SlideShare a Scribd company logo
Վիրուսներ
Գայանե Օհանյան
 Վիրուսը ոչ բջջային կառուցվածք
ունեցող հարուցիչ է, որը բազմանում է միայն
կենդանի բջիջների ներսում։ Վիրուսները
վարակում են կյանքի բոլոր բջջային
ձևերը՝ կենդանիներից ու բույսերից մինչև
բակտերիաներ և արքեաներ։ Վիրուսներն
առաջին անգամ նկարագրվել են 1892
թվականին Դմիտրի Իվանովսկու կողմից
որպես՝ ծխախոտի բույսերը վարակող ոչ
բջջային ախտածիններ։
 Վիրուսները բաղկացած են երկու կամ երեք
մասերից՝
 բոլոր վիրուսներն ունեն գենետիկական
նյութ՝ ԴՆԹ կամ ՌՆԹ։ Սրանք երկար
մոլեկուլներ են, որոնք կրում են
գենետիկական տեղեկատվությունը,
 բոլոր վիրուսներն ունեն սպիտակուցե
կապսիդ, որը պաշտպանում է գեները,
 որոշ վիրուսներ ունեն նաև
լիպիդային պատյան, որը շրջապատում է
կապսիդը բջջից դուրս գտնվելու ժամանակ
 Վիրուսների ծագումն ամբողջությամբ պարզ չէ։
Հնարավոր է՝ նրանց մի մասը ծագել է
բակտերիաներից։ Վիրուսները խաղում են
կարևոր դեր գեների հորիզոնական
տեղափոխման մեջ՝ սրանով նպաստելով
գենետիկական բազմազանությանը։ Որոշ
գիտնականներ վիրուսները համարում են
կենդանի ձևեր, քանի որ վերջիններս կրում են
գենետիկական նյութ: Վիրուսները տարածվում են
բազմաթիվ ճանապարհներով, փոխանցվում են
բույսից բույս բուսահյութով , փոխանցվում են
արնախում միջատների միջոցով։
Վիրուսաբանությունը
Հայաստանում
 Հայաստանում վիրուսներն ուսումնասիրող
գիտական կառույցներն երկուսն են: Մարդու և
կենդանիների բջջային կուլտուրանների
ուսումնասիրություններով բացահայտվել են
կայուն բջիջների առաջացման ժամանակ
վիրուսների ընտրողական ազդեցության
մեխանիզմները։ Վիրուսներն առաջացնում
են ապոպտոզ և կարող են ձևափոխել
բջիջները՝ առաջացնելով դիպլոիդ
պոպուլացիաներ:

More Related Content

What's hot

Բակտերիաների և Սնկերի մասին
Բակտերիաների և Սնկերի մասինԲակտերիաների և Սնկերի մասին
Բակտերիաների և Սնկերի մասին
Ann Isakhanyan
 
Բակտերիաներ
ԲակտերիաներԲակտերիաներ
Բակտերիաներ
Victoria Mikail
 
հաճախ հիվանդացող երեխաներ
հաճախ հիվանդացող երեխաներհաճախ հիվանդացող երեխաներ
հաճախ հիվանդացող երեխաներ
Tsovinar Poghosyan
 

What's hot (6)

Վիրուսներ
ՎիրուսներՎիրուսներ
Վիրուսներ
 
բակտերիա
բակտերիաբակտերիա
բակտերիա
 
Բակտերիաների և Սնկերի մասին
Բակտերիաների և Սնկերի մասինԲակտերիաների և Սնկերի մասին
Բակտերիաների և Սնկերի մասին
 
վիրուսներ
վիրուսներվիրուսներ
վիրուսներ
 
Բակտերիաներ
ԲակտերիաներԲակտերիաներ
Բակտերիաներ
 
հաճախ հիվանդացող երեխաներ
հաճախ հիվանդացող երեխաներհաճախ հիվանդացող երեխաներ
հաճախ հիվանդացող երեխաներ
 

Viewers also liked

Omni-channel in Action
Omni-channel in ActionOmni-channel in Action
Omni-channel in Action
GS1 Hong Kong
 
Hong Kong
Hong KongHong Kong
Hong Kong
F. Ovies
 
MidoNet Vision & Roadmap
MidoNet Vision & RoadmapMidoNet Vision & Roadmap
MidoNet Vision & Roadmap
MidoNet
 
Rheumatoid Arthritis in a nutshell
Rheumatoid Arthritis in a nutshellRheumatoid Arthritis in a nutshell
Rheumatoid Arthritis in a nutshell
samthamby79
 
El cedro del líbano
El cedro del líbanoEl cedro del líbano
El cedro del líbano
jrtorresb
 
