SlideShare a Scribd company logo
Уураг
àõáîäûí õàìãèéí ÷óõàë õýñã¿¿ä (ç¿ðõ,óóðàã òàðõ
íü ººõ òîñûã ãëèöåðèí áà êàðáîí õ¿÷èë áîëãîí çàäëàõ óðâàëûã ò¿ðãýñãýõ ¿éë÷èëãýýòýé.
õýðýãöýýã õàíãàõàä ìàõ, ñ¿¿, ãóðèë, ºíäºã, òºìñ ãîëëîõ áà ýäãýýð á¿òýýãäýõ¿¿í äýõ óóðàã
Уургийн байгуулалт


Амин хүчлээс үүссэн 
 байгалийн полимер
Амин бүлэг(N)
Хүчлийн бүлэг
Хажуугийн гинжин хэлхээ
í íèéëìýë á¿òýöòýé àçîò àãóóëñàí áàéãàëèéí ìîëåêó


óóðãèéí íàéðëàãàä õ¿õýð çàðèìäàà ôîñôîð, òºìºð, çýñ, öàé
Уургийн байгуулалт

Уураг бол их хэмжээний энерги бүхий шим 
 тэжээлийн бодис.
Найрлагандаа заавал азот агуулсан байна.
Хорин төрлийн амин хүчил заавал 
 агуулагддагаас 9 амин хүчил нь 
 нийлэгждэг, 11 амин хүчил нь үл 
 нийлэгждэг.
Уургийн найрлаган дахь амин хүчлийн 
 үлдэгдлүүд хоррондоо пептидийн 
 холбоогоор холбогдсон байна
ò î ì ìî ë å ä ó ë ò í ý ã ä ý ë þ ì. Ó ó ð ã è é
Óóðãèéí ìîëåêóëûí á¿òýö
ìèíõ¿÷èë óðò ãèíæèí õýëõýý ¿¿ñãýí äàâòàãäñàíû ó
Glucose   Triglyceride
Амин хүчлүүд

      Хажуугийн бүлэг
                     20 төрлийн амин Side group differences
                                     хүчлүүд хоорондоо холб
 H                        O          is how the twenty
                                     amino acids are
     N C C                           different .

H                       OH
                H
  Amine
Суурийн бүлэг         Acid
                    Хүчлийн бүлэг
  Group               Group
Пептидын холбоо



H          H           O   H        H         O
    N C C                      N C C
H                      OH H                 OH
    Хажуугийн бүлэг1   water    Хажуугийн бүлэг

    Амин хүчил 1               Амин хүчил2
Amino Acid Sequence


Amino acid 1
               Amino acid 2
Амин хүчлийн дараалал


Amino acid 1                  Amino acid3 3
               Amino acid 2
Амин хүчлийн дараалал


Amino acid 1                  Amino acid 3
               Amino acid 2                  Amino acid 4
Амин хүчлийн дараалал


   Амин хүчил1                    Амин хүчил 3
                   Амин хүчил 2                  Амин хүчил 4


                                                            Амин хүчил 5
Амин хүчил 9                  Амин хүчил 7
               Амин хүчил 8                  Амин хүчил 6

   Амин хүчил 10
                      Амин хүчил 11      Амин хүчил 12

                                                            Амин хүчил 13


                                                   Г.м >
óñòºðºã÷èéí õîëáîî ¿¿ññýíýýð óðò ãèíæèí õýë
éðëàñàí áàéõ áºãººä ðàäèêàëûí ôóíêöíàëü á¿ëã¿¿äèéí õîî
îëäîã. Ýäãýýð õýëõýýí¿¿ä íü óñòºðºã÷èéí,èîíû, êîâà
© 1999 Addison Wesley Longman, Inc.
Уургийн денатураци
How Are Proteins Made?
õã¿é óóðàã çàäàð÷ õÿðâàñ ¿íýðòñýí äýãäýìò
Гемоглобины байгуулалт
Гемоглобины байгуулалт
Sickle­cell hemoglobin
Áèå ìàõáîäîä ÿâàãäàõ óóðãèéí õóâèðàë.

