1. хүлэмжийн хийн хор хөнөөл
Б.Ням­эрдэнэ /C.GM113D139/

2. Зорилго
• Монгол орны хүлэмжийн хийн
ихдэлтийн шалтгаан түүний
хор уршиг.

3. Агуулга
• Хүлэмж гэж юу вэ?
• Хүлэмжийн хийн ялгаруулалт
• Монгол орны хүлэмжийн хийн судалгаа
• дүгнэлт

4. Хүлэмж

5. • Хүлэмж гэдэг нь хана болон дээвэр нь тэр чигээрээ шилэн эсвэл
хуванцар бүтэцтэй байгууламж бөгөөд нарны цацрагаар халсан
агаар нь хүлэмж дотроо вакуум орчин үүсгэн халаалтын систем
үүсгэжбайдаг.
Шилэн болон хуванцар гэсэн 2 янзын хүлэмж байдаг.
Шилэн хүлэмж нь ихэвчлэн цэцэг болон хүнсний ногоо мэтчилэн
өндөр технилогийн бүтээгдэхүүнүүдэд ашиглагддаг бөгөөд
дэлгэцээр хянадаг халаалт хөргөлтийн системтэй, гэрлийн
тусгалтай мөн заримдаа автомат хяналтын системтэй гэх
мэтчилэн төхөөрөмжөөр тоноглогдсон байдаг.

6. Хүлэмжид ашиглагдаж байгаа шил нь тусгай
дамжуулагч шил бөгөөд нарны энергийг өөртөө
шингээж аваад, түүгээрээ хүлэмж дэх ургамал
болон хөрсөн доорх ургамалд ч хүрч
чаддаг. хүлэмжийн таазанд байдаг онгойлгох
зориулалттай жижиг цонх бөгөөд үүгээрээ автомат
хөргөх системтэй холбогддог.
Хүлэмж нь автоматаар нарны цацрагийг хурааж
аваад хүлэмж дотроо агаараа хуваарилах систем
юм.

8. Буца
х

9. хүлэмжийн хийнд: нүүрсхүчлийн хий (CO2), намгийн хий
(CH4), азотын дутуу исэл (N2O), усфтортнүүрстөрөгч (HFC),
перфтортнүүрстөрөгч (PFC), зургаан фторт хүхэр (SF6)­ийг хамруулда

10. Монгол улсын хүлэмжийн хийн нийт
ялгаралт /графикаар/

11. /Хүснэгтээр/

12. Элементийн хэмжээгээр

13. Манай улс жилд 20 орчим сая тонн
хүлэмжийн хийг агаар мандалд
ялгаруулдаг.• Харин үүнээс 60-70 хувийг нь эргүүлэн
шингээж байна. Гэхдээ байгалийн
тэнцвэрт байдлын хуулиар агаар
мандалд гарсан хийг буцааж 100 хувь
шингээж байж уур амьсгал
тэнцвэртэй байх ёстой.манай улс
жилдээ дунджаар 10 хүртэл га газар
хүлэмж байгуулж ашиглаж байна
•

14. Хүлэмжийн хийн асуудалд голлох үүрэг
бүхий салбаруудад ямар салбар багтаж
байгаа вэ?
• . Хүлэмжийн хий тодорхой салбарууд
буюу үйлдвэрлэлийн үйл
ажиллагаанаас болж агаар мандалд
ялгардаг.
•
•

15. дүгнэлт
• ХХ зууны уур амьсгалын дулааралтын нэг үндсэн шалтгаан нь
хүний үйл ажиллагааны улмаас агаар мандал дахь хүлэмжийн
хийн агууламж ихсэж байгаа явдал юм. Аж үйлдвэрийн
хувьсгалаас (1750 оноос эхлэн тоолно) хойш агаар дахь
нүүрсхүчлийн хийн агууламж 31%-иар, намгийн хийн агууламж
151%-иар, азотын дутуу эслийн агууламж 16%-иар өсөж гучаад
он хүртэл байгалийн нөхцөлд байгаагүй фреоны төрлийн
хийнүүд гарч ирснээс дэлхийн уур амьсгалын дулааралт болж
байна. Агаар мандалд хүлэмжийн хийн агууламж ихсэж байгаа
нь ой мод огтолсон, газрын хөрс хагалсан, далайн усыг
бохирдуулах зэргээс нүүрстөрөгчийн байгалийн эргэлтийн
тэнцвэрийг алдагдуулж байгаатай ч бас холбоотой.
•

16. Анхаарал тавьсанд баярлалаа.