1. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΔΡΟΜΗ
ΚΑΣΤΟΡΙΑ 27/2 – 01/03/2014
Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ
ΘΕΜΑ: «ΤΑ ΒΟΤΑΝΑ. Ο
ΘΑΥΜΑΣΤΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥΣ»

2. ΑΝΑΧΩΡΗΣΗ - ΔΙΑΔΡΟΜΗ
ΠΕΜΠΤΗ 27/2/2014
38 χαρούμενα παιδιά ξεκίνησαν για την πρώτη τους τριήμερη
Περιβαλλοντική εκδρομή στην Καστοριά. Για πρώτη φορά θα
έλειπαν 3 ημέρες από τα σπίτια τους απαλλαγμένα από τις
γονικές κατσάδες.
Ήταν γεμάτα απορίες: σε πόση ώρα φτάνουμε, πού είμαστε τώ-
ρα, πότε θα κάνουμε στάση, πώς είναι το ξενοδοχείο, πότε θα
φάμε (κι ας είχε το καθένα μαζί του τροφή για να ταΐσει ολό-
κληρο λόχο)…; Τυροπιτάκια, κουλουράκια, εκλεράκια,… .
Α ρε καθηγητές! Υπομονή που την έχετε!!!!!!!!!!!

3. 1η
ΜΕΡΑ
• Ξενάγηση στον προϊστορικό λιμναίο οικισμό του Δισπηλιού (5.500 π.Χ.).
Σπίτια πάνω στην λίμνη φτιαγμένα από καλάμια και επενδεδυμένα με πηλό.
Τα περισσότερα είχαν έναν ενιαίο χώρο, αλλά και κάποια ήταν δίχωρα.
Οι κάτοικοι ασχολούνταν με αλιεία, γεωργία και κτηνοτροφία. Δεν βρέθηκαν
πολλά αντικείμενα της εποχής, αλλά φτιάχτηκαν από τους μεταγενέστερους
κατά τα πρότυπα των αυθεντικών.
Τα σκεύη σερβιρίσματος σε σχήμα ψαριού φανερώνουν την έντονη επιρροή
τους από την αλιεία.
Το κρεμασμένο κρανίο ενός νεκρού ζώου έξω από ένα σπίτι του οικισμού
υποδηλώνει την ενασχόληση της οικογένειας με την κτηνοτροφία.

4. Το σπίτι του κτηνοτρόφου

5. Βότανα κρεμασμένα σε σπίτι στο Δισπηλιό.
Ήταν ήδη γνωστά και χρήσιμα από το 5500 π.Χ.

7. Ξαφνικά ο προϊστορικός οικισμός ζωντάνεψε
με όμορφα χαμόγελα.
Καλημέρα

8. ΞΕΝΑΓΗΣΗ ΣΤΟ ΔΙΣΠΗΛΙΟ

11. Μόλις έμαθαν ότι δεν είναι αυτό
το ξενοδοχείο μας.

12. Και πού να πάω, πες μου τώρα που να πάω….
Δεξιά,
κύριε.Δεξιά!

13. Ενώ όλοι απολαμβάνουν φύση, ο Αντώνης
κάνει διατάσεις κι ο Θεοδόσης με τον Βασίλη
ψάχνουν για ……..οικόπεδο.

14. Η κούραση της εκδρομής ζωγραφισμένη
στο πρόσωπο της Γαλάτειας.

15. Κ.Π.Ε ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ
• Άφιξη στο Κ.Π.Ε. Καστοριάς και ενημέρωση -
ομιλία στα παιδιά σχετικά με τους υδροβιότο-
πους, τα υγροτοπικά οικοσυστήματα και το πε-
ριβάλλον της λίμνης της Καστοριάς.
Ταυτόχρονη προβολή Power Point

16. Κ.Π.Ε ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ

17. Κ.Π.Ε ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ

18. Χώρος υποδοχής του Κ.Π.Ε.
Καστοριάς

19. Άψογη η παρουσία των παιδιών

20. Πληροφορίες που αποκόμισαν τα
παιδιά (1)
● Ποιο είδος εντόμου αφθονεί στην Β. Ελλάδα;
Η πεταλούδα
● Πόσα είδη ορχιδέας βρέθηκαν σε 1 στρέμμα ακαλλιέργητης
γης;
6 είδη ορχιδέας
● Τι δημιουργείται όταν τανίζεται η γη;
Δημιουργούνται λεκάνες, οι οποίες μετά γεμίζουν νερό και
δημιουργούνται οι λίμνες.
● Ποια τεχνητή λίμνη δημιουργήθηκε με το χτίσιμο φραγμάτων
στον Αλιάκμονα;
Η τεχνητή λίμνη Πολυφύτου.

