SlideShare a Scribd company logo
1 of 13





    Next
2т, 10т-ын тооллын
системийн тухай ойлголттой
болох. Мөн хооронд нь
шилжүүлж сурах


                     back    next
2т,10т-ын тооллын системыг таниж       мэдэх
2т-оос 10т, 10т-аас 2т-ын тооллын систем рүү
                              шилжүүлж үзэх
2т-оос 10-т, 10т-аас 2т-ын тооллын систем рүү

                   шилжүүлэх чадвартай болох
Сурсан зүйлээ хичээлдээ болон амьдрал ахуйдаа
                          бүрэн хэрэглэж сурах


                                   back      next
. Мэдээлэлийг    ерөнхийд     нь
                                   Click to edit Master text styles
                                   Third level
 "Аливаа    амьд     организмын      Fourth level
 дотоод болон гадаад орчноосоо         Fifth level
 мэдэрч, хүлээн авч буй бүх
 дохио юм." гэж тодорхойлж
 болно. Гэвч компьютерт бүх
 мэдээлэл нь тоогоор дүрслэгддэг
 байна.
 Тоог дүрсэлж бичих болон
 үйлдэл хийж боловсруулах
 дүрмүүдийн нэгдлийг тооллын
 систем гэж нэрлэдэг.
 Тооллын систем нь компьютер,
 програмчлалд хэрэглэгддэг
                                                  back           next
Зөвхөн 0,1 гэсэн 2 ширхэг цифр
ашигладаг    2    суурьтай   тооллын
системийг 2-тын тооллын систем гэнэ. /
Binary /
Хоёртын тооллын системийн тоонууд
0,1,10,11,100,101,110, … гэх мэтээр
бичигддэг.
Жнь: 101В
                              back   next
Хүмүүс 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 гэсэн 10
ширхэг цифрийн тусламжтайгаар
аливаа тоог бичиж үйлдэл хийдэг.
Энэ системийг 10т-ын тооллын
систем гэнэ. (Decimal)


Жнь: 12D

                             back     next
2 аргаар шилжүүлж болно.
1-р арга
Тооны 2т-ын бичлэгт байгаа нэгүүдэд
харгалзах 2-ын зэргүүдийг (төгсгөлөөс нь
эхэлж бичнэ) бичиж 10т-ын системд нэмнэ.
  256+128+64+32+16+8+4+2+1
   Жнь: 1011В= 8+2+1=11D
                                back   next
2т-оос 10т-ын тооллын систем рүү
                шилжүүлэх


2-р арга
Тухайн өгөгдсөн 2т-ын тооны эхний
цифрээс эхлэн тухайн цифрийг түүний
ард хэдэн орон байгаа, тийм удаа 2-ыг
зэрэг дэвшүүлэн үржүүлж нэмнэ.
Жишээ нь: 010110B = 0*2^5 + 1*2^4 +
1*2^3 + 0*2^2 + 1*2^1 + 1*2^0 = 64 + 16 +
8 + 2 + 1 = 91D болж байна.

                                  back      next
2 аргаар шилжүүлж болно.
1-р арга
Тухайн тоогоо 2-д хуваагаад бүхэл хэсгийг нь авч
цааш хуваана. бутархай тоо бол 1 бүхэл тоо бол 0
гэж бичнэ. Жнь:
35:2=17.5=1
17:2=8.5=1
8:2=4=0
4:2=2=0
2:2=1=0
1:2=0.5=1 төгсгөлөөс нь эхэлж бичнэ.
           100011В болж байна.
                                       back        next
10т-ын тооллын системээс 2т-руу
          шилжүүлэх



 2-р арга

 Mөн тухайн
  өгөгдсөн
 тоог 2-т
 хуваана

35D=100011B

                        back      next
2т-оос 10т-руу шилжүүлнэ үү
1011B, 100B,1111B, 100001B, 10101B
10т-аас 2т-руу шилжүүлнэ үү
8D, 12D, 25D, 48D, 65D



                              back   next
2т-оос 10т-руу шилжүүлэх 10 жишээ


10т-аас 2т-руу шилжүүлэх 10 жишээ
   хийж ирнэ.