ûí ýä ýñýä î÷íî. Àìèíõ¿÷ë¿¿ä ººõ òîñ í¿¿ðñ óñ øèã íººöëºãäºí õàäãàë
îíä îðîëöîíî.Àìèíõ¿÷ë¿¿ä íü áîäèñûí ñîëèëöîîíä îðîëöîæ çàäðàõ, èñýë
Vegetarian Diets-Reasons
Health
Religion
Ethical
Environmental
Taste
Уураг биемахбодод

Уургийн үүрэг
Энзим нь бихимийн урвалыг 
 явуулдаг катализатор.
ýñ àìüòíû ãàðàëòàéõ 30-60ã áàéäàã.
óëäàã.
àììèàê, í¿¿ðñõ¿÷ëèéí õèé, óñ þì. ¯¿ññýí àììèàê íü òýð äîðîî
Уураг биемахбодод

Уургийн үүрэг
Даавар нь биохимийн урвалыг 
 зохицуулдаг
 Жишээ нь инсулин
Уураг 
биемахбодод
Ургийн үүрэг
Шаардлагатай энерги 
 глюкозын задралаар 
 үүсдэг
  Фибрин уураг цусыг 
   бүлэгнүүлдэг.
  Vision by creating light­
   sensitive pigments in 
   the retina
Уураг дахь альфа амин 
хүчил

H       H         O
    N C C
H            OH
    Хажуу бүлэг
Õ¿íèé õîíîãèéí óóðãèéí õýðýãöýýã õàíãàõàä øààðäàãäàõ õ

    Õ¿íñíèé á¿òýýãäýõ¿¿í              Õýìæýý “ ã” -ààð   Óóðãèéí õýìæýý “ ã” -ààð
    Ñ ¿¿, ò àð àã                     400                13.2
    ß íç á ¿ð è é í àìü ò íû ìàõ      150-200            27-36
    Ö º ö ã è é í ò îñ                40                 0.6
    Ààðóóë, ààðö                      100                11.0
    ª íä º ã                          0.5 øè ð õ ý ã     2.0
    Ó ð ã àìë û í ò îñ                25                 -
    Áàéöàà                            300-400            4.5-6.0
    Õ¿íñ íè é íîã îî: ò º ìñ ,
    ë ó ó â à í, ë îîë ü ,            3 0 0 -4 0 0       3-4
    º ð ã º ñ ò õ ý ìõ , ñ îíã è íî
    Æ è ìñ , æ è ìñ ã ý íè é          200                0.6
    ç ¿é ë ñ
    Ò àë õ , á îîâ                    200-300            10.2-15.6
    Á ¿ã ä                                               87.1-104.0
Нэг хүнд ноогдох уургийн хэмжээ



  нас             грамм           нийлбэр
 0­6 months         1  gram/#       13 grams
6­12 mo            .7  gms/#        14 grams
1­3 years          .6  gms/#        16 grams
4­6       .55 gms/#           24 grams
7­14      .45 gms/#         28­45 gms
15­18     .4   gms/#          44­59 gms
Adults             .35 gms/#        50­65 gms

More Related Content

What's hot

ургамлын эсийн бүтэц
ургамлын эсийн бүтэцургамлын эсийн бүтэц
ургамлын эсийн бүтэцbyamba-1
 
бөөрний бүтэц
бөөрний бүтэцбөөрний бүтэц
бөөрний бүтэцuuganaa1014
 
булчингийн бүтэц, найрлага, ангилал, булчингийн
булчингийн бүтэц, найрлага, ангилал, булчингийнбулчингийн бүтэц, найрлага, ангилал, булчингийн
булчингийн бүтэц, найрлага, ангилал, булчингийн
Enhjargal Banzragch
 
Эсийн бодисын солилцоо
Эсийн бодисын солилцооЭсийн бодисын солилцоо
Эсийн бодисын солилцоо
Bilguun Ochirbat
 
халдварт бус өвчин
халдварт бус өвчинхалдварт бус өвчин
халдварт бус өвчинtuya0507
 
хромосомын тоо
хромосомын тоохромосомын тоо
хромосомын тоо
Oidov Tungaa
 
карбон хүчил
карбон хүчилкарбон хүчил
карбон хүчилdavaa627
 
эсийн бүтэц
эсийн бүтэцэсийн бүтэц
эсийн бүтэц бүрхүүл бөөм сийвэн
эсийн бүтэц бүрхүүл бөөм  сийвэнэсийн бүтэц бүрхүүл бөөм  сийвэн
эсийн бүтэц бүрхүүл бөөм сийвэнOidov Tungaa
 
тархины бүтэц
тархины бүтэцтархины бүтэц
тархины бүтэцEnkhbold1211
 
Хими - Спирт
Хими - СпиртХими - Спирт
Хими - СпиртGerlee IP
 
дотоод шүүрлийн булчирхай
дотоод шүүрлийн булчирхайдотоод шүүрлийн булчирхай
дотоод шүүрлийн булчирхайbyamba-1
 
ялгаруулах эрхтэн тогтолцоо
ялгаруулах эрхтэн тогтолцооялгаруулах эрхтэн тогтолцоо
ялгаруулах эрхтэн тогтолцоо
Oidov Tungaa
 
эукариот ба прокариот эс
эукариот ба прокариот эсэукариот ба прокариот эс
эукариот ба прокариот эсbyamba-1
 
Altaa hicheel
Altaa hicheelAltaa hicheel
Altaa hicheelatuya68
 
Уургийн бионийлэгжил
Уургийн бионийлэгжилУургийн бионийлэгжил
Уургийн бионийлэгжил
Ts. Bayarkhuu, Murun, Khuwsgul, Erdmiin dalai complex school
 
Эс
ЭсЭс
Биологийн төрөл зүйл
Биологийн төрөл зүйлБиологийн төрөл зүйл
Биологийн төрөл зүйл
Ts. Bayarkhuu, Murun, Khuwsgul, Erdmiin dalai complex school
 

What's hot (20)

ургамлын эсийн бүтэц
ургамлын эсийн бүтэцургамлын эсийн бүтэц
ургамлын эсийн бүтэц
 
бөөрний бүтэц
бөөрний бүтэцбөөрний бүтэц
бөөрний бүтэц
 
булчингийн бүтэц, найрлага, ангилал, булчингийн
булчингийн бүтэц, найрлага, ангилал, булчингийнбулчингийн бүтэц, найрлага, ангилал, булчингийн
булчингийн бүтэц, найрлага, ангилал, булчингийн
 
Biochemistry l 8
Biochemistry l 8Biochemistry l 8
Biochemistry l 8
 
Эсийн бодисын солилцоо
Эсийн бодисын солилцооЭсийн бодисын солилцоо
Эсийн бодисын солилцоо
 
халдварт бус өвчин
халдварт бус өвчинхалдварт бус өвчин
халдварт бус өвчин
 
хромосомын тоо
хромосомын тоохромосомын тоо
хромосомын тоо
 
карбон хүчил
карбон хүчилкарбон хүчил
карбон хүчил
 
эсийн бүтэц
эсийн бүтэцэсийн бүтэц
эсийн бүтэц
 
эсийн бүтэц бүрхүүл бөөм сийвэн
эсийн бүтэц бүрхүүл бөөм  сийвэнэсийн бүтэц бүрхүүл бөөм  сийвэн
эсийн бүтэц бүрхүүл бөөм сийвэн
 
тархины бүтэц
тархины бүтэцтархины бүтэц
тархины бүтэц
 
Хими - Спирт
Хими - СпиртХими - Спирт
Хими - Спирт
 
дотоод шүүрлийн булчирхай
дотоод шүүрлийн булчирхайдотоод шүүрлийн булчирхай
дотоод шүүрлийн булчирхай
 
ялгаруулах эрхтэн тогтолцоо
ялгаруулах эрхтэн тогтолцооялгаруулах эрхтэн тогтолцоо
ялгаруулах эрхтэн тогтолцоо
 
эукариот ба прокариот эс
эукариот ба прокариот эсэукариот ба прокариот эс
эукариот ба прокариот эс
 
Цусны эргэлт
Цусны эргэлт Цусны эргэлт
Цусны эргэлт
 
Altaa hicheel
Altaa hicheelAltaa hicheel
Altaa hicheel
 
Уургийн бионийлэгжил
Уургийн бионийлэгжилУургийн бионийлэгжил
Уургийн бионийлэгжил
 
Эс
ЭсЭс
Эс
 
Биологийн төрөл зүйл
Биологийн төрөл зүйлБиологийн төрөл зүйл
Биологийн төрөл зүйл
 

