Met deze conceptnota wil de Vlaamse regering een
aantal krijtlijnen uitzetten voor de organisatie van
kinderopvang en de vrijetijd van schoolkinderen.
Op basis van deze nota en de uitkomst van het
maatschappelijk debat zal werk gemaakt worden
van een nieuw decreet buitenschoolse opvang.
VVSG brengt een stand van zaken.
3. VVSG -VVSG -
VVSG – Steunpunt Kinderopvang?
Pas aan bij: Invoegen / Koptekst en Voettekst3 - 11-4-2017
Ledenorganisatie
Lokale besturen
Belangenbehartiging
Ondersteuning en versterking
Efficiëntie en competentie verhogen
Vorming en training
Informeren, …
4. VVSG -VVSG -
Krachtlijnen voor een nieuwe organisatie
van de opvang en vrije tijd van kinderen
• Ontstaan en inhoud
conceptnota
• Bedenkingen VVSG
• Bedenkingen?
• Stand van zaken nu?
• Lokale praktijken
• Vragen!?
Pas aan bij: Invoegen / Koptekst en Voettekst4 - 11-4-2017
5. VVSG -VVSG -
Tijdspad conceptnota
Staten-
Generaal
• Slotcolloquium april 2014
Pas aan bij: Invoegen / Koptekst en Voettekst5 - 11-4-2017
6. VVSG -VVSG -
Staten-Generaal
• Doel:
Aanbevelingen en beleidsopties formuleren voor een
hedendaagse aanpak van opvang en vrije tijd van
schoolkinderen buiten de schooltijd en tijdens
schoolvakanties.
• Op vraag van:
• Jo Vandeurzen (Welzijn, Volksgezondheid en Gezin),
• Pascal Smet (Onderwijs, Jeugd, Gelijke Kansen en Brussel)
• Philippe Muyters (Financiën, Begroting, Werk, Ruimtelijke
Ordening en Sport)
Pas aan bij: Invoegen / Koptekst en Voettekst6 - 11-4-2017
7. VVSG -VVSG -
Staten-Generaal
• Wie:
Experten inzake opvang en vrijetijd, verschillende actoren uit
• welzijnssector
• onderwijs
• jeugdsector
• sector vrije tijd
• lokale besturen
• 3 werkgroepen:
• Begrip schoolkinderopvang
• Kwaliteit
• Bestuurlijke organisatie
Pas aan bij: Invoegen / Koptekst en Voettekst7 - 11-4-2017
8. VVSG -VVSG -
Staten-Generaal
• Aanbevelingen:
Pas aan bij: Invoegen / Koptekst en Voettekst8 - 11-4-2017
kwaliteitsvolle
opvang en vrije
tijd
kwaliteitsvol
begeleidend en
ondersteunend team
coherent en continu
aanbod
bereikbare
toegankelijke
infrastructuur
in het belang
van het kind
ontwikkelingskansen
voor alle kinderen
aantal begeleiders
per kind
maximaal inzetten
op lokale
samenwerking en
afstemming
9. VVSG -VVSG -
Staten-Generaal
• Meer info:
http://www.kindengezin.be/kinderopvang/sector-
schoolkinderen/toekomst/staten-generaal/#Perstekst
• Aanbevelingen gebundeld:
http://www.kindengezin.be/img/beleidsaanbevelingen-en-
verantwoordingdef.pdf
Pas aan bij: Invoegen / Koptekst en Voettekst9 - 11-4-2017
10. VVSG -VVSG -
Tijdspad
Pas aan bij: Invoegen / Koptekst en Voettekst10 - 11-4-2017
Staten-
Generaal • Slotcolloquium april 2014
Conceptnota
met advies
• Serv, Sar, Vlor, Sarc,
jeugdraad, …
• 2015 – 01/2016
11. VVSG -VVSG -
Inhoud
Op Vlaamse regering (18 december 2015)
goedgekeurde conceptnota
“Krachtlijnen voor een nieuwe organisatie voor
de opvang en vrijetijd van kinderen”
Omdat structurele oplossingen en een nieuwe organisatie van de
opvang en vrije tijd van schoolkinderen nodig zijn.
