1. 1. ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ ΕΚΦΕΡΟΝΤΑΙ ΧΡΗΣΙΜΕΥΟΥΝ
α) με τους συνδέσμους διότι, ἐ πεί, ἐ πειδή, Με τις εγκλίσεις των προτάσεων Ως επιρρηματικοί
β) με τον αιτιολογ. σύνδεσμο ὡς (υποκειμενική αιτιολογία) κρίσεως προσδιορισμοί της
γ)με τον αιτιολ. σύνδ. ὅτι (πραγματική αιτιολογία μετά από ρήμα ή έκφραση ψυχικού πάθους) 1. οριστική αιτίας
Π.χ. χαίρω ὅτι εὐδοκιμεῖς 2. δυνητική οριστική
δ) με το εἰ (αμφισβητούμενη ή υποθετική αιτιολογία μετά από ρήμα ή εκφραση ψυχικόύ 3. δυνητική ευκτική
πάθους). Άρνηση μή. 4. μετά από ιστορικό χρόνο
Σημείωση 1η: Οι σύνδεσμοι ὡς , ἐ πεί στην αρχή περιόδου ή ημιπεριόδου δεν εισάγουν δευ- συνήθως με ευκτική του
τερεύουσα αιτιολογική πρόταση, όταν στην ίδια περίοδο ή ημιπερίοδο δεν υπάρχει άλλη κύρια πλαγίου λόγου.
πρόταση .
Σημείωση 2η: Ο αιτιολογικός σύνδεσμος γάρ συνδέει συνήθως ημιπεριόδους. Συναντιέται
μετά από άνω τελεία ως δεύτερη ή τρίτη λέξη .
Σημείωση 3η: Το γαρ μετά από τελεία, δηλ στην αρχή περιόδου, ως δεύτερη ή τρίτη λέξη
αυτής, είναι διασαφητικό. Μεταφράζεται: λοιπόν, βέβαια, δηλαδή (και όχι διότι).
2. ΤΕΛΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ ΕΚΦΕΡΟΝΤΑΙ ΧΡΗΣΙΜΕΥΟΥΝ
Με τους 1. Με «υποτακτική» Π.χ. ὡς δέ ἔτι μᾶλλον θαρρῇς, καί τόδε κατανόησον= για να πάρεις ακόμα Ως επιρρηματικοί
τελικούς
συνδέσμους, περισσότερο θάρρος, σκέψου και το εξής. προσδιορισμοί
ἵνα, ὅπως, ὡς, 2. Όταν όμως η εξάρτηση γίνεται από ιστορικό χρόνο, μπορεί αντί της υποτακτικής να έχουμε «ευκτική του του σκοπού στο
που
πλαγίου λόγου» Π.χ. ἐκείνοι δέ ἀπῆλθον, ἵνα μή δοῖεν δίκην=εκείνοι όμως έφυγαν, για να μήν τιμωρηθούν. ρήμα από το οποίο
μεταφράζονται
«για να» ΣΗΜΕΙΩΣΗ: μπορεί όμως και μετά από αρκτικό χρόνο να έχουμε ευκτική πλ. λόγου αντί της υποτακτικής. Αυτό εξαρτώνται (συνήθως
συμβαίνει, όταν ο σκοπός παρουσιάζεται, σαν γνώμη ή επιθυμία του ομιλητή. Π.χ. βασιλεύς περί παντός τα ρήματα από τα
ἄ ν ποιήσαιτο ἡ μᾶ ς ἀ πολέσαι, ἵ να καί τοῖ ς ἄ λλοις Ἕ λλησι φόβος εἴ η ἐ πί μέγα βασιλέα στρατεύειν
οποία εξαρτώνται είναι
3. Με οριστική ιστορικού χρόνου (σκοπός που δεν πραγματοποιήθηκε) ἔ δει τά ἐ νέχυρα τότε λαβεῖ ν, ἵ να μή
ρήματα που εκφράζουν
