους δήλωση online σε ποσοστό 14%.
Τα παραπάνω ποσοστά βέβαια δεν πρέπει να παρερμηνευθούν, καθώς
αφορούν στη χρήση των υπηρεσιών Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και όχι στην
ύπαρξή τους αυτή καθαυτή. Όσον φορά την ηλεκτρονική ετοιμότητα των διάφορων
κρατών-μελών, αξίζει να αναφέρουμε ότι η Ελλάδα αποτελεί μια από τις ελάχιστες
χώρες που δεν διαθέτουν κυβερνητικό portal (χαρτοφυλάκιο). Συνήθως τα κράτη
δημιουργούν ένα ηλεκτρονικό "one-stop-shop", όπου τόσο οι πολίτες όσο και οι
επιχειρήσεις μπορούν πολύ εύκολα να εντοπίσουν τις υπηρεσίες που χρειάζονται.
Αξίζει, βέβαια, να συμπληρώσουμε ότι το πρώτο βήμα για την "ελληνική
κυβερνητική πύλη" προσφάτως ολοκληρώθηκε, με ειδική κυβερνητική απόφαση που
κάνει λόγο για τη "Δημιουργία εθνικής δημόσιας πύλης στο Διαδίκτυο η οποία θα
λειτουργεί ως 'υπηρεσία μιας στάσης' και θα αποτελεί το κύριο σημείο για την
πρόσβαση στις πληροφορίες, υπηρεσίες και προϊόντα της δημόσιας διοίκησης".
Η ΕΕ για να μπορεί να μετρά την πρόοδο των κρατών-μελών στο χώρο της
ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, δημιούργησε διάφορους δείκτες, ενώ σε συνεννόηση
με τα ίδια τα κράτη προχώρησε στη δημιουργία μιας λίστας με 20 βασικές δημόσιες
ηλεκτρονικές υπηρεσίες - 12 προς τους πολίτες και 8 προς τις επιχειρήσεις.
Προς πολίτες
10

1. Φόρος εισοδήματος: δήλωση, ειδοποίηση εισφορών, πληρωμή
2. Υπηρεσίες εύρεσης εργασίας συμπεριλαμβανομένης αίτησης για εργασία σε
φορείς του δημοσίου
3. Πιστοποιητικά (γεννήσεων, γάμου): αίτηση και αποστολή
4. Αίτηση για κοινωνικά επιδόματα
5. Προσωπικά έγγραφα (ταυτότητα, δίπλωμα οδήγησης κ.λπ.)
6. Άδεια αυτοκινήτου
7. Οικοδομικές άδειες
8. Δήλωση στην αστυνομία (π.χ. σε περίπτωση κλοπής)
9. Χρήση δημόσιων βιβλιοθηκών (ηλεκτρονικοί κατάλογοι, μηχανές
αναζήτησης)
10. Εγγραφές σε σχολεία και πανεπιστήμια, καθώς και αιτήσεις για απολυτήρια
και πτυχία
11. Ανακοινώσεις αλλαγής κατοικίας
12. Υπηρεσίες σχετικές με θέματα υγείας (π.χ. λίστες αναμονής στα νοσοκομεία)
Προς επιχειρήσεις
1. Φόρος εισοδήματος/εργοδοτική εισφορά: πληρωμή, εγγραφή
2. Δημοτικός φόρος: δήλωση, ειδοποίηση, πληρωμή
3. ΦΠΑ: εγγραφή, δήλωση, πληρωμή
4. Σύσταση εταιρίας
5. Υποβολή πληροφοριών σε στατιστικά γραφεία
6. Άδειες εξαγωγών
7. Άδειες σχετικές με το περιβάλλον
8. Δημόσιες προμήθειες.
Παράλληλα, θέλοντας να εξετάσει και το ποσοστό "'ηλεκτρονικοποίησης" των
υπηρεσιών - για παράδειγμα άλλο είναι να παρέχεται η σελίδα μιας αίτησης
ηλεκτρονικά και άλλο να μπορεί και να κατατεθεί ηλεκτρονικά - η ΕΕ υιοθέτησε μια
μέθοδο που είχε αναπτύξει η ολλανδική κυβέρνηση, σύμφωνα με την οποία, κάθε
υπηρεσία ανάλογα με το βαθμό της ηλεκτρονικής της ωρίμανσης μπορεί να
καταταχθεί στα 5 παρακάτω στάδια:
 Πρώτο στάδιο: Απλή παροχή πληροφοριών.
11

 Δεύτερο στάδιο: Αλληλεπίδραση (για παράδειγμα το "κατέβασμα"
αιτήσεων).
 Τρίτο στάδιο: Αλληλεπίδραση "διπλής κατεύθυνσης" (η αίτηση
επεξεργάζεται άμεσα και το αίτημα κατατίθεται ηλεκτρονικά).
 Τέταρτο στάδιο: Συναλλαγές (το αίτημα ικανοποιείται ηλεκτρονικά ή
μια πληρωμή ολοκληρώνεται ηλεκτρονικά)
 Πέμπτο στάδιο: Προσωποποίηση (προληπτική, στοχευόμενη παροχή
υπηρεσιών). Έχει νόημα για ορισμένες μόνο υπηρεσίες όπως έγκαιρη
ειδοποίηση του πολίτη σε περίπτωση που πρέπει να προβεί σε κάποια
ενέργεια.
Αξίζει να αναφέρουμε εδώ ότι δεν γίνεται όλες οι υπηρεσίες να φθάσουν το
τέταρτο στάδιο. Για παράδειγμα, η έκδοση διαβατηρίου μπορεί να φθάσει μέχρι το
τρίτο, αφού το διαβατήριο αυτό καθαυτό θα πρέπει να περάσει ο πολίτης
αυτοπροσώπως να το παραλάβει από την αρμόδια υπηρεσία.
2.3 Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ
ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Όσον αφορά την ελληνική πραγματικότητα, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή
Επιτροπή η πλέον ολοκληρωμένη ελληνική ηλεκτρονική δημόσια υπηρεσία είναι το
TAXISnet, που πλέον βρίσκεται και σε φάση αναβάθμισης. Η ηλεκτρονική
δραστηριότητα των περισσότερων δημόσιων οργανισμών αφορά μόνο στην παροχή
πληροφοριών μέσω των web σελίδων τους, αν και, κατά μέσο όρο, τελικά η χώρα μας
βρίσκεται στο δεύτερο στάδιο του ευρωπαϊκού πλαισίου ηλεκτρονικής ωρίμανσης.
Σε αυτήν τη δεύτερη θέση μάς ανεβάζουν εκτός του TAXISnet, το site του
ΟΑΕΔ με την υπηρεσία ηλεκτρονικής εύρεσης εργασίας, το ΙΚΑnet και το site του
Εθνικού Τυπογραφείου. Παράλληλα, σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και η φιλοσοφία
της ΕΕ, που ακόμα και την παροχή πληροφοριών ηλεκτρονικά, κάποιες φορές την
αποδέχεται ως ηλεκτρονική υπηρεσία. Για παράδειγμα, η πληροφόρηση που δίνεται
μέσω του site των ΚΕΠ προσμετράτε από την Κοινότητα ως ηλεκτρονική υπηρεσία.
Συνεπώς, τη μεγαλύτερη ανάπτυξη εμφανίζουν οι οικονομικές - φορολογικές
υπηρεσίες και οι υπηρεσίες προς τις επιχειρήσεις είναι περισσότερο προηγμένες από
τις αντίστοιχες προς τους πολίτες.
Συμπεράσματα για τις 20 ηλεκτρονικές δημόσιες υπηρεσίες που θεωρεί η
Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως βασικές για την παροχή υπηρεσιών ηλεκτρονικής
διακυβέρνησης:
12

Σύμφωνα με το Παρατηρητήριο, μόνο από τις on line φορολογικές υπηρεσίες
το 2008 σημειώθηκε αύξηση αποδοτικότητας του Οργανισμού (στελέχη ΔΟΥ &
ΓΓΠΣ), μείωση του χρόνου αναμονής για τον πολίτη κατά την εκκαθάριση της
φορολογικής δήλωσης, εξοικονόμηση χρόνου από τον πολίτη/ την επιχείρηση από
την ηλεκτρονική υποβολή Ε1/ ΦΠΑ, ικανοποίηση των χρηστών από την παροχή
ηλεκτρονικών υπηρεσιών.
Αξίζει να σημειώσουμε πάντως ότι, πέραν των υποχρεώσεών μας περί
δαπανών και απορροφήσεων του επιχειρησιακού προγράμματος για την ΚτΠ, ως το
2008 η Ελλάδα θα πρέπει να έχει φροντίσει για τουλάχιστον 10 από τις συνολικά 20
βασικές ηλεκτρονικές υπηρεσίες της ΕΕ.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3
3.1 ΤΟ ΕΡΓΟ TERREGOV
13

