SẢN PHỤ KHOA

1. 1
CAÙC ÑÖÔØNG CAÉT CÔ BAÛN
TRONG SAÛN PHUÏ KHOA
BS.LAÊNG THÒ HÖÕU HIEÄP
TRÖÔÛNG KHOA CHAÅN ÑOAÙN HÌNH AÛNH
BV. TÖØ DUÕ

2. 2
CHÆ ÑÒNH SIEÂU AÂM
 Phuï khoa:
 Kích thöôùc vaø hình daïng töû cung (TC): bình
thöôøng, khoâng bình thöôøng ( TC ñoâi, TC 2 buoàng,
khoâng coù TC)
 U xô töû cung( UXTC) vaø vò trí UXTC.
 Khoái u buoàng tröùng: vò trí, tính chaát ( hoãn hôïp,
nang nöôùc…)

3. 3
 Moät soá tính chaát lieân quan tính chaát aùc tính
cuûa u.
 U ôû phaàn phuï: nang , abceøs, u laïc noäi maïc töû
cung..
 Theo doõi söï tieán trieån cuûa nang, abceøs, u laïc
noäi maïc töû cung…
 Xaùc ñònh vò trí duïng cuï TC trong Tc, loaïi duïng
cuï TC.
 Theo doõi ruïng tröùmg vaø ñieàu trò voâ sinh.
 Höôùng daãn ñeå daãn löu abceøs hay sinh thieát
khoái u

4. 4
Saûn khoa:
 Sieâu aâm ñöôïc thöïc hieän nhö moät xeùt nghieäm
thöôøng quy trong thai kyø, toát nhaát laø ôû tuaàn
17- 18 vì luùc naøy thai nhi ñaõ ñuû lôùn vaø phaùt
trieån ñaày ñuû ñeå sieâu aâm coù theå phaùt hieän caùc
dò taät baåm sinh ( DTBS).

5. 5
Ba thaùng ñaàu :
 Theo doõi söï phaùt trieån cuûa nang noaõn vaø xaùc
ñònh thôøi gian ruïng tröùng.
 Chaån ñoaùn coù thai, tim thai, tuoåi thai ( neáu keá
hoaïch thì choïn phöông phaùp thích hôïp).
 Xaùc ñònh thai bình thöôøng.
 Chaån ñoaùn: ña thai, thai tröùng, thai ngoaøi töû
cung, thai löu…
 Thai + khoái u: u xô töû cung, u nang buoàng
tröùng…

6. 6
 Theo doõi coù thai laïi ôû ngöôøi haäu thai tröùng.
 Thai + DCTC ( coøn hay bò rôùt ra ngoaøi).
 Kieåm tra sau naïo ( soùt nhau, soùt thai)
 Thai + TC baát thöôøng ( TC 2 buoàng, TC ñoâi…)

7. 7
Ba thaùng giöõa vaø ba thaùng cuoái:
 Xaùc ñònh tuoåi thai, tim thai, soá löôïng thai.
 Thai cheát löu.
 Ña thai vaø hieän töôïng truyeàn maùu giöõa 2 thai.
 Thai + khoái u.
 Dò daïng thai( ñaàu, ngöïc, buïng, tim, thaän..)
 Xaùc ñònh tö theá, ngoâi theá thai.
 Ñaùnh giaù söï phaùt trieån cuûa thai, hình thaùi hoïc, ñaùnh
giaù nhau, theå tích nöôùc oái, daây roán.

8. 8
 Theo doõi veà sinh lyù thai ñeå tieân löôïng thai
suy.
 Caùc hoaït ñoäng cuûa thai: cöû ñoäng, hoâ haáp,
huyeát ñoäng hoïc, chöùc naêng baøi tieát thaän thai.
 Ngoaøi ra coøn: höôùng daãn choïc doø oái, sinh thieát
gai nhau, choïc doø cuoáng roán..

9. 9
Caùc chæ ñònh sau ñeû:
 Theo doõi söï co hoài TC, chaån ñoaùn soùt nhau,
nhieãm truøng taïo muû ( sau ñeû, sau moå…)
 Chaån ñoaùn vôõ baøng quang, vôõ TC, vieâm phuùc
maïc sau ñeû.
 Chaån ñoaùn khoái huyeát tuï, muû tuï sau ñeû ( sau
moå)
 Chaån ñoaùn soùt gaïc sau moå…

10. 10
Sieâu aâm ngaõ aâm ñaïo:
 Nhìn thaáy roõ TC vaø 2 phaàn phuï.
 Raát höõu ít ñeå phaùt hieän sôùm k noäi maïc TC.

