Ένα σενάριο διδασκαλίας στη Μελέτη Περιβάλλοντος με τη χρήση λογισμικών. Οι μαθητές της Β'1 τάξης του 4ου Δημοτικού Σχολείου Αμαλιάδας συμμετείχαν στην υλοποίηση σεναρίου στη Μελέτη Περιβάλλοντος με τη χρήση διάφορων λογισμικών. Το σενάριο αποτελεί πρακτική άσκηση στα πλάισια των δραστηριοτήτων του β' επιπέδου.

1. ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ
ΤΩΝ ΤΠΕ ΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ
Τίτλος Σεναρίου
«Τα φυτά στη διατροφή μας»
Σχεδίαση σεναρίου με χρήση λογισμικών:
• Γενικής Χρήσης, Δημ. Παρουσιάσεων και Επεξεργαστή
κειμένου,
• Φυλλομετρητή - Μηχανών Αναζήτησης,
• Αισθητικής έκφρασης και ανάπτυξης της
δημιουργικότητας,
• Εννοιολογικής Χαρτογράφησης και
• Ηλεκτρονικής Αξιολόγησης
ΕΠΙΜΟΡΦΟΥΜΕΝΗ: Χρυσανθακοπούλου Ελένη
ΚΣΕ ΑΜΑΛΙΑΔΑΣ, 4898-2
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2014 – ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2014

2. Α. Συνοπτική παρουσίαση του σεναρίου
Με το σενάριο αυτό γίνεται προσπάθεια προκειμένου οι μαθητές να γνωρίσουν μέσα
από δραστηριότητες ερευνητικές και ανακάλυψης τη χρησιμότητα και σημαντικότητα των
φυτών στην καθημερινή μας διατροφή.
Η διδακτική ενότητα «Τι προσφέρουν τα φυτά» του γνωστικού αντικειμένου «Μελέτη
Περιβάλλοντος» της Β’ τάξης αποτελεί επέκταση του κεφαλαίου «Τα φυτά». Αποτελεί ένα
ενδεικτικό παράδειγμα μιας μικρής σε έκταση διδασκαλίας κατά την οποία συνδυάζονται η
γνώση για την ένταξη διαφόρων ειδών φυτών στην καθημερινή μας διατροφή, ενδεχομένως
η υιοθέτηση θετικής στάσης από τους μαθητές ως προς την κατανάλωσή τους, αλλά και η
ενεργός συμμετοχή των Τ.Π.Ε στη διδακτική πράξη μέσα από την εφαρμογή εκπαιδευτικών
λογισμικών με παιγνιώδεις δραστηριότητες, που δημιουργεί ένα περισσότερο
εποικοδομητικό περιβάλλον μάθησης για τους μαθητές.
Α.1 Τίτλος Διδακτικού Σεναρίου
«Τι προσφέρουν τα φυτά», Β΄ τάξη δημοτικού
Α.2 Δημιουργός του εκπ/κου σεναρίου
Χρυσανθακοπούλου Ελένη
Α.3 Εμπλεκόμενες Γνωστικές περιοχές
Το σενάριο πραγματεύεται γνωστικές περιοχές του γνωστικού αντικειμένου «Μελέτη
Περιβάλλοντος» της Β΄ τάξης, με επεκτάσεις στη Γλώσσα και την αισθητική αγωγή.
βιβλίο μαθητή σελ.80-81, τετράδιο μαθητή σελ.24
Α.4 Προαπαιτούμενες γνώσεις των μαθητών
• Οι μαθητές γνωρίζουν ότι τα φυτά είναι ζωντανοί οργανισμοί και ότι για να
αναπτυχθούν σωστά χρειάζονται κάποιες βασικές λειτουργίες και κάποια συστατικά,
όπως ακριβώς και ο άνθρωπος (ήλιος, νερό, αέρας, χώμα).
• Οι μαθητές γνωρίζουν τα διάφορα είδη φυτών (έχει προηγουμένως επιχειρηθεί μία
επιτόπια παρατήρηση στον αύλιο χώρο του σχολείου, όπου παρατηρούμε την υφή, το
μέγεθος, τα μέρη από τα οποία αποτελούνται, το χρώμα τους- προσπαθούμε να τα
διακρίνουμε από τα υπόλοιπα είδη, αυτά δηλαδή που χρησιμοποιούμε στη διατροφή
μας. Στη συνέχεια τα αποτυπώνουμε όπως τα φανταζόμαστε σε χαρτί του μέτρου).
• Μπορούν να διακρίνουν τα φυτά στις διάφορες κατηγορίες τους, ανάλογα με το
μέγεθος και το πάχος του βλαστού τους (πόες, θάμνοι, δέντρα).
• Έχουν την ικανότητα να ταξινομούν τα φυτά ανάλογα με την πτώση ή διατήρηση των
φύλλων τους (φυλλοβόλα και αειθαλή).