• Maatschappelijk debat
• Politiek debat (Vlaams parlement)
Decreet Buitenschoolse Kinderopvang
Ronde van Vlaanderen maart 201611 - 11-4-2017
12. VVSG -VVSG -
Conceptnota: Krachtlijnen voor de
kwaliteitsvolle opvang en vrije tijd voor kinderen
• Algemeen
• Starten vanuit het kind als centraal gegeven
• Vanaf de kleuterschool tot… geen vaste bovengrens
• Lokale samenwerking met een doorgedreven
afstemming van het aanbod (regelluw)
• Volwaardige partners, elk vanuit zijn sterkte
• Vertrekken vanuit geïntegreerde visie
• Zorgzame transitieperiode om het beleid af te stemmen
• Gepaste en geactualiseerde financieringsregeling
Pas aan bij: Invoegen / Koptekst en Voettekst12 - 11-4-2017
13. VVSG -VVSG -
Conceptnota: Krachtlijnen voor de
kwaliteitsvolle opvang en vrije tijd voor kinderen
• Centrale doelstelling
Pas aan bij: Invoegen / Koptekst en Voettekst13 - 11-4-2017
Kinderen
• ontplooiingskansen en mogelijkheid op
leuke vrije tijd voor alle kinderen
Ouders
• participeren aan arbeidsmarkt, (beroeps-)
opleiding volgen, persoonlijke ontplooiing
Samenleving
• sociale cohesie en gelijke kansen
14. VVSG -VVSG -
Conceptnota: Krachtlijnen voor de
kwaliteitsvolle opvang en vrije tijd voor kinderen
Pas aan bij: Invoegen / Koptekst en Voettekst14 - 11-4-2017
Doelstellingen kindniveau
• geïntegreerd opvang- en vrijetijdsaanbod
• kindgerichte, uitdagende en speelse omgeving
• afgestemd op eigenheid en interesses van kinderen
• ontwikkelen van talenten binnen sfeer van vrije tijd,
zonder leerdruk
• tijd en ruimte om tot rust te komen
• samen te zijn met hun vrienden
• kinderen met extra noden opvangen
• kort bij huis,
• in toegankelijke omgeving,
• waar ze volwaardig kunnen participeren
• financieel en fysiek toegankelijke opvang
15. VVSG -VVSG -
Conceptnota: Krachtlijnen voor de
kwaliteitsvolle opvang en vrije tijd voor kinderen
Doelstellingen ouderniveau
• participeren op arbeidsmarkt
• kans op ontplooien, opleiding volgen of
participeren aan het sociale en culturele leven
• ouders zijn eerste opvoeders, ouders in
contact brengen met elkaar – voor ALLE
ouders
• aanbod afgestemd op de diversiteit aan
gezinsvormen
• ouders laten participeren in de ontwikkeling
van het aanbod
Pas aan bij: Invoegen / Koptekst en Voettekst15 - 11-4-2017
16. VVSG -VVSG -
Conceptnota: Krachtlijnen voor de
kwaliteitsvolle opvang en vrije tijd voor kinderen
Doelstelling samenlevingsniveau
• Bijdragen tot democratische samenleving,
biedt kans:
• een positieve identiteit te ontwikkelen
• te leren om op respectvolle manier met
anderen om te gaan
• om verbondenheid met anderen te
ontwikkelen
• het opvang- en vrijetijdsaanbod draagt bij
tot een gelijke kansenbeleid.
