Ερευνητική εργασία του 3ου ΕΠΑΛ ΒΟΛΟΥ

1. «ΔΩΡΕΑ ΟΡΓΑΝΩΝ ΣΩΜΑΤΟΣ : ΔΩΡΕΑ ΖΩΗΣ» Υπεύθυνες Καθηγήτριες : Αγόρω Οικονόμου – Μαρία Λάππα ΒΟΛΟΣ 2012

2. ΟΜΑΔΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1 Η ΟΜΑΔΑ 2 Η ΟΜΑΔΑ 3 Η ΟΜΑΔΑ 4 Η ΟΜΑΔΑ Αντωνίου Γεωργία- Ευαγγελία Δαουκοπούλου Στεφανία Θάνου Πηνελόπη Αντωνίου Δέσποινα Αυλογιάρη Κωνσταντίνα Κάκος Σωτήριος Ισουφάι Νεραϊδα Βούλγαρη Πετρούλα Αφέντου Δήμητρα Καμενίκη Άννα- Μαρία Καπλάνη Μπρούνα Γκουντή Δήμητρα Μερόπη Βήτου Ελένη Κατσιανάκη Αντιγόνη Νίκου Δέσποινα- Χριστίνα Ζυγούρα Ζωγραφιά Εμμανουήλ Θεόδωρος Πουλόπουλος Αρσικλένης - Βασίλειος

3. ΙΣΤΟΡΙΑ ΖΩΗΣ

4. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Ιδέα της Δωρεάς Οργάνων και Ιστών καλό θα είναι να συνδεθεί με το ευρύτερο πνεύμα του εθελοντισμού και να καθιερωθεί ως πράξη ανθρωπισμού και πολιτισμού από όλους μας. Χωρίς κατάλληλα και επαρκή μοσχεύματα η θεραπευτική λύση της μεταμόσχευσης δεν είναι εφικτή. Θεωρητικά οι περισσότεροι από εμάς είμαστε θετικοί στην ιδέα της Δωρεάς Οργάνων και μάλιστα θα θέλαμε να βρεθεί ένα μόσχευμα για εμάς ή για ένα αγαπημένο μας πρόσωπο σε περίπτωση ασθένειας.

5. Για το λόγο αυτό είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι :  Η πιθανότητα να χρειαστούμε εμείς οι ίδιοι, κάποια στιγμή της ζωής μας, ένα μόσχευμα είναι πολύ μεγαλύτερη από την πιθανότητα να δωρίσουμε τα όργανα μας μετά θάνατον.  Η Δωρεά Οργάνων αφορά την προσφορά των οργάνων προς μεταμόσχευση από έναν συνάνθρωπό μας που δεν είναι πια στη ζωή. Aπό έναν δότη, μπορούν να σωθούν έως και είκοσι ασθενείς που έχουν ανάγκη από νέα καρδιά, πνεύμονες, ήπαρ, νεφρούς, κερατοειδείς, δέρμα ή και οστά.  Η Δωρεά Οργάνων πραγματοποιείται μόνο από εγκεφαλικά νεκρούς ανθρώπους, που νοσηλεύονται σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας .  Ο Εθνικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων (Ε.Ο.Μ.) είναι ο επίσημος κρατικός φορέας του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης που διαμεσολαβεί, ελέγχει και συντονίζει όλες τις σχετικές διαδικασίες από τη Δωρεά ως τη Μεταμόσχευση.

6. Πέρα λοιπόν από τις σημαντικές επιστημονικές εξελίξεις, αναγκαία και βασική προϋπόθεση για την πραγματοποίηση μίας μεταμόσχευσης, η οποία αποτελεί ΔΩΡΟ ΖΩΗΣ για χιλιάδες ασθενείς συνανθρώπους μας, παραμένει μόνο μία: Η υιοθέτηση και η διάδοση της ΙΔΕΑΣ ΤΗΣ ΔΩΡΕΑΣ ΟΡΓΑΝΩΝ ΚΑΙ ΙΣΤΩΝ. Η αγάπη, ο αλτρουισμός και η γενναιοδωρία είναι τα αισθήματα εκείνα που αποτελούν μοναδικό κίνητρο για κάποιον, ο οποίος υπερβαίνοντας τον μεγαλύτερο πόνο μπροστά στην απώλεια δικού του ανθρώπου, καταφέρνει να γεφυρώσει την ζωή με το θάνατο. Φανταστείτε τη ν πράξη της Δωρεάς Οργάνων σαν μια αλυσίδα : Ζωή - Θάνατος - Ζωή!

7. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΔΩΡΕΑ ΟΡΓΑΝΩΝ ΣΩΜΑΤΟΣ ;

8. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Η μεταμόσχευση, δηλαδή η αντικατάσταση ανθρώπινων οργάνων που λειτουργούν ανεπαρκώς, από άλλα υγιή, αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες κατακτήσεις της ιατρικής του 20ού αιώνα και έχει καθιερωθεί πλέον ως μία θεραπευτική μέθοδος. Δυστυχώς, όμως, η έλλειψη οργάνων για μεταμόσχευση, αποτελεί τον κύριο περιοριστικό παράγοντα για την ανάπτυξη των μεταμοσχεύσεων στη χώρα μας.

9. Η δωρεά οργάνων είναι το μέσο για την πραγματοποίηση των μεταμοσχεύσεων . Επιπλέον θεωρείται μία από τις σημαντικότερες μορφές εθελοντισμού , αφού ο δότης δεν προσφέρει απλά βοήθεια χωρίς αντάλλαγμα αλλά τα ίδια του τα όργανα ως υπέρτατο αγαθό ζωής για κάποιο συνάνθρωπό του.

10. Δωρητής οργάνων είναι εκείνος που όντας στη ζωή δηλώνει ότι επιθυμεί να δωρίσει τα όργανά του για μεταμόσχευση μετά το θάνατό του. Επίσης είναι εφικτό να δωρίσει κανείς όντας στη ζωή συγκεκριμένα όργανα και κάτω από συγκεκριμένες νομοθετικές, σωματικές και ψυχολογικές παραμέτρους . Δότης οργάνων είναι αυτός που προσφέρει το μόσχευμα, ενώ λήπτης είναι αυτός που λαμβάνει το μόσχευμα.

11. Η ΔΩΡΕΑ ΟΡΓΑΝΩΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΜΕ 3 ΤΡΟΠΟΥΣ:   Δωρεά από κλινικά νεκρούς ανθρώπους  Δωρεά οργάνων από ασθενείς των οποίων η καρδιά έχει σταματήσει να λειτουργεί.  Δωρεά από άτομα που βρίσκονται εν ζωή (συγγενικά ή συναισθηματικά συνδεδεμένα άτομα).

12. ΠΟΙΟΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΔΩΡΗΤΗΣ ΟΡΓΑΝΩΝ ΣΩΜΑΤΟΣ ΕΝ ΖΩΗ Οι εξ αίματος συγγενείς είναι οι πιο συνήθεις ζωντανοί δωρητές. Σε μερικές χώρες συναισθηματικά δεμένοι με τον ασθενή άνθρωπο όπως οι σύζυγοι μπορεί να είναι δυνατόν να δωρίσουν επίσης. Είναι λογικό οποιοσδήποτε με ηλικία κάτω από 18 να μη θεωρείται κατάλληλος για δωρητής. Το πιο κοινό είδος μεταμόσχευσης από ζωντανό δωρητή είναι αυτή του νεφρού όπως και του μυελού των οστών.

14. ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ Εγκεφαλικός θάνατος σημαίνει μη αναστρέψιμη βλάβη του εγκεφάλου , με μόνιμη απώλεια όλων των λειτουργιών του εγκεφαλικού στελέχους. Έχει γίνει αποδεκτό, ότι ο θάνατος του εγκεφάλου σημαίνει θάνατος του ατόμου, δηλαδή, το βιολογικό τέλος κάθε ατόμου. Έτσι, άνθρωποι με εγκεφαλικό θάνατο δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται θεραπευτικά ως ζώντες .

15. Υφίσταται σοβαρή διάκριση μεταξύ της εγκεφαλικής βλάβης και του εγκεφαλικού θανάτου. Οι γιατροί πρέπει να αντιλαμβάνονται αυτή τη διαφορά διότι εγκεφαλικός θάνατος συνεπάγεται ότι η τεχνητή διατήρηση της ζωής είναι ανώφελη και ο μόνος λόγος για τον οποίο δικαιολογείται η παράτασή της είναι η προσφορά οργάνων για μεταμόσχευση. Ο εγκεφαλικός θάνατος ακολουθείται από το σωματικό θάνατο όλων των οργάνων του σώματος .

16. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΠΟΙΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΑΙ ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΔΩΡΕΑ ΟΡΓΑΝΩΝ ΣΩΜΑΤΟΣ;

17. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΔΟΤΩΝ Οι ασθενείς που πιθανόν να εξελιχθούν σε δότες οργάνων, αναγνωρίζονται συνήθως εντός των πρώτων 24ώρων από τη στιγμή της εισαγωγής τους στο νοσοκομείο ή στη ΜΕΘ , από τη βαρύτητα της κατάστασης τους, την κλινική τους εικόνα και το ιατρικό ιστορικό τους. Αρχικά όλες οι θεραπευτικές προσπάθειες αποσκοπούν όπως είναι αυτονόητο στη διάσωση του ασθενή. Από τη στιγμή όμως που βεβαιώνεται η διάγνωση του εγκεφαλικού θανάτου και η μάχη για τη ζωή έχει πλέον χαθεί η αγωγή τροποποιείται με κύριο στόχο την υποστήριξη των προς μεταμόσχευση οργάνων .

18. Η αποδοχή της καταλληλότητας ενός εγκεφαλικά νεκρού ως δότη οργάνων για μεταμόσχευση βασίζεται καταρχήν στη βιολογική του κατάσταση, στην ηλικία και ιδιαίτερα στην έλλειψη βεβαρημένου ιατρικού ιστορικού. Σε ότι αφορά το ηλικιακό όριο του δότη, η αποδοχή ενός οργάνου προσδιορίζεται από τις ανάγκες του λήπτη και τη βιολογική κατάσταση του κάθε οργάνου ξεχωριστά..

20. ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΩΝ Η επιτυχία μιας μεταμόσχευσης εξαρτάται από ποικίλους παράγοντες που αφορούν είτε το δότη είτε το λήπτη ενός οργάνου. Το πρώτο βήμα αποτελεί η έγκαιρη αναγνώριση του πιθανού δότη. Αρχικά όπως ήδη έχουμε τονίσει εξαντλείται κάθε προσπάθεια υποστήριξής του με σκοπό την επιβίωσή του. Μετά τη διαπίστωση του εγκεφαλικού θανάτου αρχίζει εφαρμογή ειδικής εντατικής φροντίδας για τη βελτιστοποίηση της λειτουργίας του ή των οργάνων που πρόκειται να μεταμοσχευθούν, ανεξάρτητα από το αν θα υπάρξει τελική απόφαση για τη δωρεά των οργάνων.

22. Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΟΥ ΔΟΤΗ ΝΑ ΜΑΘΕΙ ΠΟΙΟΣ ΠΗΡΕ ΤΑ ΟΡΓΑΝΑ Ή ΤΟ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΟ; Η απάντηση είναι κατηγορηματικά «Όχι». Η εμπειρία έδειξε ότι είναι λάθος η οικογένεια του δότη να γνωρίζει τους ασθενείς που πήραν τα όργανα για να μη δημιουργούνται σχέσεις εξάρτησης (είτε οικονομικές, είτε ψυχολογικές ) ανάμεσα στις δύο οικογένειες.

23. ΔΩΡΗΤΕΣ ΟΡΓΑΝΩΝ ΜΕ ΝΟΜΟ ΟΛΟΙ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ (Ν. 3984/2011) Δωρητές οργάνων θα είναι όλοι Έλληνες σύμφωνα με το νέο νόμο 3984/2011 του Υπουργείου Υγείας για τη <<Δωρεά και Μεταμόσχευση Οργάνων και άλλες διατάξεις>>. Όπως επισημαίνεται σε αυτό ,<<η αφαίρεση ενός ή περισσότερων οργάνων από ενήλικο θανόν πρόσωπο πραγματοποιείται εφόσον όσο ζούσε δεν είχε εκφράσει την αντίθεσή του. Πρόκειται για εικαζόμενη συναίνεση>>.

24. Σύμφωνα με το νέο Νόμο, η δωρεά από ζώντες δότες μπορεί να γίνεται σε συγγενείς μέχρι και τετάρτου βαθμού εξ αίματος καθώς και μέχρι δεύτερου βαθμού για συγγενείς εξ αγχιστείας . Επίσης, ο λήπτης θα μπορεί να λάβει μόσχευμα από ζώντα δότη με τον οποίο συνδέεται με σύμφωνο συμβίωσης, αλλά ακόμα και από άτομο με το οποίο έχει προσωπική σχέση και συνδέεται συναισθηματικά, ακόμα και αν δεν έχει υπάρξει γάμος, αρραβώνας ή σύμφωνο συμβίωσης.

25. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Ο ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

26. ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ένα δυσάρεστο γεγονός που συμβαίνει στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα στοιχεία της μεταμοσχευτικής δραστηριότητας στη χώρα μας είναι ότι η προσφορά οργάνων δεν άλλαξε τα τελευταία 20 χρόνια. Από διάφορες στατιστικές έρευνες προκύπτει ότι ο αριθμός των αξιοποιηθέντων δοτών ανά εκατομμύριο πληθυσμού, «φέρνει» καλύτερη χώρα παγκοσμίως την Ισπανία με 35 δότες, δεύτερη την Πορτογαλία με 31, και τρίτη την Κροατία με 29 δότες. Η Ελλάδα δυστυχώς είναι στην 100 θέση με λιγότερο από 10 δότες ανά εκατομμύριο πληθυσμού.

28. Έτσι, μεγάλο ποσοστό έως και 45% των οικογενειών αρνούνται την προσφορά. Σύμφωνα με την έρευνα του Ευρωβαρομέτρου (Οκτώβριος 2009) η ελληνική κοινή γνώμη είναι η πιο δύσπιστη στην Ευρώπη απέναντι στο ιατρικό σύστημα. Επίσης εμφανίζεται μη σωστά ενημερωμένη σε ότι αφορά τη μεταμοσχευτική διαδικασία. Υπάρχουν Μονάδες Εντατικής Θεραπείας κεντρικών νοσοκομείων της Αθήνας που ουσιαστικά απέχουν συστηματικά της προσφοράς μοσχευμάτων. Η ανεπαρκής στελέχωση και διοίκηση του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων έχει ως επακόλουθο, ο οργανισμός να μη μπορεί να παίξει με επάρκεια το ρόλο του.

29. Στην Ελλάδα που είμαστε 11.2 εκατομμύρια πληθυσμού (στοιχεία του 2009) οι αξιοποιήσιμοι δότες είναι 6.3 ανά εκατομμύριο πληθυσμού, ενώ στην Τσεχία στην Πορτογαλία και το Βέλγιο που ο πληθυσμός κυμαίνεται από 10,5 έως 10,8 εκατομμύρια οι δότες είναι σημαντικά αυξημένοι σε αριθμούς 19, 31 και 26.4 ανά εκατομμύριο πληθυσμού.

30. ΡΥΘΜΟΣ ΑΥΞΗΣΗΣ ΤΗΣ ΔΩΡΕΑΣ ΟΡΓΑΝΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

31. Οι υπεύθυνοι του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων ( EOM ) δηλώνουν ιδιαίτερα αισιόδοξοι για την αυξημένη προσφορά οργάνων στην Ελλάδα Τα τελευταία στατιστικά είναι εντυπωσιακά για τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Σε σχέση με τις προηγούμενες χρονιές το 2008 ήταν ιδιαίτερα «κερδοφόρα» χρονιά και ειδικά σε σχέση με το 2007, αφού η αύξηση στις μεταμοσχεύσεις από εκλιπόντες δότες στη χώρα μας άγγιξαν το 110%.

32. Η διοίκηση του ΕΟΜ εκτίμησε πολύ τη δωρεά οργάνων του Αυστραλού Doujon Jammit , που ενίσχυσε σημαντικά, την αξία του θεσμού στην συνείδηση του κόσμου καθώς και την εμπιστοσύνη στις διαδικασίες των μεταμοσχεύσεων, ενώ θεωρεί πως α υ τ ή η πορεία θα συνεχιστεί καθώς δεν είναι τυχαία , αφού είναι αποτέλεσμα της σκληρής δουλειάς και οργανωμένης προσπάθειας ετών. Οι περισσότεροι αναφερθέντες εγκεφαλικοί θάνατοι έγιναν το 2005 με 227 ανθρώπους ενώ ο ι περισσότεροι δότες ήταν το 2008 με 98 .

33. ΔΩΡΕΑ ΟΡΓΑΝΩΝ ΑΠΟ ΖΩΝΤΕΣ Δ Ο ΤΕΣ Σε αντίθεση με τη δωρεά οργάνων από πτωματικούς δότες , η δωρεά οργάνων από ζώντες δότες παρουσιάζει μία σταδιακή μείωση από το 2001 έως το 2010. Το ευχάριστο είναι ότι για το 2011 παρουσιάστηκε αύξηση στις μεταμοσχεύσεις νεφρών από ζώντες δότες.

34. ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΟΜ ΓΙΑ ΤΟ 2011 Η προηγούμενη χρονιά έφυγε, έχοντας επιτευχθεί το ποσοστό του 7,3 δοτών ανά εκατομμύριο πληθυσμού και τοποθετώντας τη χώρα μας σε μια αξιοπρεπέστερη θέση στον Ευρωπαϊκό χάρτη. Συγκεκριμένα, μέσα στο 2011 πραγματοποιήθηκαν 186 μεταμοσχεύσεις , από 79 αποβιώσαντες δότες, οι οποίες αναλυτικά έχουν ως εξής: 137 μεταμοσχεύσεις νεφρού 41 μεταμοσχεύσεις ήπατος 6 μεταμοσχεύσεις καρδιάς 1 διπλή μεταμόσχευση νεφρού – παγκρέατος 1 διπλή μεταμόσχευση νεφρού – ήπατος

35. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Ο ΕΡΕΥΝ ΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ

37. Εργαλείο της έρευνας αποτέλεσε ερωτηματολόγιο το οποίο αποτελείται από δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος περιγράφονται τα διάφορα χαρακτηριστικά του δείγματος, ενώ στο δεύτερο μέρος που αποτελείται από 9 ερωτήσεις διερευνώνται όλοι οι παραπάνω ειδικότεροι σκοποί της έρευνας. Τα ερωτηματολόγια διανεμήθηκαν «πρόσωπο με πρόσωπο» και επεστράφησαν επί τόπου σε ενήλικες της ευρύτερης περιοχής της Μαγνησίας. Διανεμήθηκαν 125 ερωτηματολόγια εκ των οποίων επεστράφησαν 120. Η άρνηση τριών από τους ενήλικες που δεν δέχθηκαν να συμμετέχουν στην έρευνα οφείλονταν σε διαφορετικές θρησκευτικές πεποιθήσεις.

40. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗ

41. « Γνωρίζετε τι είναι η δωρεά οργάνων σώματος;»

42. « Εάν ΝΑΙ, από ποιες πηγές έχετε την πληροφόρηση;»

43. «Εάν ΟΧΙ, από ποιες πηγές θα θέλατε να έχετε την πληροφόρηση;»

44. «Για ποιους από τους παρακάτω λόγους θα γινόσαστε δωρητής οργάνων σώματος;»

45. «Για ποιους από τους παρακάτω λόγους δεν θα γινόσαστε ποτέ δωρητής οργάνων σώματος;»

46. «Σκοπεύετε να υπογράψετε κάρτα δότη;»

47. «Θα γινόσαστε εάν ήταν απαραίτητο και εφικτό δωρητής οργάνων σώματος εν ζωή;»

48. «Συμφωνείτε με τη δωρεά οργάνων σώματος χωρίς τη συγκατάθεσή σας (εικαζόμενη συναίνεση);»

49. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Αναφορικά πάντα με τους γενικούς και ειδικούς σκοπούς της έρευνας προκύπτουν τα παρακάτω συμπεράσματα: Οι ενήλικες που συμμετείχαν στην έρευνα είναι ενημερωμένοι σε μεγάλο βαθμό για τη δωρεά οργάνων σώματος, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχει η απαίτηση για επιπλέον ενημέρωση. Είναι σαφής η πεποίθησή τους ότι μέσω της δωρεάς οργάνων βοηθούν τους συνανθρώπους τους. Ο φόβος και η «παραφιλολογία» που συνοδεύουν το θέμα της δωρεάς οργάνων σώματος είναι ανασταλτικοί παράγοντες για τη δήλωση και καταγραφή νέων δωρητών οργάνων σώματος. 

50. Οι ισχυροί δεσμοί της ελληνικής οικογένειας αλλά και το στενό δέσιμο και οι δυνατές σχέσεις που αναπτύσσονται λόγω της ιδιοσυγκρασίας μας ως λαός, κάνουν τη δωρεά οργάνων εν ζωή πιο εύκολη απόφαση. Η εικαζόμενη συναίνεση στη δωρεά οργάνων σώματος δεν βρίσκει σύμφωνους τους ενήλικες εξαιτίας των φόβων που έχουν ήδη περιγραφεί αλλά και της αίσθησης της απώλειας ελέγχου στη μεταθανάτια διαχείριση του σώματος τους.

51. Eyo!!! Give a piece of life Don’t let people die Δώσε ένα κομμάτι ζωής Μπορεί κάποια μέρα Και εσύ να το χρειαστείς Δώσε την καρδιά σε ανθρώπους που τη χρειάζονται. Δώσε μια καινούργια ζωή, Μην αφήνεις ξανά Ανοιχτή την πληγή…. Στίχοι: Πηνελόπη Θάνου

52. ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΠΟΛΥ