1. ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΤΗΝ Γ΄ ΗΛΙΚΙΑ
ΜΑΘΗΜΑ: ΓΗΡΙΑΤΡΙΚΗ
ΦΩΤΙΟΥ ΠΑΣΧΑΛΙΑ
ΕΞΑΜΗΝΟ Δ’

2.  Οι ηλικιωμένοι είναι επιρρεπείς σε
όλες τις αναπνευστικές παθήσεις.
Άτομα προχωρημένης ηλικίας, που
πάσχουν από αναπνευστικές νόσους
εμφανίζουν συχνά επιπλοκές, είτε
λόγω ύπαρξης άλλων παθήσεων σε
άλλα όργανα, είτε εξαιτίας
συνδυασμού διαφόρων
αναπνευστικών προβλημάτων

3.  Τα αναπνευστικά νοσήματα που εμφανίζονται
συχνότερα στα ηλικιωμένα άτομα είναι:
 Χρόνια βρογχίτιδα
 Βρογχικό άσθμα
 Εμφύσημα
 Βρογχιεκτασίες
 Η πνευμονία
 Η φυματίωση
 Το βρογχικό καρκίνωμα και ο καρκίνος
του πνεύμονα
 Η αναπνευστική ανεπάρκεια και
 Το πνευμονικό οίδημα (συνήθως ως
επιπλοκή)

4. Αλλαγές που επέρχονται στο
αναπνευστικό σύστημα των
ηλικιωμένων
 Ατροφία του ρινικού βλεννογόνου
 Ατροφία των μυών του φάρυγγα με αποτέλεσμα
την εύκολη εισρόφηση
 Οστέωση των χόνδρων του λάρυγγα
 Ίνωση της επιγλωττίδας και ατροφία του
λαρυγγικού βλεννογόνου
 Πτώση της τραχείας και αλλοίωση του διχασμού
της
 Ακαμψία στους πλευρικούς χόνδρους
 Βράχυνση των μεσοπλεύριων μυών
 Αλλαγή της στάσης του σώματος (κυφωτική)όπως
και
 Ατροφία των βλεφαρίδων του κροσικού επιθηλίου

5.  Η φυσιολογική λειτουργία του αναπνευστικού συστήματος
συνίσταται στην οξυγόνωση του
αίματος και την αποβολή του διοξειδίου του
άνθρακα (CO2) που είναι ένα ανεπιθύμητο παραπροϊόν του
ιστικού μεταβολισμού. Όταν το αναπνευστικό και το
κυκλοφορικό σύστημα λειτουργούν χωρίς προβλήματα, οι
ιστοί τροφοδοτούνται με αρτηριακό αίμα που περιέχει
οξυγόνο σε μερική πίεση 100 mmHg. Το μεγαλύτερο μέρος
του οξυγόνου παραλαμβάνεται από τους ιστούς, με
αποτέλεσμα το φλεβικό αίμα που επιστρέφει στην καρδιά να
έχει μερική πίεση οξυγόνου 40 mmHg περίπου. Ταυτόχρονα
με το φλεβικό αίμα μεταφέρεται και το διοξείδιο του
άνθρακα σε πίεση 45 mmHg περίπου, προκειμένου να
αποβληθεί από τους πνεύμονες. Αφού περάσει από τις
πνευμονικές κυψελίδες, χάνει ένα μέρος του φορτίου του σε
διοξείδιο του άνθρακα, με αποτέλεσμα η μερική πίεση του
CO2 στο αρτηριακό αίμα να είναι 40 mmHg περίπου.

6.  Με βάση τα παραπάνω, ανεπάρκεια του
αναπνευστικού συστήματος ισοδυναμεί με
ανεπάρκεια οξυγόνωσης του αρτηριακού
αίματος ή ανεπάρκεια αποβολής του
διοξειδίου του άνθρακα. Μιλούμε για
αναπνευστική ανεπάρκεια, όταν η
μερική πίεση του οξυγόνου στο
αρτηριακό αίμα είναι κάτω των 60
mmHg (υποξαιμία), ή όταν η μερική
πίεση του διοξειδίου του άνθρακα στο
αρτηριακό αίμα είναι άνω των 45
mmHg (υπερκαπνία) ή συνυπάρχουν
και οι δύο καταστάσεις. Ο παραπάνω
ορισμός προϋποθέτει ότι ο ασθενής
αναπνέει ατμοσφαιρικό αέρα (πίεση 760
mmHg , περιεκτικότητα σε οξυγόνο 21%).