21. Πληροφορίες που αποκόμισαν τα
παιδιά (2)
● Υπάρχουν σήμερα χέλια στην λίμνη της Καστοριάς;
Όχι, διότι τα χέλια είναι μεταναστευτικό είδος και τα φράγματα
εμποδίζουν την επιστροφή τους.
● Πού συναντάμε οχιές;
Στις λίμνες και στα βουνά και τις αναγνωρίζουμε από την γραμ-
μή ζικ – ζακ σε όλο το μήκος του σώματός τους.
● Τι χρώμα έχει το «καστοριανό γριβάδι»;
Κίτρινο και αλλιώς ονομάζεται «κυπρίνος»
● Ονομάστε 4 υδρόφιλα δέντρα.
Λεύκες, πλάτανοι, σκλήθρα και ιτιές.

22. Πληροφορίες που αποκόμισαν τα
παιδιά (3)
● Πώς λέγεται η επικλινής περιοχή γύρω από μία λίμνη;
«Λεκάνη απορροής». Τα νερά που συγκεντρώνονται σε αυτήν
χύνονται μέσα στην λίμνη ανεβάζοντας την στάθμη της.
● Πώς αλλιώς λέγεται ο «Ερωδιός»;
Τσικνιάς.
● Πού παρατηρούνται οι χαμηλότερες θερμοκρασίες στην
Ελλάδα;
Στο Νευροκόπι του ν. Δράμας.
● Σε ποιο άθλημα ασκούνταν πολλοί γυμναστές στην λίμνη της
Καστοριάς;
Στην κωπηλασία.

23. ΣΕΒΑΣΜΟΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΓΙΑ ΝΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΕΒΑΣΜΟΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΠΟΚΤΗΣΟΥΜΕ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ
ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ
ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ.

24. Κορμοράνος ή Τσικνιάς

25. Ενυδρείο Καστοριάς
Στον ίδιο χώρο με το Κ.Π.Ε Καστοριάς στεγάζε-
ται και το ενυδρείο της πόλης, το οποίο τα παι-
διά επισκέφθηκαν με χαρά και ενθουσιάστηκαν
από τα εκθέματα.

26. ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΕΝΥΔΡΕΙΟ -
ΕΚΘΕΜΑΤΑ

27. Γαλάζια καραβίδα
(είδος υπό εξαφάνιση)

28. Ομοίωμα βάρκας από τον λιμναίο
οικισμό του Δισπηλιού

29. Ομοίωμα καλύβας από τον
λιμναίο
οικισμό του Δισπηλιού

32. Μια καλή παρέα στο ενυδρείο
Χαμο-γέλα.Μαςτραβάει.

33. Χαρούμενα παιδιά στο
περιβάλλον του ενυδρείου.
Τι κάνω
εγώ μια
νοσο-
κόμα στο
ενυδρείο;

34. ΜΟΥΣΕΙΟ
ΑΠΟΛΙΘΩΜΕΝΟΥ ΔΑΣΟΥΣ

35. Εκθέματα του Μουσείου
(αν και την προσοχή των παιδιών τράβηξε ο ξεναγός - γεωλόγος Πέτρος)

36. Ο Πέτρος των παιδιών

37. Το βλέμμα που σκοτώνει όποιον
πετύχει

38. Κέλυφος χελώνας

39. Η ΖΩΗ ΠΑΝΩ ΣΤΗ ΓΗ

40. ΠΛΑΝΗΤΗΣ ΓΗ

41. Τα παιδιά στο εσωτερικό του
μουσείου με τον Πέτρο

42. Μιλάμε για ζωντάνια!!!!!