11. 11
SIEÂU AÂM CHAÅN ÑOAÙN
TRONG PHUÏ KHOA

12. 12
ÑIEÀU CÔ BAÛN:
 Thuaät ngöõ
 Echo troáng ( echo free, khoâng coù echo); echo keùm
( echo poor); echo daøy ( echo rich); echo hoãn hôïp(
echo mix).
 Kyõ thuaät:
 Nguyeân taéc toång quaùt:
 Sieâu aâm ngaõ buïng: BQ phaûi thaät ñaày ñeå taïo ra moät cöûa
soå aâm thanh giuùp vieäc quan saùt TC vaø 2 hoá chaäu môùi roõ
ñöôïc. Do ñoù phaûi cho beänh nhaân uoáng nöôùc # 500 ml
tröôùc khi khaùm 1 – 2 giôø( trong phuï khoa vaø thai döôùi 3
thaùng)
 Hoaëc khi sieâu aâm caáp cöùu phaûi bôm baøng quang

13. 13
 Sieâu aâm ngaõ aâm ñaïo: khoâng caàn nhòn tieåu.
 Giôùi haïn cuûa ñaàu doø aâm ñaïo:
 Chæ thaáy caáu truùc gaàn.
 Khoâng thaáy ñöôïc khoái u toaøn oå buïng hay beänh lyù oå
buïng.
 Khoâng duøng ñöôïc ôû ngöôøi ñoäc thaân, hay maõn kinh
laâu.
 Höõu ít:
 Phaùt hieän sôùm TNTC, doaï saûy thai, thai ngöøng tieán
trieån trong töû cung ( thai löu), phoùng noaõn, khoái u
phaàn phuï, beänh lyù TC ( UXTC…)
 Khoâng caàn nhòn tieåu.

14. 14
CAÙC HÌNH AÛNH BAÁT THÖÔØNG VAØ CAÙC ÑÖÔØNG
CAÉT CÔ BAÛN:
 Töû cung:
 Kích thöôùc bình thöôøng cuûa töû cung:
 ÑKTS: 20 – 45 mm.
 ÑK ngang: 45 – 60 mm
 ÑK doïc ( töø ñaùy ñeán coå töû cung): 75 – 95mm
 Vò trí: ngaõ tröôùc, ngaõ sau.
 Hình noùn, ñaùy ôû treân, maät ñoä ñeàu, ñoàng nhaát, bôø
ñeàu, kích thöôùc trong giôùi haïn bình thöôøng.

15. 15
 NMTC laø moät ñöôøng echo daøy ôû giöõa loøng TC,
thay ñoåi theo chu kyø Kn.
 Tröôùc ruïng tröùng (pha taêng tröôûng): nieâm maïc moûng vaø
bao quanh bôûi echo keùm.
 Khi ruïng tröùng: coù hình haït cafeù.
 Sau ruïng tröùng ( pha cheá tieát) : nieâm maïc saùng vaø daøy
hôn.
 ÔÛ TC ñoâi coù theå thaáy 2 NMTC.

16. 16
 Buoàng tröùng:
 Laø 2 khoái echo keùm hình ellipse, vôùi truïc daøi naèm
ngang khi BQ troáng.
 Seõ coù thay ñoåi vò trí nhaát laø khi coù thai.
 BT naèm ôû hoá BT, ôû 2 beân TC ( vaùch chaäu).
 Kích thöôùc thay ñoåi tuyø theo tuoåi, haäu maõn kinh,
coù thai, nhöõng giai ñoaïn khaùc nhau trong chu kyø
kinh nguyeät.
 Kích thöôùc buoàng tröùng bình thöôøng:
 Ngöôøi coù kinh: 2 – 3,5 cm.
 Ngöôøi chöa daäy thì: 1cm.
 Ngöôøi maõn kinh: kích thöôùc giaûm daàn.

17. 17
 Voâ kinh:
Beänh lyù thöôøng gaëp:
 Dò taät baåm sinh: TC ñoâi, TC 2 söøng, giaûm taêng
tröôûng TC => sanh non, saåy thai.
 Taéc ngheõn cuûa ODT: do dính thöù phaùt sau
nhieãm truøng hoaëc LNMTC, öù nöôùc VT.
 Baát thöôøng BT: BT ña nang, khoâng ruïng tröùng.
 Söï chieám choã cuûa xoang TC: u xô TC, polyp
loøng TC.
Caùc beänh lyù khaùc:

18. 18
Ñieàu trò voâ sinh:
 Bình thöôøng: nang noaõn tröôûng thaønh kích
thöôùc 1,8 – 2,5 cm laàn löôït ôû moãi beân trong
chu kyø kin nguyeät.
 Khi kích thích vôùi thuoác taêng tröôûng noaõn
(pergonal, clomid) -> taêng soá löôïng nang (> 6
nang nôi BT).
 Coù theå thaáy ít dòch ôû cuøng ñoà sau khi coù söï
ruïng tröùng bình thöôøng.

19. 19
Trieäu chöùng taêng kích thích BT ( do taùc duïng phuï)
 BT 2 beân ña nang, to, vaùch moûng -> nang khoång loà.
 Ascites.
 Traøn dòch maøng phoåi trong tröôøng hôïp naëng.
Thuï tinh trong oáng nghieäm:
 Huùt tröùng tröôûng thaønh -> bôm tröùng thuï tinh vaøo buoàng
töû cung
 Taùc duïng söï phaùt trieån cuûa thai.
 (10 – 25 % coù keát quaû).

