1. Σχεδιασμός και Υλοποίηση
Πολιτιστικών Προγραμμάτων στη
Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση
Σχ. Έτους 2014-2015
Ιωάννα Δεκατρή
Υπεύθυνη Π.Θ.
Γ΄ Δ.Δ.Ε. Αθήνας
2. Βασικοί Στόχοι
Επιμορφωτικής Συνάντησης
Α)Εισαγωγική επιμόρφωση εκπαιδευτικών που θα
αναλάβουν για πρώτη φορά την υποβολή και την
υλοποίηση πολιτιστικού προγράμματος κατά το τρέχον
σχολ. έτος 2014-2015.
Β)Γνωριμία, επικοινωνία και προσπάθεια
συνεργασίας εκπαιδευτικών που
δραστηριοποιούνται στα πολιτιστικά προγράμματα στη
Β/θμια Εκπαίδευση => σχεδιασμός & υλοποίηση από
κοινού πολιτιστικών δράσεων των σχολείων της
Γ΄ ΔΔΕ Αθήνας.
3. Ενημέρωση για Δράσεις/ Σεμινάρια/ Υλικό
Γραφείου Πολιτιστικών Γ΄ΔΔΕ Αθήνας
σχετικά Έγγραφα ΥΠΑΙΘ κ.ά φορέων
http://tinyurl.com/pgcczy6/ ή
www.cdseda.att.sch.gr/Υπηρεσίες/Πολιτιστικά/
www.cdseda.att.sch.gr/Καινοτόμες Δράσεις/Πολιτιστικά/
Κλειστή ομάδα στο FB: West Side Culture…
https://www.facebook.com/groups/westsideculture/
Γραφείο: Πελοπίδα & Αγ. Πολυκάρπου(εντός κτηρίου 13ου
Γ/σίου Περιστερίου-1ος Όροφος)
Τηλ.: 210 5754479, 6980009425
E-mail: idekatri@gmail.com,
politistika@cdseda.att.sch.gr
4. Προγράμματα Σχολικών Δραστηριοτήτων :
Καινοτόμες Δράσεις
Τα Πολιτιστικά Προγράμματα,
η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση,
η Αγωγή Υγείας και Καταναλωτή
η Αγωγή Σταδιοδρομίας είναι
Θεσμοθετημένες
Προαιρετικές
Οργανωμένες Σχολικές Δραστηριότητες
που ορίζονται ως Καινοτόμες Δράσεις.
5. Τι δεν είναι ένα
Πολιτιστικό Πρόγραμμα;
Δεν είναι μια
ακόμη
υποχρέωση
για
καθηγητές &
μαθητές…..
6. Τι είναι ένα
Πολιτιστικό Πρόγραμμα;
Πολιτιστικό Πρόγραμμα =
προαιρετική
ολοκληρωμένη
συλλογική
δημιουργική διαδικασία
από εθελοντική ομάδα μαθητών
και εκπαιδευτικών
με στόχο:
την προώθηση του πολιτισμού &
την καλλιέργεια της αισθητικής
μέσα από την έρευνα, τη μελέτη
και τη δημιουργία
(Εγκύκλιος : Γ7/167127/15-10-2014)ΥΠΑΙΘ
10. Τα Πολιτιστικά Προγράμματα…
Ενεργοποιούν την Πολλαπλή Νοημοσύνη (Gardner, 1983), καθώς εστιάζουν
στην ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας των παιδιών μέσα από
δράσεις καλλιέργειας όλων των πτυχών της ανθρώπινης νοημοσύνης
11. Βασικοί Στόχοι
Πολιτιστικών Προγραμμάτων
Ενδυνάμωση των Κοινωνικών Γραμματισμών
Ανάπτυξη της Δημιουργικότητας
Καλλιέργεια της Κριτικής Σκέψης
Ικανότητα
επικοινωνίας και
αποτελεσματικής
λειτουργίας σε
διαφορετικά
κοινωνικά
περιβάλλοντα
Γνωριμία με τον Πολιτισμό και τις ποικίλες εκφάνσεις
του
Επαφή με την Πολιτισμική Κληρονομιά
Σεβασμός και Κατανόηση του Πολιτισμικά
Διαφορετικού
Ισότιμη Ανάδειξη Πολιτισμικού Κεφαλαίου κάθε
Μαθητή
12. Τα Πολιτιστικά Προγράμματα…
Θέτουν το μαθητή στο προσκήνιο της
εκπαιδευτικής διαδικασίας, καθώς…
o Παρέχουν τη χαρά της εξερεύνησης και της
ανακάλυψης μέσα από συνεργατικές διαδικασίες
o Δίνουν αφορμές έμπνευσης και δημιουργικής
έκφρασης
o Υποστηρίζουν τη Μάθηση μέσα από τον
Πολιτισμό
13. Χαρακτηριστικά Πολιτιστικών
Προγραμμάτων
1. Προαιρετικά για μαθητές και καθηγητές
2. Θεματολογία ευρεία και οικεία στους
μαθητές με ελεύθερη επιλογή θέματος.