7.  Ανάλογα με τη φυσική πορεία του νοσήματος, η
αναπνευστική ανεπάρκεια διακρίνεται σε οξεία, χρόνια
και οξεία επί χρονίας (όταν δηλαδή κάποιος επιπρόσθετος
επιβαρυντικός παράγοντας επιδρά σε ένα ήδη βεβαρυμμένο
αναπνευστικό σύστημα). Παράδειγμα οξείας αναπνευστικής
ανεπάρκειας αποτελεί μια βαριά πνευμονία. Η χρόνια
αναπνευστική ανεπάρκεια μπορεί να οφείλεται σε χρόνια
αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), μια πολύ συχνή,
προοδευτικά εξελισσόμενη πάθηση, όπου το κάπνισμα παίζει
κύριο παθογενετικό ρόλο. Αν ένα άτομο που νοσεί από ΧΑΠ
εμφανίσει μια λοίμωξη (βρογχίτιδα η πνευμονία), τότε
έχουμε μια κλασική περίπτωση οξείας αναπνευστικής
ανεπάρκειας επί εδάφους χρονίας. Το τελευταίο είναι τόσο
συχνό, που αποτελεί μάλλον τον κανόνα σε άτομα με βαρειά
ΧΑΠ, ιδίως τους χειμερινούς μήνες (παρόξυνση χρόνιας
αποφρακτικής πνευμονοπάθειας).

8.  Υπάρχουν παθήσεις που
εκδηλώνονται κυρίως με υπερκαπνία και
δευτερευόντως με υποξαιμία. Οι παθήσεις
αυτές οφείλονται σε ανεπάρκεια της
αναπνευστικής αντλίας (μύες και θωρακικό
τοίχωμα) και εκδηλώνονται κυρίως με
υποαερισμό. Ο ασθενής μπορεί να
εμφανίζει ταχύπνοια, αλλά οι αναπνοές
που παίρνει είναι επιπόλαιες και ο
συνολικός κατά λεπτό όγκος αέρα που
εισπνέει δεν επαρκεί. Παραδείγματα
τέτοιων παθήσεων είναι η κόπωση των
αναπνευστικών μυών σε σήψη, η βαριά
κυφοσκολίωση, νευρολογικές νόσοι που
παραλύουν τους αναπνευστικούς μύες κλπ.

9.  Άλλες παθήσεις εκδηλώνονται κυρίως με
υποξαιμία. Η βλάβη εντοπίζεται στους
πνεύμονες. Παθοφυσιολογικά διακρίνουμε
 α) Διαταραχή στη διάχυση των αερίων δια μέσου
της κυψελιδικής μεμβράνης. Παράδειγμα αποτελεί
η πνευμονική ίνωση.
 β) Πρόσμειξη του αρτηριακού με φλεβικό αίμα
που πέρασε από τις κυψελίδες χωρίς να
οξυγονωθεί (βραχυκύκλωμα ή shunt) ή
οξυγονώθηκε ανεπαρκώς (μεταβολή στη σχέση
αερισμού-αιμάτωσης). Εδώ συγκαταλέγονται η
πνευμονία, η ατελεκτασία, το πνευμονικό οίδημα
και η χρόνια βρογχίτιδα.
 Οι παθήσεις αυτές εκδηλώνονται με δύσπνοια και
σοβαρή κυάνωση που είναι εμφανέστερη στους
βλεννογόνους (χείλη, γλώσσα).

10.  Η αναπνευστική ανεπάρκεια έχει
εκδηλώσεις και από το κεντρικό νευρικό
σύστημα. Διαταράσσεται η εγκεφαλική
λειτουργία και ενδέχεται να εμφανιστεί
παραλήρημα ή ψυχικές διαταραχές. Η
υπερκαπνία, ειδικά, προκαλεί προοδευτική
πτώση του επιπέδου συνείδησης. Από το
κυκλοφορικό σύστημα παρατηρείται
ταχυκαρδία και αυξάνει ο κίνδυνος
εμφάνισης αρρυθμιών. Παράλληλα,
διαταράσσεται και η νεφρική λειτουργία.