Viewers also liked

сурган хүмүүжүүлэх хичээл 1
сурган хүмүүжүүлэх хичээл  1сурган хүмүүжүүлэх хичээл  1
сурган хүмүүжүүлэх хичээл 1maagii979797
 
Elseltiin medeelel
Elseltiin medeelelElseltiin medeelel
Elseltiin medeelelPUTU
 
Electron baigulamj 1
Electron baigulamj 1Electron baigulamj 1
Electron baigulamj 1jagaa7120
 
химийн хичээл /шүлтийн металл /
химийн хичээл /шүлтийн металл /химийн хичээл /шүлтийн металл /
химийн хичээл /шүлтийн металл /
chemistry teacher
 
химийн холбоо 8 анги
химийн холбоо 8 ангихимийн холбоо 8 анги
химийн холбоо 8 ангиTogoo Battuya
 
зайны
зайны зайны
зайны
naya0528
 
11 анги уураг
11 анги уураг11 анги уураг
11 анги уурагhuu2001
 
Electron baigulamj 33
Electron baigulamj 33Electron baigulamj 33
Electron baigulamj 33jagaa7120
 
цахилгаан сөрөг чанар
цахилгаан сөрөг чанарцахилгаан сөрөг чанар
цахилгаан сөрөг чанарTogoo Battuya
 
ме ерөнхий шинж 1.1
ме ерөнхий шинж 1.1ме ерөнхий шинж 1.1
ме ерөнхий шинж 1.1tsengeegee
 
101 6.7-himiin holboo
101 6.7-himiin holboo101 6.7-himiin holboo
101 6.7-himiin holbooXaz Bit
 
цахим үзүүлэн1
цахим үзүүлэн1цахим үзүүлэн1
цахим үзүүлэн1Tsedev Tsedvee
 
Himiin holboo8
Himiin holboo8Himiin holboo8
Himiin holboo8enhee_92
 

Viewers also liked (20)

сурган хүмүүжүүлэх хичээл 1
сурган хүмүүжүүлэх хичээл  1сурган хүмүүжүүлэх хичээл  1
сурган хүмүүжүүлэх хичээл 1
 
уусмалын орчин
уусмалын орчинуусмалын орчин
уусмалын орчин
 
Elseltiin medeelel
Elseltiin medeelelElseltiin medeelel
Elseltiin medeelel
 
Electron baigulamj 1
Electron baigulamj 1Electron baigulamj 1
Electron baigulamj 1
 
химийн хичээл /шүлтийн металл /
химийн хичээл /шүлтийн металл /химийн хичээл /шүлтийн металл /
химийн хичээл /шүлтийн металл /
 
химийн холбоо 8 анги
химийн холбоо 8 ангихимийн холбоо 8 анги
химийн холбоо 8 анги
 
зайны
зайны зайны
зайны
 
11 анги уураг
11 анги уураг11 анги уураг
11 анги уураг
 
Electron baigulamj 33
Electron baigulamj 33Electron baigulamj 33
Electron baigulamj 33
 
Tsomiin urwal
Tsomiin urwalTsomiin urwal
Tsomiin urwal
 
цахилгаан сөрөг чанар
цахилгаан сөрөг чанарцахилгаан сөрөг чанар
цахилгаан сөрөг чанар
 
ме ерөнхий шинж 1.1
ме ерөнхий шинж 1.1ме ерөнхий шинж 1.1
ме ерөнхий шинж 1.1
 
Indikator
IndikatorIndikator
Indikator
 
101 6.7-himiin holboo
101 6.7-himiin holboo101 6.7-himiin holboo
101 6.7-himiin holboo
 
Himi 2
Himi 2Himi 2
Himi 2
 
цахим үзүүлэн1
цахим үзүүлэн1цахим үзүүлэн1
цахим үзүүлэн1
 
Himiin holboo8
Himiin holboo8Himiin holboo8
Himiin holboo8
 
ковалент холбоо
ковалент холбооковалент холбоо
ковалент холбоо
 
Himiin holboo
Himiin holbooHimiin holboo
Himiin holboo
 
атомын бүтэц 2
атомын бүтэц 2атомын бүтэц 2
атомын бүтэц 2
 

Similar to уураг

монгол эмнэлэгийн онол lecture
монгол эмнэлэгийн онол lecture монгол эмнэлэгийн онол lecture
монгол эмнэлэгийн онол lecture Orgio Ekho
 