ἐ δύνατο ἐ ξαπατᾶ ν=έπρεπε να πάρω τότε τις εγγυήσεις(ευχή που δεν εκπληρώθηκε), για να μή μπορούσε να
κίνηση )
με εξαπατά(σκοπός επομένως που δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί)
4. Με οριστική μέλλοντα

2. 3. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΕΣ Η΄ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ ΕΚΦΕΡΟΝΤΑΙ ΧΡΗΣΙΜΕΥΟΥΝ
με τους συμπερασματικούς συνδέσμους ὥστε α) με μια από τις εγκλίσεις των προτάσεων κρίσεως (απλή Ως επιρρηματικοί
και ὡς οριστική , δυνητική οριστική, δυνητική ευκτική ). προσδιορισμοί του
β) (σπάνια) με ευκτική του πλάγιου λόγου αποτελέσματος
γ) ὥστε + απαρέμφατο : το αποτέλεσμα παρουσιάζεται ως απλή
σκέψη ή επιδίωξη ή ως όρος - συμφωνία, (άρνηση: μη )
δ) ἐφ’ ᾧ, έφ’ ᾧτε + απαρέμφατο: όρος ή συμφωνία (άρνηση μη )
Σημείωση: ὥστε και (σπάνια) ὡς, στην αρχή περιόδου ή ημιπεριόδου
-δηλαδή μετά από τελεία ή άνω τελεία: κύρια πρόταση (ως
παρατακτικός σύνδεσμος).
5. ΧΡΟΝΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ ΕΚΦΕΡΟΝΤΑΙ ΧΡΗΣΙΜΕΥΟΥΝ
α) με τους καθαρά χρονικούς συνδέσμους: ὅτε, 1. με οριστική : δηλώνουν το πραγματικό (άρνηση ού). Ως επιρρηματικοί
ὁπότε, ἐπεί ή ἐ πειδή= όταν ή αφού, μέχρι, ἡνίκα= Π.χ. ὅτε ἡ μάχη ἐγένετο, Τισσαφέρνης ἐν Σάρδεσιν ἔτυχεν ὤν. προσδιορισμοί
όποτε ή όταν, ὡ ς=όταν ή μόλις,ἕ ως, ἔ στε= μέχρι, 2. με υποτακτική : εκφράζουν το προσδοκώμενο ή την αόριστη επανάληψη του χρόνου
ἄ χρι=μέχρι, πρίν, στο παρόν ή μέλλον. (άρνηση μή).
β) με εμπρόθετες αναφορικές εκφράσεις: ἀ φ’ οὗ ή Ονομάζονται χρονικές - υποθετικές προτάσεις
ἀ φ’ ὅ του ή ἐ ξ οὗ ή ἐ ξ ὅ του =από τότε που, ἐ ν Συνοδεύονται από το αοριστολογικό ἄν (πρίν ἄν, ἕως ἄν, μέχρι ἄν), ὅταν = ὅτε
ᾧ= ενώ, μέχρι οὗ ή μέχρι ὅ του=μέχρι που. +ἄν, ὁπόταν.= ὁπότε + ἄν, ἐπάν = ἐπεί + ἄν, ἐπειδάν = ἐπειδή + ἄν.
3. με (επαναληπτική) ευκτική (άρνηση μή): δηλώνουν την αόριστη επανάληψη
στο παρελθόν
Οι παραπάνω σύνδεσμοι κατά ομάδες εκφράζουν και
4. Η σύνταξη του χρον. συνδέσμου πρίν
την ανάλογη χρονική βαθμίδα. Δηλ. α) το
α) με απαρέμφατο (συνήθως) όταν η πρόταση της εξάρτησης (συχνά κύρια)
σύγχρονο δύο πράξεων ή γεγονότων. β) το
είναι καταφατική, δεν έχει δηλαδή άρνηση, [υπάρχουν εξαιρέσεις]
προτερόχρονο. γ) το υστερόχρονο.