Έχει εισαχθεί ένα γενικό στρατηγικό πλαίσιο για την ηλεκτρονική
διακυβέρνηση. Αυτό το πλαίσιο είναι πολύ χρήσιμο να ενσωματώσει τις e-
στρατηγικές των κυβερνήσεων. Προσθέτει απλώς αξία σε μία κυβερνητική
στρατηγική. Το προτεινόμενο πλαίσιο προσφέρει μια ολοκληρωμένη εικόνα του
προγράμματος ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Ενσωματώνει πολύ σημαντικά
συστατικά των front office και back office απόψεων. Έχει διαμορφωθεί για την
ευελιξία, την έκταση και την συνήθεια.
Το ερευνητικό έργο TERREGOV στοχεύει στην υποστήριξη των δημοσίων
υπαλλήλων και τη βελτίωση των υπηρεσιών που προσφέρει η δημόσια διοίκηση. Το
TerreGov είναι ένα ευρωπαϊκό ολοκληρωμένο σχέδιο με δεκαέξι εταίρους από οκτώ
διαφορετικές χώρες που εργάζονται για τη βελτίωση των υπηρεσιών ηλεκτρονικής
διακυβέρνησης. Ο κύριος στόχος του έργου TerreGov είναι να στηρίξει τους
δημοσίους υπαλλήλους, προκειμένου να βελτιωθεί η κοινωνική υπηρεσία. Μέχρι
σήμερα κάθε ευρωπαϊκή περιφέρεια έχει χειριστεί το θέμα ξεχωριστά,
χρησιμοποιώντας διαφορετικές έννοιες κι επιχειρηματικές διαδικασίες. Μέσα σε κάθε
περιφέρεια το πρόβλημα είναι πολύπλοκο, διότι ζητά από πολλές διαφορετικές
υπηρεσίες ένα εξαιρετικά δυναμικό περιβάλλον. Το TERREGOV στοχεύει στην
ενσωμάτωση των εν λόγω τοπικών λύσεων, δεν δίνει μια οριστική απάντηση στο
πρόβλημα, αλλά παρέχει δομικά στοιχεία και μια μέθοδο για την εξέλιξη. Η επίλυση
του προβλήματος σε τοπικό επίπεδο σημαίνει ότι οι διάφορες υπηρεσίες θα
οργανώνονται σε ένα συνεκτικό πλαίσιο.
Εάν το γενικό πλαίσιο είναι αρκετό, τότε μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε
υψηλότερο επίπεδο για να μοιράζονται ιδέες και διαδικασίες, οδηγώντας έτσι σε
σημαντική εξοικονόμηση. Το έργο TERREGOV επιτρέπει την πρόσβαση των
υπαλλήλων σε όλες τις πηγές πληροφοριών που έχουν βάση τις γνώσεις, τους
εμπειρογνώμονες του τομέα ή άλλους δημόσιους υπαλλήλους. (Σχήμα 1)
Σε αντίθεση με άλλα πλαίσια, το προτεινόμενο είναι βέλτιστη πρακτική βάση.
Έρχεται ως αποτέλεσμα μιας συνολικής μελέτης των στρατηγικών ηλεκτρονικής
διακυβέρνησης που παράγεται από (20) χώρες, εκ των οποίων κάποιες είναι εκτός της
Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι χώρες αυτές είναι: Αυστραλία, Βέλγιο, Δανία, Αυστρία,
Ιαπωνία, Φινλανδία, Γαλλία, Καναδάς, Γερμανία, Κορέα, Σιγκαπούρη, Ιορδανία,
Αίγυπτο, Ηνωμένο Βασίλειο, Ινδία, Νέα Ζηλανδία, ΗΠΑ, Μαλαισία, Βραζιλία και
Ολλανδία. Η επιλογή του καταλόγου των χωρών έγινε με βάση:
 τη διαθεσιμότητα των σχετικών τεκμηριώσεων και των καλύτερων πρακτικών
αρχείων
 την ωριμότητα της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης
 τον ρυθμό ανάπτυξης και
 την γεωγραφική διακύμανση.
Η μελέτη αυτή λαμβάνει υπόψη διαφορετικά έθνη, από πολλές απόψεις.
Προσπαθεί να οικοδομήσει ένα γενικευμένο πλαίσιο, που ήταν η πρώτη σκέψη, για
14