43. Η συνέχεια της ζωντάνιας

44. Απολιθωμένο Γυμνόσπερμο
δέντρο….

45. … και ο απολιθωμένος κορμός του.

46. Απολιθωμένος Αμμωνίτης
από τις Άλπεις

47. Σπάνιο είδος απολιθωμένης δρυός από Ρωσία
και Μακεδονία

48. Θαλάσσιος οργανισμός υπερμεγέθους
οστράκου

49. Το δόντι του καρχαρία συναντά την…..
τεχνολογία.

50. Η Αγγελική κοιμάται και απολαμβάνει.
Ευτυχισμένα παιδιά.

51. Νάτο μωρέ! Το ξυπνήσαμε!!!

52. Αποχώρηση από το Μουσείο με κλειστά μάτια.
Σαν καθημερινή διαδρομή με αυτόματο πιλότο

53. Μια νοσοκόμα είναι πάντα απαραίτητη.

54. 2η
ΗΜΕΡΑ.
ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ
ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΥ ΑΓΩΝΑ

55. Η ΕΙΣΟΔΟΣ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ

56. ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΛΑΣ – ΜΙΚΗΣ ΖΕΣΑΣ
Ο ΚΟΡΥΦΑΙΟΣ
ΜΑΚΕΔΟΝΟΜΑΧΟΣ

57. 1904: ο Παύλος Μελάς ορίζεται άτυπος αρχηγός των
Μακεδονικών Σωμάτων

58. Αναστάσιος Πηχεών: (1836 - 1913) δάσκαλος και ιδρυτικό
μέλος της «Νέας Φιλικής εταιρείας» (1867)

59. Αναστάσιος Πηχεών
Μετά την τεράστια προσφορά του στον Μακε-
δονικό Αγώνα εξορίστηκε στην Πτολεμαΐδα της
Συρίας.
Ενώ προοριζόταν να θανατωθεί, πλούσιοι Κα-
στοριανοί γουναράδες «λάδωσαν» τους φύλα-
κες και τον απελευθέρωσαν.

60. Έντονο το ενδιαφέρον των
παιδιών
για την ενημέρωση.

61. ΤΙ ΜΑΘΑΜΕ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ
● Σε ποιες φάσεις χωρίζεται ο Μακεδονικός Αγώνας;
Στον πρώιμο (Πυχεωνικά) και στον ένοπλο.
● Ποιος πανεπιστημιακός άφησε πολύτιμα συγγράμματα για
τον Μακεδονικό Αγώνα;
Ο Απόστολος Βακαλόπουλος (ένα σύγγραμμα 600 σελίδων)
● Οι Σλαβόφωνοι εγκαταστάθηκαν τον 7ο
αι. στον Μακεδονικό
χώρο.
● Έφεραν μαζί τους ένα μόνο γλωσσικό ιδίωμα από 381 λέξεις
για τις καθημερινές τους ανάγκες.

62. ΣΥΣΚΕΨΗ ΜΑΚΕΔΟΝΟΜΑΧΩΝ
ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΥΛΟ ΜΕΛΑ

63. 1870
Με διαταγή του Σουλτάνου η Βουλγαρική εκ-
κλησία επιθυμεί να αποσχιστεί από το Πατριαρ-
χείο.
ΑΡΧΙΖΕΙ Ο ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ

64. ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΑΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ
Παραχωρούνται στην Βουλγαρία: η ανατολική
Μακεδονία, η Θράκη και ένα κομμάτι της Χαλ-
κιδικής.
Η «Συνθήκη του Βερολίνου» το 1878 καταργεί
την Μεγάλη Βουλγαρία.

65. Οι χάρτες που κοσμούν το μουσείο είναι φερμένοι από
το εξωτερικό κυρίως από το Παρίσι

66. ΚΕΙΜΗΛΙΑ – ΕΚΘΕΜΑΤΑ ΤΟΥ
ΜΟΥΣΕΙΟΥ

67. ΚΕΙΜΗΛΙΑ – ΕΚΘΕΜΑΤΑ ΤΟΥ
ΜΟΥΣΕΙΟΥ

68. Θάνατος του Παύλου Μελά
1904 – 1908 μετά τον θάνατο του Παύλου Μελά
αρχίζει ο μεγάλος ξεσηκωμός και ο απελευθε-
αωτικός αγώνας.

