De vakantieperiode is lang niet voor alle kinderen en jongeren een fijne periode. We bespreken hoe je drempels en lacunes in het lokale vakantie-aanbod aanpakt en welke rol je kan opnemen in de bemiddeling tussen vraag en aanbod.

1. Demos vzw
Iedereen heeft recht op vakantie
VVJ⎹ Plan & Play⎹ 12 oktober 2017

2. Oh nee, vakantie
Probleemstelling
Vakantie roept associaties op met een zalige en zorgeloze tijd.
Maar is dat ook echt zo, voor alle kinderen en jongeren?
Geldt dit ook voor kinderen en jongeren in armoede die niet op reis
kunnen en/of weinig aanbod vinden in hun buurt?
Geldt dit ook voor kinderen en jongeren die in een voorziening of in een
asielcentrum verblijven?
Geldt dit ook voor kinderen en jongeren met een beperking die op zoek
zijn naar een (inclusief) aanbod op hun maat?

4. Oh nee, vakantie
Wat verstaan we onder vakantieparticipatie?
Onder ‘vakantieparticipatie’ verstaan we:
• Kinderen en jongeren kunnen met hun gezin op reis en/of op
uitstap.
• Kinderen en jongeren kunnen samen met leeftijdsgenoten op kamp
of op vakantie.
• Kinderen en jongeren kunnen in hun buurt een invulling geven aan
hun vakantie. Ze kunnen daarvoor gebruikmaken van een lokaal
aanbod, maar ze hebben ook voldoende ruimte en mogelijkheden
om zelf hun vrije tijd in te vullen.

6. Oh nee, vakantie
Eerste oriëntatie
Om dit onderwerp te verkennen lanceerden we een brede oproep met
meer dan honderd reacties tot gevolg. We gingen op bezoek bij zes
laagdrempelige vakantiepraktijken. We voerden een beperkte
literatuurstudie uit en we organiseerden een rondetafelgesprek.
Uit al deze informatie puurden we drie grote thema’s:
• Wat zijn de specifieke vakantievragen/noden van gezinnen in een
kwetsbare positie?
• Waar zit de match en/of de mismatch met het bestaande vakantie-
aanbod?
• Welke rol speelt bemiddeling in het verbinden van vraag en aanbod
op vlak van vakantieparticipatie?

8. Oh nee, vakantie
Dieper graven
Na de oriëntatiefase goten we al onze bevindingen in een dossier. Aan
de hand van een online enquête gingen we dieper in op een aantal
specifieke vragen:
• Welk vakantieaanbod is nu echt laagdrempelig?
• Hoe slagen organisaties die enkel werken tijdens de vakantie erin
om toch een vertrouwensrelatie op te bouwen?
• Wie helpt kinderen en jongeren de weg vinden naar het aanbod?
• Zijn er kinderen en jongeren die tijdens de vakantie helemaal uit de
boot vallen?

9. Oh nee, vakantie
Dieper graven
We kregen de kans om het thema verder uit te diepen tijdens een
aantal bijeenkomsten/gesprekken:
• Sessies op onze netwerkdag in 2015 en 2016
• Gesprek met vrijetijdsbemiddelaars van de Stad Antwerpen
• Debatavond en klankbordgroep georganiseerd door BIZON vzw
• ‘Straffe Koffie’ bijeenkomst van het Steunpunt Vakantieparticipatie
over vakantie met kwetsbare jongeren

11. Oh nee, vakantie
Bevindingen
Oh nee,
vakantie!
oproep
bezoeken
literatuur
ronde tafel
enquête
gesprekken
VRAAG AANBOD
BEMIDDELING

12. Oh nee, vakantie
Bevindingen
Kinderen, ouders en voorzieningen koesteren
specifieke verwachtingen naar de (grote) vakantie.
• Kinderen en jongeren: avonturen beleven, vrienden maken, nieuwe
kansen krijgen, nieuwe ervaringen opdoen, eenzaamheid en
verveling verdrijven – essentiële en existentiële ervaringen
• Ouders: nood aan opvang, extra leerkansen bieden, versterken van
de relaties in het gezin, voldoen aan de sociale wenselijkheid
• Voorzieningen: pragmatische opvangoplossingen maar ook
pedagogische/therapeutische doelen
VRAAG

14. Oh nee, vakantie
Bevindingen
Ondanks alle inspanningen blijft een gepast
bovenlokaal aanbod nog te vaak buiten bereik
• Kostprijs
• Onbekend maakt onbemind
• Administratieve rompslomp
• Te laat om nog in te schrijven – geen goede match meer mogelijk
• Vervoer van en naar de vakantie
• Te weinig aanbod op maat voor specifieke groepen
• Soms weinig begrip voor wie niet voldoet aan het
verwachtingspatroon
AANBOD

15. Oh nee, vakantie
Bevindingen
Het lokaal vakantie-aanbod blijft een zeer belangrijke
laagdrempelige rol vervullen, maar…
• Ook hier worden drempels eerder verhoogd dan verlaagd (kostprijs
gaat omhoog, aanbod wordt gecentraliseerd, op tijd inschrijven,…)
• Wijkaanbod tijdens het jaar valt stil in de vakantie
• Devaluatie van het lokaal vakantie-aanbod tegenover de
toenemende spektakelwaarde van kampen en reizen voor kinderen
en jongeren
• Minder mogelijkheden en minder tolerantie voor kinderen en
jongeren om in hun buurt zelf vorm te geven aan hun vrije tijd
(nood om te organiseren, formaliseren,…)
AANBOD

17. Oh nee, vakantie
Bevindingen
De bemiddeling tussen vraag en aanbod neemt sterk
toe en biedt perspectieven op de toekomst
• Initiatieven als rap-op-stap kantoren en vakantieschakels, lokale
verenigingen en vrijwilligers, diensten en professionals nemen een
steeds sterkere rol op in de bemiddeling naar vrije tijd en vakantie.
• Maar: het is belangrijk dat de kennis van het aanbod en de visie-
ontwikkeling over het belang van vakantieparticipatie verder
toeneemt, zodat vakantiebemiddeling tijdig en vanzelfsprekend
wordt opgenomen en men de juiste match vindt tussen vraag en
aanbod. Ook tijd en ruimte voor opvolging is belangrijk.
BEMIDDELING

19. Oh nee, vakantie
Conclusies
De (grote) vakantie lijkt uit te groeien tot een periode waarin de
sociale ongelijkheid zich steeds scherper laat voelen.
De norm voor een geslaagde vakantie schuift op. Helaas groeit
daarmee ook de kloof tussen kinderen uit rijkere en armere gezinnen.
De druk op kinderen en jongeren in een kwetsbare positie om tijdens
de vakantie taalkennis te onderhouden of schoolse vaardigheden bij te
spijkeren, neemt toe.
Vakantie wordt nog steeds zien als een luxeproduct, terwijl iedereen
vakantie verdient.

20. Oh nee, vakantie
Conclusies
Als de standaard verhoogt dan moeten we kinderen in armoede ook de
kansen daarvoor bieden.
Tegelijk moeten we erover waken dat we als samenleving niet
doorschieten in het steeds hoger leggen van de lat. Geef kinderen in
hun eigen buurt kansen om elkaar te ontmoeten in een veilige
omgeving met een eenvoudige omkadering.
Het vakantiegevoel creëren de kinderen grotendeels zelf.

22. Oh nee, vakantie
Aanbevelingen
In onze aanbevelingen richten we ons op de Vlaamse overheid, de
lokale overheid en op die organisaties die een aanbod inrichten tijdens
de vakantie. Doorheen deze aanbevelingen komen drie thema’s terug
als rode draad:
• Versterk de visie dat iedereen vakantie verdient.
• Verlaag drempels van het bestaande aanbod en breidt het
vakantieaanbod verder uit. (Her)waardeer het laagdrempelig lokaal
aanbod.
• Investeer verder in de bemiddeling tussen vraag en aanbod.

24. Oh nee, vakantie
Aanbevelingen naar lokale overheden
1) Werk vanuit een gedeelde visie. Vrije tijd én dus ook vakantie zijn
een recht, geen luxe. Zorg ervoor dat alle medewerkers van de
gemeente en het OCMW handelen vanuit die overtuiging.
2) Geef kwetsbare kinderen en jongeren een stem en een rol in het
lokale aanbod.
3) Creëer of ondersteun voldoende kwalitatief aanbod tijdens de
schoolvakanties.
4) Hanteer het principe van de brede school bij de uitbouw van de
samenwerking tussen Buitenschoolse Kinderopvang en vrije tijd.

25. Oh nee, vakantie
Aanbevelingen naar lokale overheden
5) Informeer kwetsbare kinderen en jongeren en hun ouders op maat
over het aanbod.
6) Besteed in convenanten met vrijetijdsaanbieders aandacht aan
aanbod tijdens vakantieperiodes.
7) Screen de publieke ruimte op bruikbaarheid voor kinderen en
jongeren.
8) Houd het gemeentelijk aanbod betaalbaar.
9) Beperk administratie en inschrijving tot het hoogst nodige.

26. Oh nee, vakantie
Aanbevelingen naar lokale overheden
10) Besteed in je Lokaal Netwerk Vrijetijdsparticipatie voor Mensen in
Armoede aandacht aan vakantieparticipatie, specifiek voor
kwetsbare kinderen en jongeren.
11) Zorg voor intersectorale samenwerking in het uitbouwen van een
kwalitatief vakantieaanbod voor kwetsbare kinderen en jongeren.
12) Zet in op bemiddeling naar vrije tijd tijdens de vakantie.
13) Richt een Rap op Stap-kantoor op in je gemeente.

27. Meer info: www.demos.be >
programma’s > Oh nee, vakantie!
Kris De Visscher
kris.devisscher@demos.be