1. 7ο Ολοήμερο Δημοτικό Σχολείο
Χίου (ΕΑΕΠ)
Σχολικό έτος: 2014-2015

2. Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα
« Όταν η γη θυμώνει»
Ε΄ Τάξη
Υπεύθυνοι εκπαιδευτικοί
Αγγελάρας Παντελής
Κλεισσάς Ηλίας

3. ΣΕΙΣΜΟΙ
Πώς
γεννιέται
ένας
Σεισμός
Το
ελληνικό
τόξο
Αποτελέσματα
σεισμών
Ο σεισμός
του 1881
στη Χίο
Μέτρα
προστασίας

4. ΠΩΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΣΕΙΣΜΟΙ ;
Οι άνθρωποι καταλαβαίνουμε το σεισμό επειδή
κάνει τη γη να τρέμει.
Τι είναι όμως αυτό που προκαλεί αυτό το
“κούνημα”;
Μήπως υπάρχει κάτι μέσα της που κινείται και
την κάνει να τρέμει;

5. ΤΙ ΠΙΣΤΕΥΑΝ ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ
Ο Εγκέλαδος ήταν κατά τους αρχαίους Έλληνες η φανταστική
μορφή , αλλά και η αντίληψη της έννοιας του Σεισμού.
Ο Εγκέλαδος στην Ελληνική μυθολογία ήταν ο αρχηγός των
Γιγάντων, έπαιξε πρωτεύοντα ρόλο στη Γιγαντομαχία στην
οποία και σκοτώθηκε.
Για τον Εγκέλαδο και τον θάνατό του σώθηκαν πολλές
παραδόσεις. Σε μια από αυτές κατακεραυνώθηκε από τον Δία
εναντίον του οποίου κινήθηκε.
Σε άλλη από την Αθηνά η οποία αφού τον κυνήγησε έριξε
εναντίον του τη Σικελία ή το όρος Αίτνα με το οποίο και τον
καταπλάκωσε. Ο Εγκέλαδος όταν αναστενάζει και στριφογυρίζει
μέσα στο τάφο του προκαλεί εκρήξεις ηφαιστείων και σεισμούς.

7. Ο φλοιός μαζί με το επάνω στρώμα του μανδύα
αποτελούν τη ΛΙΘΟΣΦΑΙΡΑ.
Αυτή δεν είναι ένα ενιαίο κομμάτι αλλά αποτελείται
από μεγάλα τμήματα, τα οποία οι γεωλόγοι
ονομάζουν λιθοσφαιρικές πλάκες και σχηματίζουν
ένα γιγάντιο ψηφιδωτό. Υπάρχουν επτά (7) μεγάλες
πλάκες και πολλές άλλες μικρότερες.

9. Πώς γεννιέται ένας σεισμός…!
 Οι λιθοσφαιρικές πλάκες κολυμπούν επάνω στην
ασθενόσφαιρα (το τμήμα του μανδύα κάτω από τη
λιθόσφαιρα ) και αποτελείται από υλικό αρκετά θερμό, ώστε
να παραμορφώνεται εύκολα και να παρουσιάζει ροή
(κίνηση).
 Αυτό επιτρέπει στις λιθοσφαιρικές πλάκες - και επομένως και
σ’ ολόκληρες τις ηπείρους - να κινούνται πάνω στην
ασθενόσφαιρα.
 Αυτή η κίνηση όμως οδηγεί πολλές φορές σε
συγκρούσεις μόνο που εδώ, όταν συγκρουστούν δύο
ήπειροι, συνενώνονται, παραμορφώνονται και δημιουργούν
τις μεγάλες οροσειρές όπως τα Ιμαλάια, τις Άλπεις, την
Πίνδο, κ.α.
 Αποτέλεσμα αυτών των συγκρούσεων είναι οι πολλοί και
μεγάλοι σεισμοί.
 Το μεγαλύτερο μέρος της σεισμικής δραστηριότητας της γης
συμβαίνει στα όρια αυτών των πλακών.

10. Η κίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών
γίνεται με τρεις τρόπους:
Μερικές αποκλίνουν, δηλαδή απομακρύνονται
η μία από την άλλη.

11. • Μερικές συγκλίνουν, δηλαδή πλησιάζουν
η μία την άλλη.

