тархи, нугасны хавдар

1. Нугасны хавдар
II баг

2. Нугасны хавдар нь:
 Мэдрэлийн нийт өвчтөний дотор 1,9-2,2%-ийг эзлэнэ.
 Насанд хүрэгчдэд

3. Ангилал
1. Нугасны гаднах хавдар/экстрамедулляр/
- менингеом, неврином
2. Нугасны доторх хавдар /интрамедулляр/
- эпиндимом, астроцитом, глиобластом
3. Хатуу хальсны гаднах хавдар:
- Нурууны ясны сарком, лимфосарком, метастаз
4. Хатуу хальсны хоорондох хавдар:
- менингеом, неврином

4. Ангилал

6. Эмгэг жам

7. Эмнэлзүй
Дарагдлын хам шинжийг эмнэлзүйн явцаар нь:
/экстрамедулляр/
I.Нугасны язгуурын өвдөлтийн шат
II.Нугасны хөндлөн огтлолын хагас дарагдлын шат
III.Нугасны огтлолын бүтэн дарагдлын шат

8. I.Нугасны язгуурын өвдөлтийн шинж
 Нугасны язгуур, адуун сүүлний
гаралтай хавдар
 Бүрхэвчийн
хавдар/менингиом/
- Дамжих өвдөлт, бадайрах
 Нугасны ар талд байрлалтай
- 2 талын шинж
 Нугасны өвөр талд байрлалтай
-өвдөлтгүй
 Неврином болон адуун
сүүлний хавдрын үед
 Интрамедуляр хавдар
- Өвдөлт илрэхгүй

9. II. Броун – Секарын хам шинж
 Хөшүүн саа
 Гүн мэдрэхүйн өөрчлөлт
 Эсрэг талд дамжих хэв шинжээр өнгөц мэдрэхүй буурах

10. III.Бүтэн дарагдлын шат
 2 талын саажил
 Мэдрэхүйн өөрчлөлт
 Аарцгийн эрхтний хямрал

11.  Нугасны хавдар нь сэлгэх явцаар илрэх онцлогтой.
 Сэлгэх намжилтийн үе нь хэдэн долоо хоног, хэдэн сар, бүр хэдэн
жилээр ч үргэлжлэх талтай.
 Сээрний түвшинд байрлах хавдрын үед ихэвчлэн тохиолдоно.

12. Хавдар нугас, уртавтар тархины уулзвар хэсэгт :
 Дагз, хүзүү өвдөлтийн шинж
 4 мөчинд хөшүүн саажил
 Мэдрэхүй С1 сегментээс доош дамжих хэв шинжээр
алдагдан
 Амьсгалын дутал, IX, X мэдрүүлийн саа , нүдний угт
зогсонгишил шинж илэрнэ.

13. Хүзүүний дээд хэсэг С1-С4
 Хүзүү дагзны орчим язгуурын өвдөлт шинж
 4 мөчинд хөшүүн саа
 Өнгөц, гүний мэдрэхүй гэмтсэн түвшингээс доош дамжилт
 Өрцний булчин саажих, шээс хаагдана

14. Хүзүүний бүдүүрэлтийн түвшин С5-Т1
 Дээд мөч сул саа, доод мөчинд хөшүүн хос саа
 Өнгөц, гүний мэдрэхүй гэмтсэн түвшин доош алдагдан
 Энэ түвшинд хажуугийн эвэр гэмтсэнээс Бернар – Хорнерын
хам шинж илэрнэ.
 Дал, мөр, гар уруу дамжиж өвдөнө.

15. Сээрний хэсэгт Т1-Т12
 Нуруугаар ороож өвдөнө
 Доод мөчинд хөшүүн хоссаа
 Гэмтсэн түвшингээс доош бүх мэдрэхүй алдагдан
 Шээс хаагдах шинж

16. Бүсэлхийн бүдүүрэлт L1-S2
 Доод мөчинд сул хоссаа
 2 хөл, хярзангийн орчим мэдрэхүй буурах
буюу алдагдан
 Шээс хаагдана

17. Эпиконусын түвшин S1-S2
 2 хөлийн тавхайд сул саа
 Борвины рефлекс арилан
 Тавхайн гадна ирмэг, шилбэ гуяны гадна талаар мэдрэхүй
алдагдан, хүчтэй өвдөлт өгнө
 Шээс хаагдах буюу задгайрна