3. • Αρχίζουν να συνειδητοποιούν ότι τα φυτά δεν προορίζονται μόνο για καλλωπιστικούς
(δεν είναι δηλαδή μόνο τα λουλούδια) σκοπούς, αλλά ότι πολλά από αυτά τα
καταναλώνουμε καθημερινά μέσω πολλών διαφορετικών μορφών.
• Μπορούν να χρησιμοποιήσουν με ευχέρεια (όσο μπορούν στην ηλικία αυτή) τη
συσκευή κατάδειξης και το πληκτρολόγιο.
Εικόνα 1, Οι μαθητές παρατηρούν τα φυτά στον αύλιο χώρο του σχολείου
Εικόνα 2, Οι μαθητές ζωγραφίζουν τα φυτά της φαντασίας τους και διακρίνουν τα βασικά τους μέρη.
Εικόνα 3, Το κολλάζ των φυτών, όπως το δημιούργησαν οι μαθητές.
Α.5 Εκτιμώμενη διάρκεια

4. Τέσσερις διδακτικές ώρες
Α.6 Συσχετισμός με το Αναλυτικό Πρόγραμμα
Η Μελέτη του Περιβάλλοντος αποσκοπεί στη δημιουργία μιας σφαιρικής αντίληψης για
τη ζωή, που συνιστά κυρίως την ανάπτυξη γνωστικών διασυνδέσεων και αλληλεπιδράσεων
μεταξύ διαφορετικών αντικειµένων, στις οποίες η έµφαση δίνεται στην αντιµετώπιση του
µαθητή ως ερευνητή. Σύμφωνα και με το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών και το Διαθεματικό
Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών (ΔΕΠΠΣ, 2003) οι μαθητές μέσω της ένταξης και
χρήσης κατάλληλου εκπαιδευτικού λογισμικού, ενθαρρύνονται στο χειρισμό αφηρημένων
ιδεών και εννοιών, στον πειραματισμό και τη διερεύνηση, στην ανεύρεση σχημάτων και την
αναζήτηση σχέσεων.
Α.7 Ανάλυση περιεχομένου
Οι μαθητές με την ολοκλήρωση του σεναρίου και τη βιωματική τους δραστηριοποίηση
θα είναι σε θέση να ονομάζουν τα διάφορα είδη των φυτών, να τα ταξινομούν στις διάφορες
κατηγορίες τους, ανάλογα με τη χρησιμότητα τους στην καθημερινή ζωή και να αποκτήσουν
μία θετική στάση ως προς την κατανάλωσή τους που πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο
κομμάτι της καθημερινής μας διατροφής.
Β. Οι εναλλακτικές αντιλήψεις των μαθητών
Από συζητήσεις που πραγματοποιήθηκαν μαζί τους, οι μαθητές δε γνώριζαν ακριβώς
ότι τα φρούτα που καταναλώνουμε σε καθημερινή βάση, τα αρωματικά φυτά, οι ξηροί
καρποί και τα δημητριακά ανήκουν στην κατηγορία των φυτών. Οι πρότερες γνώσεις τους
ήταν ότι τα φυτά είναι μόνο τα άνθη. Οι απόψεις τους αυτές ήταν ιδιαίτερα εποικοδομητικές
ως προς τη δημιουργία αυτού του σεναρίου, όπου με ενεργητικό- βιωματικό τρόπο
ευελπιστούμε ότι τα οφέλη, τόσο τα γνωστικά, όσο και τα μεταγνωστικά θα είναι πολλά,
αφού οι μαθητές δρώντας ομαδοσυνεργατικά κεντρίζεται το ενδιαφέρον τους, εξασφαλίζεται
η ταχύτερη γνώση και η ανάπτυξη της δημιουργικότητάς τους.
Γ. Στόχοι του εκπ/κου σεναρίου
1. Ως προς το γνωστικό αντικείμενο
Γ.1.1 Να αναγνωρίσουν το ρόλο των φυτών στη διατροφή του ανθρώπου.
Γ. 1.2 Να κατανοήσουν τη σημαντικότητα των φυτών στην καθημερινή μας ζωή.
Γ. 1.3 Να εντοπίσουν τις διάφορες κατηγορίες φυτών (λαχανικά, φρούτα, δημητριακά,
αρωματικά φυτά, ξηροί καρποί) και τις μορφές με τις οποίες τα συναντάμε.
Γ. 1.4 Να αντιληφθούν ότι τα φυτά αποτέλεσαν και αποτελούν εκτός από στοιχεία
ζωτικής σημασίας και πηγή έμπνευσης για τους ανθρώπους.
2. Ως προς τη χρήση των νέων τεχνολογιών