69. Παραδοσιακή γυναικεία φορεσιά

70. Τι μας λέει ο άνθρωπος!!! Το πέρασε
για μάθημα Γερμανικών;

71. Να’σαι καλά Χρηστάρα, που βρέθηκες εδώ,
γιατί θα με μαζεύατε από κάτω!

72. Τα παιδιά κοιμούνται σε διάφορες πόζες…

73. … αλλά
πάντα στην ίδια πλατεία (Ντολτσό)

74. Όχι Παύλε, μη!!! Η πατρίδα σε
χρειάζεται!!!!

75. Επιτέλους καθαρός αέρας στην πλατεία
Ντολτσό μετά από τόοοσηηη ιστορία.

76. Ουφ! Ξενοιάσαμε από την ιστορία!

77. Επίσκεψη στο Μοναστήρι της Παναγίας της
Μαυριώτισσας 11ος
αι.

78. Σε άλλους η αναμονή φέρνει νεύρα. Στα παιδιά
μας όμως φέρνει ένα χαμόγελο…

79. … και δεύτερο χαμόγελο.

80. Η εξωτερική όψη του
Μοναστηριού

81. Τα σήμαντρα του Μοναστηριού

82. Η θέα της λίμνης από το
Μοναστήρι

84. Όταν το ποζέρι συνάντησε τον φακό.

85. Οι 3 χάριτες και η λύπη από πίσω

86. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΑΠΟΓΕΥΜΑ
Μετά από μία πανέμορφη και χαλαρή μέρα με επίσκεψη στο
μουσείο Μακεδονικού Αγώνα, στη Μονή της Παναγίας της
Μαυριώτισσας και την υπέροχη βόλτα στην πόλη για ψώνια
γυρνάμε επιτέλους στο
EUROPA MEDICAL CENTER.
Μ.Β.= Ζαλίζομαι και χάνομαι και πυρετός με πιάνει….
Κ.Γ. = (ενώ καίγεται στον πυρετό): κάψε κάψε τι θα κάψεις….
Ε.Π. = ταραχή, ταραχή ……… στομαχική διαταραχή.
Ε.Θ.= κατάπιε σεισμό και δώστου κούνημα.
Η συμπεριφορά όλων των παιδιών σ’ αυτές τις δύσκολες στιγ-
μές ήταν ΑΨΟΓΗ και μας βοήθησαν με κάθε τρόπο!!!!

87. Σήκω χόρεψε συρτάκι με τρελή
διπλοπενιά.

88. Ύπνε που παίρνεις τα παιδιά….

89. Δεν φταίει ο φακός δεσποινίς μου!
Ω ρε, τι
μάτια είναι
αυτά. Από
πότε έχω να
κοιμηθώ;

90. H αιτία για τις ζαλάδες μερικών…
και η απόγνωση του γιατρού μετά τους 4 ασθενείς.

91. Ο Θανάσης χορεύει ζεμπεκιά ή
…….. το πάτωμα;
Χορευταρά μου!

92. Με τόσο λαό κι εγώ θα κατέβαινα στο
15μελές.

93. Άρχοντας είσαι, μεγάλε.

94. Τα «νέα» ή «εν Καστοριά» Διονύσια

95. Γέλα κυρία του, γέλα καλή του

96. «Μια κυρία στα μπ..ζ..κια»

97. … και το τρένο ξεκίνησε. Γιάνγκα χορεύει και ο
βασιλιάς….

98. Άψογος συγχρονισμός.

99. Την ώρα που η Μάρτζη;? ανέβηκε στην πίστα

100. 3η
ΗΜΕΡΑ.
ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΝΥΜΦΑΙΟ…

101. …ΜΕ ΑΕΡΟΠΛΑΝΟ

102. Να μπορούσα στα σύννεφα…

103. … ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΑΡΚΤΟΥΡΟ

104. Κρυώνουν τα παλληκάρια, Χρήστο;
Μπα κύριε!!