11.  Η θεραπευτική αντιμετώπιση της αναπνευστικής
ανεπάρκειας πρέπει να είναι υποστηρικτική και
αιτιολογική. Τα βρογχοδιασταλτικά, η παροχέτευση των
εκκρίσεων και η φυσιοθεραπεία εφαρμόζονται σε όλους
τους ασθενείς. Η χορήγηση οξυγόνου βοηθά πολύ κυρίως
σε διαταραχές διάχυσης καθώς και σε μεταβολές της σχέσης
αερισμού-αιμάτωσης. Όταν τα μέτρα αυτά δεν αποδώσουν,
μόνη λύση είναι η μηχανική υποστήριξη της αναπνοής.
Με τον τρόπο αυτό μπορεί να εξοικονομηθεί ενέργεια και να
υποχωρήσει ο υποαερισμός που οφείλεται στην κόπωση των
αναπνευστικών μυών. Η εφαρμογή θετικής
τελοεκπνευστικής πίεσης (PEEP) βοηθά στις περιπτώσεις
πνευμονικού οιδήματος κρατώντας τις κυψελίδες ανοιχτές.
Η μηχανική υποστήριξη της αναπνοής δεν είναι άμοιρη
επιπλοκών (νοσοκομειακές λοιμώξεις, μείωση καρδιακής
παροχής), γι’αυτό και θα πρέπει να αποφασίζεται με μεγάλη
φειδώ.

12.  Σήμερα όλη η ιατρική επιστημονική
κοινότητα παραδέχεται ότι κατά την
τελευταία δεκαετία στο Δυτικό κόσμο,
παρά τις προόδους της Ιατρικής και της
δημόσιας Υγιεινής που μείωσαν θεαματικά
τον κίνδυνο των λοιμωδών νοσημάτων, τα
μικρόβια έχουν γίνει περισσότερο
επιθετικά, σε μεγάλο βαθμό λόγω της
ανθεκτικότητας σε υπάρχοντα αντιβιοτικά.
Νέοι παθογόνοι παράγοντες έχουν
εμφανισθεί.

13.  Κατά την επίθεση ενός μικροβίου στο
οργανισμό κινητοποιούνται μηχανισμοί
άμυνας, που περιλαμβάνουν, στοιχεία του
αίματος, όπως τα λευκά αιμοσφαίρια, τα
αντισώματα, κλπ. Κατά την διάρκεια μιας
λοίμωξης, ο ασθενής
βρίσκεται σε
κατάσταση εσωτερικού πολέμου με το
μικρόβιο και ο πυρετός, το μπούκωμα, η
ρινική έκκριση, η κακουχία, το πρήξιμο
των αδένων, ο βήχας, οι μυαλγίες, είναι τα
εξωτερικά συμπτώματα ενός πολέμου, που

14.  Τα άτομα με ανεπαρκές αμυντικό
σύστημα, όπως για παράδειγμα οι
ηλικιωμένοι και ορισμένες κατηγορίες
ασθενών, τους οποίους η Ιατρική
Επιστήμη αποκαλεί
ανοσοκατεσταλμένους, εμφανίζουν
πολλές φορές συμπτώματα, (ακόμα
και απειλητικών για την ζωή τους)
λοιμώξεων, λόγω ελαττωμένων
αντανακλαστικών του
ανοσοποιητικού τους συστήματος.

15.  Η καταστολή του ανοσοποιητικού
συστήματος στον ηλικιωμένο οφείλεται σε
πολλές ταυτόχρονες παθοφυσιολογικές
διαταραχές.
Ενδεικτικά:
• Με την ηλικία μειώνεται η ικανότητα του
ανοσοποιητικού συστήματος να διακρίνει
παράγοντες του οργανισμού από βλαπτικά
αντιγόνα. Αυτό σημαίνει βραδεία αντίδραση σε
βλαπτικά ερεθίσματα, αλλά και αυξημένη τάση για
παραγωγή αντισωμάτων που κατευθύνονται
ενάντια στους ίδιους τους ιστούς του σώματος
(αυτοαντισώματα).

16.  • Τα μακροφάγα και τα
λεμφοκύτταρα καταστρέφουν τα
βακτήρια, τα καρκινικά κύτταρα και
άλλα αντιγόνα πιο αργά. Αυτό
πιθανώς συντελεί και στην αυξημένη
συχνότητα του καρκίνου μεταξύ των
ηλικιωμένων.
• Υπάρχει πτώση λεμφοκυττάρων
και συμπληρώματος.
• Τα αντισώματα είναι λιγότερο
ικανά να παγιδεύουν τα βλαπτικά
αντιγόνα (μειωμένη
λειτουργικότητα).