                           back      next
Хичээлээ
дэлгэрүүлж уншъя
гэвэл Энд дар




          back

More Related Content

What's hot

Давталттай алгоритмын бодлогууд
Давталттай алгоритмын бодлогуудДавталттай алгоритмын бодлогууд
Давталттай алгоритмын бодлогуудБаярсайхан Л
 
Салаалсан алгоритмын бодлогууд
Салаалсан алгоритмын бодлогуудСалаалсан алгоритмын бодлогууд
Салаалсан алгоритмын бодлогуудБаярсайхан Л
 
U.cs101 алгоритм программчлал-7
U.cs101   алгоритм программчлал-7U.cs101   алгоритм программчлал-7
U.cs101 алгоритм программчлал-7Badral Khurelbaatar
 
Шугаман алгоритмын бодлогууд
Шугаман алгоритмын бодлогуудШугаман алгоритмын бодлогууд
Шугаман алгоритмын бодлогуудБаярсайхан Л
 
U.cs101 алгоритм программчлал-5 zasvar badral(1)
U.cs101   алгоритм программчлал-5 zasvar badral(1)U.cs101   алгоритм программчлал-5 zasvar badral(1)
U.cs101 алгоритм программчлал-5 zasvar badral(1)Badral Khurelbaatar
 
давталттай алгоритм
давталттай алгоритмдавталттай алгоритм
давталттай алгоритмEnkh Gvnj
 
Toolliin sistem
Toolliin sistemToolliin sistem
Toolliin sistemshulam
 
Ээлжит хичээлийн хөтөлбөрүүд 9-р анги мэдээлэлзүй
Ээлжит хичээлийн хөтөлбөрүүд 9-р анги мэдээлэлзүйЭэлжит хичээлийн хөтөлбөрүүд 9-р анги мэдээлэлзүй
Ээлжит хичээлийн хөтөлбөрүүд 9-р анги мэдээлэлзүйroza_toshke
 
U.cs101 алгоритм программчлал-10
U.cs101   алгоритм программчлал-10U.cs101   алгоритм программчлал-10
U.cs101 алгоритм программчлал-10Badral Khurelbaatar
 
Компьютерийн сүлжээ
Компьютерийн сүлжээКомпьютерийн сүлжээ
Компьютерийн сүлжээMunkhtsetseg Myagmar
 

What's hot (20)

Tsho lekts 1
Tsho lekts  1Tsho lekts  1
Tsho lekts 1
 
Давталттай алгоритмын бодлогууд
Давталттай алгоритмын бодлогуудДавталттай алгоритмын бодлогууд
Давталттай алгоритмын бодлогууд
 
семинар2
семинар2семинар2
семинар2
 
MT101 Lecture 1(Mongolia)
MT101 Lecture 1(Mongolia)MT101 Lecture 1(Mongolia)
MT101 Lecture 1(Mongolia)
 
Салаалсан алгоритмын бодлогууд
Салаалсан алгоритмын бодлогуудСалаалсан алгоритмын бодлогууд
Салаалсан алгоритмын бодлогууд
 
U.cs101 алгоритм программчлал-7
U.cs101   алгоритм программчлал-7U.cs101   алгоритм программчлал-7
U.cs101 алгоритм программчлал-7
 
Smallbasic
SmallbasicSmallbasic
Smallbasic
 
Шугаман алгоритмын бодлогууд
Шугаман алгоритмын бодлогуудШугаман алгоритмын бодлогууд
Шугаман алгоритмын бодлогууд
 
Молекул кинетик онол
Молекул кинетик онолМолекул кинетик онол
Молекул кинетик онол
 
семинар3
семинар3семинар3
семинар3
 
U.cs101 алгоритм программчлал-5 zasvar badral(1)
U.cs101   алгоритм программчлал-5 zasvar badral(1)U.cs101   алгоритм программчлал-5 zasvar badral(1)
U.cs101 алгоритм программчлал-5 zasvar badral(1)
 
давталттай алгоритм
давталттай алгоритмдавталттай алгоритм
давталттай алгоритм
 
Toolliin sistem
Toolliin sistemToolliin sistem
Toolliin sistem
 
Ээлжит хичээлийн хөтөлбөрүүд 9-р анги мэдээлэлзүй
Ээлжит хичээлийн хөтөлбөрүүд 9-р анги мэдээлэлзүйЭэлжит хичээлийн хөтөлбөрүүд 9-р анги мэдээлэлзүй
Ээлжит хичээлийн хөтөлбөрүүд 9-р анги мэдээлэлзүй
 
U.cs101 алгоритм программчлал-10
U.cs101   алгоритм программчлал-10U.cs101   алгоритм программчлал-10
U.cs101 алгоритм программчлал-10
 
Lection 4
Lection 4Lection 4
Lection 4
 
2
22
2
 
PhHS12
PhHS12PhHS12
PhHS12
 
Компьютерийн сүлжээ
Компьютерийн сүлжээКомпьютерийн сүлжээ
Компьютерийн сүлжээ
 
10-LESSON-01-2021.09
10-LESSON-01-2021.0910-LESSON-01-2021.09
10-LESSON-01-2021.09
 

Similar to тооллын систем

тооллын сис 10т 2т
тооллын сис 10т 2ттооллын сис 10т 2т
тооллын сис 10т 2тNarantungaa
 
тооллын сис 10т 2т
тооллын сис 10т 2ттооллын сис 10т 2т
тооллын сис 10т 2тNarantungaa
 
тооллын сис 10т 2т
тооллын сис 10т 2ттооллын сис 10т 2т
тооллын сис 10т 2тNarantungaa
 
IT101 LAB NOM
IT101 LAB NOMIT101 LAB NOM
IT101 LAB NOMBPurev
 
U.IT101 Lab1
U.IT101 Lab1U.IT101 Lab1
U.IT101 Lab1BPurev
 
8 r angi no2 bairlalt bus toolliin system
8 r angi no2 bairlalt bus toolliin system8 r angi no2 bairlalt bus toolliin system
8 r angi no2 bairlalt bus toolliin systemshulam
 
8 r angi no2 bairlalt bus toolliin system
8 r angi no2 bairlalt bus toolliin system8 r angi no2 bairlalt bus toolliin system
8 r angi no2 bairlalt bus toolliin systemshulam
 
5. digital electronics
5. digital electronics5. digital electronics
5. digital electronicsBadarch Zorig
 
Тоон электроник /монгол/
Тоон электроник /монгол/Тоон электроник /монгол/
Тоон электроник /монгол/Batnyam Maidarjav
 
IT201-лекц1.pptx
IT201-лекц1.pptxIT201-лекц1.pptx
IT201-лекц1.pptxOkoDeegii1
 
Amarmend bd1
Amarmend bd1Amarmend bd1
Amarmend bd1BPurev
 
Lab9 it101
Lab9 it101Lab9 it101
Lab9 it101BPurev
 

Similar to тооллын систем (20)

тооллын сис 10т 2т
тооллын сис 10т 2ттооллын сис 10т 2т
тооллын сис 10т 2т
 
тооллын сис 10т 2т
тооллын сис 10т 2ттооллын сис 10т 2т
тооллын сис 10т 2т
 
тооллын сис 10т 2т
тооллын сис 10т 2ттооллын сис 10т 2т
тооллын сис 10т 2т
 
IT101 LAB NOM
IT101 LAB NOMIT101 LAB NOM
IT101 LAB NOM
 
Lab 1
Lab 1Lab 1
Lab 1
 
U.IT101 Lab1
U.IT101 Lab1U.IT101 Lab1
U.IT101 Lab1
 
Lab3it101uzheer
Lab3it101uzheerLab3it101uzheer
Lab3it101uzheer
 
Tseku 8
Tseku 8Tseku 8
Tseku 8
 
8 r angi no2 bairlalt bus toolliin system
8 r angi no2 bairlalt bus toolliin system8 r angi no2 bairlalt bus toolliin system
8 r angi no2 bairlalt bus toolliin system
 
8 r angi no2 bairlalt bus toolliin system
8 r angi no2 bairlalt bus toolliin system8 r angi no2 bairlalt bus toolliin system
8 r angi no2 bairlalt bus toolliin system
 
5. digital electronics
5. digital electronics5. digital electronics
5. digital electronics
 
Тоон электроник /монгол/
Тоон электроник /монгол/Тоон электроник /монгол/
Тоон электроник /монгол/
 
Лекц №4
Лекц №4Лекц №4
Лекц №4
 
IT201-лекц1.pptx
IT201-лекц1.pptxIT201-лекц1.pptx
IT201-лекц1.pptx
 
Lecture 3
Lecture 3Lecture 3
Lecture 3
 
Amarmend bd1
Amarmend bd1Amarmend bd1
Amarmend bd1
 
Lab9 it101
Lab9 it101Lab9 it101
Lab9 it101
 
Лекц 4 (Тооллын Систем)
Лекц 4 (Тооллын Систем)Лекц 4 (Тооллын Систем)
Лекц 4 (Тооллын Систем)
 
It101-1
It101-1It101-1
It101-1
 
1
11
1
 

More from Munkhuu Buyanaa (20)

мэдээлэл
мэдээлэлмэдээлэл
мэдээлэл
 
Word lesson
Word lessonWord lesson
Word lesson
 
Word template
Word templateWord template
Word template
 
Teh hangamj 8
Teh hangamj 8Teh hangamj 8
Teh hangamj 8
 
Software
SoftwareSoftware
Software
 
Salaalsan algortmi
Salaalsan algortmiSalaalsan algortmi
Salaalsan algortmi
 
Salaalsan algoritm
Salaalsan algoritmSalaalsan algoritm
Salaalsan algoritm
 
Picture clip art
Picture clip artPicture clip art
Picture clip art
 
Paint prog dadlaga
Paint prog dadlagaPaint prog dadlaga
Paint prog dadlaga
 
Ms excel
Ms excelMs excel
Ms excel
 
Microsoft excel
Microsoft excelMicrosoft excel
Microsoft excel
 
Komp vndes
Komp vndesKomp vndes
Komp vndes
 
техник хангамж
техник хангамжтехник хангамж
техник хангамж
 
Html hel
Html helHtml hel
Html hel
 
Hardware 1
Hardware 1Hardware 1
Hardware 1
 
Hardware
HardwareHardware
Hardware
 
Excel test tsootsoolol
Excel test tsootsoololExcel test tsootsoolol
Excel test tsootsoolol
 
Dadlaga word shapes
Dadlaga   word shapesDadlaga   word shapes
Dadlaga word shapes
 
Algortmin parametrt dawtalt hicheel
Algortmin parametrt dawtalt  hicheelAlgortmin parametrt dawtalt  hicheel
Algortmin parametrt dawtalt hicheel
 
Algortmin dawtalt
Algortmin dawtaltAlgortmin dawtalt
Algortmin dawtalt
 

тооллын систем

  • 1. Next
  • 2. 2т, 10т-ын тооллын системийн тухай ойлголттой болох. Мөн хооронд нь шилжүүлж сурах back next
  • 3. 2т,10т-ын тооллын системыг таниж мэдэх 2т-оос 10т, 10т-аас 2т-ын тооллын систем рүү шилжүүлж үзэх 2т-оос 10-т, 10т-аас 2т-ын тооллын систем рүү шилжүүлэх чадвартай болох Сурсан зүйлээ хичээлдээ болон амьдрал ахуйдаа бүрэн хэрэглэж сурах back next
  • 4. . Мэдээлэлийг ерөнхийд нь Click to edit Master text styles Third level "Аливаа амьд организмын Fourth level дотоод болон гадаад орчноосоо Fifth level мэдэрч, хүлээн авч буй бүх дохио юм." гэж тодорхойлж болно. Гэвч компьютерт бүх мэдээлэл нь тоогоор дүрслэгддэг байна. Тоог дүрсэлж бичих болон үйлдэл хийж боловсруулах дүрмүүдийн нэгдлийг тооллын систем гэж нэрлэдэг. Тооллын систем нь компьютер, програмчлалд хэрэглэгддэг back next
  • 5. Зөвхөн 0,1 гэсэн 2 ширхэг цифр ашигладаг 2 суурьтай тооллын системийг 2-тын тооллын систем гэнэ. / Binary / Хоёртын тооллын системийн тоонууд 0,1,10,11,100,101,110, … гэх мэтээр бичигддэг. Жнь: 101В back next
  • 6. Хүмүүс 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 гэсэн 10 ширхэг цифрийн тусламжтайгаар аливаа тоог бичиж үйлдэл хийдэг. Энэ системийг 10т-ын тооллын систем гэнэ. (Decimal) Жнь: 12D back next
  • 7. 2 аргаар шилжүүлж болно. 1-р арга Тооны 2т-ын бичлэгт байгаа нэгүүдэд харгалзах 2-ын зэргүүдийг (төгсгөлөөс нь эхэлж бичнэ) бичиж 10т-ын системд нэмнэ. 256+128+64+32+16+8+4+2+1 Жнь: 1011В= 8+2+1=11D back next
  • 8. 2т-оос 10т-ын тооллын систем рүү шилжүүлэх 2-р арга Тухайн өгөгдсөн 2т-ын тооны эхний цифрээс эхлэн тухайн цифрийг түүний ард хэдэн орон байгаа, тийм удаа 2-ыг зэрэг дэвшүүлэн үржүүлж нэмнэ. Жишээ нь: 010110B = 0*2^5 + 1*2^4 + 1*2^3 + 0*2^2 + 1*2^1 + 1*2^0 = 64 + 16 + 8 + 2 + 1 = 91D болж байна. back next
  • 9. 2 аргаар шилжүүлж болно. 1-р арга Тухайн тоогоо 2-д хуваагаад бүхэл хэсгийг нь авч цааш хуваана. бутархай тоо бол 1 бүхэл тоо бол 0 гэж бичнэ. Жнь: 35:2=17.5=1 17:2=8.5=1 8:2=4=0 4:2=2=0 2:2=1=0 1:2=0.5=1 төгсгөлөөс нь эхэлж бичнэ. 100011В болж байна. back next
  • 10. 10т-ын тооллын системээс 2т-руу шилжүүлэх 2-р арга Mөн тухайн өгөгдсөн тоог 2-т хуваана 35D=100011B back next
  • 11. 2т-оос 10т-руу шилжүүлнэ үү 1011B, 100B,1111B, 100001B, 10101B 10т-аас 2т-руу шилжүүлнэ үү 8D, 12D, 25D, 48D, 65D back next
  • 12. 2т-оос 10т-руу шилжүүлэх 10 жишээ 10т-аас 2т-руу шилжүүлэх 10 жишээ хийж ирнэ. back next