5. Γ. 2.1 Οι μαθητές να γνωρίσουν τις δυνατότητες του Η/Υ ως εργαλείου μάθησης και
ανακάλυψης της γνώσης.
Γ. 2.2 Να εξοικειωθούν με τα διάφορα λογισμικά προγράμματα.
Γ 2.3 Να καταφέρουν να αποκτήσουν δεξιότητες σχεδίασης και γραφής στον Η/Υ.
Γ. 2.4 Να απολαύσουν τη ζωγραφική και τη δημιουργία.
3. Ως προς τη μαθησιακή διαδικασία
Γ.3.1 Να εμπλακούν σε δραστηριότητες ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας.
Γ.3.2 Να αναπτύξουν την κριτική και δημιουργική σκέψη, συναισθηματική νοημοσύνη
και φαντασία.
Γ.3.3 Να αναπτύξουν δεξιότητες παρατήρησης, ανακάλυψης και διερεύνησης και
βιωματικής μάθησης, ώστε να αποκτήσει προσωπικό νόημα γι’ αυτούς η μάθηση.
Δ. Διδακτικό υλικό και απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή
Δ.1 Υλικοτεχνική υποδομή
Για την πραγματοποίηση του συγκεκριμένου σεναρίου θα χρησιμοποιηθούν:
• Η γωνιά Η/Υ, όπου θα πραγματοποιηθούν οι διάφορες εργασίες από τις ομάδες των
μαθητών και τα διάφορα λογισμικά, τα οποία θα εγκατασταθούν στον υπολογιστή για
τη διεκπεραίωση του σεναρίου. Τα λογισμικά που θα χρησιμοποιηθούν είναι: Το
πρόγραμμα δημιουργίας παρουσιάσεων MS Power Point, το οποίο θα λειτουργήσει ως
προοργανωτής και ως αφόρμηση για την εισαγωγή στο θέμα μας, αλλά και ως τελική
αξιολόγηση του σεναρίου με την παρουσίαση των εργασιών κάθε ομάδας στις
υπόλοιπες, το λογισμικό αισθητικής έκφρασης και ανάπτυξης της δημιουργικότητας
Tux Paint για να δημιουργήσουν οι μαθητές τους δικούς τους πίνακες ζωγραφικής με
φυτά, το πρόγραμμα εννοιολογικής χαρτογράφησης Cmap Tools, όπου οι μαθητές θα
ταξινομήσουν διάφορα φυτά στις βασικές τους κατηγορίες, ένα διαδικτυακό παιχνίδι,
το οποίο θα χρησιμοποιηθεί ως δραστηριότητα εμπέδωσης και προέκτασης. Τέλος, για
την αξιολόγηση του σεναρίου θα χρησιμοποιηθεί το λογισμικό ηλεκτρονικής
αξιολόγησης Hot Potatoes, που επιτρέπει τη δημιουργία αλληλεπιδραστικών τεστ
πολλαπλών ερωτήσεων, σταυρόλεξα, αντιστοίχισης, ταξινόμησης και συμπλήρωσης
κενών. Το συγκεκριμένο λογισμικό παράγει τις ασκήσεις σε μορφή html και είναι
δυνατό να χρησιμοποιηθούν τοπικά ή στο διαδίκτυο με τη χρήση φυλλομετρητή
(browser). Όλα τα φύλλα εργασιών, οι διευθύνσεις των ιστοσελίδων, τα βίντεο που θα
χρησιμοποιηθούν έχουν τοποθετηθεί μέσα σε ειδικό φάκελο στην επιφάνεια εργασίας
για να είναι εύκολα προσβάσιμα από τους μαθητές.
Δ.2 Διδακτικό υλικό

6. Ως υποστηρικτικό διδακτικό υλικό θα χρησιμοποιηθεί το βιβλίο της Μελέτης Περιβάλλοντος
Β' τάξη σελ. 80-81
Τα ΔΕΠΠΣ-ΑΠΣ που αφορούν στο γνωστικό αντικείμενο, της Μελ. Περιβάλλοντος Β'
δημοτικού τα Συμπληρωματικά προς τα ισχύοντα πιλοτικά προγράμματα σπουδών, τα
ΔΕΠΠΣ-ΑΠΣ που αφορούν στην Πληροφορική και τις Νέες τεχνολογίες στο Δημοτικό και το
Βιβλίο δασκάλου Μελέτης Περιβάλλοντος Β' δημοτικού (σελ.55-56 )
Ε. Περιγραφή και δραστηριότητες υλοποίησης του σεναρίου
Ε.1 Οργάνωση της Τάξης
Η οργάνωση της διδασκαλίας θα πάρει τις δύο παρακάτω βασικές μορφές:
• Εργασία με το σύνολο της τάξης
• Εργασία των μαθητών σε ομάδες 3- 4 ατόμων
Το σενάριο θα πραγματοποιηθεί μέσα στην τάξη και γι’ αυτό το λόγο θα χρησιμοποιήσουμε
τη γωνιά υπολογιστή, όπου ένας υπολογιστής προσφέρεται για εργασία σε μία ομάδα, ενώ οι
υπόλοιπες λαμβάνουν οδηγίες για την εκπόνηση παράλληλης δραστηριότητας. Ο χωρισμός
των ομάδων θα πραγματοποιηθεί ανάλογα με το γνωστικό επίπεδο των μαθητών, ενώ θα
ληφθεί υπόψη και η ευχέρεια που έχουν στο χειρισμό Η/Υ. Η κάθε ομάδα λαμβάνει από ένα
όνομα(1η
ομάδα: Φρούτα, 2η
ομάδα: Λαχανικά, 3η
ομάδα: Δημητριακά, 4η
ομάδα: Ξηροί καρποί,
5η
ομάδα: Αρωματικά φυτά.). Κάθε ομάδα έπειτα από την κατάλληλη παρότρυνση και
πληροφόρηση κατευθύνεται προς τη γωνιά του Η/Υ και εκτελεί τη δραστηριότητα. Οι
υπόλοιπες ασχολούνται με τη συμπλήρωση των φύλλων εργασίας.
Ε.2 Διδακτικές προσεγγίσεις και στρατηγικές
1. Θεωρητική προσέγγιση
Σε όλη τη διάρκεια του σεναρίου, θα ακολουθηθεί το μοντέλο της ερευνητικής-
ανακαλυπτικής μάθησης, όπου ο/η εκπαιδευτικός παροτρύνει/ ωθεί τους μαθητές να
εργαστούν μόνοι τους ανακαλύπτοντας και οικοδομώντας τη νέα γνώση. Δεν προσφέρει τη
γνώση έτοιμη, αλλά προσπαθεί να εισάγει τους μαθητές σε περιβάλλοντα πειραματισμού,
όπου μόνοι τους θα εργαστούν και θα «χτίσουν» τη νέα γνώση, βγάζοντας τα δικά τους
συμπεράσματα που θα τους οδηγήσουν στην αναζήτηση νέων σχέσεων.
2. Μεθοδολογική προσέγγιση
Καθ΄ όλη τη διάρκεια της αφόρμησης θα ακολουθηθεί το παραδοσιακό-
δασκαλοκεντρικό μοντέλο για την προετοιμασία των ομάδων, την ενημέρωση για τη
λειτουργία τους και τις προσδοκίες που αναμένονται από τα αποτελέσματα των εργασιών.
Στη συνέχεια, για την υλοποίηση των εργασιών, θα ακολουθήσουμε το ομαδοσυνεργατικό
μοντέλο, όπου οι μαθητές θα εργαστούν ομαδικά για να διεκπεραιώσουν τις δραστηριότητες
και στη συνέχεια να παρουσιάσουν τα αποτελέσματα στην τάξη.

7. 3. Διδακτική προσέγγιση με ΤΠΕ
Η ένταξη των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας στην εκπαιδευτική
διαδικασία σκοπό έχει τη δημιουργία νέων περιβαλλόντων μάθησης. Η εισαγωγή του
υπολογιστή έχει φέρει σημαντικές αλλαγές όσον αφορά στον τρόπο απόκτησης της γνώσης,
τη σχέση δασκάλου - μαθητή, το περιεχόμενο της διδασκαλίας, τη σχέση θεωρίας και πράξης,
τη διαμόρφωση κοινωνικών πρακτικών, κοινωνικής συνείδησης και μοντέλων επικοινωνίας.
Η διδακτική πρόταση που ακολουθεί, προσπαθεί να αξιοποιήσει τις Τ.Π.Ε με τέτοιο
τρόπο, ώστε να διευκολύνεται η μετάβαση από το δασκαλοκεντρικό μοντέλο στο
μαθητοκεντρικό μοντέλο της διερευνητικής μάθησης. Τα λογισμικά, τα οποία επιλέχθηκαν
δίνουν στους μαθητές τη δυνατότητα να διευρύνουν τις γνώσεις τους για το υπό μελέτη θέμα,
να διερευνήσουν διαφορετικές προσεγγίσεις, να αναλύσουν τις σκέψεις τους, να τις
οργανώσουν και να τις καταγράψουν, να τις οπτικοποιήσουν και να τις συνθέσουν στη δική
τους παρουσίαση.
Ε. 3 Περιγραφή δραστηριοτήτων σεναρίου
1η
Διδακτική ώρα
1η
Δραστηριότητα
Υλοπ. Στόχοι: Γ.1.4, Γ.2.4, Γ.3.1
Οι μαθητές παρακολουθούν την παρουσίαση που έχει ετοιμάσει η εκπαιδευτικός, η
οποία λειτουργεί ως προοργανωτής και εμφανίζει τη χρησιμότητα-σημαντικότητα των
φυτών στην καθημερινή μας ζωή. Αυτό πραγματοποιείται προκειμένου οι μαθητές να
ενεργοποιηθούν, να ενημερωθούν για τα επόμενα βήματα που θα ακολουθηθούν και να
αποκτήσουν κάποιες βασικές γνώσεις αναφορικά με τα φυτά, τα μέρη από τα οποία
αποτελούνται, τη σπουδαιότητά τους στη διαιώνιση της ζωής στον πλανήτη και την
αλληλεπίδρασή τους με το φυσικό περιβάλλον.
Εικόνες 4, 5, 6, Παραδείγματα από την παρουσίαση Power Point
Στη συνέχεια παροτρύνονται να ανοίξουν το πρόγραμμα ζωγραφικής και να
δημιουργήσουν τα δικά τους φυτά, αφού επιλέξουν πρώτα την κατηγορία που επιθυμούν να