12.  Άλλες ολισθαίνουν, δηλαδή γλιστρούν η μία
δίπλα στην άλλη.
3.

13. Το ελληνικό σεισμικό τόξο
Η Ελλάδα κατέχει την πρώτη θέση στην Ευρώπη από
πλευράς σεισµικότητας και την έκτη παγκοσμίως.
Το ελληνικό τόξο ξεκινώντας από την Κεφαλονιά, διασχίζει
το νότιο Ιόνιο ανατολικά της Πελοποννήσου και περνώντας
νότια της Κρήτης καταλήγει στη Ρόδο. Είναι το όριο
επαφής και σύγκλισης της αφρικανικής με την ευρασιατική
λιθοσφαιρική πλάκα, που η πρώτη βυθίζεται με ταχύτητα
περίπου 4,5 εκατοστών τον χρόνο κάτω από τη δεύτερη.
Αυτή η τιτάνια «μάχη» των πλακών στο Νότιο Αιγαίο είναι η
κύρια αιτία εκδήλωσης των περισσότερων σεισμών στην
Ελλάδα.
Η μεγαλύτερη σεισμική δραστηριότητα παρουσιάζεται στο
δυτικό τμήμα του Ελληνικού Τόξου.

17. ΣΕΙΣΜΟΓΡΑΦΟΙ
• Σε αρκετές περιοχές της Ελλάδας είναι
εγκατεστημένοι σεισμολογικοί σταθμοί, οι
οποίοι με σεισμογράφους καταγράφουν τη
σεισμική δραστηριότητα στη χώρα μας, ενώ
υπάρχει και η δυνατότητα χρήσης φορητών
σεισμογράφων, όπου χρειαστεί.
• Η καταγραφή ενός σεισμού σε σεισμογράφο
ονομάζεται σεισμογράφημα και τα δεδομένα
των σεισμογραφημάτων αναλύονται από
ειδικούς επιστήμονες, τους σεισμολόγους.

18. Σεισμογράφος

19. Σεισμογράφημα

20. Ένταση
Ένταση είναι η έκταση των καταστροφών που
δημιουργούνται κατά τη διάρκεια ενός σεισμού
και μετριέται με βάση την τροποποιημένη
κλίμακα Mercalli, η οποία κυμαίνεται από το 0
έως το 12.
Μέγεθος
Το μέγεθος του σεισμού φανερώνει το πόσο
μεγάλος είναι ένας σεισμός, υπολογισμένο με
βάση την κλίμακα Richter.

21. Οι μεγαλύτεροι σεισμοί στον κόσμο από το
1900 ως σήμερα
1. Νότια Χιλή, 9,5 Ρίχτερ, 22 Μαΐου 1960
2. Prince William Sound, 9,2 Ρίχτερ, 28 Μαρτίου 1964
3. Σουμάτρα, Ινδονησία, 9,1 Ρίχτερ, 26 Δεκεμβρίου 2004
4. Καμτσάκα, 9,0 Ρίχτερ, 4 Νοεμβρίου 1952
5. Σεντάι, Ιαπωνία, 8,9 Ρίχτερ, 11 Μαρτίου 2011
6. Εκουαδόρ, 8,8 Ρίχτερ, 31 Ιανουαρίου 1906
7. Νησιά Rat, 8,7 Ρίχτερ, 4 Φεβρουαρίου 1965
8. Σουμάτρα, Ινδονησία, 8,6 Ρίχτερ, 28 Μαρτίου 2005
9. Θιβέτ, 8,6 Ρίχτερ, 15 Αυγούστου 1950
10. Νησιά Andreanof, 8,6 Ρίχτερ, 9 Μαρτίου 1957

22. Επιπτώσεις σεισμών
Ο σεισμός μπορεί να διαταράξει την καθημερινή ζωή
δημιουργώντας σημαντικά προβλήματα:
 Σε δίκτυα όπως:
οδικό (καταστροφή δρόμων, γεφυρών κτλ.)
σιδηροδρομικό (καταστροφή γραμμών)
τηλεπικοινωνιακό
ηλεκτρικό
ύδρευσης
 Σε κατοικίες, κτίρια , γέφυρες και άλλες κατασκευές
 Στο φυσικό περιβάλλον κατολισθήσεις, καθιζήσεις,
τσουνάμι (παλιρροϊκό κύμα)