Our Journey to OpenStack with MidoNet
Our Journey to OpenStack with MidoNetOur Journey to OpenStack with MidoNet
Our Journey to OpenStack with MidoNet
MidoNet
 
Aerodynamic drag of passenger cars
Aerodynamic drag of passenger carsAerodynamic drag of passenger cars
Aerodynamic drag of passenger cars
Lava Kiran
 
Systematic Digital Forensic Investigation Model
Systematic Digital Forensic Investigation ModelSystematic Digital Forensic Investigation Model
Systematic Digital Forensic Investigation Model
CSCJournals
 
C Tap Copper Connectors & Crimps - Bright Surface Finish
C Tap Copper Connectors & Crimps - Bright Surface Finish C Tap Copper Connectors & Crimps - Bright Surface Finish
C Tap Copper Connectors & Crimps - Bright Surface Finish
Thorne & Derrick International
 
Cuál es el origen del nombre de chile
Cuál es el origen del nombre de chileCuál es el origen del nombre de chile
Cuál es el origen del nombre de chile
jrtorresb
 
մեյոզ
մեյոզմեյոզ
մեյոզ
GayushGayushik2002
 
Energising Cybersecurity with Biometrics & Digital Forensics
Energising Cybersecurity with Biometrics & Digital ForensicsEnergising Cybersecurity with Biometrics & Digital Forensics
Energising Cybersecurity with Biometrics & Digital Forensics
Dr David Probert
 
Gonorrhoea in a nutshell
Gonorrhoea in a nutshellGonorrhoea in a nutshell
Gonorrhoea in a nutshell
samthamby79
 
Drug distribution i_
Drug distribution i_Drug distribution i_
Drug distribution i_
Dr.Rajendra Panda
 
( Big ) Data Management - Data Mining and Machine Learning - Global concepts ...
( Big ) Data Management - Data Mining and Machine Learning - Global concepts ...( Big ) Data Management - Data Mining and Machine Learning - Global concepts ...
( Big ) Data Management - Data Mining and Machine Learning - Global concepts ...
Nicolas Sarramagna
 

Viewers also liked (15)

Omni-channel in Action
Omni-channel in ActionOmni-channel in Action
Omni-channel in Action
 
Hong Kong
Hong KongHong Kong
Hong Kong
 
MidoNet Vision & Roadmap
MidoNet Vision & RoadmapMidoNet Vision & Roadmap
MidoNet Vision & Roadmap
 
Rheumatoid Arthritis in a nutshell
Rheumatoid Arthritis in a nutshellRheumatoid Arthritis in a nutshell
Rheumatoid Arthritis in a nutshell
 
El cedro del líbano
El cedro del líbanoEl cedro del líbano
El cedro del líbano
 
Our Journey to OpenStack with MidoNet
Our Journey to OpenStack with MidoNetOur Journey to OpenStack with MidoNet
Our Journey to OpenStack with MidoNet
 
Aerodynamic drag of passenger cars
Aerodynamic drag of passenger carsAerodynamic drag of passenger cars
Aerodynamic drag of passenger cars
 
Systematic Digital Forensic Investigation Model
Systematic Digital Forensic Investigation ModelSystematic Digital Forensic Investigation Model
Systematic Digital Forensic Investigation Model
 
C Tap Copper Connectors & Crimps - Bright Surface Finish
C Tap Copper Connectors & Crimps - Bright Surface Finish C Tap Copper Connectors & Crimps - Bright Surface Finish
C Tap Copper Connectors & Crimps - Bright Surface Finish
 
Cuál es el origen del nombre de chile
Cuál es el origen del nombre de chileCuál es el origen del nombre de chile
Cuál es el origen del nombre de chile
 
մեյոզ
մեյոզմեյոզ
մեյոզ
 
Energising Cybersecurity with Biometrics & Digital Forensics
Energising Cybersecurity with Biometrics & Digital ForensicsEnergising Cybersecurity with Biometrics & Digital Forensics
Energising Cybersecurity with Biometrics & Digital Forensics
 
Gonorrhoea in a nutshell
Gonorrhoea in a nutshellGonorrhoea in a nutshell
Gonorrhoea in a nutshell
 
Drug distribution i_
Drug distribution i_Drug distribution i_
Drug distribution i_
 
( Big ) Data Management - Data Mining and Machine Learning - Global concepts ...
( Big ) Data Management - Data Mining and Machine Learning - Global concepts ...( Big ) Data Management - Data Mining and Machine Learning - Global concepts ...
( Big ) Data Management - Data Mining and Machine Learning - Global concepts ...
 