20. 20
 Khoái u vuøng chaäu:
 Vaán ñeà laâm saøng:
 Khoái u vuøng chaäu hay laø moät buoàng tröùng1 bình thöôøng.
 Khoái u TC hay phaàn phuï, hay cuûa cô quan khaùc.
 U: theå dòch, hoãn hôïp, cöùng chaéc, neáu laø nang thì coù
vaùch.
 Khoái u coù lieân quan hay khoâng vôùi caáu truùc vuøng chaäu.
 Caùc TC lieân quan: ascite, di caên, thaän tröôùng nöôùc.

21. 21
 Khoái u vuøng chaäu:
 UNBT: nang > 10cm -> caàn phaãu thuaät.
 UXTC: to > 3cm: phaãu thuaät.
nhoû: khoâng caàn phaãu thuaät vì coù theå taùc
duïng baèng sieâu aâm nhieàu laàn.
 Khoái U BT coù theå phaùt hieän trong töû cung ôû ngöôøi maõn
kinh.
 UNBT theå bì: coù theå phaãu thuaät caét boû, boùc taùch chöøa
moâ laønh.
 Khoù chaån ñoaùn ôû beänh nhaân beùo phì laø U TC hay U BT.

22. 22
 Nhöõng RL baát thöôøng vuøng chaäu vaø keát quaû xuaát
huyeát baát thöôøng coù theå chaån ñoaùn baèng sieâu aâm:
 RL taïi töû cung:
 K thaân töû cung, CTC.
 UXTC döôùi nieâm maïc.
 Polyp, LNMTC.
 RL taïi BT, phaàn phuï: K buoàng tröùng, böôùu BT ( nang ,
ñaëc) -> tieát hormon, vieâm vuøng chaäu, LNMTC.
 Ñoä K vaø lan truyeàn cuûa K ( BT, TC, CTC)
 CTC -> BQ, thaønh chaäu, haïch caïnh ÑMC, gan  phaãu
thuaät caét TC khoâng caàn thieát.
 Taát caû beänh nhaân coù K BT caàn ñieàu trò phaãu thuaät ->
sieâu aâm seõ chæ nhöõng nôi sang thöông di caên chính.

23. 23
 Beänh lyù hoïc: coù 4 nhoùm cô baûn.
 1 U nang ñôn ñoäc.
 1 khoái u ña nang.
 Khoái U phöùc taïp.
 Khoái U cöùng chaéc ( U ñaëc).
 U nang ñôn ñoäc:
 Nang BT cô naêng: < 10 cm, do coù söï taêng tröôûng
hormon, taêng tröôûng cuûa noaõn khoâng coù söï ruïng tröùng -
> bieán maát ôû chu kyø KN tôùi.
 Nang hoaøng theå: do söï kích thích cuûa HCG khi coù thai
coù theå ÑK > 10 cm, bieán maát khi thai > 20 tuaàn thöôøng
khoâng coù trieäu chöùng, nhöng coù theå coù xuaát huyeát trong
nang.

24. 24
 Nang thanh dòch( Serous):
 U laønh tính thöôøng gaëp ôû BT, thöôøng to, vaùch moûng, coù
theå coù vaùch ngaên ôû trong.
 Gaëp ôû ngöôøi 20 – 50 tuoåi. 30 % laø 2 beân, nhöng beân ñoái
dieän thöôøng nhoû.
 LNMTC trong BT.
 K bieåu moâ tuyeán BT ( cystadeno carcinoma) caàn chaån
ñoaùn phaân bieät vôùi: U phuùc maïc, öù nöôùc voøi tröùng, beá
kinh ôû TC.
 Khoái U ña nang:
 LNMTC.
 Nang hoaøng tuyeán.
 Abceøs oáng daãn tröùng: bôø khoâng ñeàu, vaùch daøy, thöôøng 2
beân ( 1 beân) chöùa dòch coù echo.
 ÖÙ nöôùc voøi tröùng.

25. 25
 Khoái U phöùc taïp:
 U nhaøy + thanh dòch:
 Laønh: vaùch ñeàu, deã thaáy.
 AÙc: u to, ñaëc, bôø khoâng ñeàu, vaùch coù choài suøi, coù
theå coù dòch oå buïng.
 K bieåu moâ tuyeán dòch trong BT :
 Vaùch khoâng ñeàu, moâ ñaëc, trong coù nang hoãn hôïp.
 Ascite, ruoät dính, coù theå di caên oå buïng.
 ÔÛ 2 beân.
 U khaùc: mole, saåy thai, öù muû buoàng TC,
choriocarcinoma.
 Khoái U ñaëc:
 ÔÛ ngöôøi maõm kinh, phaûi nghó ñeán K BT.