Pas aan bij: Invoegen / Koptekst en Voettekst16 - 11-4-2017
17. VVSG -VVSG -
Conceptnota: Krachtlijnen voor de
kwaliteitsvolle opvang en vrije tijd voor kinderen
• Samenwerkingsverband
• Regie van het lokaal bestuur
• (of uitbesteden-coördinatie)
• Vrijwillige deelname van de actoren
• 1+1=11 Elkaar versterken + expertise delen
• Lokaal aanbod op elkaar afstemmen
• Middelen efficiënt verdelen
• Infrastructuur delen
• Gemeentelijk, intra gemeentelijk of intergemeentelijk
Pas aan bij: Invoegen / Koptekst en Voettekst17 - 11-4-2017
18. VVSG -VVSG -
Conceptnota: Krachtlijnen voor de
kwaliteitsvolle opvang en vrije tijd voor kinderen
• Rol van het lokaal bestuur
• vraag en aanbod in kaart brengen en afstemmen
• visie ontwikkelen
• aanwenden van alle infrastructuur
• samenwerkingsverbanden initiëren en faciliteren
• werkingsgebied en doelgroep voor een of meerdere
samenwerkingsverbanden bepalen
• op termijn financiering
Pas aan bij: Invoegen / Koptekst en Voettekst18 - 11-4-2017
19. VVSG -VVSG -
Conceptnota: Krachtlijnen voor de
kwaliteitsvolle opvang en vrije tijd voor kinderen
• Rol van private actoren
• Visie = opvang- en vrijetijdsactoren vertrouwen
• In eerste instantie bedoeling dat zij keuzevrijheid
hebben om al dan niet te participeren aan deze
samenwerkingsverbanden
Pas aan bij: Invoegen / Koptekst en Voettekst19 - 11-4-2017
20. VVSG -VVSG -
Conceptnota: Krachtlijnen voor de
kwaliteitsvolle opvang en vrije tijd voor kinderen
• Rol van de Vlaamse Overheid
• Randvoorwaarden scheppen om samenwerking
mogelijk te maken
• Bijdragen aan mogelijkheid om lokaal beschikbare
middelen optimaal in te zetten. Dit betekent:
• drempels wegwerken op niveau van Vlaamse regelgeving
(infrastructuur, personeelsstatuut, …)
• kwaliteit waarborgen via referentiekader dat door
samenwerkingsverband gebruikt wordt als toetssteen om de
werking aan af te wegen
• financieren van aanbod binnen de samenwerkingsverbanden
(via het lokaal bestuur).
Pas aan bij: Invoegen / Koptekst en Voettekst20 - 11-4-2017
21. VVSG -VVSG -
Conceptnota: Krachtlijnen voor de
kwaliteitsvolle opvang en vrije tijd voor kinderen
• Referentiekader
• doelstellingen en algemene principes mbt:
• aanbod (onder andere continuïteit en diversiteit)
• participatie van kinderen en ouders
• wijze waarop begeleiders worden ingezet
• manier waarop het begeleidersteam en het
samenwerkingsverband versterkt kan worden
• bevat geen normen
• is hulpmiddel tot reflectie over eigen werking en werking van het
geheel.
• samen invulling geven aan de doelstellingen en algemene
principes
• gezamenlijke visie en concrete acties
• Binnen gemeenschappelijk kader ruimte om eigen
kwaliteit en accenten te leggen
Pas aan bij: Invoegen / Koptekst en Voettekst21 - 11-4-2017
22. VVSG -VVSG -
Tijdspad
Pas aan bij: Invoegen / Koptekst en Voettekst22 - 11-4-2017
Staten-
Generaal
• Slotcolloquium april 2014
Conceptnota • 2015 – 01/2016
Hoorzittingen
• maart tot juni 2016
23. VVSG -VVSG -
Hoorzittingen
• Verschillende partijen:
• Kind en Gezin
• Kinderrechtencommissariaat
• Vlaamse Jeugdraad
• Netwerk tegen armoede
• Michel Vandenbroeck
• Onderwijs
• VVSG
Pas aan bij: Invoegen / Koptekst en Voettekst23 - 11-4-2017
24. VVSG -VVSG -
Knelpunt: Gebrek aan door Kind en Gezin
erkende en gesubsidieerde plaatsen
Ronde van Vlaanderen maart 201624 - 11-4-2017
628.000
kinderen
40.000
plaatsen
= 6,29%
25%
probleem
om opvang
te vinden
40%
gefinancierd
door lokaal
bestuur
Aanbod
ontoereikend
25. VVSG -VVSG -
Knelpunt: Ongelijke spreiding van Vlaamse
subsidie over gemeenten
Meersporenbeleid (Vlaams beleid), maar slechts
één spoor gesubsidieerd
verscheidenheid lokaal
ongelijke spreiding Vlaamse subsidie voor opvang
schoolgaande kinderen
Ronde van Vlaanderen maart 201625 - 11-4-2017
26. VVSG -VVSG -
Knelpunt: Moeilijkheid om samen te
werken…
Ondanks regelgeving, infrastructuur, … toch kansen!
Ronde van Vlaanderen maart 201626 - 11-4-2017
Lokaal over
sectoren
heen
75%
samenwerking
50%
speelplein
27. VVSG -VVSG -
Hoorzitting - VVSG
• Aandachtspunten meegegeven
• Actoren verplichten?
• Normen?
• Tijdspad om af te stemmen met actoren!
• Voorrang geven aan kinderen van werkende ouders?
• Geld voor coördinatie!
Pas aan bij: Invoegen / Koptekst en Voettekst27 - 11-4-2017
28. VVSG -VVSG -
Krachtlijnen voor de kwaliteitsvolle opvang
en vrije tijd voor kinderen
• Meer info:
http://docs.vlaamsparlement.be/docs/stukken/2015-2016/g604-
1.pdf
• Hoorzittingen:
http://docs.vlaamsparlement.be/docs/stukken/2015-2016/g604-
2.pdf
Pas aan bij: Invoegen / Koptekst en Voettekst28 - 11-4-2017
29. VVSG -VVSG -
Stand van zaken
Pas aan bij: Invoegen / Koptekst en Voettekst29 - 11-4-2017
30. VVSG -VVSG -
Lokale praktijken
• Willebroek
• Puurs
Pas aan bij: Invoegen / Koptekst en Voettekst30 - 11-4-2017
32. VVSG -VVSG -
Contactgegevens
Leen Walravens
Stafmedewerker Buitenschoolse Kinderopvang
(Regio Vlaams Brabant en Limburg)
Mail: leen.walravens@vvsg.be
Pas aan bij: Invoegen / Koptekst en Voettekst32 - 11-4-2017
Editor's Notes
Eerst een vraag aan jullie :
Opvang en vrije tijd : Hoe ver staan jullie in jullie lokaal bestuur inzake samerwerking, Samenwerken opvang – speelplein – sport – cultuur – bib
Onthou dat plaatsje
Vertegenwoordiging van werkgevers, werknemers en belangenverenigingen vanuit de sectoren onderwijs, jeugd, sport en welzijn – ouders en kinderen - deskundige
Het creëren van kwaliteitsvolle opvang en vrije tijd.
Nood aan coherent en continu aanbod op het lokaal niveau
Aanbevelingen over het aantal begeleiders per kind
Aanbevelingen over een kwaliteitsvol begeleidend en ondersteunend team in het belang van de kinderen
Een bereikbare en toegankelijke infrastructuur die kinderen ontwikkelingskansen biedt
Duidelijke keuze om maximaal in te zetten op lokale samenwerking en afstemming.
= het lokaal bestuur versterkt in zijn rol als regisseur. Dit sluit aan bij het Witboek Interne Staatshervorming: ‘De regiebevoegdheid betreffende de buitenschoolse opvang en vrije tijd van schoolkinderen wordt gedecentraliseerd van het Vlaamse naar het lokale niveau.’
Een witboek is een document dat beschrijft hoe overheidsbeleid een specifiek probleem oplost. Witboeken worden gebruikt om de lezer van objectieve relevante informatie te voorzien die wordt gebruikt voor het nemen van een beslissing.
De Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV) brengt de Vlaamse werkgevers en werknemers samen voor overleg en advies over heel uiteenlopende thema’s.