3. Παιδαγωγικές Αρχές και Προσεγγίσεις
Ενεργητική Μάθηση
Βιωματική Προσέγγιση
Πολλαπλή Νοημοσύνη
14. …και τα διαδικαστικά….
Δράσεις εκτός ωρών διδασκαλίας με χρονική διάρκεια
-τουλάχιστον- πεντάμηνη (5μηνη)
Για κάθε πρόγραμμα διατίθεται: 2ωρο/εβδομάδα, το
οποίο ορίζεται συγκεκριμένα στο Πρακτικό του
Συλλόγου διδασκόντων του σχολείου, που εγκρίνει το
πρόγραμμα. Το πρακτικό αυτό συνοδεύει το Σχέδιο
Υποβολής Προγράμματος (Σ.Υ.Π.) +Κατάλογος μαθητών
Συμπλήρωση ωραρίου :2 διδακτικές ώρες max.
Σχ. Έτος: 2014-15 => Εξαίρεση οι ειδικότητες: ΠΕ02,
ΠΕ03, ΠΕ04 : όχι συμπλήρωση ωραρίου/ μόνο
δυνατότητα υπερωριακής απασχόλησης…
15. …και άλλα διαδικαστικά….
Η συμπλήρωση ωραρίου (2h) αφορά:
στον/στην εκπ/κό που αναλαμβάνει το πρόγραμμα,
κατανέμεται σε (02) δύο εκπ/κούς του
προγράμματος (1+1 ώρα)
Ανώτατο όριο συμπλήρωσης ωραρίου για κάθε
εκπ/κό: 2 ώρες
Δυνατότητα υλοποίησης έως 2 προγράμματα/
εκπαιδευτικό,εκ των οποίων μόνο το 1 ως
αναλαμβάνων.
Παιδαγωγική ομάδα : 1-4 εκπαιδευτικοί
16. Για συνεργασίες με άλλους φορείς και
παρακολούθηση θεαμάτων…
Για οποιαδήποτε
συνεργασία με φορείς ή
φυσικά πρόσωπα μέσα
στις σχολικές μονάδες:
Σύμφωνη γνώμη Δ/ντή
Σχολείου
Έγκριση του φορέα από
τη Δ/νση ΣΕΠΕΔ
Για παρακολούθηση θεαμάτων
εντός σχολικού ωραρίου ισχύει
η εγκύκλιος: 157789/Γ702-10-
2014, ΥΠΑΙΘ
Υπάρχει κατάλογος κιν/κών
ταινιών και θεατρικών έργων των
οποίων οι θίασοι έχουν καταθέσει
νόμιμα παραστατικά στο
ΥΠΑΙΘ=> e-yliko => πεδία:
«Κατάλογος θεαμάτων» &
«Εκπαιδευτικές επισκέψεις»
Οι Δ/ντές θα πρέπει να ζητούν
άδεια λειτουργίας των χώρων
για λόγους ασφάλειας,
πυροπροστασίας, εξόδων
κινδύνου κλπ, πριν την επίσκεψη
των μαθητών.
17. …και…. στο τέλος ….
Ολοκλήρωση Προγράμματος – Βεβαιώσεις
Έγγραφη Βεβαίωση Διευθυντή Σχολείου για την
ολοκλήρωση ή όχι του προγράμματος σύμφωνα με
το εγκεκριμένο ΣΥΠ. στην υπεύθυνη Π.Θ.