Σχήμα 1: TERREGOV
να αποτελεί πρόκληση. Φάνηκε ότι ένα μέγεθος δεν ταιριάζει σε όλους γιατί
υπάρχουν πολλές διαφορές μεταξύ των διαφόρων κυβερνήσεων. Χώρες διαφέρουν σε
ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:
• πολιτικό σύστημα
• νομικό σύστημα
• οικονομική κατάσταση
• διαθέσιμη τεχνολογική υποδομή
• διείσδυση Internet και PC
• διαθεσιμότητα των ικανοτήτων και ανθρώπινων πόρων
• ποσοστό γνώσης γραφής και ανάγνωσης
• γνώση Η / Υ
• επίπεδο φτώχειας
• ηγεσία
• εθνικές διαφορές όσον αφορά τις προδιαγραφές, τις γλώσσες κλπ....
• εκπαιδευτική ικανότητα κτλ….
Έτσι, ο κατάλογος περιλαμβάνει χώρες από όλες τις ηπείρους. Η
ποικιλομορφία αυτή έχει ως στόχο να παράσχει μια γενικευμένη προοπτική αυτών
των στρατηγικών κατά τη διάρκεια της μελέτης. Ελπίζουν ότι το προτεινόμενο
πλαίσιο θα βοηθήσει τους επαγγελματίες και τους ερευνητές για την καλύτερη
κατανόηση και εφαρμογή της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης.
Ένα από τα εξέχοντα ευρήματα σε αυτή την έρευνα είναι η συγκέντρωση των
τεχνικών στοιχείων της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Βρέθηκαν τα ακόλουθα
15

στοιχεία χαρακτηρισμένα ως «βασικά στοιχεία», στην πλειονότητα των στρατηγικών
που επανεξετάσθηκαν:
1. ηλεκτρονική πρόσβαση στην κυβέρνηση
2. ηλεκτρονική απόδειξη γνησιότητας
3. μοναδικοί αριθμοί αναγνώρισης για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις
4. μητρώα key /αυθεντικές πηγές
5. ηλεκτρονική προσωπική αναγνώριση (κάρτες chip)
6. ανταλλαγή πληροφοριών ηλεκτρονικά
7. γρήγορες συνδέσεις μεταξύ κυβερνητικών οργανώσεων
Αν και αυτά τα τεχνικά στοιχεία είναι ζωτικής σημασίας για τη δημιουργία
της βασικής υποδομής, ακόμη μια συνολική άποψη της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης
πρέπει να απεικονίζεται στο πλαίσιο της στρατηγικής. Αν και το πλαίσιο
δημιουργήθηκε με βάση την πρακτική (που χρησιμοποιούν ομοσπονδιακές
στρατηγικές της κυβέρνησης), ακόμη συνεντεύξεις με τους επαγγελματίες για την
ενημέρωση σχετικά με τα πορίσματα θα μπορούσαν να αποδειχθούν διορατικές.
Ποσοτική έρευνα με τη μορφή των ερευνών που στοχεύουν επαγγελματίες
υπεύθυνους για την ανάπτυξη της ομοσπονδιακής ηλεκτρονικής διακυβέρνησης θα
μπορούσε να αποκαλύψει τις εντυπώσεις τους για την ανάπτυξη στρατηγικού
πλαισίου. Αυτό, ωστόσο, μπορεί να είναι δύσκολο λόγω της δυσκολίας στη λήψη των
επαφών και της οργάνωσης μιας τέτοιας μελέτης με μεγάλο αριθμό χωρών,
προκειμένου να αποδειχθεί δυνατή για στατιστικούς λόγους. Εμπειρικά, η
συνεργασία μεταξύ των υπαλλήλων των κυβερνήσεων δεν είναι εύκολο έργο.
Ένα e-government στρατηγικό πλαίσιο έχει σχετικά μακράς διάρκειας πεδίο
εφαρμογής και ισχύ. Για να παραμείνει έγκυρο, θα πρέπει να ανταποκρίνεται στις
αλλαγές του περιβάλλοντος. Η τεχνολογία είναι διαρκώς μεταβαλλόμενη με
επιταχυνόμενο ρυθμό. Είναι, επίσης, συχνό φαινόμενο η απλοποίηση των
αποτελεσμάτων της διαδικασίας σε τεχνολογία ανακύκλωσης. Οργανωτικές δομές
στο πλαίσιο της κυβέρνησης μπορεί επίσης να πραγματοποιηθούν. Αυτές και πολλές
άλλες αλλαγές στο περιβάλλον δεν πρέπει να αναιρούν το πλαίσιο. Θα πρέπει να είναι
αρκετά ευέλικτο ώστε να καλύπτει τις ανάγκες. Ένας τρόπος για να ανταποκρίνεται
μια στρατηγική καλύτερα είναι να εφαρμόζεται όσο το δυνατόν ως τεχνολογικά
ουδέτερη.
Το προτεινόμενο πλαίσιο είναι "προσαρμόσιμο". Είναι γενικού χαρακτήρα και
δεν περιορίζεται σε ορισμένες χώρες ή σε ειδικά χαρακτηριστικά. Κάθε χώρα μπορεί
να χρησιμοποιήσει το προτεινόμενο πλαίσιο και να το «γεμίσει» με δικά της
οράματα, αντικείμενα, πρωτοβουλίες και προτεραιότητες. Διατάξεις και σχέσεις
εντός και μεταξύ των διαφόρων συνιστωσών του πλαισίου, μπορούν επίσης να είναι
εξατομικευμένες. Με τον τρόπο αυτό, οι επιμέρους κυβερνήσεις μπορούν να
αντικατοπτρίζουν ακόμη τη δική τους εστίαση και μια ατζέντα στρατηγικών μέσω της
τοπικής προσαρμογής του πλαισίου. Ένα στρατηγικό πλαίσιο θα πρέπει να
χρησιμεύσει ως γέφυρα μεταξύ των περιφερειακών και τοπικών στρατηγικών.
Επιπλέον, θα πρέπει επίσης να είναι επεκτάσιμο μέσω λεπτομερών επιμέρους
στρατηγικών.
16