МАЛЫН МАХНЫ ЗОХИЦУУЛАГЧ ҮЙЛЧЛЭЛИЙН ҮНДЭСЛЭЛ
МАЛЫН МАХНЫ ЗОХИЦУУЛАГЧ ҮЙЛЧЛЭЛИЙН ҮНДЭСЛЭЛМАЛЫН МАХНЫ ЗОХИЦУУЛАГЧ ҮЙЛЧЛЭЛИЙН ҮНДЭСЛЭЛ
МАЛЫН МАХНЫ ЗОХИЦУУЛАГЧ ҮЙЛЧЛЭЛИЙН ҮНДЭСЛЭЛ
Эрдэнэцогт Амар
 
Zohistoi hoollolt
Zohistoi hoolloltZohistoi hoollolt
Zohistoi hoollolt
hi_bmb
 
зөвлөгөө 112
зөвлөгөө 112зөвлөгөө 112
зөвлөгөө 112nsaruul75
 
зөвлөгөө 112
зөвлөгөө 112зөвлөгөө 112
зөвлөгөө 112puujii87
 
Tumur dutal lekts 2
Tumur dutal lekts 2Tumur dutal lekts 2
Tumur dutal lekts 2bulgaaubuns
 
Maliin genetik 1
Maliin genetik 1Maliin genetik 1
Maliin genetik 1otgooPhh
 
1. Сэргээн засах эмчилгээ 1
1. Сэргээн засах эмчилгээ 11. Сэргээн засах эмчилгээ 1
1. Сэргээн засах эмчилгээ 1
Orgio Ekho
 
7. tsusnii ergelt physiologi
7. tsusnii ergelt physiologi7. tsusnii ergelt physiologi
7. tsusnii ergelt physiologiotgonubuns
 
өгүүлбэр
өгүүлбэрөгүүлбэр
өгүүлбэрDoodoiigo
 
өгүүлбэр
өгүүлбэрөгүүлбэр
өгүүлбэрDoodoiigo
 
өгүүлбэр
өгүүлбэрөгүүлбэр
өгүүлбэрDoodoiigo
 
өгүүлбэр
өгүүлбэрөгүүлбэр
өгүүлбэрDoodoiigo
 
өгүүлбэр
өгүүлбэрөгүүлбэр
өгүүлбэрDoodoiigo
 
өгүүлбэр
өгүүлбэрөгүүлбэр
өгүүлбэрDoodoiigo
 
Uhriin aj ahui
Uhriin aj ahuiUhriin aj ahui
Uhriin aj ahuiotgooPhh
 

Similar to уураг (20)

Kardon
KardonKardon
Kardon
 
монгол эмнэлэгийн онол lecture
монгол эмнэлэгийн онол lecture монгол эмнэлэгийн онол lecture
монгол эмнэлэгийн онол lecture
 
МАЛЫН МАХНЫ ЗОХИЦУУЛАГЧ ҮЙЛЧЛЭЛИЙН ҮНДЭСЛЭЛ
МАЛЫН МАХНЫ ЗОХИЦУУЛАГЧ ҮЙЛЧЛЭЛИЙН ҮНДЭСЛЭЛМАЛЫН МАХНЫ ЗОХИЦУУЛАГЧ ҮЙЛЧЛЭЛИЙН ҮНДЭСЛЭЛ
МАЛЫН МАХНЫ ЗОХИЦУУЛАГЧ ҮЙЛЧЛЭЛИЙН ҮНДЭСЛЭЛ
 
Oils composition
Oils compositionOils composition
Oils composition
 
Zohistoi hoollolt
Zohistoi hoolloltZohistoi hoollolt
Zohistoi hoollolt
 
зөвлөгөө 112
зөвлөгөө 112зөвлөгөө 112
зөвлөгөө 112
 
зөвлөгөө 112
зөвлөгөө 112зөвлөгөө 112
зөвлөгөө 112
 
Tumur dutal lekts 2
Tumur dutal lekts 2Tumur dutal lekts 2
Tumur dutal lekts 2
 
Maliin genetik 1
Maliin genetik 1Maliin genetik 1
Maliin genetik 1
 
1. Сэргээн засах эмчилгээ 1
1. Сэргээн засах эмчилгээ 11. Сэргээн засах эмчилгээ 1
1. Сэргээн засах эмчилгээ 1
 