Κατάθεση παραδοτέων από κάθε σχολική μονάδα
στην υπεύθυνη Π.Θ.
18. Διαδικασία Υποβολής
Πολιτιστικού Προγράμματος
1. Συμπλήρωση Σχεδίου Υποβολής Προγράμματος
σφραγίδα σχολείου + υπογραφές Δ/ντή-ντριας +
εκπαιδευτικών προγράμματος
2. Φωτοαντίγραφο Πράξης Συλλόγου Διδασκόντων,
όπου ανατίθεται το πρόγραμμα με αναφορά τίτλου,
ονομάτων εκπαιδευτικών , ειδικότητα & αριθμό ωρών
συμπλήρωσης/υπερωρίας.
3. Κατάλογος ονομάτων/τάξης μαθητών που
συμμετέχουν στο Πρόγραμμα.
1+2+3=> Κατάθεση στο Πρωτόκολλο Γ΄ΔΔΕ Αθήνας ,
Καταληκτική ημερομηνία: Παρασκευή 24/10/2014
Συμπλήρωση ηλεκτρονικής φόρμας:
http://tinyurl.com/nrh2uk3
19. Στοιχεία για συμπλήρωση του
Σχεδίου Υποβολής Προγράμματος
Στοιχεία Σχολείου
Τίτλος Προγράμματος
(Παρακαλώ μικρούς τίτλους!!! Όχι 5 σειρές τίτλο…)
Εντάσσεται στη θεματολογία: Δείτε θεματολογία
εγκυκλίου, π.χ. θέατρο, κινηματογράφος, λαογραφία,
Τοπική Ιστορία, Λέσχη Ανάγνωσης, κ.ά)
Αρ. Πράξης Συλλόγου……..
Ονόματα Εκπαιδευτικών: Συντονιστή κ.ά, αν υπάρχουν
Αριθμός μαθητών (αμιγές τμήμα/μεικτή ομάδα)
Ορισμός ημέρας/ώρας/τόπου συναντήσεων)
20. Σχέδιο Υποβολής Προγράμματος
Παιδαγωγική Διαδικασία
Καταγραφή Υποθεμάτων-διαστάσεων/όψεων θέματος
Καθορισμός γενικού Σκοπού- επιμέρους Στόχων
Περιεχόμενο
Μεθοδολογία- ενδεχόμενες Συνεργασίες με άλλους φορείς
Πεδία Σύνδεσης με Α.Π. Γνωστικών Αντικειμένων
Χρονοδιάγραμμα Ανάπτυξης Προγράμματος/ Ημερολόγιο
Προγραμματισμού Δραστηριοτήτων: (20-25- 2ωρα:
Διερεύνηση θέματος, επεξεργασία, υλοποίηση δράσεων,
επισκέψεων, παρουσίαση κλπ)
Καταγραφή αριθμού προβλεπόμενων επισκέψεων:……..
Ονοματεπώνυμα Εκπαιδευτικών που συμμετέχουν στην
Π.Ο.
22. Στάδια Ανάπτυξης
Πολιτιστικού Προγράμματος
4ο Στάδιο- Εφαρμογή της δράσης
Συλλογή πληροφοριών (με επισκέψεις σε μουσεία, υπηρεσίες,
φορείς, συνεντεύξεις, διακίνηση ερωτηματολογιόυ, σημειώσεις,
ηχογραφήσεις, βιντεοσκοπήσεις, φωτογράφηση κ.ά.)
Αλληλοενημέρωση των ομάδων σε καθορισμένες συναντήσεις,
στην ολομέλεια, για την πορεία της δουλειάς τους, τα προβλήματα, τη
λειτουργία της ομάδας τους- Επαναπροσδιορισμός δράσεων.
5ο Στάδιο- Επεξεργασία πληροφοριών & Σύνθεση
Επεξεργασία και ταξινόμηση υλικού
Συζήτηση με βάση την αποκτηθείσα εμπειρία
Αξιολόγηση δεδομένων με βάση τους αρχικούς στόχους
Συνολική εκτίμηση- Συμπεράσματα.