Παρακάτω θα παρουσιαστεί μια μελέτη περίπτωσης ενός χρήστη,
προκειμένου να εξηγηθεί το πραγματικό πρόβλημα που υπάρχει στη γαλλική δημόσια
διοίκηση και μια επισκόπηση της λύσης που παρέχει το σχέδιο TERREGOV. Ο
πίνακας 1 παρέχει τις συντομογραφίες που χρησιμοποιούνται σε αυτή την περίπτωση.
Πίνακας 1: Notations and meaning
Notation Meaning
RMI Minimum Integration Revenue
CAF fund for family affaires
CCAS Social Action Communal Centre
CMS medico-social Centers
NLP Natural language processing
3.2 Η ΠΕΡΊΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΑΊΤΗΣΗΣ ΑΠΟΖΗΜΊΩΣΗΣ
Στην περίπτωση της αίτησης αποζημίωσης, η αρχή της αλληλεγγύης στη
Γαλλία οδήγησε στο πρόγραμμα RMI (ενοποίηση ελάχιστου ποσού των εσόδων), η
οποία είναι υπό την ευθύνη του γαλλικού κράτους, αλλά διοικείται από
αποκεντρωμένες υπηρεσίες του. Η καταβολή των αποζημιώσεων πραγματοποιείται
από το ταμείο για άπορες οικογένειες (CAF). Στη διαδικασία RMI συμμετέχουν
πολλοί παράγοντες (Σχήμα 2).
Η επεξεργασία των RMI ξεκινά από το αίτημα ενός πολίτη ο οποίος ζητά μια
κοινωνική δράση από κοινόχρηστο κέντρο (CCAS) για το επίδομα RMI. Πολλοί
παράγοντες παρεμβαίνουν για να ακολουθήσουν τη νομολογία του πολίτη και να
αποφασίσουν κατά πόσον ο πολίτης είναι ή δεν είναι επίλεκτος για αυτό το είδος της
βοήθειας.
Σε αυτό το παράδειγμα, η ποικιλία των παραγόντων (τοπική αυτοδιοίκηση,
κρατικές υπηρεσίες, μη κερδοσκοπικές οργανώσεις) είναι τέτοια που οι πολίτες
δυσκολεύονται να βρουν ένα καλό σημείο εισόδου. Ακόμη και το προσωπικό της
πολιτικής δεν είναι σε θέση να προσδιορίσει με σαφήνεια τις αρμοδιότητες φορέων
και ως εκ τούτου δεν μπορεί να δώσει μια συνολική απάντηση στην ανάγκη του
πολίτη. Επιπλέον, ο πολίτης πρέπει να δώσει τις ίδιες πληροφορίες σε διαφορετικούς
οργανισμούς, επειδή δεν υπάρχει ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ τους. Ο κύριος
στόχος του έργου TERREGOV είναι να στηρίξει τους δημόσιους υπαλλήλους κατά
τη διάρκεια της καθημερινής εργασίας τους κατά την παροχή υπηρεσιών κοινωνικής
μέριμνας για τους απλούς πολίτες. Αυτό γίνεται με τη βελτίωση των
αλληλεπιδράσεων μεταξύ των διοικήσεων και την οικοδόμηση μιας βάσης γνώσεων
που βοηθά τους δημόσιους υπαλλήλους να δώσουν σωστές και απαραίτητες
πληροφορίες σε ένα αποδεκτό χρονικό διάστημα. Για την επίτευξη αυτού του στόχου,
πρέπει να εφαρμόσουν μια κοινή πλατφόρμα (TerreGov) όπου:
17