8. απεικονίσουν. Η πρώτη ομάδα επιλέγει αρωματικά φυτά, τα οποία σχεδιάζει και αναφέρει το
όνομά τους, η δεύτερη επιλέγει φρούτα, η τρίτη ξηρούς καρπούς και η τέταρτη λαχανικά.
2η
Διδακτική ώρα
2η
Δραστηριότητα
Υλοπ. Στόχοι: Γ.2.2, Γ.2.4, Γ.2.3
Κατά τη διάρκεια της δεύτερης διδακτικής ώρας οι μαθητές ανοίγουν από την
επιφάνεια εργασίας το πρόγραμμα αισθητικής έκφρασης και ανάπτυξης της
δημιουργικότητας Tux Paint.
Η υψηλή λειτουργικότητα του προγράμματος και η ευκολία στη χρήση του είναι τα δύο
βασικά συστατικά που συνετέλεσαν στην επιλογή του και στην ενσωμάτωση στο
συγκεκριμένο σενάριο για την εξυπηρέτηση των στόχων του. Η απλή και ενστικτώδους
ευκολίας διεπαφή του με μεγάλα κουμπιά που χαρακτηρίζονται από μία ετικέτα και ένα
εικονίδιο είναι άμεσα αναγνωρίσιμα από το παιδί. Οι μαθητές καλούνται να σχηματίσουν
τους δικούς τους φανταστικούς πίνακες ζωγραφικής, χρησιμοποιώντας όλες τις δυνατότητές
του.
Εικόνα 7 Περιβάλλον διεπαφής λογισμικού Tux Paint
3η
Διδακτική ώρα
3η
Δραστηριότητα
Υλοπ. Στόχοι: Γ.2.1, Γ.3.2
Κατά τη διάρκεια ης τρίτης διδακτικής ώρας, οι μαθητές παρακολουθούν ένα βίντεο
που βρίσκεται στο φάκελο του μαθήματος και δείχνει τη φυσική εξέλιξη των φυτών και τη
διάκρισή τους στις διάφορες κατηγορίες. Στη συνέχεια, παρατηρούν διάφορες φωτογραφίες
και εικόνες από το διαδίκτυο και προσπαθούν να αναφέρουν τα κυριότερα χαρακτηριστικά
τους, να βρουν ομοιότητες και διαφορές και ίσως να καταλήξουν και σε βασικά
συμπεράσματα. Παρακινούνται να ανοίξουν το πρόγραμμα εννοιολογικής χαρτογράφησης
από την επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή και να σχηματίσουν εννοιολογικό χάρτη με τις
βασικές κατηγορίες των φυτών και τις ταξινομήσεις τους.

9. Το πρόγραμμα που χρησιμοποιείται για την εξυπηρέτηση των στόχων του σεναρίου
στο σημείο αυτό είναι το λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης Cmap Tools. Οι
εννοιολογικοί χάρτες αποτελούν μία κατηγορία διαγραμμάτων, τα οποία απεικονίζουν με
οργανωμένο τρόπο τη γνώση. Οι μαθητές δημιουργούν τους κόμβους που αναπαριστούν τις
ιδέες και μέσω των συνδέσμων που δημιουργούν περιγράφουν πώς μία έννοια συνδέεται ή
αλληλεπιδρά με την άλλη.
Εικόνα 8 Το περιβάλλον της διεπαφής του λογισμικού Cmap Tools
Οι χρήσεις της εννοιολογικής χαρτογράφησης είναι πολύ σημαντικές:
● για διδασκαλία διαφόρων γνωστικών αντικειμένων,
● για μάθηση ως μαθησιακό εργαλείο,
● για αξιολόγηση (μέσω σύγκρισης δύο ή περισσότερων εννοιολογικών χαρτών),
● για ανάδυση και καταγραφή των αναπαραστάσεων,
● για ανταλλαγή και επικοινωνία ιδεών,
● για σχεδίαση εφαρμογών υπερμέσων και γενικότερα συστημάτων πλοήγησης.
Ειδικότερα με το CmapΤools οι μαθητές:
● Αποσαφηνίζουν την σκέψη τους

10. ● Ενισχύουν την ικανότητα τους να κατανοούν
● Ενσωματώνουν νέα γνώση
● Εντοπίζουν εσφαλμένες αντιλήψεις
4η
Διδακτική ώρα
4η
Δραστηριότητα
Υλοπ. Στόχοι: Γ.2.3, Γ.3.1, Γ.3.3
Κατά τη διάρκεια της τέταρτης διδακτικής ώρας οι μαθητές εξασκούνται και
επεκτείνουν τις γνώσεις τους μέσω του διαδικτυακού παιχνιδιού, το οποίο βρίσκεται σε
ενσωματωμένο σύνδεσμο μέσα στο φάκελο του μαθήματος. Το διαδικτυακό παιχνίδι
αναφέρεται σε όλες τις τάξεις του δημοτικού και για όλα τα γνωστικά αντικείμενα. Εμείς για
τη δική μας περίπτωση επιλέξαμε τη Β΄ τάξη και στη συνέχεια τη Μελέτη Περιβάλλοντος.
Μέσα από το αναδυόμενο παράθυρο επιλέξαμε την κατηγορία «Τα κρυμμένα φυτά». Μέσα
από παιγνιώδεις δραστηριότητες τα παιδιά μαθαίνουν τις διάφορες μορφές με τις οποίες
είναι κρυμμένα τα φυτά μέσα στην κουζίνα μας.
Τέλος αξιολογούνται με τη βοήθεια δραστηριότητας σταυρόλεξου που έχει
δημιουργηθεί με το λογισμικό Hot Potatoes.
Εικόνα 9 Το περιβάλλον διεπαφής του διαδικτυακού παιχνιδιού jele
4 Φύλλα εργασίας
Για τη διεκπεραίωση του σεναρίου έχουν δημιουργηθεί τα παρακάτω φύλλα εργασίας,
τα οποία αποτελούν είτε οδηγούς για τη διεξαγωγή δραστηριοτήτων, είτε φύλλα εργασίας
για εμπέδωση και αξιολόγηση.
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1

11. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 3
Ε. 5 Δραστηριότητες υλοποίησης του εκπ/κου σεναρίου
Ε.5.α. Δραστηριότητες ψυχολογικής και γνωστικής προετοιμασίας
Προκειμένου να αναπτυχθεί μία εποικοδομητική βάση και το κατάλληλο μαθησιακό
περιβάλλον που θα εξασφαλίσει την ενεργητική συμμετοχή των μαθητών και θα τους
κεντρίσει το ενδιαφέρον για να ερευνήσουν περισσότερο τον κόσμο των φυτών, επιχειρείται
μία επιτόπια παρατήρησή τους στον αύλιο χώρο του σχολείου, όπου παρατηρούν τα φυτά, τα
μέρη από τα οποία αποτελούνται και την προσαρμοστικότητα και αλληλεπίδρασή τους στο
φυσικό περιβάλλον. Παρακολουθούν μέσω του λογισμικού παρουσιάσεων (MS PowerPoint)
εικόνες φυτών, όπου επεξηγούνται κάποια βασικά χαρακτηριστικά τους (Η παρουσίαση αυτή
αποτελεί και την αφόρμηση-προοργανωτή για μία πιο ομαλή μετάβαση στις δραστηριότητες
που θα ακολουθήσουν).
Στη συνέχεια, χρωματίζουν το φυτό της φαντασίας τους, διακρίνουν στο χαρτί τα
βασικά μέρη του και στη συνέχεια δημιουργούν τις δικές τους ζωγραφιές με το πρόγραμμα
ζωγραφικής. Οι μαθητές έχουν ενημερωθεί για το περιεχόμενο του σεναρίου, το σκοπό και
τους στόχους και έχει εξασφαλιστεί η συμμετοχή τους στις διάφορες δραστηριότητες. Δρουν
ομαδοσυνεργατικά, αφού είναι χωρισμένοι σε μικρές ομάδες και έχουν αποδεχθεί το γεγονός
ότι θα εργαστούν συλλογικά, χωρίς να παρεμποδίζουν τη λειτουργία των υπόλοιπων ομάδων.
Εικόνα 10 Παράδειγμα από την παρουσίαση στο Power Point

12. Εικόνα 11 Η εργασία των μαθητών στο
χαρτί του μέτρου
Εικόνες 12, 13 Παράδειγμα από την εργασία των μαθητών στο πρόγραμμα
ζωγραφικής
Ε.5.β. Δραστηριότητες διδασκαλίας του γνωστικού αντικειμένου
Οι μαθητές παρακινούνται ν’ ανοίξουν το λογισμικό αισθητικής έκφρασης και
δημιουργικότητας Tux Paint με τη βοήθεια της συντόμευσης στην επιφάνεια εργασίας του
υπολογιστή τους και να εξερευνήσουν αρχικά το περιβάλλον διεπαφής του, γνωρίζοντας τα
διάφορα εργαλεία, τη χρήση τους για τη δημιουργία μίας εικόνας που περιλαμβάνει πολλά
επιπλέον χαρακτηριστικά (σφραγίδες, μαγικά) και να αρχίσουν σταδιακά να δημιουργούν το
δικό τους φανταστικό πίνακα ταιριάζοντας διάφορα είδη φυτών, φρούτων και λαχανικών
από τις σφραγίδες. φύλλο εργασίας 1
Εικόνα 14, Παράδειγμα από την εργασία των μαθητών με το λογισμικό Tux Paint

13. Εικόνα 15, Παράδειγμα από την εργασία των μαθητών με το λογισμικό Tux Paint
Οι μαθητές ανοίγουν από την επιφάνεια εργασίας το φάκελο του μαθήματος και
παρακολουθούν το βίντεο που έχει τίτλο «Ο κόσμος των Φυτών».
Αφού κατανοήσουν όλες τις πληροφορίες σχετικά με την ανάπτυξη, τον πολλαπλασιασμό
και την κατηγοριοποίησή τους με πολύ απλό και παραστατικό τρόπο, όπως αποδίδονται οι
πληροφορίες, παρακινούνται να μεταβούν στο φύλλο εργασίας 2 που βρίσκεται μέσα στον
ίδιο φάκελο και να εκτελέσουν τη δραστηριότητα που προτείνεται, χρησιμοποιώντας το
λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης Cmap Tools, όπου θα αναφέρουν τις βασικές
κατηγορίες των φυτών (φρούτα, λαχανικά, ξηροί καρποί, αρωματικά φυτά) και μετά θα
συμπληρώσουν στα βελάκια δύο φυτά που ανήκουν σε κάθε κατηγορία, εισάγοντας
παράλληλα και μία εικόνα από το καθένα από τις εικόνες που βρίσκονται στον φάκελο του
μαθήματος.
Εικόνα 16 Ενδεικτική εικόνα απ’ την εργασία των ομάδων στο Cmap Tools.

14. Εικόνα 17 Παράδειγμα από την εργασία των μαθητών με το
λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης Cmap Tools.
Ε.5.γ. Δραστηριότητες εμπέδωσης - γενίκευσης του γνωστικού αντικειμένου
Ως δραστηριότητα εμπέδωσης και γενίκευσης με παιγνιώδη και ενεργητικό χαρακτήρα, οι
μαθητές ανοίγουν το φύλλο εργασίας 3 που βρίσκεται στο φάκελο του μαθήματος στην
επιφάνεια εργασίας. Ακολουθούν σταδιακά τα βήματα και μεταβαίνουν στο διαδικτυακό
τόπο http://www.jele.gr. Εκεί μαθαίνουν παίζοντας και επεκτείνουν τις γνώσεις τους με
βιωματικό-ενεργητικό τρόπο.
Ε.5.δ. Δραστηριότητες αξιολόγησης του γνωστικού αντικειμένου
Με το λογισμικό ηλεκτρονικής αξιολόγησης Hot Potatoes οι μαθητές αξιολογούν τις γνώσεις
τους λύνοντας το σταυρόλεξο για τα φυτά που υπάρχει μέσα στο φάκελο του μαθήματος
Εικόνα 17 Το σταυρόλεξο ηλεκτρονικής αξιολόγησης Hot Potatoes