105. Νίκειος Σχολή στο Νυμφαίο

106. Ενημέρωση για τον Αρκτούρο
στην Νίκειο Σχολή

107. Όλη η καλή παρέα μαζί. Το γέλιο στα πρόσωπά μας είναι από
την παγωνιά!!!!
Το κρύο της Αρκούδας!!

108. Η εξέλιξη της αρκούδας από την προϊστορία
μέχρι σήμερα.

109. Ονομάζεται «διοπτροφόρος» λόγω των κύκλων γύρω
από τα μάτια της που δίνουν την όψη γυαλιών.

110. Οι αρκούδες είναι μοναχικά ζώα. Όπου κυκλοφορούν αφήνουν ίχνη (τρίχες,
γρατζουνιές στα δέντρα, απόβλητα,…) ώστε να μην πλησιάζουν άλλες.

111. Έφτασε επιτέλους η ώρα για ένα τρυφερό τετ α τετ με αυτά τα περίφημα
ζώα. Η συνάντησή μας έγινε στο καταφύγιό τους ακριβώς την ημέρα που
ξύπνησαν από τον χειμέριο ύπνο – λήθαργο.

112. Αρκούδες – Λύκοι – Γερμανικοί
Ποιμενικοί
Ο «Αρκτούρος» δεν ασχολείται μόνο με την προστασία, αλλά
και των λύκων.
Επίσης εκτρέφουν οι ίδιοι σκυλιά ράτσας «Γερμανικού ποιμε-
νικού», τα οποία προσφέρουν δωρεάν σε αγρότες που έχουν
καλλιέργειες σε απομακρυσμένες περιοχές, ώστε να τις προ-
στατεύουν από τις αρκούδες.

113. ΧΕΙΜΕΡΙΟΣ ΥΠΝΟΣ – ΛΗΘΑΡΓΟΣ &
ΧΕΙΜΕΡΙΑ ΝΑΡΚΗ
Υπάρχουν διαφορές μεταξύ των δύο.
Στον χειμέριο ύπνο οι αρκούδες τρέφονται από το λίπος που
έχουν ήδη συσωρεύσει, κάνουν την φυσική τους ανάγκη και
το σημαντικότερο είναι ότι σε αυτήν την περίοδο γεννούν τα
μικρά τους. Γι’ αυτόν τον λόγο όλες οι αρκούδες έχουν γενέθλια
τον Ιανουάριο!!
Οι αρκούδες γενικά τρομάζουν με τον θόρυβο και είναι δυνατόν
ένα γάβγισμα σκύλου να τις ξυπνήσει από τον χειμέριο ύπνο και
να μην μπορέσουν να ξανακοιμηθούν εκείνη την χρονιά.

114. Ω! Το καημένο το αρκουδάκι!
Εμείς όλοι μαζί κι εκείνο μόνο του.

115. Η ξεναγός που απειλούσε να κλειδώσει τα παιδιά στο
καταφύγιο.
Κάντο ευλογημένη και θα στο χρωστάω χάρη!!!!!!!

116. ΤΕΛΟΣ ΕΚΔΡΟΜΗΣ - ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ
Τέλος εκδρομής και επιστροφή κρατώντας
όμορφες αναμνήσεις από τους καταρρά-
κτες της Έδεσσας και την προετοιμασία
της
πόλης για το καρναβάλι.
Δυστυχώς όλα τα ωραία κάποτε
τελειώνουν.

117. ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ
Δεν πρέπει να παραλείψουμε ότι τα παιδιά μας
δέχθηκαν πολλές φορές ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ για την
συμπεριφορά τους από το προσωπικό του
ξενοδοχείου, από τους υπόλοιπους ενοίκους,
από τους υπεύθυνους των ξεναγήσεων, αλλά
και από το προσωπικό των καταστημάτων στα
οποία φιλοξενηθήκαμε.
ΜΠΡΑΒΟ ΠΑΙΔΙΑ!!!!