 επιτρέπει την υλοποίηση των διαδικασιών της κυβέρνησης που επικαλούνται
οι υπηρεσίες από πολλαπλές διοικήσεις
 κάνει κυβερνητικές διεργασίες στη διάθεση κι άλλων υπηρεσιών όπως
υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και
 υποστηρίζει τους δημόσιους υπαλλήλους που συμμετέχουν σε τέτοιες
διαδικασίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης να πάρουν μια σαφή γνώση των
διαδικασιών και των υπηρεσιών, προκειμένου να ενεργούν ως γνώστες κατά
μέτωπο στο πρόβλημα των πολιτών.
Σχήμα 2: RMI διαδικασία
3.3 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
Κάθε κυβέρνηση προσπαθεί να επιτύχει ορισμένους στόχους από την
ανάπτυξη της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Οι στόχοι αυτοί είναι εξαιρετικά
σημαντικοί γιατί δικαιολογούν τους τεράστιους πόρους. Σε αντίθεση με τις
επιχειρήσεις, οι κυβερνήσεις πρέπει να βεβαιωθούν ότι τα χρήματα δαπανώνται πολύ
σοφά. Σε ένα δημοκρατικό σύστημα, η κυβέρνηση πρέπει να πάρει έγκριση από το
18

εθνικό κοινοβούλιο για τον προϋπολογισμό. Άτομα που είναι υπεύθυνα για την
έναρξη και την ανάπτυξη της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης πρέπει να εργαστούν
σκληρά για να πείσουν τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων σχετικά με την
αναγκαιότητα για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση.
Οι στρατηγικοί στόχοι θα πρέπει να παρέχουν ένα ολοκληρωμένο πακέτο για
ό, τι η κυβέρνηση πρόκειται να επιτευχθεί. Δεν πρέπει να είναι εντελώς άσχετοι ή να
αποσυνδεθούν τελείως. Για παράδειγμα, μερικοί στρατηγικοί στόχοι επικεντρώνονται
γύρω από την παροχή ικανοποίησης των πολιτών (π.χ. Σιγκαπούρη). Άλλοι
επιδιώκουν να επιτύχουν μεγαλύτερη συμμετοχή των πολιτών και τη δημοκρατία
(π.χ. Κορέα, Αίγυπτος κλπ. ...) και ούτω καθεξής. Αυτή η εστίαση θα μπορούσε να
έρθει σε απάντηση στις υφιστάμενες ελλείψεις ή αδυναμίες.
Κατόπιν αναλύσεως βρέθηκαν σε κάθε μία από τις στρατηγικές ηλεκτρονικής
διακυβέρνησης των χωρών του δείγματος οι πιο σημαντικοί στρατηγικοί στόχοι. Το
σχήμα 3 παρουσιάζει τους στρατηγικούς στόχους με βάση τη δημοτικότητά τους
μεταξύ των χωρών. Με τον τρόπο αυτό, εντοπίστηκαν 31 εκπρόσωποι των
στρατηγικών στόχων. Στο σχήμα 3 φαίνεται ότι, από 20 χώρες, 17 από αυτούς
δήλωσαν στην ηλεκτρονική κυβερνητική στρατηγική τους ότι ο κεντρικός χρήστης
της λειτουργίας ήταν ένας στρατηγικός στόχος.
Σχήμα 3: Οι πιο δημοφιλή στρατηγικοί στόχοι
Αυτή η μελέτη αποκάλυψε ότι ο υπ 'αριθμόν ένας στρατηγικός στόχος που
επιδιώκεται από τις κυβερνήσεις είναι ο προσανατολισμός προς τον χρήστη. Στην
πραγματικότητα, μερικές μελέτες ενίσχυσαν τη σημασία του πελάτη. Η μελέτη
κατέληξε επίσης στο συμπέρασμα ότι η εστίαση στον πελάτη και η αντιμετώπιση των
μεταβαλλόμενων αναγκών των πελατών, ενισχύει τον δημοκρατικό διάλογο.
Ενίσχυση της ικανότητας του δημόσιου τομέα για τις καλύτερες υπηρεσίες,
δικτυωμένη κυβέρνηση, αποτελεσματικότητα, απλούστερες διαδικασίες, συμμετοχή
των πολιτών, διευκόλυνση των επιχειρήσεων, απλούστευση της ζωής, αύξηση της
αξίας του ανθρώπου και ανάπτυξη ικανοτήτων είναι οι πιο εμφανή στρατηγικοί
στόχοι που εμφανίζονται στις e - στρατηγικές των κυβερνήσεων. Αυτοί οι στόχοι
19

έχουν επηρεάσει το σχεδιασμό του στρατηγικού πλαισίου της ηλεκτρονικής
διακυβέρνησης όπου έχει αναπτυχθεί με πελατοκεντρικό σχεδιασμό.
3.4 ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΉΡΙΕΣ ΑΡΧΈΣ - ΤΆΣΕΙΣ
Κοινές κατευθυντήριες αρχές της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης έχουν
διερευνηθεί. Οι αρχές αυτές καθορίζουν τους γενικούς θεματικούς τομείς των
σχεδίων ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Αυτές οι τάσεις δείχνουν πως κινούνται οι
κυβερνήσεις προς τα προγράμματα ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Είναι δηλαδή οι
κοινές τάσεις των e-στρατηγικών των κυβερνήσεων που διαδραματίζουν σημαντικό
ρόλο στο σχεδιασμό ενός στρατηγικού πλαισίου και οριοθετούν τους περιορισμούς.
Στον Πίνακα 2 που ακολουθεί παρατίθενται οι αρχές αυτές ταξινομημένες, όσον
αφορά την έγκριση από τις διάφορες χώρες, σε μια φθίνουσα σειρά.
Η πρώτη κατευθυντήρια αρχή όπου είναι επαναλαμβανόμενη είναι η
αποδοτικότητα / ικανότητα. Η δεύτερη κατευθυντήρια αρχή είναι να σχεδιάσει
ηλεκτρονική διακυβέρνηση κατά τέτοιο τρόπο ώστε να επιτρέπει τη μεγαλύτερη
συμμετοχή από τα συστατικά. Σαφώς, αυτό είναι μια κοινωνική απαίτηση που ζητεί
επίσης από την κυβέρνηση να ανταποκρίνεται περισσότερο έναντι των υποχρεώσεων
των χρηστών του. Η ανταπόκριση της κυβέρνησης στοχεύει στο να προσφέρει
καλύτερες υπηρεσίες. Για να επιτευχθεί αυτό, πρέπει να επιτευχθεί εσωτερική
αποτελεσματικότητα.
Πίνακας 2: Κοινές βασικές αρχές της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης
Guiding Principle Adopting Countries
Efficiency/capacity India, Jordan, The Netherlands, Egypt, Australia, New
Zealand, Finland, Austria
Participatory government/Considerate administration Korea, The Netherlands, Egypt, Brazil, New Zealand,
UK, Finland, Austria, Denmark
Universal Accessibility India, Japan, Brazil, UK, Austria, New Zealand
User-oriented Japan, Egypt, Australia, UK, Denmark
Convenience/Satisfaction India, The Netherlands, New Zealand, Austria
Interoperability Finland, France, Denmark, Austria
Knowledge-based government Korea, Finland, Brazil, UK, Belgium, Germany
Transparency India, The Netherlands, Austria
Reliability India, The Netherlands, Jordan
Trust Finland, The Netherlands, New Zealand
Networked/integrated government Korea, Brazil, New Zealand
Quality The Netherlands, Jordan, Denmark
Open source/standards Brazil, France, Austria
Redundancy Control Jordan, The Netherlands
Flexibility Jordan, Denmark
User-friendliness Japan, Austria
Rationalisation of resources Brazil, Denmark
Shared services Australia, Denmark, New Zealand, Korea
Mutualism & Cooperation France, Austria
Privacy The Netherlands, Austria
Orchestration/standardisation Brazil
Channel of choice The Netherlands
20

Personalisation The Netherlands
Accountability The Netherlands
Balanced Social development Finland
One-stop-shop India, Korea, Austria
Responsiveness The Netherlands
Value for money Australia
Security Jordan
Scalability Jordan
Manageability Jordan
Continuity Jordan
Creativity Japan
In conjunction with the European Commission France
Shared software development France
Competitiveness Finland
Sustainability Austria
One-time information entry Australia
No wrong door New Zealand, Australia
Service packaging New Zealand
Attract Employees New Zealand
Η τρίτη σημαντικότερη κατευθυντήρια αρχή για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση είναι
η επίτευξη καθολικής πρόσβασης. Καθ 'όλη την προσπάθεια, έχει παρατηρηθεί ότι η
προσβασιμότητα δίνεται με προσοχή. Αυτό στην πραγματικότητα είναι αρκετά
λογικό. Οι υπηρεσίες online ή παρόμοιου τύπου έχουν υψηλό κόστος και δεν είναι
προσιτές σε κάθε έναν. Πρέπει, όμως, αυτές οι υπηρεσίες να είναι προσιτές σε όλους,
αδιακρίτως, ανεξάρτητα από την οικονομική τους ικανότητα, τη γλώσσα, τη
γεωγραφική θέση κλπ. Ο προσανατολισμός προς τον χρήστη βρέθηκε νωρίτερα να
είναι ο πιο περιζήτητος στρατηγικός στόχος ενώ εμφανίζεται εδώ στη θέση τέσσερα.
Αυτό σημαίνει ότι οι κυβερνήσεις δεν δίνουν την απαραίτητη προσοχή κατά την
ανάπτυξη της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Το προτεινόμενο πλαίσιο θα πρέπει να
ενσωματώσει τις μεγάλες κατευθυντήριες αρχές που αναφέρονται ανωτέρω.
Μπορούν να επηρεάσουν τη γενική διάταξη του πλαισίου, και ιδίως τις σχέσεις
μεταξύ των συνιστωσών.
Οι κοινές κατευθυντήριες αρχές του πίνακα 2, διαπιστώθηκε ότι έχουν στόχο
τρεις τομείς της ηλεκτρονικής δημόσιας διοίκησης: την παροχή υπηρεσιών, την
εσωτερική αποδοτικότητα και τη δικτύωση της κυβέρνησης. Αυτοί οι τρεις τομείς
βρέθηκαν πλέον να ελκύουν την προσοχή των κυβερνήσεων του κόσμου.
21

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΊΑ
• Επιτροπή Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, Η στρατηγική i2010 – Ευρωπαϊκή κοινωνία
της πληροφορίας για την ανάπτυξη και την απασχόληση, 06/2005
• Παναρέτου Ι., Κωστόπουλος Χ., Κωστόπουλος Ι., Παυλίδης Γ., Το Ευρωπαϊκό
Πλαίσιο Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και η Εγκαθίδρυση του στην Ελλάδα σε
Περιφερειακό και Τοπικό Επίπεδο, 05/2005
• Σημειώσεις Καθηγητή Παυλίδη Γ. στο μάθημα ΗΔ, Πανεπιστήμιο Πατρών,
Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων
ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ
• http://ec.europa.eu/information_society/index_en.htm
• http://europa.eu.int/
• http://www.eprodat.org/
• http://www.dpa.gr/
22

• http://www.sibis-eu.org
• http://en.wikipedia.org/wiki/Decision_theory
• http://www.kmu.gov.ua/control/en/publish/article?
art_id=10300064&cat_id=10280802
• http://www.e-voting.at/
23

Τσικολάτας Α. (2009) Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση. Συγκριτική Μελέτη Ευρώπης –Ελλάδας. Το Έργο TERREGOV. Πάτρα

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Τσικολάτας Α. (2009) Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση. Συγκριτική Μελέτη Ευρώπης –Ελλάδας. Το Έργο TERREGOV. Πάτρα

Similar to Τσικολάτας Α. (2009) Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση. Συγκριτική Μελέτη Ευρώπης –Ελλάδας. Το Έργο TERREGOV. Πάτρα (20)

More from Alexandros Tsikolatas

More from Alexandros Tsikolatas (20)

Τσικολάτας Α. (2009) Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση. Συγκριτική Μελέτη Ευρώπης –Ελλάδας. Το Έργο TERREGOV. Πάτρα