23. Στάδια Ανάπτυξης
Πολιτιστικού Προγράμματος
6ο Στάδιο- Παρουσίαση & Δράση
Επιλογή τρόπου παρουσίασης της εργασίας της ομάδας
στη σχολική ή την τοπική κοινότητα
Αναζήτηση τρόπων δράσης/παρέμβασης με δική της
πρωτοβουλία
7ο Στάδιο- Αξιολόγηση
Διαμορφωτική(κατά τη διάρκεια του προγράμματος)
Τελική
Ανατροφοδότηση
24. Τήρηση ημερολογίου συναντήσεων
Μαθητές (διαδοχικά)
Εκπαιδευτικός
Περιγράφεται συνοπτικά το περιεχόμενο κάθε
συνάντησης, προβλήματα, λύσεις, δυσκολίες,
διατύπωση προτάσεων για μεταβολές ή
βελτιώσεις.
25. Συγκρότηση ομάδας
Μέλη ομάδας: «Ισότιμα και συνυπεύθυνα πρόσωπα, που
προσπαθούν μέσα από τη συνεργασία και αλληλοβοήθεια να
πετύχουν κοινούς στόχους» (Καμαρινού, 2000)
Λειτουργία ομάδας δύο σχήματα : Ολομέλεια & υποομάδες 4-5
ατόμων
Συνεργατική διάταξη χώρου (κύκλος= ασφαλής χώρος, κλίμα
αποδοχής & ελεύθερης έκφρασης)
Καταμερισμός ρόλων μελών
Αναζήτηση ταυτότητας & στόχων ομάδας
Συμβόλαιο δέσμευσης μελών με κανόνες κοινά αποδεκτούς για τη
λειτουργία της – Κώδικας δεοντολογίας μελών
Ο ρόλος του εκπαιδευτικού
Τεχνικές συνοχής της ομάδας, παιχνίδια πρώτης γνωριμίας κλπ.
34. Θεματολογία Πολιτιστικών Προγραμμάτων
• Λέσχη Φωτογραφίας: γνωριμία με τέχνη και τεχνική
της φωτογραφίας, πρακτική άσκηση με θεματικούς άξονες,
συνδυασμός θεωρίας και πράξης.
• Κινηματογραφική Λέσχη: γνωριμία με τέχνη και
τεχνική της κινηματογράφου, μέσα από προβολές
ταινιών,αφιερώματα σε σκηνοθέτες, πρακτική άσκηση
δημιουργίας κινηματογραφικού/διαφημιστικού σποτ, κλπ,
συνδυασμός θεωρίας και πράξης.
• Δημιουργία Ντοκυμαντέρ (σχετικά με
προσωπικότητες, τοπική ιστορία, καθημερινή ζωή, κ.ά.)
• Παιδί και παιχνίδι
(Εγκύκλιος : Γ7/167127/15-10-2014)ΥΠΑΙΘ
36. Θεματολογία Πολιτιστικών Προγραμμάτων
• Θέματα Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Τοπικής Ιστορίας
και Μυθολογίας (αρχιτεκτονική κληρονομιά μιας περιοχής,
μνημεία, μουσεία κλπ)
• Θέματα Κοινωνικά/Ιστορικά μέσα από τις τέχνες (π.χ. η
μετανάστευση κι η προσφυγιά μέσα από τα τραγούδια, τα
ήθη, τα έθιμα, ας υποθέσουμε των μικρασιατών
προσφύγων, ή των Ελλήνων μεταναστών στην Αμερική,
Ευρώπη, το β΄μισό του 19ου αι. και το α΄μισό του 20ου )
• Θέματα Λαογραφικά (ήθη, παραδόσεις, παιχνίδια κ.ά.)
• Ανθρώπινα Δικαιώματα μέσα από τον πολιτισμό και τις
τέχνες
• Και άλλα καινοτόμα προγράμματα: π.χ. Εργαστήρια
Ρητορικής Τέχνης, Πολιτισμός και ΤΠΕ, Ψηφιακή Αφήγηση,
κλπ.
42. Δεν αποτελούν πολιτιστικά
προγράμματα:
Εκπαιδευτικές εκδρομές/επισκέψεις… από μόνες
τους…
Χορευτικές ή μουσικές ομάδες χωρίς θεωρητική και
διερευνητική πλαισίωση θέματος
Έκδοση τεύχους που συγκεντρώνει τις εργασίες
των μαθητών κατά τη διάρκεια της σχολικής
χρονιάς ή παρουσιάζει μόνο τις δραστηριότητες της
σχολικής μονάδας.
Πολιτιστική δράση με διάρκεια λιγότερο από 5
μήνες….
47. Έργα Τέχνης
Υιοθέτηση στοιχείων μεθόδων Ιστορίας της Τέχνης
Μνημεία-
Αντικείμενα καθημερινής ζωής:
Ερωτήματα –Φύλλα Εργασίας που οδηγούν =>
από την Παρατήρηση Εξωτερικών Χαρακτηριστικών
(σχέδιο, διαστάσεις, υλικά,φθορές, επιγραφές κ.λ.π.)
στα χαρακτηριστικά του δημιουργού,
τα αίτια κατασκευής,
τους πιθανούς χρήστες,
την κοινωνική- οικονομική τους θέση,
με στόχο τη σκιαγράφηση της εποχής.
Πιθανές συνδέσεις σε διαπολιτισμικό ή διαχρονικό επίπεδο.
48. Πρόταση Ερμηνευτικής Προσέγγισης
Αντικειμένου
Πως
Πότε
Γιατί
Που
Από
ποιόν
Για το δημιουργό/
παραγωγή
Για τον ιδιοκτήτη/χρήση
Σε Εθνικό
/κοινοτικο/διαπολιτισμικό
επίπεδο
Για μένα Σήμερα Για ποιόν
Από ποιόν
Ιδιωτικό
Δημόσιο
Γιατί
Πότε
Διαφορές σήμερα
Από τι
Γιατί
Από πού
Φυσικό
Χειροποίτο
Βιομηχανικό
Κοινό
ιδιαιτερότητες/
ηλικία/ανάγκες/
Α.Π. /Διδακτικοί
Στόχοι
Διαχρονική
Διαπολιτισμική
Θεώρηση
Σχέδιο
Σχήμα
Υλικά
Διακόσμηση
Λειτουργία
Κόστος
Αλλές πηγές
Βιβλία,διαδίκτυο,
φωτογραφίες,
αντικείμενα,ταινίες,
κόμικς,κ.α.
49. Μεθοδολογικές Προσεγγίσεις
Έργων Τέχνης
α)Φαινομενολογική Μέθοδος: Προσπάθεια εξουδετέρωσης
του υποκειμενικού παράγοντα, ώστε να αποκαλυφθεί το ίδιο το
αντικείμενο. Έμφαση στην περιγραφή.
β)Ερμηνευτική Μέθοδος: Διαδικασία ερμηνείας μηνύματος
έργου με βάση τις γνώσεις του υποκειμένου και την ιστορικότητα του
έργου: συνθήκες παραγωγής & δημιουργός (ερμηνευτικός κύκλος:
Διατύπωση υποθέσεων, Πληροφορίες,Έλεγχος υποθέσεων,). Έκθεση
& κατανόηση έργου.
γ)Διαλεκτική Μέθοδος: Η εναλλαγή λόγου- αντίλογου, θέσης-
αντίθεσης για την εύρεση της αλήθειας -σύνθεσης. Κριτικός έλεγχος.
(Βρεττός,1994:55-100)
50. Μεθοδολογικές Προσεγγίσεις
Έργων Τέχνης
Δομική ανάλυση: Στοχεύει στον εντοπισμό του καθοριστικού
στοιχείου κάθε εικαστικού έργου (σύνθεση, αλληγορικό νόημα, μυστικό
νόημα)
Στυλιστική μέθοδος: Θεωρεί την τεχνοτροπία ως έκφραση
των αντιλήψεων ενός ατόμου, ενός λαού, μιας εποχής και αναζητά
κοινά στοιχεία που εμφανίζει μια τεχνοτροπία-στυλ ( H. Wolfflin).