More from GayushGayushik2002

Christmas wishes
Christmas wishesChristmas wishes
Christmas wishes
GayushGayushik2002
 
հոսանքի մագնիսական դաշտը
հոսանքի մագնիսական դաշտըհոսանքի մագնիսական դաշտը
հոսանքի մագնիսական դաշտը
GayushGayushik2002
 
Cellphones
CellphonesCellphones
Cellphones
GayushGayushik2002
 
գոյության կռիվ
գոյության կռիվգոյության կռիվ
գոյության կռիվ
GayushGayushik2002
 
կենսոլորտ
կենսոլորտ կենսոլորտ
կենսոլորտ
GayushGayushik2002
 
սիմբիոզ
սիմբիոզսիմբիոզ
սիմբիոզ
GayushGayushik2002
 
կայծակ, շանթարգել
կայծակ, շանթարգելկայծակ, շանթարգել
կայծակ, շանթարգել
GayushGayushik2002
 
էլեկտրական հոսանքի աշխատանքը և հզորությունը
էլեկտրական հոսանքի աշխատանքը և հզորությունըէլեկտրական հոսանքի աշխատանքը և հզորությունը
էլեկտրական հոսանքի աշխատանքը և հզորությունը
GayushGayushik2002
 
Body language
Body languageBody language
Body language
GayushGayushik2002
 
Interesting facts about colour
Interesting facts about colourInteresting facts about colour
Interesting facts about colour
GayushGayushik2002
 
Հարկադրական տատանումներ
Հարկադրական տատանումներՀարկադրական տատանումներ
Հարկադրական տատանումներ
GayushGayushik2002
 
մարսողական համակարգ
մարսողական համակարգմարսողական համակարգ
մարսողական համակարգ
GayushGayushik2002
 
մարսողական համակարգ
մարսողական համակարգմարսողական համակարգ
մարսողական համակարգ
GayushGayushik2002
 
ենթաստամոքսային գեղձ
ենթաստամոքսային գեղձենթաստամոքսային գեղձ
ենթաստամոքսային գեղձ
GayushGayushik2002
 
Օզոն
ՕզոնՕզոն
Օզոն
ՕզոնՕզոն
Vocabulary on internet games
Vocabulary on internet gamesVocabulary on internet games
Vocabulary on internet games
GayushGayushik2002
 
Vocabulary on internet games
Vocabulary on internet gamesVocabulary on internet games
Vocabulary on internet games
GayushGayushik2002
 
հետաքրքիր է իմանալ
հետաքրքիր է իմանալհետաքրքիր է իմանալ
հետաքրքիր է իմանալ
GayushGayushik2002
 
Մխիթար Սեբաստացու գործունեությունը
Մխիթար Սեբաստացու գործունեությունըՄխիթար Սեբաստացու գործունեությունը
Մխիթար Սեբաստացու գործունեությունը
GayushGayushik2002
 

More from GayushGayushik2002 (20)

Christmas wishes
Christmas wishesChristmas wishes
Christmas wishes
 
հոսանքի մագնիսական դաշտը
հոսանքի մագնիսական դաշտըհոսանքի մագնիսական դաշտը
հոսանքի մագնիսական դաշտը
 
Cellphones
CellphonesCellphones
Cellphones
 
գոյության կռիվ
գոյության կռիվգոյության կռիվ
գոյության կռիվ
 
կենսոլորտ
կենսոլորտ կենսոլորտ
կենսոլորտ
 
սիմբիոզ
սիմբիոզսիմբիոզ
սիմբիոզ
 
կայծակ, շանթարգել
կայծակ, շանթարգելկայծակ, շանթարգել
կայծակ, շանթարգել
 
էլեկտրական հոսանքի աշխատանքը և հզորությունը
էլեկտրական հոսանքի աշխատանքը և հզորությունըէլեկտրական հոսանքի աշխատանքը և հզորությունը
էլեկտրական հոսանքի աշխատանքը և հզորությունը
 
Body language
Body languageBody language
Body language
 
Interesting facts about colour
Interesting facts about colourInteresting facts about colour
Interesting facts about colour
 
Հարկադրական տատանումներ
Հարկադրական տատանումներՀարկադրական տատանումներ
Հարկադրական տատանումներ
 
մարսողական համակարգ
մարսողական համակարգմարսողական համակարգ
մարսողական համակարգ
 
մարսողական համակարգ
մարսողական համակարգմարսողական համակարգ
մարսողական համակարգ
 
ենթաստամոքսային գեղձ
ենթաստամոքսային գեղձենթաստամոքսային գեղձ
ենթաստամոքսային գեղձ
 