23.  Ο σεισμός δημιουργεί στους ανθρώπους ένα αίσθημα
πανικού και ανασφάλειας για μεγάλο χρονικό διάστημα.
 Η πιο σοβαρή συνέπεια του σεισμού στους ανθρώπους
έχει να κάνει με την ίδια τους τη ζωή. Πολλές φορές μετά
από σεισμούς σημειώνονται θάνατοι ανθρώπων που
εγκλωβίστηκαν στα ερείπια των σπιτιών αλλά και
σοβαροί τραυματισμοί που μπορούν να επηρεάσουν
όλη τους τη ζωή. Επιπλέον υπάρχει ο κίνδυνος της
εξάπλωσης ασθενειών από τη μη τήρηση κανόνων
υγιεινής και την κατανάλωση ακατάλληλου νερού.
 Σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις, μπορεί ένα σεισμό
να ακολουθήσει μια πυρκαγιά.
 Επίσης, δεν είναι σπάνια η εμφάνιση πλημμύρας
εξαιτίας βλαβών στα δίκτυα ύδρευσης, ή καταστροφής
φραγμάτων .

24. Ρωγμές στο έδαφος

29. Καθίζηση του εδάφους

30. Τσουνάμι

31. Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΣΕΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΧΙΟΥ ΤΟ 1881
• Στις 22 Μαρτίου 1881 έγινε ο τρομερός
σεισμός , που έμεινε στην ιστορία της Χίου
σαν η Καταστροφή ή ο Χαλασμός .Είχε
μέγεθος 6,5 μονάδες της κλίμακας Ρίχτερ και
προήλθε κατά πάσα πιθανότητα από το
υποθαλάσσιο ρήγμα Χίου – Τσεσμέ .
Κατέστρεψε κυρίως την κεντρική και
νοτιοανατολική Χίο.

33. • Πάνω από 4.000 άτομα έχασαν τη ζωή τους
και περίπου 7.000 τραυματίστηκαν .
• Δεκαεπτά χωριά μετατράπηκαν σε σωρούς
από ερείπια (Νένητα , Βουνό , Φλάτσια ,
Καλλιμασιά , Θυμιανά , Καταρράκτης ,
Θολοποτάμι )
• Στην Χώρα της Χίου όλα σχεδόν τα σπίτια
καταστράφηκαν . Το κάστρο έπαθε σοβαρές
ζημιές και το έδαφος της παραλίας
βυθίστηκε κατά 80 εκατοστά.

35. ΝΕΝΗΤΑ

36. ΚΑΣΤΡΟ

37. ΝΕΑ ΜΟΝΗ

40. Η ΑΓΟΡΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ - ΑΠΛΩΤΑΡΙΑ

42. ΠΡΙΝ ΤΟ ΣΕΙΣΜΟ
Σε κάθε σπίτι πρέπει να υπάρχει
 ένα ραδιόφωνο μπαταρίας,
 ένα κουτί φάρμακα
 ένας φακός.
Θα πρέπει να γνωρίζουμε που βρίσκονται οι
διακόπτες του νερού
 και ο γενικός διακόπτης του ρεύματος.

43. ΠΡΙΝ ΤΟ ΣΕΙΣΜΟ
Στερεώστε κατάλληλα τα βαριά έπιπλα
(βιβλιοθήκη)
Τοποθετήστε τα εύθραυστα αντικείμενα σε
χαμηλά ράφια.
Μην κρεμάτε πάνω από τα κρεβάτια
αντικείμενα που μπορούν να προκαλέσουν
τραυματισμό.

44. ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΣΕΙΣΜΟΥ
• Εάν είστε μέσα σε κτίριο
Μείνετε στο χώρο που βρίσκεστε.
Διατηρήστε την ψυχραιμία σας.
Απομακρυνθείτε από επικίνδυνα σημεία
( τζαμαρίες , ογκώδη έπιπλα)
Καλυφθείτε κάτω από ένα γερό τραπέζι ή
γραφείο κρατώντας με το χέρι σας το πόδι του
επίπλου.
Μη βγαίνετε στα μπαλκόνια.