Σημειωτική μέθοδος: Αντιμετωπίζει την εικόνα ως σύνολο
σημείων- φορέων πληροφοριών. Απαραίτητη η συστηματοποίηση του
κοινωνικού πλαισίου, αντιλήψεων, στερεοτύπων, κ.α. Περιορίζει τις
πολλαπλές αναγνώσεις του έργου.
Εικονολογική μέθοδος: Εξετάζει το εικαστικό έργο ως
πολιτιστικό φαινόμενο και ως συμβολική αξία. Το εντάσσει στο
πολιτιστικό περιβάλλον και επιχειρεί πολύπλευρη θεώρησή του.
(E.Panofsky)(Δάλκος,2000:104-105)[προεικονογραφική-περιγραφή-
εικονογραφική ανάλυση-εικονολογική ερμηνεία]
51. Θέατρο για πρώτη φορά;
•Έργο μικρής έκτασης (!)
που να αρέσει σε μας και στα παιδιά…
•Προτιμότερο: ένα έργο με παραδοσιακή εσωτερική δομή και,
αν έχουμε χρόνο, μπορούμε να περάσουμε σε πιο σύγχρονα
θεατρικά είδη (π.χ. επικό θέατρο, θέατρο του παραλόγου κτλ).
•Πιθανό Κριτήριο επιλογής η δυνατότητα παρακολούθησης
της παράστασής του ή της ακρόασής του (π.χ. από το αρχείο
της ΔΤ, Εθνικού Θεάτρου, ΚΘΒΕ, κ.ά.)
•Εργασία σε δύο ομάδες: μια για το υποκριτικό μέρος της
παράστασης(αν προκύψει) και μια που θα αναλάβει όλα τα
εικαστικά-ηχητικά-υποστηρικτικά στοιχεία(κοστούμια,
σκηνικά, φωτισμό, ήχο, προσκλήσεις, αφίσες, κ.ά)
•Σκηνικά- Κοστούμια=> Ήθος Έργου: Λιτότητα (…και από
άποψη), ευρηματικότητα, συμβολικός ρόλος αντικειμένων…
•Έργο μικρής έκτασης (!)
που να αρέσει σε μας και στα παιδιά…
•Προτιμότερο: ένα έργο με παραδοσιακή εσωτερική δομή και,
αν έχουμε χρόνο, μπορούμε να περάσουμε σε πιο σύγχρονα
θεατρικά είδη (π.χ. επικό θέατρο, θέατρο του παραλόγου κτλ).
•Πιθανό Κριτήριο επιλογής η δυνατότητα παρακολούθησης
της παράστασής του ή της ακρόασής του (π.χ. από το αρχείο
της ΔΤ, Εθνικού Θεάτρου, ΚΘΒΕ, κ.ά.)
•Εργασία σε δύο ομάδες: μια για το υποκριτικό μέρος της
παράστασης(αν προκύψει) και μια που θα αναλάβει όλα τα
εικαστικά-ηχητικά-υποστηρικτικά στοιχεία(κοστούμια,
σκηνικά, φωτισμό, ήχο, προσκλήσεις, αφίσες, κ.ά)
•Σκηνικά- Κοστούμια=> Ήθος Έργου: Λιτότητα (…και από
άποψη), ευρηματικότητα, συμβολικός ρόλος αντικειμένων…
52. To do or not to do…this is the question!
Στο σχολείο ΔΕΝ κάνουμε:
54. Λαμβάνουμε υπόψη…
Την ηλικία των παιδιών…
Το ιστορικό παιδιών με ιδιαίτερες
ευαισθησίες κοινωνικές, οικογενειακές,
ψυχοβιολογικές….
Το κοινωνικό περιβάλλον της σχολικής
μονάδας…
55. Άνοιγμα Σχολείου στην Κοινωνία:
Σύνδεση με την Πραγματικότητα .
Τρόποι Διασύνδεσης:
Συνεργασία μαθητών και εκπαιδευτικών με
ποικίλους φορείς και πρόσωπα…
Ευαισθητοποίηση πάνω σε θέματα κοινωνικά μέσα
από τις τέχνες…
Δυνατότητα δημόσιας παρουσίασης του
Πολιτιστικού Προγράμματος.…