Օզոն
ՕզոնՕզոն
Օզոն
 
Օզոն
ՕզոնՕզոն
Օզոն
 
Vocabulary on internet games
Vocabulary on internet gamesVocabulary on internet games
Vocabulary on internet games
 
Vocabulary on internet games
Vocabulary on internet gamesVocabulary on internet games
Vocabulary on internet games
 
հետաքրքիր է իմանալ
հետաքրքիր է իմանալհետաքրքիր է իմանալ
հետաքրքիր է իմանալ
 
Մխիթար Սեբաստացու գործունեությունը
Մխիթար Սեբաստացու գործունեությունըՄխիթար Սեբաստացու գործունեությունը
Մխիթար Սեբաստացու գործունեությունը
 

Recently uploaded

Սմբատ Մանուկյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Սմբատ Մանուկյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptxՍմբատ Մանուկյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Սմբատ Մանուկյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Manushak Abrahamyan
 
Նոեմի Մելքոնյանի 2023-20244 տարեկան ամփոփոմը.pptx
Նոեմի Մելքոնյանի 2023-20244 տարեկան ամփոփոմը.pptxՆոեմի Մելքոնյանի 2023-20244 տարեկան ամփոփոմը.pptx
Նոեմի Մելքոնյանի 2023-20244 տարեկան ամփոփոմը.pptx
Manushak Abrahamyan
 
Վիլլիամ Արթհանիան․ Իմ ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Վիլլիամ Արթհանիան․ Իմ ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptxՎիլլիամ Արթհանիան․ Իմ ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Վիլլիամ Արթհանիան․ Իմ ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Manushak Abrahamyan
 
Նարեկ Նշանյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Նարեկ Նշանյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptxՆարեկ Նշանյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Նարեկ Նշանյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Manushak Abrahamyan
 
Աննա Մովսիսյան․ ուսումնական տարվա ամփոփում.pptx
Աննա Մովսիսյան․ ուսումնական տարվա ամփոփում.pptxԱննա Մովսիսյան․ ուսումնական տարվա ամփոփում.pptx
Աննա Մովսիսյան․ ուսումնական տարվա ամփոփում.pptx
Manushak Abrahamyan
 
Լուսե Գալստյանի ուսումնական տարվա ամփոփումըe.pptx
Լուսե Գալստյանի ուսումնական տարվա ամփոփումըe.pptxԼուսե Գալստյանի ուսումնական տարվա ամփոփումըe.pptx
Լուսե Գալստյանի ուսումնական տարվա ամփոփումըe.pptx
Manushak Abrahamyan
 
Մարիա Ստեփանյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Մարիա Ստեփանյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptxՄարիա Ստեփանյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Մարիա Ստեփանյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Manushak Abrahamyan
 
Արտաշես Յուզբաշյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Արտաշես Յուզբաշյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptxԱրտաշես Յուզբաշյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Արտաշես Յուզբաշյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Manushak Abrahamyan
 
Գևորգ Պողոսյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Գևորգ Պողոսյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptxԳևորգ Պողոսյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Գևորգ Պողոսյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Manushak Abrahamyan
 
Իմ տարվա ամփոփումը․ Ռուզաննա Սարգսյան.pptx
Իմ տարվա ամփոփումը․ Ռուզաննա Սարգսյան.pptxԻմ տարվա ամփոփումը․ Ռուզաննա Սարգսյան.pptx
Իմ տարվա ամփոփումը․ Ռուզաննա Սարգսյան.pptx
Manushak Abrahamyan
 
Մարիա Սահակյան․ Իմ ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Մարիա Սահակյան․ Իմ ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptxՄարիա Սահակյան․ Իմ ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Մարիա Սահակյան․ Իմ ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Manushak Abrahamyan
 
Յուրի Ագջոյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Յուրի Ագջոյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptxՅուրի Ագջոյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Յուրի Ագջոյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Manushak Abrahamyan
 

Recently uploaded (12)

Սմբատ Մանուկյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Սմբատ Մանուկյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptxՍմբատ Մանուկյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Սմբատ Մանուկյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
 
Նոեմի Մելքոնյանի 2023-20244 տարեկան ամփոփոմը.pptx
Նոեմի Մելքոնյանի 2023-20244 տարեկան ամփոփոմը.pptxՆոեմի Մելքոնյանի 2023-20244 տարեկան ամփոփոմը.pptx
Նոեմի Մելքոնյանի 2023-20244 տարեկան ամփոփոմը.pptx
 
Վիլլիամ Արթհանիան․ Իմ ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Վիլլիամ Արթհանիան․ Իմ ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptxՎիլլիամ Արթհանիան․ Իմ ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Վիլլիամ Արթհանիան․ Իմ ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
 