15. Στ. Αξιολόγηση
Στ. 1 Αξιολόγηση των μαθητών
Οι μαθητές στην πλειοψηφία τους κατάφεραν να εξοικειωθούν με τη χρήση των
διάφορων λογισμικών και να αποκομίσουν γνώσεις και δεξιότητες κατά τη διάρκεια του
σεναρίου, με πιθανές προεκτάσεις εφαρμογής τους και στην καθημερινή τους ζωή. Η συμβολή
των Τ.Π.Ε στη μαθησιακή διαδικασία ήταν πολύ σημαντική, καθώς διατήρησαν τον
παιγνιώδη χαρακτήρα της μάθησης καθ’ όλη τη διάρκεια του εκπαιδευτικού αυτού σεναρίου
και κατάφεραν να κεντρίσουν την περιέργεια των παιδιών κρατώντας έντονο το ενδιαφέρον
τους για περαιτέρω ενασχόληση.
Τα διάφορα λογισμικά, τα γραφικά περιβάλλοντα και οι δραστηριότητες ενίσχυσαν το
βιωματικό τρόπο πρόσκτησης και οικοδόμησης της νέας γνώσης, ενώ πέρα από τις
γνωστικές, καλλιεργήθηκαν και άλλες δεξιότητες, συναισθηματικού και συμπεριφορικού
τύπου, εφόσον οι μαθητές λειτούργησαν ομαδοσυνεργατικά, αλληλεπίδρασαν με τους
συμμαθητές τους, αντάλλαξαν γνώμες και απόψεις και ευαισθητοποιήθηκαν απέναντι στη
φροντίδα των φυτών που αποτελεί αναπόσπαστο και ζωτικό κρίκο για τη διατήρηση της
ζωής στη φύση.
Στ. 2 Αξιολόγηση σεναρίου
Οι μαθητές συμμετείχαν με μεγάλη προθυμία στις δραστηριότητες του σεναρίου
αποκομίζοντας πολλά οφέλη, καθώς έδρασαν ομαδοσυνεργατικά στα πλαίσια των ομάδων
τους, προβληματίστηκαν, ανέπτυξαν τη δική τους κριτική σκέψη. Σε γενικές γραμμές
μπορούμε να πούμε ότι σε πρώτο στάδιο, το σενάριο λειτούργησε εποικοδομητικά με θετικά
αποτελέσματα ως προς τα μαθησιακά και μεταγνωστικά οφέλη.
Τα λογισμικά που χρησιμοποιήθηκαν ήταν εύχρηστα και ευχάριστα, δε δυσκόλεψαν ή
εμπόδισαν τους μαθητές, αλλά λειτούργησαν ως μέσο για ένα μεγαλύτερο βήμα στην
κατάκτηση της γνώσης. Βέβαια, θα ήταν ιδιαίτερα προσοδοφόρο αν υπήρχε και άλλος χρόνος
στη διάθεσή μας για μεγαλύτερη επέκταση ή αν οι μαθητές ήταν στο μεγαλύτερο μέρος τους
περισσότερο εξοικειωμένοι με τη χρήση του Η/Υ για να προχωράμε πιο γρήγορα στις
δραστηριότητες. Ένα άλλο εμπόδιο που θα μπορούσαμε να αναφέρουμε είναι ότι το σενάριο
πραγματοποιήθηκε σε περισσότερες των τεσσάρων ωρών, καθώς όλες οι ομάδες δεν είχαν
τον ίδιο ρυθμό εργασίας και ότι ο μοναδικός υπολογιστής στην τάξη καθυστερούσε τις
εργασίες των υπόλοιπων ομάδων, οπότε έπρεπε να δοθούν περισσότερες δραστηριότητες
μέχρι να ολοκληρώσει τη δραστηριότητά της η ομάδα στον υπολογιστή. Τέλος θα ήταν
ιδιαίτερα βοηθητικό αν υπήρχαν για κάθε μάθημα ξεχωριστά σε όλα τα γνωστικά αντικείμενα
αναπτυγμένα σενάρια προς εφαρμογή.
Ζ. Βιβλιογραφία - Δικτυογραφία
Ζ.1. Βιβλιογραφία

16. Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (ΔΕΠΠΣ) &
Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών (ΑΠΣ)
Μελέτη Περιβάλλοντος Β' Δημοτικού (Βιβλίο μαθητή)
Μελέτη Περιβάλλοντος Β' Δημοτικού (Βιβλίο δασκάλου)
ITYΕ ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ. (2013), Επιμορφωτικό υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στα
Κέντρα Στήριξης Επιμόρφωσης (Τεύχος 1: Γενικό Μέρος, Τρίτη έκδοση). Πάτρα: ΙΤΥΕ
ΕΑΙΤΥ. (2010), Επιμορφωτικό υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στα Κέντρα
Στήριξης Επιμόρφωσης (Τεύχος 2: Κλάδοι ΠΕ 70, Δεύτερη έκδοση). Πάτρα: ΕΑΙΤΥ
Ζ.2. Δικτυογραφία
www.jele.gr, τελευταία προσπέλαση 28/05/2014