7. tsusnii ergelt physiologi
7. tsusnii ergelt physiologi7. tsusnii ergelt physiologi
7. tsusnii ergelt physiologi
 
өгүүлбэр
өгүүлбэрөгүүлбэр
өгүүлбэр
 
өгүүлбэр
өгүүлбэрөгүүлбэр
өгүүлбэр
 
өгүүлбэр
өгүүлбэрөгүүлбэр
өгүүлбэр
 
өгүүлбэр
өгүүлбэрөгүүлбэр
өгүүлбэр
 
өгүүлбэр
өгүүлбэрөгүүлбэр
өгүүлбэр
 
өгүүлбэр
өгүүлбэрөгүүлбэр
өгүүлбэр
 
Uhriin aj ahui
Uhriin aj ahuiUhriin aj ahui
Uhriin aj ahui
 
Gemodializ garin avlga
Gemodializ garin  avlgaGemodializ garin  avlga
Gemodializ garin avlga
 
Gemodializ garin avlga
Gemodializ garin  avlgaGemodializ garin  avlga
Gemodializ garin avlga
 

More from Otgonjargal Galsansharav

хүний хүйс тодорхойлох
хүний хүйс тодорхойлоххүний хүйс тодорхойлох
хүний хүйс тодорхойлохOtgonjargal Galsansharav
 
хүний цусны бүлэг удамших
хүний цусны бүлэг удамшиххүний цусны бүлэг удамших
хүний цусны бүлэг удамшихOtgonjargal Galsansharav
 
Lesson3
Lesson3Lesson3
11в мөнх эрдэнэ химиин хичээл
11в мөнх эрдэнэ химиин хичээл11в мөнх эрдэнэ химиин хичээл
11в мөнх эрдэнэ химиин хичээлOtgonjargal Galsansharav
 

More from Otgonjargal Galsansharav (20)

àíãèëàë ç¿é
àíãèëàë ç¿éàíãèëàë ç¿é
àíãèëàë ç¿é
 
хүний хүйс тодорхойлох
хүний хүйс тодорхойлоххүний хүйс тодорхойлох
хүний хүйс тодорхойлох
 
ээж
ээжээж
ээж
 
хүний цусны бүлэг удамших
хүний цусны бүлэг удамшиххүний цусны бүлэг удамших
хүний цусны бүлэг удамших
 
отгоо
отгооотгоо
отгоо
 
оTgoo
оTgooоTgoo
оTgoo
 
митоз мейоз
митоз мейозмитоз мейоз
митоз мейоз
 
моногибрид
моногибридмоногибрид
моногибрид
 
Lesson3
Lesson3Lesson3
Lesson3
 
нефть
нефтьнефть
нефть
 
крекинг
крекингкрекинг
крекинг
 
нефть
нефтьнефть
нефть
 
нүүрс ус
нүүрс уснүүрс ус
нүүрс ус
 
түлшээ
түлшээтүлшээ
түлшээ
 
хөнгөн цагаан
хөнгөн цагаанхөнгөн цагаан
хөнгөн цагаан
 
è
èè
è
 
è
èè
è
 
Ooh tos
Ooh tosOoh tos
Ooh tos
 
11в мөнх эрдэнэ химиин хичээл
11в мөнх эрдэнэ химиин хичээл11в мөнх эрдэнэ химиин хичээл
11в мөнх эрдэнэ химиин хичээл
 
Uurag anaa
Uurag anaaUurag anaa
Uurag anaa
 

уураг

Editor's Notes

  1. Basic building block of a protein is an amino acid. The side chain is the only part different between aa OVERHEAD 101, 102
  2. AA also contain C, H, O plus N Side chain differs between AA
  3. The secondary and tertiary and quaternary structure are all imbued by the primary structure and post-translational modifications NEXT SLIDE: THE STRUCTURE IS ULTIMATELY DETERMINED BY THE PARTICULAR PROPERTIES OF THE CONSTITUENT AMINO ACIDS: NEXT SLIDE IS POLAR (WATER LOVING) AMINO ACIDS
  4. Health 69% Religion 30% Ethical - 42% Environmental - 32% Taste - 41%