Π.χ. Ἀποπέμπουσιν αύτόν, πρίν ἀκοῦσαι
Έτσι: 1. το σύγχρονο δηλώνουν οι σύνδεσμοι: ὅ τε β ) με οριστική δηλώνει το πραγματικό και εξαρτιέται συνήθως από αρνητική

3. ή ὅ ταν, ὁ πότε ή ὁ πόταν, ἡ νίκα, και μερικές φορές κύρια πρόταση.
οι: ἐ ν ᾧ , ἕ ως = όσο χρόνο, ἔ στε, ἄ χρι, μέχρι Π.χ. ού πρότερον ἐπαύσαντο ἐν ὀργῇ ἔχοντεςαὐτόν, πρίν ἐζημίωσαν χρήμασιν.
γ) με υποτακτική , η πρόταση εξάρτησης είναι αρνητική. Δηλώνεται το προσδο-
κώμενο ή η αόριστη επανάληψη στο παρόν - μέλλον
2. το προτερόχρονο δηλώνουν οι: ἐ πεί ή ἐ πάν,
Π.χ. Μή κρίνατε, πρίν ἄν ἀκούσητε (το αν αοριστολογικό)
ἐ πειδή ή ἐπειδάν, ὡ ς, ἀ φ’ οὗ ή ἀ φ’ ὅ του ή ἐ ξ
δ) με δυνητική ευκτική (σπάνια), ευκτική του πλάγιου λόγου, όταν εξαρτιέται
οὗ ή ἐ ξ ὅ του.
από ιστορικό χρόνο και (σπάνια) με ευκτική που οφείλεται σε έλξη από
προηγούμενη ευκτική
3. το υστερόχρονο δηλώνουν οι: ἕ ως= έως ότου ή
μέχρι, ἔ στε, ἄ χρι, μέχρι
ΥΠΟΘΕΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
ΥΠΟΘΕΤΙΚΟΙΛΟΓΟΙ
ΕΙΔΟΣ ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΠΟΔΟΣΗ
1° είδος, το εἰ + οριστική κάθε χρόνου οποιαδήποτε έγκλιση
πραγματικό εἰ λύω τόν δεσμόν, εἰμί ἄξιος ἐπαίνου
2° είδος, το εἰ + οριστική ιστορικού χρόνου (πρτ, αορ. Υπερς) δυνητική οριστική (οριστ. ιστορ. χρόνου+ δυνητ. μόριο αν)
αντίθετο του εἰ ἔλυον τόν δεσμόν, ἄν ῆν ἄξιος ἐπαίνου
πραγματικού
3° είδος, το ἐάν, ἄν, ἤν + υποτακτική α' οριστική μέλλοντα ή μελλοντική έκφραση.
προσδοκώμενο ἐάν λύω (υκοτακτ. ενεστ.) τόν δεσμόν ἔσομαι ἄξιος ἐπαίνου.
4° είδος, η ἐάν, ἄν, ἤν + υποτακτική οριστική ενεστώτα ή γνωμικός αόριστος ή (σπάνια)
αόριστη ἐάν λύσω (υποτακτ. αορίστου) τόν δεσμόν παρακείμενος με σημασία ενεστώτα
επανάληψη στο εἰμί (ή γέγονα) ἄξιος ἐπαίνου
παρόν ή στο
μέλλον

4. 5° είδος, η απλή εἴ + ευκτική α. δυνητική ευκτική (= ευκτική κάθε χρόνου + δυνητ. αν)
σκέψη εἴ λύοιμι τόν δεσμόν β. δυνητικό απρμφ. ή δυνητική μτχ., όταν εξαρτιούνται από αρκτικό
χρόνο(ενεστ., μέλλοντ., συντελεσμένο (ή «τετελεσμένο») μέλλοντα)
γ. απλή οριστική αρκτικού χρόνου (: υπάρχει βεβαιότητα)
ἄν εἴην ἄξιος ἐπαίνου
6° είδος, η εἰ + επαναληπτική ευκτική α. οριστική παρατατικού ή αορίστου με το αν ή χωρίς το αν
αόριστη εἰ μή διψῴη β. (σπάνια) υπερσυντέλικος με σημασία παρατατικού
επανάληψη στο οὐκ ἐπινεν
παρελθόν