SlideShare a Scribd company logo
ՎԻՐՈՒՍՆԵՐ
ՎԻՐՈՒՍՆԵՐԻ
             ՀԱՅՏՆԱԲԵՐՈՒՄԸ
Վիրուսների հայտնաբերումը մեծ հեղաշրջում էր
կենսաբանության մեջ: Վիրուսները մարդու, կենդանիների և
բույսերի վարակիչ հիվանդությունների մանրագույն
հարուցիչներ են: Հին ժամանակներից հայտնի են
կատաղությունը, ծաղիկը, գրիպը, կարմրուկը, դեղին տենդը
և այլ հիվանդություններ, որոնցից միլիոնավոր մարդիկ էին
մահանում, իսկ հիվանդահարույց մանրէները հայտնաբերել
չէր հաջողվում: Միայն 1892 թ-ին ռուս գիտնական Դ.Ի.
Իվանովսկին հայտնաբերեց բակտերային զտիչից անցնող
ախտածին այդ տարրը, որը հետագայում անվանեցին
լատիներեն «վիրուս» (թույն) բառով:
ՎԻՐՈՒՍՆԵՐԻ
           ՀԱՅՏՆԱԲԵՐՈՒՄԸ
Վիրուսն առանձին հաջողվել է տեսնել էլեկտրոնային
մանրադիտակով, և պարզվել է, որ ամենապարզ վիրուսը
գալարաձև ոլորված, թաղանթապատ մեծ մոլեկուլ է, որին
բնորոշ է գոյության 2 ձև՝ արտաբջջային (հանգստացող) և
ներբջջային (բազմացող կամ վեգետատիվ):Վիրուսների
չափերը տատանվում են 15–300 նանոմետրի (նանոմետրը
միլիմետրի միլիոներորդ մասն է) սահմաններում: Ըստ
քիմիական բաղադրության՝ տարբերում են պարզ և բարդ
վիրուսներ: Պարզ վիրուսները կազմված են
սպիտակուցներից և նուկլեինաթթուներից, բարդ
վիրուսները պարունակում են նաև
ածխաջրեր, ճարպեր, որոշ վիրուսներ՝ նաև ֆերմենտներ:
ԹՌՉՆԱԳՐԻՊԻ ՀԱՐՈՒՑԻՉ
      ՎԻՐՈՒՍ
ՎԻՐՈՒՍՆԵՐԻ ԲԱԶՄԱՑՈՒՄԸ
Ընկնելով օրգանիզմ՝ վիրուսները կպչում են իրենց
նկատմամբ զգայուն բջիջներին և հանգստացող ձևից անցնում
բազմացողի: Վիրուսի գալարն անմիջապես դեն է նետում իր
թաղանթը, արագորեն թափանցում բջջի մեջ, և տեղի է
ունենում զարմանահրաշ մի երևույթ` առաջանում են վիրուսի
նոր մոլեկուլներ՝ տիրոջ բջիջն արտադրում է վիրուսային
մասնիկների պատճեններ: Նոր վիրուսները դուրս են գալիս
բջջի մակերևույթ և թափանցում հարևան բջիջների մեջ ու
ախտահարում դրանք: Կենդանի բջջից դուրս վիրուսների
կենսագործունեությունը դադարում է: Վիրուսները, մյուս
կենդանի օրգանիզմների նման, օժտված են
ժառանգականությամբ: Նրանք կարող են փոփոխվել և
հարմարվել շրջակա միջավայրի պայմաններին: Վիրուսների
հարուցած հիվանդությունները հեշտությամբ փոխանցվում են
հիվանդներից առողջներին և արագ տարածվում:
ՎԻՐՈՒՍՆԵՐԻ
       ՆՇԱՆԱԿՈՒԹՅՈՒՆԸ
Երկար ժամանակ ենթադրվում էր, որ վիրուսներն
առաջացնում են միայն սուր զանգվածային
հիվանդություններ: Այժմ ապացուցված է, որ
նրանք նաև տարբեր քրոնիկական
հիվանդությունների (նույնիսկ՝ տարիներ տևող)
առաջացման պատճառ են: Հայտնաբերվեցին
վիրուսների նաև դրական շատ
հատկություններ, որոնց շնորհիվ XX դարի 2-րդ
կեսին վիրուսները դարձան գենետիկական
ճարտարագիտության հիմնական օբյեկտները:
1967թ-ին դրանք առաջին անգամ
արհեստականորեն սինթեզել են Ա. Քորենբերգը և
Մ. Կուլյանը (ԱՄՆ):
ՄԱՐՏԻՐՈՍՅԱՆ ՔՆԱՐԻԿ 10-4 ԴԱՍԱՐԱՆ




                    http://hy.wikipedia.org
                    http://www.encyclopedia.a
                    m
                    http://www.google.am

More Related Content

What's hot

կյանքի ոչ բջջային ձևեր՝ վիրուսներ
կյանքի ոչ բջջային ձևեր՝ վիրուսներկյանքի ոչ բջջային ձևեր՝ վիրուսներ
կյանքի ոչ բջջային ձևեր՝ վիրուսներ
Aslanian ZHora
 
վիրուսներ
վիրուսներվիրուսներ
վիրուսներ
GayushGayushik2002
 
Մակրոէվոլյուցիա
ՄակրոէվոլյուցիաՄակրոէվոլյուցիա
Մակրոէվոլյուցիա
tatevikaleks-yan
 
Բակտերիաների և Սնկերի մասին
Բակտերիաների և Սնկերի մասինԲակտերիաների և Սնկերի մասին
Բակտերիաների և Սնկերի մասին
Ann Isakhanyan
 
բակտերիաների կառուցվածքը
բակտերիաների կառուցվածքըբակտերիաների կառուցվածքը
բակտերիաների կառուցվածքը
Lilit Sahakyan
 
օդակաթիլային ճանապարհով փոխանցվող վարակներ
օդակաթիլային ճանապարհով  փոխանցվող վարակներօդակաթիլային ճանապարհով  փոխանցվող վարակներ
օդակաթիլային ճանապարհով փոխանցվող վարակներganyan
 
Բակտերիաներ
ԲակտերիաներԲակտերիաներ
Բակտերիաներ
Victoria Mikail
 

What's hot (8)

կյանքի ոչ բջջային ձևեր՝ վիրուսներ
կյանքի ոչ բջջային ձևեր՝ վիրուսներկյանքի ոչ բջջային ձևեր՝ վիրուսներ
կյանքի ոչ բջջային ձևեր՝ վիրուսներ
 
վիրուսներ
վիրուսներվիրուսներ
վիրուսներ
 
Մակրոէվոլյուցիա
ՄակրոէվոլյուցիաՄակրոէվոլյուցիա
Մակրոէվոլյուցիա
 
Բակտերիաների և Սնկերի մասին
Բակտերիաների և Սնկերի մասինԲակտերիաների և Սնկերի մասին
Բակտերիաների և Սնկերի մասին
 
բակտերիաների կառուցվածքը
բակտերիաների կառուցվածքըբակտերիաների կառուցվածքը
բակտերիաների կառուցվածքը
 
բակտերիա
բակտերիաբակտերիա
բակտերիա
 
օդակաթիլային ճանապարհով փոխանցվող վարակներ
օդակաթիլային ճանապարհով  փոխանցվող վարակներօդակաթիլային ճանապարհով  փոխանցվող վարակներ
օդակաթիլային ճանապարհով փոխանցվող վարակներ
 
Բակտերիաներ
ԲակտերիաներԲակտերիաներ
Բակտերիաներ
 

Viewers also liked

Relatorio sobre placas de táxis
Relatorio sobre placas de táxisRelatorio sobre placas de táxis
Relatorio sobre placas de táxis
Tudo Sobre Floripa
 
իմ սիրած բանաստեղծը
իմ սիրած բանաստեղծըիմ սիրած բանաստեղծը
իմ սիրած բանաստեղծըHranush Yesayan
 
Nor tari
Nor tariNor tari
Nor tariSona8
 
мэндбаяр гимнастик5р анги
 мэндбаяр гимнастик5р анги мэндбаяр гимнастик5р анги
мэндбаяр гимнастик5р ангиmendbayr79
 
Ax, espes el
Ax, espes elAx, espes el
Ax, espes el
lusine barseghyan
 
Ընթերցարան,Արթուր
Ընթերցարան,ԱրթուրԸնթերցարան,Արթուր
Ընթերցարան,ԱրթուրMeri Grigoryan
 
Знак четырёх
Знак четырёхЗнак четырёх
Знак четырёхEduardHakobyan
 
A beleza do amor 2
A beleza do amor 2A beleza do amor 2
A beleza do amor 2
Mensagens Virtuais
 
Arman hist140-big history
Arman hist140-big historyArman hist140-big history
Arman hist140-big history
armanpeykan
 
Herramientas de edicion
Herramientas de edicionHerramientas de edicion
Herramientas de edicion
karollkqa
 
գծային ֆունկցիա
գծային ֆունկցիագծային ֆունկցիա
գծային ֆունկցիաham19977991
 
տարվա վերջյան հաշվետվություն
տարվա վերջյան հաշվետվությունտարվա վերջյան հաշվետվություն
տարվա վերջյան հաշվետվություն
Tamushka
 
արգիշտի ա
արգիշտի աարգիշտի ա
արգիշտի աham19977991
 
__________ ___________ _______ _____
  __________ ___________ _______ _____  __________ ___________ _______ _____
__________ ___________ _______ _____Mircea Tivadar
 
Wanted & available
Wanted & availableWanted & available
Wanted & available
Gurgaon Property
 
Արիստոտել
ԱրիստոտելԱրիստոտել
ԱրիստոտելQnarik98
 

Viewers also liked (20)

ջուր
ջուրջուր
ջուր
 
Relatorio sobre placas de táxis
Relatorio sobre placas de táxisRelatorio sobre placas de táxis
Relatorio sobre placas de táxis
 
իմ սիրած բանաստեղծը
իմ սիրած բանաստեղծըիմ սիրած բանաստեղծը
իմ սիրած բանաստեղծը
 
Nor tari
Nor tariNor tari
Nor tari
 
мэндбаяр гимнастик5р анги
 мэндбаяр гимнастик5р анги мэндбаяр гимнастик5р анги
мэндбаяр гимнастик5р анги
 
fdfgfd
fdfgfdfdfgfd
fdfgfd
 
Ax, espes el
Ax, espes elAx, espes el
Ax, espes el
 
Ընթերցարան,Արթուր
Ընթերցարան,ԱրթուրԸնթերցարան,Արթուր
Ընթերցարան,Արթուր
 
Victorina
VictorinaVictorina
Victorina
 
Знак четырёх
Знак четырёхЗнак четырёх
Знак четырёх
 
A beleza do amor 2
A beleza do amor 2A beleza do amor 2
A beleza do amor 2
 
Arman hist140-big history
Arman hist140-big historyArman hist140-big history
Arman hist140-big history
 
Herramientas de edicion
Herramientas de edicionHerramientas de edicion
Herramientas de edicion
 
գծային ֆունկցիա
գծային ֆունկցիագծային ֆունկցիա
գծային ֆունկցիա
 
տարվա վերջյան հաշվետվություն
տարվա վերջյան հաշվետվությունտարվա վերջյան հաշվետվություն
տարվա վերջյան հաշվետվություն
 
արգիշտի ա
արգիշտի աարգիշտի ա
արգիշտի ա
 
__________ ___________ _______ _____
  __________ ___________ _______ _____  __________ ___________ _______ _____
__________ ___________ _______ _____
 