Strategische AdviesRaad voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media (SARC)
nota houdt meer dan tevoren rekening met:
diverse gezinsvormen
een duidelijke plaats van het recht op inclusieve opvang
belang van toegankelijkheid opvang voor alle gezinnen
Aan de conceptnota die eind december werd goedgekeurd is een lang pad voorafgegaan,
In april 2014 was er de Staten-generaal opvang en vrije tijd van schoolkinderen (een intensief overleg tussen verschillende betrokkenen met als doel aanbevelingen en beleidsopties te formuleren over de opvang van schoolkinderen buiten de schooltijd en tijdens schoolvakanties)
met toch wel een paar opmerkelijke aanbevelingen en beleidsopties:
Een herorganisatie van de opvang en vrije tijd van schoolkinderen moet er over waken dat kinderen niet te veel in georganiseerde tijd zitten
Er moet een geïntegreerd en open opvang- en vrijetijdsaanbod komen dat kwaliteitsvol, behoeftedekkend en leeftijdsoverschrijdend is;
Opvangaanbod moet toegankelijk zijn voor kinderen uit de basisschool en ouder. Kleuters mogen geen aparte groep vormen
De school moet versterkt worden als opvangplaats (niet als uitvoerder of verantwoordelijke)
Het lokaal bestuur moet versterkt worden in zijn rol als lokale regisseur wat ook betekent dat zij de nodige middelen moeten krijgen om een kwaliteitsvol beleid te voeren en door te zetten
Voor de kwaliteit moet er door Vlaanderen opgelegd referentiekader komen met algemene principes
Aanbevelingen werden deels vertaald in het Vlaams regeerakkkoord 2014-2019 en in de beleidsnota 2014-2019 van Minister Vandeurzen waar zeker ook het multifunctioneel inzetten van infrastructuur een beleidskeuze is.
In haar regeerakkoord gaf de Vlaamse regering aan om in overleg met de lokale besturen te komen tot een decentralisatie van een reeks bevoegdheden naar de gemeenten en OCMW’s. Dat proces zou worden begeleid door een Paritaire Commissie Decentralisatie, met daarin vertegenwoordigers van de Vlaamse, lokale en gemeentelijke overheid. De Commissie ging eind 2014 van start en legde eind juni 2015 de voorlopige conclusies vast. De discussies zelf vonden vooral plaats in acht thematische werkgroepen, die met wisselend succes naar overeenstemming zochten over welke bevoegdheden beter zouden worden gedecentraliseerd. Binnen de paritaire commissie decentralisatie – werkgroep Welzijn stond de decentralisatie van de bevoegdheid buitenschoolse kinderopvang hoog op de agenda.
Dit alles resulteerde in een door de Vlaamse regering besproken eerste versie van de conceptnota die voor advies werd voorgelegd aan de VLOR (vlaamse onderwijsraad), SAR WGG (strategische adviesraad Welzijn, Gezondheid en Gezin), SARC (strategische adviesraad cultuur), vlaamse jeugdraad en de serv (socio-economische raad vlaanderen).
Binnen de adviezen was er een consensus over belang van geïntegreerd of lokaal samenwerken, regierol lokaal bestuur en nood aan een referentiekader,
Conceptnota komt er omdat structurele oplossingen en een nieuwe organisatie van de opvang en vrije tijd van schoolkinderen nodig zijn,
En zet in op verbetering op 3 niveau:
Niveau van het kind: ambitie is een meer uitdagende omgeving voor kinderen te realiseren met ontplooiingskansen en ruimte voor vrije tijd
Niveau van de ouder: laat ouders toe te werken en maatschappelijk te participeren
Zorgt voor afstemming van het aanbod tussen opvang en vrije tijd
Finaal moet dit leiden naar een decreet buitenschoolse kinderopvang (het éérste decreet buitenschoolse kinderopvang),
Kinderrechtenverdrag : erkennen het recht van het kind op rust en vrije tijd, op deelneming aan spel en recreatieve bezigheden passend bij de leeftijd van het kind, en op vrije deelneming aan het culturele en artistieke leven.
De Staten die partij zijn, eerbiedigen het recht van het kind volledig deel te nemen aan het culturele en artistieke leven, bevorderen de verwezenlijking van dit recht, en stimuleren het bieden van passende en voor ieder gelijke kansen voor culturele, artistieke en recreatieve bezigheden en vrijetijdsbesteding.
Kinderen ontplooiingskansen en de mogelijkheid bieden een leuke vrije tijd te hebben;
Ouders toelaten te participeren aan de arbeidsmarkt, een (beroeps)opleiding te volgen en/of deel te nemen aan activiteiten die bijdragen aan hun persoonlijke ontplooiing. We streven er naar dat lokale besturen zo veel als mogelijk voorrang geven aan werkende ouders;
Sociale cohesie en gelijke kansen bevorderen.
Doelstellingen op niveau van het kind
geïntegreerd opvang- en vrijetijdsaanbod
kindgerichte, uitdagende en speelse omgeving
afgestemd op eigenheid en interesses van kinderen
mogelijkheid tot talenten ontwikkelen binnen sfeer van vrije tijd, zonder leerdruk
tijd en ruimte om tot rust te komen en samen te zijn met hun vrienden
kinderen met extra noden opvangen, kort bij huis, in toegankelijke omgeving, waar ze volwaardig kunnen participeren
financieel en fysiek toegankelijke opvang van kinderen uit maatschappelijk kwetsbare gezinnen,
Doelstellingen op niveau van de ouder
Participeren op de arbeidsmarkt
Of kans om zich te ontplooien, opleiding te volgen of te participeren aan het sociale en culturele leven
Ouders zijn eerste opvoeders, ouders in contact brengen met elkaar – voor ALLE ouders
Aanbod afgestemd op de diversiteit aan gezinsvormen
Ouders laten participeren in de ontwikkeling van het aanbod
Doelstellingen op niveau van de samenleving
Kinderen vormen de samenleving van de toekomst. Ze zijn ook de samenleving van vandaag en hebben recht op een kwaliteitsvolle opvang en vrije tijd. Een geïntegreerd opvang- en vrijetijdsaanbod draagt dan ook bij tot een betere en meer democratische samenleving omdat het kinderen de kans biedt:
een positieve identiteit te ontwikkelen;
te leren om op respectvolle manier met anderen om te gaan;
om verbondenheid met anderen te ontwikkelen.
Het opvang- en vrijetijdsaanbod draagt bij tot een gelijke kansenbeleid.
Economisch + ecologisch meerwaarde
Tussendoortje:
Wie jeugddienst? Sta recht
Wie ook speelplein? Blijf recht
Wie ook KO? Blijf recht
Wie nog andere diensten, partners, …?
- 40.000 plaatsen voor 628.000 kinderen lagereschool (6,29%)
- 25% van de ouders ervaart problemen met vinden van opvang of vrije tijd (vooral tijdens schoolvakanties)
- 60% van de formele voorzieningen zegt dat aanbod ontoereikend is
- 40% van door Kind en Gezin erkend aanbod georganiseerd door lokale besturen = niet door Vlaanderen gesubsidieerd aanbod (als oplossing om overbezetting weg te werken)
Realiteit: Vlaanderen heeft geen budget om voor elk kind met een behoefte aan opvang een gesubsidieerde IBO-plaats te voorzien
behoefte stijgt,
Verklaring:
- Gestegen arbeidsmarktparticipatie van de vrouw
- door stijgend geboortecijfer
- opvang door grootouders daalt
Zowel voor- en naschools als op vakantiedagen stijgt de behoefte,
66% van de kinderen maakt regelmatig gebruik van de opvang
Op schooldagen zijn de grootste aanbieders: grootouders, school en daarna IBO
Op vakantiedagen zijn de grootste aanbieders: grootouders, vakantie-initiatieven, speelpleinwerk en IBO
Moeilijkheden: regels en infrastructuur
En toch:
75% van de IBO’s werkt samen
de helft van de IBO’s werkt in vakantie samen met speelplein
Ondanks de reglementering Kind en Gezin wordt er lokaal al sectoroverschrijdend samengewerkt. Maar verder inzetten op weghalen schotten en verschillen is nodig.
Regie: toegankelijk en duurzaam aanbod