17.  Έτσι είναι απαραίτητο, ο ηλικιωμένος να
λαμβάνει ενισχυμένα μέτρα προφύλαξης.
Συγκεκριμένα:
• Πρέπει να διακόψει το κάπνισμα. Το κάπνισμα
αποτελεί το σημαντικότερο παράγοντα του
περιβάλλοντος, που καταστέλλει την φυσιολογική
άμυνα.
• Πρέπει να φροντίζει τον εαυτό του, με υγιεινή
διατροφή πλούσια σε φρούτα, όσπρια, λαχανικά,
γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλής περιεκτικότητας
σε λιπαρά, αποφυγή κατάχρησης κρέατος. Εάν
πάσχει από χρόνιο νόσημα πρέπει να ακολουθεί τα
διατροφικά προγράμματα που απαιτούνται στην
περίπτωσή του.

18.  • Πρέπει να περπατά καθημερινά και να διατηρεί
φυσιολογικό βάρος.
• Πρέπει να κοιμάται επαρκώς και να αποφεύγει
τις ψυχολογικές επιβαρύνσεις.
• Πρέπει να αερίζει επαρκώς τους κλειστούς
χώρους και πλένει συχνά τα χέρια.
• Δεν πρέπει να επισκέπτεται ενηλίκους ή παιδιά
που πάσχουν από ενεργό λοίμωξη.
• Δεν πρέπει να αμελεί την περιοδική
προληπτική εξέταση από έμπειρο παθολόγο, κατά
την διάρκεια της οποίας εντοπίζονται πρώιμα
νοσήματα και καταστάσεις που ενδέχεται να μην
έχουν συμπτώματα, αλλά αλλοιώνουν περαιτέρω
την σωστή άμυνα (π.χ. χρόνιες
παραρρινοκολπίτιδες, σακχαρώδης διαβήτης).

19.  • Να μην λαμβάνει άχρηστα φάρμακα,
ιδιαιτέρως αντιβιοτικά.
• Εάν είναι πάνω από 65 ετών και δεν
έχει απαγορευτικές αλλεργίες, να κάνει
προληπτικά το εμβόλιο του έρπητα
ζωστήρα, της γρίπης κάθε Φθινόπωρο,
καθώς και το εμβόλιο της πνευμονίας άπαξ
ή ανά πενταετία, ανάλογα με την
κατάσταση της υγείας του.
• Πρέπει να βρίσκεται σε στενή ιατρική
παρακολούθηση, σε όλη την διάρκεια της
λοίμωξης.

20.  Επιπλέον, φάρμακα που
χρησιμοποιούνται συχνά για
ασθένειες του αναπνευστικού
συστήματος:
 Φάρμακα, που συχνά αποδίδονται σε
εισπνεόμενη μορφή
• Τα κορτικοστεροειδή
• Βρογχοδιασταλτικά
• Αντιβιοτικά
• Αντιπηκτικά
• Καρκίνος χημειοθεραπεία
• Κατασταλτικά του ανοσοποιητικού

21.  Φυσιοθεραπεία
 Οξυγόνο
 Μηχανικός αερισμός
 Υγρό εξαερισμού (ή υγρό αναπνοή )
 Επιφανειοδραστικό Θεραπεία
Υποκατάστασης
 Ακτινοθεραπεία
 Χειρουργική
• Απομάκρυνση του καρκίνου π.χ. λοβεκτομή,
πνευμονεκτομή
• Πλευρόδεση
• Πνεύμονα χειρουργική επέμβαση μείωσης
όγκου
• Η μεταμόσχευση πνεύμονα
• Τεχνητή πνεύμονα

22.  Μοναχικό λευκό αιμοσφαίριο (κάτω)
και σταφυλόκοκκοι που καταφέρνουν
να μείνουν άθικτοι λόγω κακής
λειτουργικότητας των λευκών
αιμοσφαιρίων (πάνω), φαινόμενο
συχνό σε ηλικιωμένους.

23. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
 http://translate.google.gr/translate?hl=el&sl=en&tl=e
•www.kozar.wordpress.com
•http://ygeiaonline.gr/index.php?option=com_content&view=articl