մագնիսներ
մագնիսներմագնիսներ
մագնիսներ
 
Wanted & available
Wanted & availableWanted & available
Wanted & available
 
Արիստոտել
ԱրիստոտելԱրիստոտել
Արիստոտել
 

More from susannachalikyan

english
englishenglish
գոյության կռիվ
գոյության կռիվգոյության կռիվ
գոյության կռիվsusannachalikyan
 
բնական ընտրություն
բնական ընտրությունբնական ընտրություն
բնական ընտրությունsusannachalikyan
 
վճռաբեկ դատարան (անհատական աշխատանք)
վճռաբեկ դատարան (անհատական աշխատանք)վճռաբեկ դատարան (անհատական աշխատանք)
վճռաբեկ դատարան (անհատական աշխատանք)susannachalikyan
 
Մոլեկուլային-կինետիկ տեսություն
Մոլեկուլային-կինետիկ տեսություն Մոլեկուլային-կինետիկ տեսություն
Մոլեկուլային-կինետիկ տեսություն susannachalikyan
 
անտոնիս վան դեյք
անտոնիս վան դեյք անտոնիս վան դեյք
անտոնիս վան դեյք susannachalikyan
 
ածուխ. նավթ. գազ
ածուխ. նավթ. գազածուխ. նավթ. գազ
ածուխ. նավթ. գազ
susannachalikyan
 

More from susannachalikyan (20)

եղիշե չարենց
եղիշե չարենցեղիշե չարենց
եղիշե չարենց
 
english
englishenglish
english
 
երվանդ քոչար
երվանդ քոչարերվանդ քոչար
երվանդ քոչար
 
Global
GlobalGlobal
Global
 
գոյության կռիվ
գոյության կռիվգոյության կռիվ
գոյության կռիվ
 
Գալակտոզեմիա
ԳալակտոզեմիաԳալակտոզեմիա
Գալակտոզեմիա
 
Գալակտոզեմիա
Գալակտոզեմիա Գալակտոզեմիա
Գալակտոզեմիա
 
բնական ընտրություն
բնական ընտրությունբնական ընտրություն
բնական ընտրություն
 
վճռաբեկ դատարան (անհատական աշխատանք)
վճռաբեկ դատարան (անհատական աշխատանք)վճռաբեկ դատարան (անհատական աշխատանք)
վճռաբեկ դատարան (անհատական աշխատանք)
 
Հեմոֆիլիա...
Հեմոֆիլիա...Հեմոֆիլիա...
Հեմոֆիլիա...
 
Մոլեկուլային-կինետիկ տեսություն
Մոլեկուլային-կինետիկ տեսություն Մոլեկուլային-կինետիկ տեսություն
Մոլեկուլային-կինետիկ տեսություն
 
Կարավաջո
Կարավաջո Կարավաջո
Կարավաջո
 
անտոնիս վան դեյք
անտոնիս վան դեյք անտոնիս վան դեյք
անտոնիս վան դեյք
 
տոնավաճառներ
տոնավաճառներտոնավաճառներ
տոնավաճառներ
 
միտոզ
միտոզմիտոզ
միտոզ
 
ամն դոլար
ամն դոլարամն դոլար
ամն դոլար
 
սրտի արատ
սրտի արատսրտի արատ
սրտի արատ
 
Ekologia
EkologiaEkologia
Ekologia
 
ածուխ. նավթ. գազ
ածուխ. նավթ. գազածուխ. նավթ. գազ
ածուխ. նավթ. գազ
 
մշակույթ
մշակույթմշակույթ
մշակույթ
 

Վիրուսներ

  • 2. ՎԻՐՈՒՍՆԵՐԻ ՀԱՅՏՆԱԲԵՐՈՒՄԸ Վիրուսների հայտնաբերումը մեծ հեղաշրջում էր կենսաբանության մեջ: Վիրուսները մարդու, կենդանիների և բույսերի վարակիչ հիվանդությունների մանրագույն հարուցիչներ են: Հին ժամանակներից հայտնի են կատաղությունը, ծաղիկը, գրիպը, կարմրուկը, դեղին տենդը և այլ հիվանդություններ, որոնցից միլիոնավոր մարդիկ էին մահանում, իսկ հիվանդահարույց մանրէները հայտնաբերել չէր հաջողվում: Միայն 1892 թ-ին ռուս գիտնական Դ.Ի. Իվանովսկին հայտնաբերեց բակտերային զտիչից անցնող ախտածին այդ տարրը, որը հետագայում անվանեցին լատիներեն «վիրուս» (թույն) բառով:
  • 3. ՎԻՐՈՒՍՆԵՐԻ ՀԱՅՏՆԱԲԵՐՈՒՄԸ Վիրուսն առանձին հաջողվել է տեսնել էլեկտրոնային մանրադիտակով, և պարզվել է, որ ամենապարզ վիրուսը գալարաձև ոլորված, թաղանթապատ մեծ մոլեկուլ է, որին բնորոշ է գոյության 2 ձև՝ արտաբջջային (հանգստացող) և ներբջջային (բազմացող կամ վեգետատիվ):Վիրուսների չափերը տատանվում են 15–300 նանոմետրի (նանոմետրը միլիմետրի միլիոներորդ մասն է) սահմաններում: Ըստ քիմիական բաղադրության՝ տարբերում են պարզ և բարդ վիրուսներ: Պարզ վիրուսները կազմված են սպիտակուցներից և նուկլեինաթթուներից, բարդ վիրուսները պարունակում են նաև ածխաջրեր, ճարպեր, որոշ վիրուսներ՝ նաև ֆերմենտներ:
  • 5. ՎԻՐՈՒՍՆԵՐԻ ԲԱԶՄԱՑՈՒՄԸ Ընկնելով օրգանիզմ՝ վիրուսները կպչում են իրենց նկատմամբ զգայուն բջիջներին և հանգստացող ձևից անցնում բազմացողի: Վիրուսի գալարն անմիջապես դեն է նետում իր թաղանթը, արագորեն թափանցում բջջի մեջ, և տեղի է ունենում զարմանահրաշ մի երևույթ` առաջանում են վիրուսի նոր մոլեկուլներ՝ տիրոջ բջիջն արտադրում է վիրուսային մասնիկների պատճեններ: Նոր վիրուսները դուրս են գալիս բջջի մակերևույթ և թափանցում հարևան բջիջների մեջ ու ախտահարում դրանք: Կենդանի բջջից դուրս վիրուսների կենսագործունեությունը դադարում է: Վիրուսները, մյուս կենդանի օրգանիզմների նման, օժտված են ժառանգականությամբ: Նրանք կարող են փոփոխվել և հարմարվել շրջակա միջավայրի պայմաններին: Վիրուսների հարուցած հիվանդությունները հեշտությամբ փոխանցվում են հիվանդներից առողջներին և արագ տարածվում:
  • 6. ՎԻՐՈՒՍՆԵՐԻ ՆՇԱՆԱԿՈՒԹՅՈՒՆԸ Երկար ժամանակ ենթադրվում էր, որ վիրուսներն առաջացնում են միայն սուր զանգվածային հիվանդություններ: Այժմ ապացուցված է, որ նրանք նաև տարբեր քրոնիկական հիվանդությունների (նույնիսկ՝ տարիներ տևող) առաջացման պատճառ են: Հայտնաբերվեցին վիրուսների նաև դրական շատ հատկություններ, որոնց շնորհիվ XX դարի 2-րդ կեսին վիրուսները դարձան գենետիկական ճարտարագիտության հիմնական օբյեկտները: 1967թ-ին դրանք առաջին անգամ արհեստականորեն սինթեզել են Ա. Քորենբերգը և Մ. Կուլյանը (ԱՄՆ):
  • 7. ՄԱՐՏԻՐՈՍՅԱՆ ՔՆԱՐԻԿ 10-4 ԴԱՍԱՐԱՆ http://hy.wikipedia.org http://www.encyclopedia.a m http://www.google.am