Նարեկ Նշանյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Նարեկ Նշանյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptxՆարեկ Նշանյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Նարեկ Նշանյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
 
Աննա Մովսիսյան․ ուսումնական տարվա ամփոփում.pptx
Աննա Մովսիսյան․ ուսումնական տարվա ամփոփում.pptxԱննա Մովսիսյան․ ուսումնական տարվա ամփոփում.pptx
Աննա Մովսիսյան․ ուսումնական տարվա ամփոփում.pptx
 
Լուսե Գալստյանի ուսումնական տարվա ամփոփումըe.pptx
Լուսե Գալստյանի ուսումնական տարվա ամփոփումըe.pptxԼուսե Գալստյանի ուսումնական տարվա ամփոփումըe.pptx
Լուսե Գալստյանի ուսումնական տարվա ամփոփումըe.pptx
 
Մարիա Ստեփանյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Մարիա Ստեփանյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptxՄարիա Ստեփանյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Մարիա Ստեփանյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
 
Արտաշես Յուզբաշյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Արտաշես Յուզբաշյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptxԱրտաշես Յուզբաշյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Արտաշես Յուզբաշյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
 
Գևորգ Պողոսյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Գևորգ Պողոսյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptxԳևորգ Պողոսյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Գևորգ Պողոսյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
 
Իմ տարվա ամփոփումը․ Ռուզաննա Սարգսյան.pptx
Իմ տարվա ամփոփումը․ Ռուզաննա Սարգսյան.pptxԻմ տարվա ամփոփումը․ Ռուզաննա Սարգսյան.pptx
Իմ տարվա ամփոփումը․ Ռուզաննա Սարգսյան.pptx
 
Մարիա Սահակյան․ Իմ ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Մարիա Սահակյան․ Իմ ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptxՄարիա Սահակյան․ Իմ ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Մարիա Սահակյան․ Իմ ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
 
Յուրի Ագջոյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Յուրի Ագջոյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptxՅուրի Ագջոյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
Յուրի Ագջոյանի ուսումնական տարվա ամփոփումը.pptx
 

վիրուսներ

  • 2.  Վիրուսը ոչ բջջային կառուցվածք ունեցող հարուցիչ է, որը բազմանում է միայն կենդանի բջիջների ներսում։ Վիրուսները վարակում են կյանքի բոլոր բջջային ձևերը՝ կենդանիներից ու բույսերից մինչև բակտերիաներ և արքեաներ։ Վիրուսներն առաջին անգամ նկարագրվել են 1892 թվականին Դմիտրի Իվանովսկու կողմից որպես՝ ծխախոտի բույսերը վարակող ոչ բջջային ախտածիններ։
  • 3.  Վիրուսները բաղկացած են երկու կամ երեք մասերից՝  բոլոր վիրուսներն ունեն գենետիկական նյութ՝ ԴՆԹ կամ ՌՆԹ։ Սրանք երկար մոլեկուլներ են, որոնք կրում են գենետիկական տեղեկատվությունը,  բոլոր վիրուսներն ունեն սպիտակուցե կապսիդ, որը պաշտպանում է գեները,  որոշ վիրուսներ ունեն նաև լիպիդային պատյան, որը շրջապատում է կապսիդը բջջից դուրս գտնվելու ժամանակ
  • 4.  Վիրուսների ծագումն ամբողջությամբ պարզ չէ։ Հնարավոր է՝ նրանց մի մասը ծագել է բակտերիաներից։ Վիրուսները խաղում են կարևոր դեր գեների հորիզոնական տեղափոխման մեջ՝ սրանով նպաստելով գենետիկական բազմազանությանը։ Որոշ գիտնականներ վիրուսները համարում են կենդանի ձևեր, քանի որ վերջիններս կրում են գենետիկական նյութ: Վիրուսները տարածվում են բազմաթիվ ճանապարհներով, փոխանցվում են բույսից բույս բուսահյութով , փոխանցվում են արնախում միջատների միջոցով։
  • 5. Վիրուսաբանությունը Հայաստանում  Հայաստանում վիրուսներն ուսումնասիրող գիտական կառույցներն երկուսն են: Մարդու և կենդանիների բջջային կուլտուրանների ուսումնասիրություններով բացահայտվել են կայուն բջիջների առաջացման ժամանակ վիրուսների ընտրողական ազդեցության մեխանիզմները։ Վիրուսներն առաջացնում են ապոպտոզ և կարող են ձևափոխել բջիջները՝ առաջացնելով դիպլոիդ պոպուլացիաներ: