Ανοργανοι νοσογόνοι περιβαλλοντικοί ρύποι

1. «Ανόργανοι νοσογόνοι περιβαλλοντικοί ρύποι
: υδράργυρος , χρώμιο , κασσίτερος . Πηγές ,
επιπτώσεις στην υγεία και το οικοσύστημα ,
όρια , τρόποι και τεχνικές αντιμετώπισης.»

2.  .Ο υδράργυρος είναι ένα φυσικά σχηματιζόμενο χημικό στοιχείο – στη
φυσική του καθαρή μορφή είναι ένα λευκό-ασημένιο υγρό μέταλλο, το
μόνο μέταλλο που απαντάται σε υγρή κατάσταση σε θερμοκρασία
δωματίου.
 Ο υδράργυρος χρησιμοποιείται ευρέως στην κατασκευή θερμομέτρων,
βαρομέτρων, αντλιών διαχύσεως και σε άλλα όργανα. Χρησιμοποιείται
επίσης στην κατασκευή λαμπών ατμών-υδραργύρου και διαφημιστικών
πινακίδων και σε διακόπτες υδραργύρου, ηλεκτρονόμους, μπαταρίες και
άλλες ηλεκτρικές συσκευές. Άλλες χρήσεις του είναι στην χλωρο-
αλκαλική βιομηχανία και σε οδοντιατρικές πληρώσεις.

3.  Τον υδράργυρο τον συναντάμε ως θειούχο ορυκτό με το όνομα
κιννάβαρι. Ως αυτοφυής υδράργυρος συναντάται σε μικρές ποσότητες με
μορφή σταγονιδίων μέσα σε μερικά πετρώματα. Ο υδράργυρος εξάγεται
σχεδόν αποκλειστικά από το κιννάβαρι.

4.  Υγεία
 Ο υδράργυρος επηρεάζει το ανθρώπινο
μυαλό, την σπονδυλική στήλη, τα νεφρά
και το συκώτι. Επηρεάζει την ικανότητα
να αισθάνεσαι, να βλέπεις, να γεύεσαι
και να κινείσαι. Μπορεί να προκαλέσει
μυρμήγκιασμα στα δάκτυλα, ένα
μούδιασμα γύρω από το στόμα και
προβλήματα όρασης. Σε έγκυες
γυναίκες, ο υδράργυρος μπορεί να
περάσει μέσω του πλακούντα, όπου
επηρεάζει την εμβρυϊκή ανάπτυξη
εμποδίζοντας το μυαλό και το νευρικό
σύστημα από τη φυσιολογική
ανάπτυξηΠαιδιά που έχουν επηρεαστεί
εμφανίζουν χαμηλότερη ευφυΐα και
εξασθενημένη ακοή.
 Περιβάλλον
 Πολλές κατηγορίες ζώων, ιδιαίτερα
κάποια πουλιά, παρουσιάζουν ήδη
παρενέργειες από τη δηλητηρίαση απο
υδράργυρο. Υπάρχει τόσο μεγάλης
έκτασης ρύπανση από υδράργυρο που
σε πολλές χώρες οι κάτοικοι
προειδοποιούνται να μην τρων
συγκεκριμένα είδη ψαριών που
πιάνονται σε όλες ή μερικές λίμνες και
ποταμούς των περιοχών αυτών.


5.  Είναι γνωστό ότι ιδιαίτερα διαδεδομένη είναι η χρήση του Υδραργύρου
σε μετρητικά όργανα και ειδικά σε θερμόμετρα λόγω της
χαρακτηριστικής ιδιότητας του μετάλλου αυτού να διαστέλλεται εύκολα
και να είναι εύκολα διακριτός στους στενούς σωλήνες των θερμομέτρων.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, συνεπής στην προσπάθεια της για καλύτερη
προστασία των καταναλωτών, έχει προχωρήσει στην ετοιμασία
προσχεδίου νέας Ευρωπαϊκής Οδηγίας με την οποία θα απαγορευθεί η
χρήση Υδραργύρου σε μετρητικά όργανα εντός των επομένων ετών.
Με βάση τις πρόνοιες του προσχεδίου αυτού, θα σταματήσει να
χρησιμοποιείται ο Υδράργυρος σε μετρητικά όργανα και όποιο μετρητικό
όργανο χρησιμοποιείται ήδη, θα παραμένει σε χρήση μέχρι την τελική
αχρήστευσή του.

6.  Απόρριψη υδραργύρου
 Είναι απαραίτητη η δημιουργία κέντρων διαχείρισης επικίνδυνων
αποβλήτων. Για τη ώρα δίδεται άδεια για εξαγωγή τους σε άλλες χώρες.
 Επιλογή Πιεσόμετρου
Σήμερα υπάρχουν στην αγορά υψηλής ποιότητας ηλεκτρονικά
πιεσόμετρα τα οποία έχουν αντικαταστήσει τα παραδοσιακά
υδραργυρικά πιεσόμετρα. Η Ελληνική εταιρεία Μελέτης
Υπέρτασης, η Βρετανική Εταιρεία Υπέρτασης , Η Καρδιολογική
Εταιρεία Κύπρου και η Κυπριακή Εταιρεία Υπέρτασης έχουν
εκδώσει λίστα με αξιόπιστα πιεσόμετρα που την έχει διανέμει
στους ιατρούς και τα φαρμακεία.

7. Τι πρέπει κάνουμε όταν
σπάσει ένα θερμόμετρο ή
υδραργυρικό
πιεσόμετρο;
Οι μικρές μπαλίτσες του υδραργύρου
είναι επικίνδυνες εάν τις
καταπιούμε ή εξατμίζονται και είναι
επικίνδυνο να τις εισπνεύσουμε.
Άμεσες ενέργιες:
Ανοίγουμε τα παράθυρα
Απομακρύνουμε τα παιδιά και τα ζώα
Φοράμε γάντια
Με ένα κομμάτι χαρτιού μαζεύουμε τα
σωματίδια του υδραργύρου. Δεν
χρησιμοποιούμε ηλεκτρική σκούπα
Βάζουμε τα κομμάτια υδραργύρου σε
πλαστική σακούλα και την κλείνουμε
όσο πιο ερμητικά γίνεται
Βγάζουμε το σακουλάκι στην αυλή ή
το μπαλκόνι
Δεν το βάζουμε στα σκουπίδια αλλά
τηλεφωνούμε στο Δήμο για να
φυλαχτεί σε σταθμό συγκέντρωσης
τοξικών αποβλήτων.

8.  Το χρώμιο, Cr, είναι ένα μεταλλικό στοιχείο που το συναντάμε με
πολλές διαφορετικές μορφές. Το όνομά του προέρχεται από την ελληνική
λέξη «χρώμα», επειδή όλες του οι τότε γνωστές ενώσεις είχαν έντονο
χρώμα. Οι σπουδαιότερες από τις μορφές του είναι: το στοιχειακό
χρώμιο ή Cr(0), το τρισθενές χρώμιο, Cr(III) και το εξασθενές χρώμιο,
Cr(VI).
 Το στοιχειακό χρώμιο, Cr(0), είναι ένα ασημόχρωμο μέταλλο, που
λειώνει δύσκολα (1.857oC), άοσμο, μη πτητικό, που δε συναντάται ποτέ
στη φύση.

9.  Το χρώμιο βρίσκεται ενωμένο στα ορυκτά χρωμίτης, κροκοϊτης κ.α από
αυτά παραλαμβάνεται με αναγωγή , συνήθως με αργυλοθερμική μέθοδο
και σπανιότερα ηλεκτρολυτικά.

10.  Υγεία
 Το χρώμιο (VI) μπορεί να προκαλέσει
βλάβη στο ήπαρ και στους νεφρούς,
εσωτερική αιμορραγία ,δερματίτιδα ,
βλάβη του αναπνευστικού συστήματος ,
και καρκίνο των πνευμόνων. Οι
μακροχρόνιες εκθέσεις του
αναπνευστικού συστήματος και του
δέρματος μπορεί να προκαλέσουν
διάτρηση και έλκος του ρινικού
διαφράγματος , φλεγμονή των ρινικών
διόδων, συχνές αιμορραγίες της μύτης
και δερματικά έλκη.
 Περιβάλλον
 Όσον αφορά το περιβάλλον το χρώμιο
δεν βιοσυγκεντρώνεται στην τροφική
αλυσίδα. Όμως το χρώμιο στην μορφή
των χημικών χρωμικών αλάτων είναι
ιδιαίτερα τοξικό για τα φυτά. Και τα
άλατα χρωμίου θα πρέπει να
αποφεύγονται σε όλα τα λιπάσματα για
την ανάπτυξη των φυτών .Το χρώμιο
(VI) είναι τοξικό για την υδρόβια ζωή.
Ενώ έχουν καθιερωθεί πρότυπα για την
ποιότητα του νερού για την προστασία
των υδρόβιων ειδών.

11.  Στο άρθρο 7 του ΕΚ 178/2002, αναλύεται η «αρχή της προφύλαξης» και
αποσαφηνίζεται ότι όταν για συγκεκριμένους κινδύνους (π.χ. εξασθενές
χρώμιο στο νερό, βαρέα μέταλλα σε τρόφιμα) υπάρχει πιθανότητα
βλαβερών επιπτώσεων στην υγεία αλλά εξακολουθεί να υπάρχει
επιστημονική αβεβαιότητα, μπορούν να ληφθούν προσωρινά μέτρα
διαχείρισης του κινδύνου που είναι αναγκαία για την εξασφάλιση
υψηλού επιπέδου προστασίας της υγείας των καταναλωτών. Με αυτό το
άρθρο ουσιαστικά δίνεται το «πράσινο φως» στις υπηρεσίες και τους
οργανισμούς ελέγχου των τροφίμων να λαμβάνουν μέτρα προστασίας
της υγείας των καταναλωτών ακόμα και όταν ο κίνδυνος δεν είναι
πλήρως αποσαφηνισμένος.

12.  Επεξεργασία αποβλήτων με μεταλλικό σίδηρο
Με τη μεθοδολογία αυτή επιτυγχάνεται η μετατροπή του εξασθενούς
χρωμίου Cr(VI) σε τρισθενές στα απόβλητα, χρησιμοποιώντας μεταλλικό
σίδηρο (Fe0). Με τον τρόπο αυτό απομακρύνεται συγχρόνως και το
αρσενικό. Η αντίδραση αυτή δεν εμποδίζεται από την παρουσία νικελίου
και χαλκού, και είναι χαμηλού κόστους.
 Διαχρονική παρακολούθηση και έλεγχος εξασθενούς χρωμίου
Προτείνεται επιλογή γεωτρήσεων (δεικτών), δηλαδή θέσεις ιδιαιτέρου
ενδιαφέροντος, για διαχρονική παρακολούθηση και έλεγχο. Αυτό θα
μπορούσε να γίνει με την εγκατάσταση οργάνων παρακολούθησης
(MONITORS) εξασθενούς χρωμίου στο νερό σε σημεία ρύπανσης.

13.  Το χημικό στοιχείο Κασσίτερος είναι ένα μέταλλο με ατομικό αριθμό 50
και ατομικό βάρος 118,69 .Το σύμβολό του είναι Sn. Έχει θερμοκρασία
τήξης 231,9 C° και θερμοκρασία βρασμού 2270 C°. Δεν οξειδώνεται
όταν παραμένει ελεύθερος στην ατμόσφαιρα και δεν προσβάλλεται
εύκολα από χημικές ουσίες. Γι' αυτό χρησιμοποιείται για την επικάλυψη
διάφορων μετάλλων, για να προφυλάσσονται αυτά από την οξείδωση και
την καταστροφή. Η επεξεργασία αυτή των μετάλλων με τον κασσίτερο
ονομάζεται επικασσιτέρωση. . Ο κασσίτερος αποτελεί το κύριο
συστατικό πολλών κραμάτων, όπως είναι ο μπρούντζος (κράμα
κασσίτερου-χαλκού), το συγκολλητικό κράμα ή καλλάι (κασσίτερος-
μόλυβδος), κράμα των τυπογραφικών στοιχείων κ.ά.

14.  Βγαίνει από τον κασσιτερίτη, ο οποίος προηγουμένως εμπλουτίζεται με
τρεχούμενο νερό που παρασύρει τις ξένες προσμείξεις. Κατόπιν το
εμπλουτισμένο μετάλλευμα φρύγεται, με αποτέλεσμα τα διάφορα
μέταλλα να μετατραπούν σε οξείδια από τα οποία τα πιο πτητικά
φεύγουν. Μετά από κατεργασία μετατρέπεται σε θειικά η χλωριούχα
άλατα τα οποία απομακρύνονται. Τέλος το μετάλλευμα τοποθετείται
μέσα σε κάμινο και θερμαίνεται μαζί με σκόνη άνθρακα, οπότε παίρνεται
ο κασσίτερος. Ο κασσίτερος που παίρνουμε καθαρίζεται με
επανειλημμένες τήξεις.

15.  Υγεία
 Τα αποτελέσματα των οργανικών ενώσεων
κασσίτερου μπορεί να ποικίλουν. Εξαρτώνται
από το είδος της ουσίας που είναι παρούσα
και του οργανισμού που εκτίθεται σε αυτό. Τα
άμεσα αποτελέσματα είναι:
- Ερεθισμοί των ματιών και του δέρματος
- Πονοκέφαλοι
- Πόνοι στο στομάχι
- Αδυναμία και ίλιγγος
- Έντονη εφίδρωση
- Δύσπνοια
- Προβλήματα στην ούρηση
Τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα είναι:
- Κατάθλιψη
- Βλάβη του ήπατος
- Δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού
συστήματος
- Χρωμοσωμικές ανωμαλίες
- Έλλειψη ερυθρών κυττάρων
- Βλάβη στον εγκέφαλο (προκαλώντας θυμό,
διαταραχές στον ύπνο, απώλεια μνήμης και
πονοκεφάλους)
 Περιβάλλον
 Η τοξικότητα του κασσίτερου από τα
τρόφιμα, εντούτοις, είναι πολύ σπάνια και
εμφανίζεται μόνο μετά από
περιβαλλοντική ρύπανση.

16.  Οι εν λόγω αρχές θα πρέπει να μελετήσουν προσεκτικά τα πορίσματα
αυτών των μελετών και να νομοθετήσουν με γνώμονα την προάσπιση
της Δημόσιας Υγείας και ειδικά των πιο ευπαθών ομάδων (νεογνά,
παιδιά, έγκυες γυναίκες). Κάτι τέτοιο δεν έχει γίνει ακόμα και έτσι η
νομοθεσία περί βαρέων μετάλλων στα τρόφιμα (ΕΚ 1881/2006) έχει
όρια μόνο για τέσσερα μέταλλα (μόλυβδο, κασσίτερο, κάδμιο και
υδράργυρο).