18. Нугасны конусын түвшин S3-S5
 Өгзөгний ар тал, хярзан, бэлэг эрхтэний орчимд мэдрэхүй
буурах буюу алдагдан
 Хошногоны рефлекс арилан
 Шээс задгайрна

19. Адуун сүүлний хавдрын үед
 Ууц, гуя, шилбэ, хярзангийн орчмоор хүчтэй
өвдөлтийн шинж
 Доод мөч хярзангийн орчмоор бүх мэдрэхүй
язгуурын хэв шинжээр алдагдан
 2 хөлд хэм адилгүй сул саа
 Шээс задгайран байнга дусалж гарна

20. Экстрамедулляр байрлалтай хавдар
оношлогоо :
 Язгуурын өвдөлтийн шинж
 Мэдрэхүй өгсөх чиглэлээр буурна
 Броун – Секарын хам шинж шат дамжих
 Шингэний түрхэлтийн шинж , Раздольскийн шинж, нугас
хавчигдах үзэгдэл
 Шингэний хөдлөлзүйн сорил – Квекенштедт, Стукейн сорил
 Нугасны шингэн – уураг эсийн зөрөө шинж илрэх

22. Интрамедулляр байрлалтай хавдрын
оношлогоо:
 Язгуурын өвдөлт шинж илрэхгүй
 Сегментийн хэвшинжээр мэдрэхүй, хөдөлгөөний өөрчлөлт
эхэлж гарах

24. Эмчилгээ
Нугасны гаднах
байрлалтай хавдар
•Мэс засал
Нугасны доторх
байрлалтай хавдар
•Ламинэктоми
•Туяа эмчилгээ
•Хими эмчилгээ

25. Тархины хавдар

26. Ангилал
 Тархины эдийн гаралтай хавдар-астроцитом, олигодендроглиом,
спонгиобластом, медуллобластом, неврином
 Тархины бүрхэвч-судасны гаралтай хавдар-менингиом, ангиоретикулом
 Хипопизийн хүрээний хавдар-аденом, краниофарингиом
 Үсэрхийлсэн хавдар

27. Эмгэг жам
Тархи дарагдах
Артери, венийн цусны урсгал
саатах
Тархи нугасны шингэний
зам хаагдах
Тархины эд хавагнан Гавлын дотоод даралт ихсэнэ.
Тархины багана хавчигдах
Хавдар

28. Эмнэлзүй
Гавлын дотоод даралт даамжран ихсэх шинж
Эпилепсийн уналт таталт
Мэдрэлийн голомтот шинж

29. Гавлын дотоод даралт даамжран ихсэх шинж
Толгой өвдөх Сэтгэхүй зан үйлийн өөрчлөлт гарах
15-20%д ажиглагдана.
Анхаарал ой буурах,
өөртөө тавих хяналт сулрах
Сэтгэцийн үйл явцын идэвх
өөрчлөгдөх
Толгойг нийтэд нь хамарсан
20-40мин турш ширүүсэх
Босоо байрлалаас хэвтээ
байрлалд шилжихэд өвдөлт
ихсэх
Өглөө нойрноос сэрэх үед ихсэх
Бөөлжих

30.  Хавдрын эхэн үед илэрнэ
 Хэсэгчилсэн уналт таталт, үүний сууринд хоёрдогч ерөнхий уналт гарч ирэх
хандлагатай
 Хавдар тархины гадарт ойр, өнгөц байрлалтай хавдрын үед зонхилон
тохиолдоно.
 Насанд хүрэгчдэд анх удаагаа уналт таталт илрэх
Эпилепсийн уналт таталт

31. Мэдрэлийн
голомтот
шинжүүд
Духны
хавдар
Чамархайн
хавдар
Зулайн
хавдар
Төвийн хос
атираасны
хавдар
Дагзны
хавдар
Боргоцой хэлбэрт
булчирхайн
хавдар
Гипоталамусын
хавдар
3-р ховдлын
хавдар
Өнчин
тархины
хавдар
Гүүр бага
тархины
булангийн
хавдар
Бага тархины
хавдар
Тархины
суурин
хэсгийн
хавдар

32. Оношлогоо
 Нүдний угийг дурандах
 MRI CT
 Тархины цахилгаан бичлэг
 Тархи нугасны шингэн

33. Эмчилгээ
 Мэс засал болон туяа эмчилгээ
 Таталтын эсрэг
 Хаван буулгах
 Дексометазон -10-20мг хон
 Глицерол

34. Анхаарал тавьсанд баярлалаа